Güvence hesabı kurumu yasal sorumluluklarını yerine getirmiyorsa neler yapılabilir.

Selam uzun zamandır katılamıyordum. Zorunlu koltuk ferdi kaza uygulamasıyla ilgili önemli bir sorunum var. Güvence hesabı kurumu zorunlu koltuk ferdi kaza sigortasını yaptırmamış olan ticari yolcu taşıma araçlarının içinde zarar görenlere tazminat ödeme noktasında zorluk çıkarmakta şehir içi taşımalar ile 100 km ye kadar şehirlerarası taşımaların güvence hesabı sorumluluğunda olmadığını ifade eden cevaplar vermektedir.
Mağdur olanlara mahkeme yolunu göstermektedir. Davaların uzun zamanda çözümlenmesi ve ardından temyiz süresinin uzunluğundan yararlanarak ödemeyi geciktirmek düşüncesiyle hareket etmektedir.
4925 sayılı Karayolu taşıma Kanununun 2/3 maddesini delil olarak göstermekte ve adı geçen taşımalarda Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza sigortasının zorunlu olmadığı gibi hukuk anlayışından uzak yorum getirmektedir. Bu hususta neler yapabiliriz Derler ya akıl akıldan üstündür. Bu kurumu nasıl ikna edebiliriz. Kendileri de olayı tam olarak bildikleri halde aksini ifade etmektedirler. Yardımlarınızı bekliyorum.

Karayolu Trafik Garanti Sigortası Hesabı 14 Haziran 2007 tarih ve 26552 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu'nun 14. maddesiyle kurulan “Güvence Hesabı'na devredilmiş olup, anılan kanunun geçici birinci maddesi ile Karayolu Trafik Garanti Sigortası Hesabı'nın tüm sorumlulukları alacakları ve yükümlülükleri ile birlikte Güvence Hesabı'na devir olmuştur.
5684 sayılı Sigortacılık Kanunu'nun 14. maddesine göre ;
“Bu Kanunun 13 üncü maddesi, 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ve 10/7/2003 tarihli ve 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu ile ihdas edilen zorunlu sorumluluk sigortaları ile bu Kanunla mülga 21/12/1959 tarihli ve 7397 sayılı Sigorta Murakabe Kanunu çerçevesinde ihdas edilmiş olan zorunlu sigortalara ilişkin olarak aşağıdaki koşulların oluşması halinde ortaya çıkan zararların bu sigortalarla saptanan geçerli teminat miktarlarına kadar karşılanması amacıyla Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği nezdinde Güvence Hesabı oluşturulur.
Hesaba;
a) Sigortalının tespit edilememesi durumunda kişiye gelen bedensel zararlar için,
b) Rizikonun meydana geldiği tarihte geçerli olan teminat tutarları dâhilinde sigortasını yaptırmamış olanların neden olduğu bedensel zararlar için,
c) Sigorta şirketinin malî bünye zaafiyeti nedeniyle sürekli olarak bütün branşlarda ruhsatlarının iptal edilmesi ya da iflası halinde ödemekle yükümlü olduğu maddî ve bedensel zararlar için,
ç) Çalınmış veya gasp edilmiş bir aracın karıştığı kazada, Karayolları Trafik Kanunu uyarınca işletenin sorumlu tutulmadığı hallerde, kişiye gelen bedensel zararlar için,
d) Yeşil Kart Sigortası uygulamaları için faaliyet gösteren Türkiye Motorlu Taşıt Bürosunca yapılacak ödemeler için,
başvurulabilir. Bakanlar Kurulu, gerekli görülen hallerde, eşyaya gelecek zararların kısmen veya tamamen Hesaptan karşılanmasına karar vermeye yetkilidir.”
Öncekinden farklı olarak Güvence Hesabı'nın geçerli teminat tutarları dahilinde karşılayacağı zorunlu sigortaların kapsamı genişletilmiş ve Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası da bu kapsama alınmıştır. Güvence Hesabı kapsamındaki sigortalar ;
1. Karayolu Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk sigortası
2. Zorunlu Karayolu Taşımacalık Mali Sorumluluk Sigortası
3. Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası
4. Tüpgaz Zorunlu Sorumluluk Sigortası
5. Tehlikeli Maddeler Zorunlu Sorumluluk sigortası
6. Yeşil Kart Sigortası Ödemeleri

Güvence Hesabı , yukarda belirtilen zorunlu sigortaların sağladığı teminatlara ilişkin olarak; sigortalının belirlenememesi , rizikonun meydana geldiği tarihte geçerli sigortanın bulunmaması veya çalınmış ya da gasp edilmiş araçlarla kazaya sebebiyet verilmesi durumlarında , kazalarda zarar gören kişilerin , sigorta güvencesinden yoksun kalmaları nedeniyle uğrayacakları bedeni zararların giderilmesi amacıyla kurulmuştur.
Hesab'ın bu amacına ek olarak , kapsamında bulunan zorunlu sigortaları yapan sigortacının mali bünye zaafiyeti nedeniyle sürekli olarak bütün branşlarda ruhsatlarının iptal edilmesi ya da iflası halinde sigortacının ödemekle yükümlü olduğu maddi ve bedensel zararların karşılanmasında Güvence Hesabı'nın görevleri arasında tanımlanmıştır.
5684 sayılı Sigortacılık Kanunu ile mülga 7397 Sayılı Sigorta Murakabe Kanunu'nun değişik 29. maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu'nun 25 Şubat 2004 tarih ve 25384 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan 2004/6789 sayılı kararı ile “Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası “ ihdas edilmiş olup, anılan Bakanlar Kurulu kararı uyarınca 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu hükümleri çerçevesinde yolcu taşımacılığı yapan taşımacılara taşıyacakları yolcular için zorunlu koltuk ferdi kaza sigortası yapma mecburiyeti getirilmiş, aynı düzenlemede bu yükümlülüğe uymayanların yolcu taşımacılığı yapamayacakları hükme bağlanmış bulunmaktadır.
Bu düzenleme ile 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu Hükümleri çerçevesinde yolcu taşımacılığı yapan kişiler , taşıdıkları yolcu ile taşıma sözleşmesi yapmakla bir nevi ferdi kaza sigortası türü olan zorunlu koltuk sigortasını da yolcular lehine yaptırma yükümlülüğü altına girmiş bulunmaktadırlar. Bu yükümlülük yerine getirilmemiş ise, 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu'nun 14. maddesi uyarınca zorunlu koltuk sigortası ile saptanan geçerli teminat tutarını Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği nezdinde kurulan Güvence Hesabı karşılamak zorundadır.
Gerçekten de, 5684 sayılı Kanun'un 14/2-b maddesinde “Rizikonun meydana geldiği tarihte geçerli olan teminat tutarları dahilinde sigortasını yaptırmamış olanların neden olduğu bedensel zararlar” ın Güvence Hesabı'ndan karşılanacağı hükme bağlanmış olup, maddenin 1. fıkrasında 7397 Sayılı Sigorta Murakabe Kanunu çerçevesinde ihdas edilmiş olan zorunlu sigortalar da kapsam dahilinde sayılmış ve Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası da 7397 sayılı kanun çerçevesinde ihdas edilmiş olduğuna göre zorunlu koltuk ferdi kaza sigortası da Güvence Hesabı kapsamına giren bir sigorta türüdür.
Diğer yandan, zorunlu koltuk ferdi kaza sigortası tür itibariyle can sigortası türü olup, rizikonun gerçekleşmesi ile sigortalı ölmüş ise poliçede ölüm halinde ödenecek sigorta bedeli gösterilmiş bulunduğundan ve sigortanın bu bölümü bir meblağ sigortası niteliğinde olduğundan gerçek zarar hesaplamasına girişilmeksizin bu miktarın aynen ödenmesi gerekmektedir. Bu tip sigortalarda sigorta bedeli maktu olup, alacak likit bir alacanelge saklıdır;k niteliğindedir.
Buraya kadar yaptığım açıklamanın sorunuza yanıt olmadığını biliyorum ancak bu genel açıklamayı yaptıktan sonra sorunuzA yanıtım şu kekilde olacaktır:
Karayolu Taşıma Yönetmeliğinin “Kapsam” başlıklı 2 nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, taşıma mesafesine bakılmaksızın il sınırları içinde yapılan yolcu taşımaları ile 100 kilometreye kadar olan şehirlerarası yolcu taşımaları, yönetmelik kapsamı dışında bırakılmış olup, bu kapsamdaki yolcu taşımaları il ve ilçe trafik komisyonları ile işbirliği yapılmak suretiyle, Yönetmeliğin taşımacılar için getirdiği sorumluluk ve yükümlülükler dikkate alınarak ilgili valiliklerce düzenlenmektedir.
Söz konusu taşımaların düzenlenmesine ilişkin olarak uygulamada birliğin sağlanması açısından, taşıma mesafesine bakılmaksızın il sınırları içinde yapılan yolcu taşımaları ile 100 kilometreye kadar olan şehirlerarası yolcu taşımalarının düzenlenmesinde Valiliklerce yapılacak düzenlemeler aşağıda belirtilen esaslar çerçevesinde olacağı T.C. Ulaştırma Bakanlığı’ nın 11.01.2008 tarih, 2008/KUGM-10/YOLCU sayılı genelge ile belirtilmiştir
01/03/2008 tarihine kadar, taşıma mesafesine bakılmaksızın il sınırları içinde yapılan yolcu taşımaları ile 100 kilometreye kadar olan şehirlerarası yolcu taşımalarını düzenleyen “[Y] Yetki Belgesi Yönergesi” Valilikler tarafından yayımlanacaktır.
Bu kapsamdaki taşımaların [Y] yetki belgesi sahiplerince yapılması zorunludur.
[Y] yetki belgesi kapsamında faaliyet gösteren taşımacılara acentelik hizmeti verecek gerçek ve tüzel kişilere [FY] Acentelik Yetki Belgesi düzenlenecektir.
[Y] ve [FY] yetki belgeleri, Ulaştırma Bölge Müdürlüklerinin mevcut olduğu Adana, Ankara, Antalya, Bolu, Bursa, Diyarbakır, Erzurum, İstanbul, İzmir, Samsun, Sivas, Trabzon illerinde Bölge Müdürlüklerinden, Ulaştırma Bölge Müdürlüklerinin olmadığı yerlerde ise Valilikçe bu konuda görevlendirilen kamu kurum ve kuruluşları tarafından düzenlenecektir.
İl sınırları içerisinde yapılacak yolcu taşımalarında [Y] yetki belgesi düzenlenirken; taşımacının merkezi adresindeki İlçe Kaymakamlığının, mevcut işletmeci ve taşıt sayısı ile yetki belgesi talep edenin taşımalarda kullanacağı taşıt sayısını dikkate alarak, vereceği yazılı görüşü alınır ve bu görüş yetki belgesinin verilmesi hususunda göz önünde bulundurulur.
Yolcu taşımacılığında kullanılacak taşıtların sürücüsü dahil en az 9 koltuk kapasitesine sahip olmaları şarttır.
Yolcu taşımacılığında kullanılacak taşıtlar, trafik tescil belgelerinde belirtilen “model yılı” ndan sonra gelen ilk takvim yılı esas alınmak üzere;
Yetki belgesi almak üzere başvuran gerçek kişilerde kendi adına kayıt ve tescil edilmiş sürücüsü dahil en az (9) koltuk kapasiteli 1 adet özmal taşıta, kooperatifler dahil tüzel kişilerde tüzel kişilik adına kayıt ve tescilli sürücüsü dahil toplam (30) koltuk kapasiteli özmal taşıta/taşıtlara sahip olunması şarttır.
Yetki belgesi alınabilmesinde; asgari kapasite için gerekli özmal taşıtlar ilk başvuru ve faaliyeti süresince 19 yaşından büyük olamaz. Ancak yetki belgesine kaydedilecek diğer taşıtlar için yaş şartı aranmaz.
Teknik/fenni muayeneleri yapılmamış veya süresi geçmiş taşıtlar yetki belgelerine kaydedilmez.
8. Sözleşmeli taşıtlar özmal taşıt sayısının iki katını geçemez. Ancak, 31/12/2008 tarihine kadar özmal taşıt sayısının dört katı, 01/01/2009 – 31/12/2009 tarihleri arasında ise özmal taşıt sayısının üç katı sözleşmeli taşıt kullanılabilir.
9. Yetki belgesinde kayıtlı tüm taşıtlar için “Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası” ile “Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası” yaptırılması zorunludur.

SORUNUZUN CEVABI GENELGENİN 9. MADDESİNDE YANITINI BULMAKTADIR.
KOLAY GELSİN, İYİ ÇALIŞMALAR.

Kuruma genelgeyi hatırlatın, ayrıca aracın bağlı bulunduğu il Sanayi ve Ticaret İl müdürlüğü'nden yetki belgesi örneğini alarak kuruma ibraz edin. Ödeme yapılmaz ise dava açmanızı öneririm.
Yetki belgesi bulunmasa da tazminat alırsınız. Çünkü yetki belgesi alınmamış olmasının yaptırımı yolcuya yüklenemez. Nitekim,Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası Genel Şartları A.7 maddesine göre “ sigorta sözleşmesine ilişkin kanun hükümlerinden doğan ve tazminat yükümlülüğünün kaldırılması veya miktarının azaltılması sonucunu doğuran haller sigortalılara ve hak sahiplerine karşı ileri sürülemez” hükmünü içermektedir. Diğer yandan , genel şartlar A.7/c maddesinde, tazminatı gerektiren olay “
taşımacının yetki belgesinde kayıtlı olmayan taşıtlarla yapılan veya yetki belgesi olmadan yapılan taşımalar sonucu meydana gelmişse “
sigorta ettirene rücu edilebileceğini düzenlemektedir.
Görüldüğü gibi, YETKİ BELGESİZ TAŞIMALARDA tazminat haksahibine ödenmekte, sonra taşıt sahibine rücu edilmekte, hak sahiplerine
tazminat yükümlülüğünün bulunmadığı ileri sürülememektedir.
Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortasına İlişkin Genelge (2008/26) da sorununuzu çözmenize yardımcı olacaktır.

Şenel bey verdiğiniz bilgiler için çok teşekkür ederim. Bu konuda güvence hesabı ile sürekli aynı sorunları yaşıyoruz. Şahıslar açık olna hükümleri görmezlikten geliyorlar Hatta Bakanlar kurulu kararının bile idari bir eylem olduğunu ve kendilerini bağlamayacağını ifade ediyorlar.
Bu arada sizden belediye sınırları içinde yapılan şehiriçi yolcu taşımalarında aynı sigortanın zorunluluğu konusuna görüşünüzü öğrenebilirmiyim. Tarafımıza bu tür taşımaların adı geçen sigortadan muaf olduğu gibi anlamsız bir cevap verildi. Bu konuda Hazine Müsteşarlığı Sigortacılık Daire başkanlığı ile yaptığımız karşılıklı görüşmeden de aynı cevabı aldık çok ilginç bir olay fikirlerinizi yazarsanız sevinirim.Selamlar saygılar.