Fikir Eseri - Dava dilekçeleri eser midir?

Sayın meslektaşlarım,

Düzen bazı alanlarda giderek karmaşıklaşmaya bazı alanlarda ise basitleşmeye-sadeleşmeye başladı diye düşünüyorum..

Bir soruya cevap verirken bir meslektaşımızın, "Temyiz dilekçesinde THS'inden alıntı yaptığını " beyan etmesinden sonra düşünür oldum..

Özellikle 5846 sayılı FSEK ayrıntılı şekilde düzenlenmesinden ve eser-fikir sahiplerinin bu kanunu,haklarını özümsemesinden sonra hukuki ve cezai açıdan şikayetler akabinde davalar açıldı,kararlar verildi..

Bu kanun kapsamında sinemacılar,müzik eserleri sahipleri,fotoğrafçılar, mimarlar,sanatçılar ve daha kanun kapsamına girip bizim henüz tesbit edemediğimiz nice eser-fikir sahibi haklarını savunur ve emeklerinin heba olmasını engeller oldular..

Ben de biz "Avukatlar" açısından 5846 sayılı Kanun'u inceledim.

Ama o da ne!

Biz ne fikir ne de sanat eseri yapımcısı,yayımcısı,eser sahibi vs.vs. sayılmıyoruz.

Halbuki, ben nice davada dava dilekçemi neredeyse başta sona kendim varettiğimi,gecemi-gündüzüme katıp ilmek ilmek,oya gibi işlediğimi,tüm içtihatları ve dava konusu hakkında çıkarılmış tüm makale,dergi,araştırma vs tüm eserleri günlerce taradığımı bilirim.Sonuçta ise,sadece benim beynimin,tecrübemin,araştırmamın sonucu olan "eserimi yani dava yada cevap dilekçemi " ben var ederim.

İkimizim dahi gelse,aynı araştırmalarla aynı eseri meydana getiremez.

Tüm bunlar yanında,dilekçem yada davam kabul görür ve dava kazanırsam bu takdirde eserimin güzelliği,özelliği daha fazla önem kazanır.Yine bir de bu karar yani aslında benim cevaplarım,araştırmalarım,eserim Yargıtay tarafından onaylanır ise taç giymiş, "Dava Oscar'ı " almış gibi sevinmez miyim?

Hadi bir de bu karar,bir konuda yeni,farklı bir uygulama getirir ve benim eserimden,kopyala-yapıştır yöntemiyle niceleri faydalanırsa telif hakkı istemez miyim?

İsteyemem !

Çünkü benim eserim ne ilmi-ne edebi-ne musiki-ne mimari anlamda güzel sanat eseri sayılıyor ne de işleme,derleme olarak kabul görüyor...

Dilekçelerime tipleme-karikatür koysam bunlar 5846 S.Kanun'dan yararlanırken,saçlarıma ak düşüren,gece gündüz bana kafayı yedirten dosyalardaki dilekçelerim,yağlı-sulu boya ile bezemediğim sürece raflarda tozlanmaya mahkumlar!...

Geçen gün bir mimar arkadaşım,bundan altı sene evvel çizdiği bir bina projesi için "binayı yeniden düzenlemek istediklerini ama günün rayici üzerinden projeye dair telif hakkını almadan ne binaya ellerini sürebileceklerini ne de üzerinde oynama yapabileceklerini,eserini kendi izni olmadan yok edemeyeceklerini " söylemişti.

Kimse yanlış anlamasın.!.

Amacım bir koyundan iki post çıkarmak değil..Ben sadece eserimin vasıfsız eser olmasını kabullenemiyorum..

Arkadaşlar,

Ya sizin eserleriniz,size göre "Fikir ve Sanat Eseri " mi yoksa değil mi ?

Fikri bir çaba sonucu oluşturulan her türlü yazı ilmi ve/veya edebi eser sayılır, (md.1/b ve 2)

Sadece "Resmen yayımlanan veya ilan olunan kanun, tüzük, yönetmelik, tebliğ, genelge ve kazai kararların çoğaltılması, yayılması, işlenmesi veya her hangi bir suretle bunlardan faydalanma serbesttir." (md.31)

Bir de "Büyük Millet Meclisinde ve diğer resmi meclis ve kongrelerde, mahkemelerde, umumi toplantılarda söylenen söz ve nutuklar" haber vermek amacıyla yayınlanıp okunabilirler. Ancak çoğaltılmaları yine eser sahibinin iznine tabidir.(md.32)

Buna göre mahkemeye verdiğimiz dilekçelerin ilmi ve / veya edebi fikir eseri, bizim de eser sahibi olduğumuzu düşünüyorum.

Bir meslektaşımızın Mahkemeye sunduğu dilekçenin alt kısmında maktu şekilde "5846 sayılı FSEK kapsamında eser" sayıldığını ve izinsiz şekilde alıntı/çoğaltma yapılamayacağını yazdığını görmüştüm. Hoşuma da gitmişti. Yaptığı işe saygısı var. BaharB'ye katılıyorum.

Bir fikri çabanın eser sayılabilmesi için yasada öngörülen eser gruplarından birine girmesi ve sahibinin hususiyetini taşıması gerekir. Dilekçelerin ilim ve edebiyat eserleri grubu içinde herhangi biçimde dil ve yazı ile ifade olunan eserler içine girdiğini kabul edebiliriz. Ancak burada esas önemli olan nokta sahibinin hususiyetini taşıyıp taşımadığıdır. Sahibinin hususiyetini taşıması mevcut olanları tekrardan kurtulup yeni bir fikir ortaya koymakla mümkündür. İçtihatları, doktrini tarasak da kanun maddelerini ifade etsek de bunlar tekrardan öteye geçmediği sürece eser sayılamaz. Ne zaman ki bir yasa maddesini özgün biçimde yorumlayarak açıkladık, işte o zaman bu ifadeler işlenme eser olarak koruma bulur. Çünkü yasanın 6. maddesine göre bir eserin işlenmesi işleyenin özelliklerini taşıdığı ve eser sahibinin haklarına zarar vermediği ölçüde eser sayılır. Yasaların ve içtihatların işlenmesi ise yasaya göre serbesttir. Dolayısıyla dava dilekçelerinin eser olup olmadığı bu konular üzerinde kafa yorularak değerlendirilebilir.

Dava dilekçelerini fikir ya da sanat eseri kabul edersek, mahkeme kararlarını neden bu kapsama sokmayalım? Hakim de, eldeki hukuki verileri değerlendirerek bir fikri eser yaratmış dememiz gerekmez mi?

Bu halde, bir dava dilekçesi yazmak için kaç kişiye telif ödemek zorunda kalırsınız sizce?


Saygılar,

Alıntı: Yazan Av.Uygar Dava dilekçelerini fikir ya da sanat eseri kabul edersek, mahkeme kararlarını neden bu kapsama sokmayalım? Hakim de, eldeki hukuki verileri değerlendirerek bir fikri eser yaratmış dememiz gerekmez mi?

Sayın Av.Uygar;
Mahkeme kararlarının, mevzuatın koruma altında olmamasının nedeni, kamu yararı olsa gerek.

Sayın Yücel;
Aşağıdaki karar da sizi destekliyor.

Alıntı: T.C. YARGITAY 11. Hukuk Dairesi E:2006/929 K:2007/8748 T:07.06.2007 Davacı vekili, avukat olan müvekkilinin bilgisayar programlarının korunması konusunda uluslararası konferanslara sunduğu tebliği geliştirerek dilekçelerde kullanılacak nitelikte eser oluşturduğunu, bir dönem müvekkilinin yanında yardımcı avukat olarak çalışan davalıların daha sonra kurdukları bürodaki faaliyetlerinde müvekkiline ait dilekçeyi aynen kullanmaya devam ettiklerini ileri sürerek, telif hakkına tecavüzün tespitini, ortaya çıkan maddi durumun ortadan kaldırılmasını, FSEK'nm 68 ve 70. maddeleri gereğince şimdilik (25) milyar TL tazminatın faiziyle davalılardan tahsilini talep ve dava etmiştir. Davalılar vekilince davanın reddi savunulmuştur. Mahkemece, mahkeme kararlarının FSEK hükümlerine göre, hukuki korumadan yararlanamaması nedeniyle kararın bir parçası olan savunma veya iddianın üçüncü kişiler veya başka avukatlarca herhangi bir davada iddialarını desteklemek amacı ile kullanmalarının hukuka aykırılık oluşturmadığı, normatif değeri olan yasa maddeleri ile bilimsel bilgiler üzerinde hukuki tekel oluşturulamayacağından bunların dilekçe sahibi dışındakilerce kullanılmasının izne tabi olmadığı, dilekçelerin ancak kullanılan bilginin kamusal alana girmemesi, orijinal ve fikri yaratıcılık taşıması halinde sahiplerinin kişisel yorum ve araştırmaları itibariyle eser niteliği taşıyabileceği, oysa dava konusu dilekçenin bilgisayar programlarının korunmasına ilişkin bilinen yasal yorumları içerdiği, bu konuların ilgili tüm ülkelerde çok sık ve kapsamlı işlendiği, tamamen kamusal alana giren ve tekel oluşturmayan bilgiler içerdiği, kamusal alana giren bu bilgilerin dilekçede ifade ediliş tarzı kopya edilmiş ise başkasının emeği ve çabasından çıkar sağlama şeklinde haksız rekabetin bir türü olan praziter davranıştan söz edilebileceği, olaydaki durum buna uygun olmakla birlikte davalıların daha önce davacı ile ortak avukatlık bürosunda çalışırken aynı tip dilekçeleri birlikte imzalayarak mahkemelere sunmaları karşısında kollektif çalışmaya katkıda bulunanların kendi bürolarına geçtikten sonra da bunları münferiden kullanma hakkının devam edeceği, makaleden aktarım halinde bağımsız karakter kazandığından makaleye dayanılarak dilekçenin önceki ortak sahiplerinin kullanımının önlenemeyeceği, bunun bilgiye erişim ve bilgiyi kullanma hakkını daraltacağı gerekçe gösterilerek davanın reddine karar verilmiştir. Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir. Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davacı tarafından hazırlanan şikayet dilekçesindeki ve davalılarca da adli mercilere sunulan dilekçelerdeki yazı ve açıklamaların, konusunda araştırma yapan bir avukat tarafından edinilen bilgi birikimi, mesleki tecrübe ve mevzuat incelemesi ile yazılabilecek mutad dilekçe tertip ve ifade tarzının üzerinde kabul edilebilecek şekilde, hukuki görüşlerin ve vakıalann sunuluşu, düzenlenişi, bilgilerin derienişi ve seçilmeleri itibariyle FSEK'nm l/B ve 2/1. maddeleri uyannca ilim ve edebiyat eseri olarak korunması için gerekli olan şekilde sahibinin hususiyetini taşıma unsurunu içeren bir dilekçe niteliğinde bulunmamasına, serbest meslek mensuptan (avukatlar, doktorlar, mimarlar vb.) arasındaki rekabetin TTK'nın 56 vd. maddeleri kapsamında bir ticari rekabet olarak kabul edilemeyecek olmasına ve davada BK'nın 48. maddesi koşullarının da gerçekleşmemiş bulunmasına göre, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddiyle kararın onanması gerekmiştir. .......07.06.2007 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

açıkçası tartışma çok yerinde bir tartışma olmakla birlikte, asıl tartışmamız gereken yargıtay kararlarının aleniliği ve çoğunlukla "iyi", "özgün" kararlara telif ödemeksizin (hakim kitaplarını almaksızın) sahip olamamamamız olsa gerek. yarsav'ın bu konuda girişimleri olduğunu bilmekle birlikte, "kontörlü adalet" karşıtıyım, "bütün" yargıtay, danıştay kararlarının kamusal erişime açılması gerektiğini düşünüyorum. (uyap kapsamında, muhtemelen-en kötü ihtimalle- bir iki aylık çalışma yeterlidir.)

bu yaklaşımımla, kararları kitaplarında kullanan hakimlere/avukatlara bir tavrım olmadığını eklemeliyim. kararlar üzerine yapılan özgün çalışmalar elbette çok önemli ve hepimizin bürosunda bu tür kitaplardan onlarca var. ama kararların tamamı kamuya açık olduğunda, bu tür özgün çalışmaların da nitelik ve nicelik itibarıyla artacağını düşünmekteyim.

Eser sayılmanın genel koşulları olduğu gibi özel koşulları da var. Fsek'te belirtilmiş 4 türden biri arasında yeralma,sahibinin hususiyetini yansıtma,bunu yansıtacak derecede şekillenmiş olma gibi koşullar var. Bunun yanısıra yazlı metinler için edebi eserler sınıfında bir değerlendirme yapılıyor. Ayrıca edebi eser sayılmanın özel koşulları da mevcut.
Dava dilekçeleri ise olağanüstü nitelik taşımadıkça eser kabul edilmemekte.
Olağanüstü nitelik şuradan kaynaklanıyor; Dava dilekçelerinin her birinde büyük emek , çaba ,bilgi olabilir.Ancak her dava dilekçesi yine de birbirine benzeşmekte. Eser kavramı daha ileri boyutta bir kavram.Bu yüzden dava dilekçelerinin eser niteliği kazanması zor.
Ancak en dikkat çekici nokta izinsiz kullanım ile eserden kaynaklanan fikri mülkiyet hakkının ihlalidir.
Dava dilekçeleri,maç anlatımları,bir çok düzyazı vb. çalışmalar eser olmasa da formatı haricinde izinsiz kopyalanamaz ve kullanılamaz. Fotoğrafınız eser olmayabilir ancak izniniz olmadan uygunsuz kullanıldığında farklı kanun kapsamında hak korunur.
Korunma kapsamı olarak bu gibi çalışmalar farklı kanunlarda korunabilirken veya korunmazken , eser daha güçlü olan FSEK'le korunur.
Saygılarımla

Sayın Uçar;
Konu tartışılırken de aklıma takılmış, ancak pek vakit ayıramamıştım. Sorumu örnekleyerek açıklamak isterim:
Biz kalksak ve bir şekilde, çeşitli dava dosyalarına sunulmuş dilekçeleri toplayıp tasnif etsek (ve tabi içindeki kimi kişisel bilgileri çıkarmak suretiyle) ve bunu "hukuk rehberi" adında bir kitap haline getirsek. Burada bu dilekçeleri fiziksel ve zihinsel emek harcamak suretiyle hazırlayan, yazan kişilerin bir hakkının ihlali söz konusu olacak mı, olacaksa hangi kanun kapsamında korunacak. Dava dilekçeleri çok büyük oranda eser olamayacağına göre.

Diğer taraftan kişisel yani fiziksel görünümümüzü içeren fotoğrafımız Medeni Kanun kapsamında kişilik hakkı olarak korunacak. Fakat bir gezi sırasında tamamen amatör olarak ışığı, kadrajı vs hesaplamadan bir doğa manzarasının fotoğrafını çeksek. Bu fotoğraf

Alıntı: Yazan Özge Yücel Sahibinin hususiyetini taşıması mevcut olanları tekrardan kurtulup yeni bir fikir ortaya koymakla mümkündür.

kuralı gereği bir eser niteliğini taşımayacağına göre, bu fotoğrafın örneğin o bölgeyi internette tanıtan bir internet sitesi tarafından veya bir tanıtım broşüründe kullanılması bir yasaya aykırılık içermeyecekidir?
Saygılarımla...

Alıntı: Halbuki, ben nice davada dava dilekçemi neredeyse başta sona kendim varettiğimi,gecemi-gündüzüme katıp ilmek ilmek,oya gibi işlediğimi,tüm içtihatları ve dava konusu hakkında çıkarılmış tüm makale,dergi,araştırma vs tüm eserleri günlerce taradığımı bilirim.Sonuçta ise,sadece benim beynimin,tecrübemin,araştırmamın sonucu olan "eserimi yani dava yada cevap dilekçemi " ben var ederim.

Sayın Dülger,

Sayın Özge Yücel'in bu konudaki görüşüne aynen katıldığımı peşinen ifade ettikten sonra sizden bir ricada bulunmak istiyorum.

İlmek ilmek işlediğiniz ve tamamen size özgü nitelikler, özellikler taşıyan bir dava dilekçenizi (tarafların özel durumlarını yansıtmayacak şekilde) bu alana ekleyebilir misiniz? Belki bu şekilde bir dilekçenin yazan avukatın hususiyetlerini ne ölçüde yansıttığını görüp, dilekçenin "eser" sayılması gerektiğini belgelemeye çalışırız.