Soyadının Hukuki Niteliği : Soyadı Hak mıdır, Özgürlük mü?

hukuk felsefesinden de ödev konum olmakla birlikte sizlerin de görüşlerinizi merak ettim.
sizce soyadı bir hak mıdır özgürlük mü?

SOYADI KANUNU
MADDE 1 - Her Türk öz adından başka soy adını da taşımağa mecburdur.

Soyadı kullanmak bir yükümlülüktür.

Neden sadece Soyadı?
Sadece Soyadı'nı tartışma konusu yapıp "Ad'ı" tartışma dışı bırakabilir miyiz? Ad ve soyadı bir bütün değil midir? Kişiyi diğerlerinden ayıran sadece ön ad mı, soyadı mı, yoksa her ikisi birden mi?

Saygılarımla

Ad ve soyadı, sınırları yasalarla belirlenen şekillere uyularak üzerinde tasarrufta bulunulabilen, kişiye sıkı sıkıya bağlı ve korunan bir HAK, yasalara aykırı isteklerde bulunulduğu ölçüde sınırlanan , bu anlamda bakıldığında, özgürlükten uzak bir kavramdır.

Bu anlamda soyadı bir özgürlük değil, bir haktır diyebiliriz. Yasalarca korunup teminat altına alınan her hak gibi, özgürlük/tasarruf alanı yine yasalar tarafından saptanan.

Soyadı "kullanmak" ne haktır ne özgürlük. Soyadı kullanmak Soyadı Kanunu uyarınca bir ödevdir. Ödevin olduğu yerde özgürlükten bahsetmek biraz tartışmalı olur. Ancak yüklenen ödevlerin kullanılması ile ilgili bazı hakların verilebileceği de düşünülmeli.

Acaba soyadı "seçme" ile ilgili bir soru mu sormak istediniz? Seçimin bir hak mı yoksa özgürlük mü olduğu konusu ilginç bir konudur esasen. Size Gündüz Vassaf'ın Cehenneme Övgü adlı kitabını öneririm. Genel olarak seçme fikri ve bunun özgürlük olup olmadığı konusunda iyi bir başlangıç okuması olabilir.

Saygılar.

insanlar bazı haklarını veya kendilerine tanınan özgürlükleri kullanmayabilir. Sonuçta bunlar serbest iradeye bırakılmıştır. Toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme bir haktır ve kullanıp kullanmamada özgürsünüz. AD yada SOYADI için bunlar geçerli mi? İster kullanır, ister kullanmayız gibi bir durum söz konusumu? İstediğimiz adı bile kullanmamız söz konusu değilken bundan özgürlük yada hak şeklinde bahsetmek mantıklı gelmiyor. Ad ve soyadı kamu düzenini sağlamak için gereklidir. Kişinin kimliğini teşkil eder. Bu yüzden soyadının ve adın özgürlük değilde kanundan doğan bir yükümlülük bir ödev olduğunu söylemek daha doğru olur.

saygılarımla...

aslında benim sormak istediğim evlilik bağı içindeki kadının durumuydu.kadın için eşinin soyadını almak suan ülkemizde mahkeme kararı dışında zorunlu sanırım.en son bir kadın AİHM'ye başvurmuştu sanırım evlendikten sonra kendi soyadını devam ettirebilmek için.aslında bu bir kısır döngü.devam ettirmek istediğimiz de babanın soyadı.eşitlik orda da bozulmuyor mu aslında?basa nasıl döneriz?

Sn.margaritka,
aşağıdaki linke bir göz atın isterseniz.
Saygılar.

http://www.turkhukuksitesi.com/showthread.php?t=7937

bizim kanunlarımızda evli kadın kocasının soyadını alır ya da tercihen kızlık soyadını da kocasının soyadının önüne ekletebilir fakat bu yasayı değiştirmez. aslında burada önemli olan kanunlar özgürlük çerçevesi içinde mi konuluyordur? biz kanun gereği kocamızın soyadını aldığımız için bu bir haktır bence. tercih bize bırakılmıyor ki

Soyadı adın bir parçasıdır. Eski türklerde doğan çocuklara kendi öz adlarından başka büyüklerin adlarından biri de eklenirmiş. Bu bir gelenek.
Bildiğim kadarıyla kadının eşinin soyadını alması meselesi kocasının vesayeti altına girmesi düşüncesinden kaynaklanıyor. Başka bir düşünceye göre ise, kadın bir eşyadır ve onun kimliği dahi olamaz. Bizim yeni kanunumuz kadının kocasının vesayeti altına girdiği düşüncesini biraz olsun gidermiştir. Bunun nedeni ise, daha çok kadının çalışma hayatına girmesi olmuştur. Erkeğin isterse kadının soyadını alabildiği ülkeler de mevcut.
Kanundaki çerçeveler kadar ve kadının savunabildiği kadar bir haktır.

Peki T.C. Kimlik numarası bir hak mıdır? Özgürlük müdür?

Alıntı: Yazan Ekin Ekşi Peki T.C. Kimlik numarası bir hak mıdır? Özgürlük müdür?

Kimlik numarası taşımak hak değil, ödevdir. Ödevler sevilmez.
Kimlik numarası taşımak özgürlük değildir; aşağıda sunulan örnekteki gibi:


Operatör: 'Pizza XXX'i aradığınız için teşekkürler.'
Müşteri: 'Merhaba, sipariş verebilir miyim..'

Operatör : 'Evet... siz... Bay Mehmet Selami'siniz ve Kadıköy'deki evinizden arıyorsunuz. Ev numaranız 216-733 61 62, ofisiniz 216-334 70 80 ve mobil telefonunuz 532 201 25 25...

Müşteri: 'Bütün numaralarımı nereden biliyorsunuz? '

Operatör : 'Sisteme bağlıyız efendim'
Müşteri: 'Bir bol sucuklu, pastırmalı, kıymalı pizza istiyorum... '

Operatör : 'Bu iyi bir fikir değil efendim!'

Müşteri: 'Nasıl yani?'

Operatör : 'Tıbbi kayıtlarınıza göre tansiyonunuz ve kolesterolünüz oldukça yüksek efendim.'

Müşteri: 'Nasıl?... Peki ne almalıyım?'

Operatör : 'Diyet Maydanoz-Brokoli Pizza'mızı deneyin. Seveceksiniz. '

Müşteri: 'Seveceğimden nasıl emin olabilirsiniz ki?'

Operatör : 'Geçen hafta bir kitapçıdan 'Maydanozun Faydaları' ve 'Brokoli Yemekleri' kitaplarını almıştınız efendim.'

Müşteri: 'Tamam; teslim oluyorum... Ondan bana 3 aile boyu gönderin lütfen. Ne kadar tutuyor?'

Operatör : '6 kişilik aileniz için bu yeterli olacaktır efendim. Toplam 61 YTL'

Müşteri: 'Kredi kartıyla ödeyebilir miyim?'

Operatör : 'Maalesef nakit ödemeniz gerekecek efendim. Kredi kartınız limitini doldurmuş ve geçen yılın kasımından beri bankanıza 3720,55 YTL borçlusunuz. Buna aldığınız Plasma TV taksitleri de dahil değil üstelik....'

Müşteri: 'Sanırım adamınız buraya gelmeden önce yakındaki bir ATM'den nakit çekmem gerekecek.'

Operatör : 'Yapamazsınız efendim. Kayıtlarınıza göre bugünkü nakit çekme limitiniz olan 1000 ytl'yi doldurmuş durumdasınız.'

Müşteri: 'Önemli değil, siz pizzaları gönderin.
Adamınız gelene kadar parayı ayarlarım. Gelmesi ne kadar sürer?'

Operatör : 'Yaklaşık 45 dakika efendim.; ama bu kadar beklemek istemiyorsanı 34 ZVT 666 plakalı motosikletinizle gelip daha kısa sürede buradan kendiniz de alabilirsiniz. ..'

Müşteri: ' Ne!'

Operatör : 'Sistem kayıtlarına göre böyle plakalı bir scooter motosikletiniz var...'

Müşteri: ' *'!^ *%^**%^I7*'

Operatör : 'Sözlerinize dikkat etseniz iyi olur efendim. Unutmayın ki 15 Temmuz 1997'de bir polise hakaretten tutuklanmıştınız...'

Müşteri: [Sessizlik.. ]

Operatör : 'Başka bir isteğiniz var mı efendim?'

Müşteri: 'Yok... Bu arada; reklamınızdaki 3 şişe bedava kolayı da gönderiyor musunuz?'

Operatör : 'Normal olarak gönderirdik efendim, ama kayıtlarınıza göre siz bir diyabetliksiniz, size zero cola gönderiyorum...'
( Kaynak: internet - anonim )

sevgili meslektaşlarım hak veya yükümlülük kısmına çok girmemekle beraber bir şeyi belirtmek istiyorum.Hangi kanun maddesi olduğunu araştırmaya fırsat bulamadım ama evlilik sürecinde yeni öğrendiğim bir şey oldu.Eğer koca kadının nüfus kaydına taşınır ise kadının soyadını alabiliyormuş.ve sanırım bunun bir örneği de eski Başbakan Tansu Çillerin eşi Özer Çillerin Tansu hanımın soyadını alması imiş.Eğer doğru ise bu durumda kariyeri güçlü bayan arkadaşların eşlerini kendi nüfuslarına taşımaya ikna edebilmeleri halinde ( imkansız olmakla beraber) artık kocasının soyadını taşımalarına gerek kalmayacaktır.Aslında kulağa fena gelmiyor değilmi

Alıntı: Yazan AV.HANİFE ............Eğer koca kadının nüfus kaydına taşınır ise kadının soyadını alabiliyormuş.ve sanırım bunun bir örneği de eski Başbakan Tansu Çillerin eşi Özer Çillerin Tansu hanımın soyadını alması imiş.Eğer doğru ise bu durumda kariyeri güçlü bayan arkadaşların eşlerini kendi nüfuslarına taşımaya ikna edebilmeleri halinde ( imkansız olmakla beraber) artık kocasının soyadını taşımalarına gerek kalmayacaktır.Aslında kulağa fena gelmiyor değilmi

Artık sonra da baba evinden taşınır herhalde...

Sayın tansu hanımın babası Özer Çiller'in Uçuran soyadını beğenmemiş kızını vermemiş o da önce soyadını çiller yapmış sonra evlenmiş.
Soyadı da bir şey mi?
Benim anne ve babam ise çocukları olan bizlerin nüfusuna kayıtlarını geçirtmişler. Anne ayrı memleket, baba ayrı memleket olunca çocukların yararını düşünmek daha mantıklı.(Çocukların vatandaşlığını seçmek gibi)Bence bu daha güzel bir şey

Tartışmaya katılan arkadaşlar öncelikle Hak ve Özgürlük kavramını tanımlayıp devap etseler daha faydalı oluruz arkadaşımıza derim.

Özgürlük; en genel olarak insanın, önünde bulunan türlü seçeneklerden birini, dış etkiler söz konusu olmaksızın, kendi kişiliğindeki iç dinamiklerin etkisi sonucu seçmesi durumudur. Özgürlükler, kaynaklarını insanın doğumunda bulurlar. Onların kişiliklerine bağlı doğar doğmaz kazanılmış bir kavram olarak görünürler. Ama bunların gelişebilmesi için az çok ileri bir toplumun ortaya çıkması gerekir. Özgürlükler, gerçekleştikleri ülkenin kanunları ile korunur ve güven altına alınır (Akın,1987,384).
Burada hak ve özgürlük ilişkisine de değinmekte yarar vardır. Özgürlük, bir haktır; fakat bütün haklar özgürlük değildir. Özgür olmak, aynı zamanda başkasına karşı öne sürülebilen haklara sahip olmaktır (Kaboğlu,1994,12). Hak ve özgürlük bir tek hukuki gerçeğin iki yönüdür. Özgürlük bir haktır ve hak ancak özgürlükle gerçekleşebilir. Bunlardan biri olmadan diğeri olamaz. Gerçekleştirilecek bir hak yoksa özgürlüğün anlamı kalmayacağı gibi özgürlük yoksa hakkında bir anlam ve değeri yoktur. Hak, özgürlüklerin temeli ve konusu, özgürlük ise hakkın gerçekleşme aracıdır (Kubalı, 1964, 318).
Özgürlük, bütün hakların ortak kökenidir; hak bir özgürlüğü gerektirir. Kişi özgür değilse hakkın bir anlamı olamaz. Hak, “ hukuk düzenince tanınmış sınırı konusu, kullanma biçimi ve koşulları gösterilmiş, yararlanılması toplumca sağlanmış özgürlüktür” (Mumcu,1992,15).
Hak istemektir, özgürlük ise yapabilmektir (Kaboğlu,1994,13). Hak, özgürlüğün somutlaştırılmış biçimidir. Hak, özgürlüğün somutta gerçekleştirilmesinin aracıdır (Kaboğlu,1989,267). Örneğin “hak arama özgürlüğü”, “dava hakkı” ile gerçekleşir. Hak bir özgürlüğün sağlanması için kişiye anayasa ve kanunlar ile tanınmış yetkilerdir. Eğer bir kişinin, bir konuda hakkı var ise, devletten veya diğer kişilerden onun yerine getirilmesini “isteme yetkisi”ne sahip demektir. Hukukun genel kuramında, hak kavramı çok değişik şekillerde tanımlanmakta ise de, bu tanımlardan en eskisi ve yaygın olan tanımına göre hak, kişilere hukuk düzeni tarafından verilen bir istenç gücü, bir isteme yetkisidir. Bu tanım anayasa hukuku alanına da uygulanabilir. Anayasa hukuku alanında hak, kişiye anayasa tarafından verilmiş bir istenç gücü, bir isteme yetkisidir (Gözler,2004,101). Bütün bunlardan da anlaşıldığı gibi hak ve özgürlük kavramları birbirine sıkıca bağımlı, biri olmayınca öteki de olmayan bağıntılı kavramlardır. Bu bakımdan soyadı bir haktır.

Alıntı: Yazan AV.HANİFE Eğer doğru ise bu durumda kariyeri güçlü bayan arkadaşların eşlerini kendi nüfuslarına taşımaya ikna edebilmeleri halinde ( imkansız olmakla beraber) artık kocasının soyadını taşımalarına gerek kalmayacaktır.Aslında kulağa fena gelmiyor değilmi

bence fena yaa

Saygideger Meslektaslarim,
Soyadinin hak mi yoksa ozgurluk mu oldugu konusuna deginmezksizin, yukarida sozu gecen AIHM karari hakkinda kisa bilgi vermek isterim. Ilgili karar « Tekeli » kararidir (29865/96, 16 kasim 2004). Kararda soyadi kullanmanin hak veya ozgurluk olup olmadigi cok fazla tartisilmamis, olay daha cok 14. madde, yani AIHS’nin ayrimciligi yasaklayan maddesi bakimindan ele alinmistir. O siralarda yapilan Medeni Kanun degisikligine de atif yaparak kadinin kocasinin soyadini almaya zorlanmasini kadin ve erkek arasinda yapilan bir ayrimcilik olarak degerlendirmistir. AIHM 14. maddenin ihlalini tespit ettikten sonra artik bir de 8. madde, yani ozel hayat ve aile hayati ile ilgili ozgurlukleri duzenleyen madde bakimindan ayrica bir incelemeye gerek duymamistir.
Saygilarimla.

Bence hem haktır hem de özgürlük.Ama bundan daha önemli olduğunu düşündüğüm bazı meslektaşların da değindiği bir husus üzerinde konuşmak istiyorum ki o da karının kocanın soyadını çocuğun da babasının soy adını alması durumu.Feminist değilim.Ama mantık ölçüleri çervesinde çok yanlış bir düzenleme olduğunu düşünüyorum. Bu konuda en önemli husus da nesep sorunu, çocuğun annesi ile nesebi doğumla kuruluyor. Ama babayla kurulması çok sıkıntılı evlilik birliğinde doğan çocuk için bile bir gün babayla nesebin ortadan kalkması durumu söz konusu olabilir.Ve çocuk birden fazla soy isim değişikliğine de maruz kalabilir. Oysa baştan itibaren annenin soy ismini taşısa bu problemlerin hiç birisi ortaya çıkmaz. Dolayısıyla hak da olsa özgürlük de olsa bu kadar problemli bir hususa dönüşmezdi diye düşünüyorum ben.

Sayın hukukçular,

Soyadının hak ve özgürlük kapsamında tartışılması bildiğiniz üzre yeni bir konu değildir. Eger ki tartışmayı medeni kanun normatif anlamında yürütürsek; kanatimce Soyadı kanunu madde 1 de belirtildiği üzre soyadı kullanmak mecburidir.Bu manada olmak üzere ne bir haktır diyebiliriz ne de özgürlüktür. En asgari tanımlamayla devletin vatandaşına yüklediği ödev olarak niteleyebiliriz. Yine aynı kanunun 5.maddesini 1. fıkrasına göre; ayırt etme gücüne sahip ve ergin kişiler, soyadlarını özgürce seçebilirler. Devlet vatandaşına yüklediği bu ödeve karşılık olarak bir hak tanımıştır. Selbestçe soyadı seçme hakkı; binnetice burada da özgürlük tanımlaması yapılabilir. Bildiğim kadarıyla Anayasa da böyle bir özgürlük tanınmamıştır.

Sonuç itibariyle soyadı Devletin vatandaşın yüklediği bir ödev olduğunu ve bu ödevin sınırları içinde özgürlük tanındığını belirtmek isterim.

Saygılarımla.

Değerli Hukukçu arkadaşlar yasanın ve doktrinin şu anki halini belirtmişler. Bunları tekerre ne hacet? Ben size bir film önermek istiyorum: Adı "Rrrr" Evet sadece 'R'. orada herkesi adı 'K' Taş Devrinde geçen ve mizah içerikli Güzel bir film. her sabah kabilenin yoklaması yapılıyor:
-K
-Burda.
-K
-Yok. Kesin K'nın yanına gitmiştir.
-K! çabuk K'ları bul, buraya getir.
Demem o ki: soyad ne özgürlüktür ne de hak. Sadece ağırlığı olmayan, varlığından yarar gördüğümüz, içeriğini kendimiz belirlediğimiz bir yüktür.
Ad konusunun daha önce tartışılması gerektini düşünen Sayın Gemici: Sonumuz "K" lara mı benzesin? Saygılarımla