Tenkis Davasında Zamanaşımı Başlangıcı

Sayın Meslektaşlarım,

Önce Miras Hukuku çalışma grubuna açtığım bu konuyu durumun aciliyetine binaen bir kez de daha sık ziyaret edilen Meslektaşların Soruları kısmına açmak istedim. Yerinde bulunmazsa lütfen moderatörler konuyu kaldırsın ya da doğru alana taşısın.

Uyuşmazlık şu şekilde;

Muris, bedelini kendisi ödeyerek ikinci eşine 2004 yılında iki adet daire satın alıyor. Murisin mal satmaya ihtiyacı yok ve satın alan kişinin hiç bir geliri bulunmamakta. Ancak hemen belirtmek gerekir ki, taşınmaz doğrudan ikinci eşin üzerine alınıyor, arada satış, ölünceye kadar bakma sözleşmesi vs. söz konusu değil.

Muris 2009 yılı Eylül ayında vefat ediyor.

Bugüne kadar mutlak kabul gören YİBK 1/2 kararının, Yargıtay'ın görüş değiştirmesi nedeniyle doğrudan 3. kişi adına yapılan gizli bağış işlemlerinde artık uygulama alanı bulamaması nedeniyle de muris muvazaasına dayalı tapu iptali ve tescil istemek mümkün görünmüyor.

Hal böyleyken;

Tenkis davası açmak isteyen saklı paylı mirasçı için zamanaşımı süresinin başlangıcı ne olacaktır? Her ne kadar kanunda "Saklı paylı mirasçının saklı payının zedelendiğini öğrendiği tarihten itibaren" başlaması gerektiği belirtilmişse de; bildiğim tüm içtihatlarda Murisin ölüm tarihinden itibaren hesaplama yapıldığı görülmektedir. - ki, Mirasın murisin ölümü ile açıldığını varsayarsak bu yaklaşım elbette doğru kabul edilmelidir.

Ancak somut olayda terekeye hiç bir zaman dahil olmamış, doğrudan üçüncü kişi adına tescil ettirilmiş bir taşınmazın bulunduğu göz önüne alındığında; sizce zamanaşımı süresi murisin vefat tarihinden itibaren mi yoksa Davacı - Saklı Paylı Mirasçının, (tenkise konu taşınmazı davalının edindiğini öğrendiğini) bildirdiği tarihten itibaren mi hesaplanmalıdır?

İlginiz ve değerli görüşleriniz için şimdiden teşekkür ederim.

Av. Ömer ÜNLÜ

IV. Hak düşürücü süreler
MADDE 571. Tenkis davası açma hakkı, mirasçıların saklı paylarının zedelendiğini öğrendikleri tarihten başlayarak bir yıl ve her halde vasiyetnamelerde açılma tarihinin, diğer tasarruflarda mirasın açılması tarihinin üzerinden on yıl geçmekle düşer. (THS Şerhi)

Somut olayda (2009 Eylül+10 Yıl=) 2019 Eylül tarihini geçmemek kaydıyla saklı payların zedelendiğinin öğrenildiği tarihten itibaren 1 yıl içinde dava açılmalıdır. Öğrenme tarihi önemlidir. Daha önce öğrenildiğini iddia eden, buyursun ispatlasın

Mirasın açıldığı tarih=mahfuz hissenin ihlal edildiğinin öğrenildiği tarih olarak kabul edilemez. Olsa olsa azami sürenin başlangıcıdır, o kadar.

Saygılarımla...

Alıntı: Yazan Av.Turhan Demiroğlu IV. Hak düşürücü süreler MADDE 571. Tenkis davası açma hakkı, mirasçıların saklı paylarının zedelendiğini öğrendikleri tarihten başlayarak bir yıl ve her halde vasiyetnamelerde açılma tarihinin, diğer tasarruflarda mirasın açılması tarihinin üzerinden on yıl geçmekle düşer. (THS Şerhi) Somut olayda (2009 Eylül+10 Yıl=) 2019 Eylül tarihini geçmemek kaydıyla saklı payların zedelendiğinin öğrenildiği tarihten itibaren 1 yıl içinde dava açılmalıdır. Öğrenme tarihi önemlidir. Daha önce öğrenildiğini iddia eden, buyursun ispatlasın Mirasın açıldığı tarih=mahfuz hissenin ihlal edildiğinin öğrenildiği tarih olarak kabul edilemez. Olsa olsa azami sürenin başlangıcıdır, o kadar. Saygılarımla...

Sayın meslektaşım,

öncelikle yanıtınız ve ilginiz için teşekkür ederim.

Açık kanun hükmü doğrultusunda yorum yapılıdığında muhakkak ki sizinle aynı fikirdeyim.

Ancak konuya ilişkin gerek sitede paylaşılan gerekse haricen edindiğim Yargıtay ilamlarının istisnasız tamamında tenkis davasında 1 yıllık zamanaşımı süresinin başlangıcı (bir başka söylemle öğrenme tarihi) olarak murisin ölüm tarihi esas alınmış. Beni endişeye sevkeden husus daha ziyade bu oldu.

Elinizde aksi yönde -özellikle tenkise konu malın doğrudan mirasçı üzerine alınmasına ilişkin- Yargıtay ilamı olması halinde eklemenizi rica ediyorum.

İlginiz için tekrar teşekkür ederim. İyi çalışmalar

Hukuk Genel Kurulu
Esas: 1996/2-296
Karar: 1996/424
Karar Tarihi: 29.05.1996
....
Temyize konu davada murisin sağlar arası tasarrufunun tenkisi isteğine ilişkin olup uyuşmazlık davanın süresinde açılıp açılmadığı noktasında toplanmaktadır.

Gerçekten Medeni Kanunun 513. maddesinde saklı pay sahibi mirascılarca tenkis davasının haklı paylarına tecavüz edildiğini öğrendikleri günden itibaren bir yıl ve her halde, mirasın açılmasından başlayarak 5 yıllık hak düşürücü süre içerisinde açılabileceği hükme bağlanmıştır.

Bir yıllık süre mirasçının mahfuz hissesinin ihlal edilmiş olduğunu öğrendiği günden itibaren işlemeye başlar. Bu sürenin işlemeye başlayabilmesi için mahfuz hisseli mirascının önce miras bırakanın ölümünü kendisinin mirascı olduğuna, mahfuz hisseye tecavüz eden tasarrufu ve bunun mahfuz hissesine tecavüz ettiğini öğrenmesi gerekir (Prof. Dr. Z.İmre- Doç. Dr. H.Erman Miras Hukuku ve Prof. Dr. K.Oğuzman Miras Hukuku), (HGK. 16.4.1990 T. 1979/2-1386/1525).

Öğrenmenin resmen haberdar edilme sonucu olması şart değildir. (jdt 1952 ı 400) Mirascının tenkis davası açılmasını haklı kılacak vakıayı öğrenmesi sürenin işlemeye başlaması için yeterlidir. (jdt 1983 I 504; jdt. 1952 I 402)...