Modern Tıp ?

ÖN AÇIKLAMA
Sağlık ve sağlık sistemine ilişkin konular zor anlaşılır ve algılanır konulardır. bu konuda kabaca iki sistem vardır. Birincisi başta uluslararası ilaç tekelleri olmak üzere uluslararası tıp kartelinin (İng. jBi Pharma da deniyor) belirlediği ekonomik bir faaliyet olarak tamamen kâr amaçlı yürütülen sağlık sistemi (ki buna "modern tıp" diyoruz; diğeri de salt hastalıkların ve tıbbi sorunların tedavisi ve bakımı için uygulanan halkçı sağlıkpolitikaları ve sistemi. Bu ikincisinde kazanç ve kâr anlayışı yoktur. Bu nedenle bir başlangıç olarak ABD'deki gibi ve bütün dünyada dayatılan sözde modern sağlık sisteminin anlaşılaabilmesi için bu yazımı foruma koyuyorum. Konu ilginç ve tartışmaya uygun bulunursa bu konuda yayınladığım diğer yazıları da foruma koyabilirim.

MODERN TIP VE İLAÇ POLİTİKASI

Maliye Bakanlığı’nın tasarruf gerekçesi ile 1 Temmuz’da yayınladığı “Tedavi Yardımına İlişkin Uygulama Tebliği” ve bunu takiben 116 kalem ilacın bedeli ödenecek ilaçlar listesinden çıkarılması üzerine basında hemen bir koro halinde bu uygulamalar eleştirilmiş ve “insanlar ölsün mü “ edebiyatı başlamıştır. Genel olarak sağlık sistemimizde yapılan büyük değişiklikler ve dönüşüm konusunda sağlıklı bir siyaseti ve muhalefeti bulunmayan kesimler tarafından bu uygulamaya şuursuz bir tepki sergilenmiştir. Burada “Big Pharma” olarak da isimlendirilen uluslar arası ilaç şirketlerinin anlayışı ve çizgisi doğrultusunda bir muhalefet sergilenmiştir. Tabii ki AKP’nin “Sağlıkta Dönüşüm” programı ile getirdiği piyasacı sağlık sisteminin özelliklerini bilmeden getirilen bu uygulamaları sağlıklı bir şekilde yorumlamak mümkün değildir. Her şeyden önde AKP’nin aldığı bu tedbirler getirdiği kendi sistemi ve uygulamaları ile çelişmektedir. Bu ilaç politikasına karşı bilinçsiz muhalefet, savunanları bilerek veya bilmeyerek ilaç firmalarının çıkarlarını körü körüne savunma durumuna itmiştir. Aynı şekilde sağlık sisteminde dönen bozukluklar ve temel çelişki gözden gizlenerek hatalı bir nokta üzerine gereksiz yere yoğunlaşılmıştır.
Bu bilinçsiz ve şuursuz muhalefet bir zamanlarına “sağlığa bütçeden çok az para ayrılıyor”, “önce birinci basamağı kuvvetlendirelim” veya “hastanelerde rehin kalma” edebiyatının bir parçasıdır. Bu şekilde her zaman olduğu gibi olayın özü gözden kaçırılarak sahte bir gündem yaratılmış ve kamu oyu yanıltılmaya çalışılmıştır. Bu şekilde de sözüm ona hükümetin sağlık siyaseti eleştirilmiştir.
Şurası kesindir ki bir ülkede genel olarak siyasi sistem her şeyi belirler. Bir ülkede her alanda kapitalist-liberal bir sömürge ekonomisi uygulandığı zaman o ülkede insan merkezli-kamucu veya toplumcu bir sağlık sisteminin uygulanması mümkün değildir.
Şimdiye kadar sağlık sorunlarının bir sistem sorunu olduğu gözden kaçırılarak sorunların ya çalışanlardan, ya bütçeden bu alana daha az pay ayrıldığından ya da çalışanlara yeterli ücret verilmediğinden dolayı yaşandığı söylenerek hastalarla hekimler ve sağlık çalışanları karşı karşıya getirilmiştir. Sistemden kaynaklanan bozukluk ve aksaklıkların faturası da ancak kurulan sisteme uygun ve onun görevlendirdiği şekilde çalışmak zorunda kalan hekimlere kesilmiştir. Emperyalist ekonominin daha da hakim hale gelmesi sonucunda madenlerin, kamu sanayi işletmelerinin, içme sularının, limanların, hava alanlarının özelleştirilerek yabancılara satıldığı gibi, sağlıkta da aynı politika uygulanmaya başlanmıştır.
Şimdiye kadar hatalı bilinen noktalardan birisi “kamu sağlık sistemi= devletin verdiği veya devlet kontrolündeki sağlık sistemi”; piyasa merkezli-kapitalist-liberal veya küreselleşmeci sağlık sistemi= özel sağlık kuruluşlarının verdiği sağlık hizmeti olarak algılanmıştır. AKP’nin sağlıkta dönüşüm programı ile bu ayrımın bu şekilde tanımlanmasının doğru olmadığı anlaşılmış ve çok uzun zamandan bu yana gerek kamusal gibi görünen gerekse özel görünen sağlık kuruluşlarında piyasa merkezli ve kapitalist sağlık anlayışının uygulandığı görülmüştür. Bu piyasa merkezli sağlık sistemi aynı zamanda “modern sağlık sistemi” diye de bilinmekte olup en iyi örneği olarak da ABD’deki sağlık sistemi gösterilmektedir. Modern sağlık sistemi kavramının açılması ve eleştirilmesi ayrı bir yazının konusu olmakla birlikte her iki sistem arasındaki farkın kabaca açıklanması gerekmektedir. Burada “modern” kelimesi, özenilecek, bilimsel en iyi sağlık hizmeti verilen sistem anlamında değil, sağlık teknolojisi ve ilaçların gerekmediği halde aşırı, yaygın ve sistemetatik olarak sağlık hizmeti verilmesi adı altında kitlelere uygulanması ve bu şekilde uluslararası firmaların kasasına bu işten kazanılan paraların aktarılması anlaşılmalıdır.

“Modern” veya serbest piyasa veya küreselleşmecilerin savundukları sağlık sisteminin temel özellikleri şunlardır:

1. Sistem hasta veya insan merkezli değil piyasa merkezli çalışır. Yapılan hiçbir işlem hastanın sağlık sorunlarına yardımcı olma anlamında ele alınmaz. Bu sistemde hastanın sorunu ve hastalığı değil hastada bulunabilecek ve gelişebilecek hastalıklar tedavi edilmeye çalışılır.
2. Hastanın iyileşmesi değil devamlı olarak sağlık sistemine bağımlı olması esastır. Artık müşteri olarak kabul edilen hastaların, sağlık hizmeti alıyorum kandırmacası ile sistemin daimi müşterileri ve abonmanları olmaları hedeflenmektedir.
3. Kişilerin tek tek veya onları oluşturan toplumun önde gelen ciddi hastalıkları ve sorunları değil bu sistemi yöneten kartelin belirlediği gündeme ve hastalıklara göre sağlık sorunları tedavi edilmeye çalışılır. Tedavi edilen durumlar çoğunlukla gerçekte bir hastalık olmayıp, sistem tarafından topluma vahim ve ölümcül sağlık sorunu olarak kabul ettirdiği yapay hastalık veya durumlardır. Bu şekilde sistemde gerçekte bir hastalık olmayan menapoz, osteoporoz gibi doğal fizyolojik durumlar en vahim ölümcül hastalıklar olarak takdim edilerek hastalar veya hiçbir hastalığı bulunmayan müşteriler yıllarca süren bir tedavi programına alınmaktadır.
4. Sistemde hastalık ve hastalara küresel ekonomi açısından yaklaşmak esastır. Bir hastada bir kere sistemin (hastane veya sağlık kuruluşu) içine girer girmez ona hastalığı ile ilişkili olsun olmasın olabilecek en fazla tetkik ve inceleme yaptırılır ve bunları içinde özellikle pahalı olanları (tomografi, MR, DNA dizi testleri, anjiografi gibi) rutin (körlemesine anlamında) istenir ve bunlar sık sık tekrarlanır.
5. Hasta ya uzun süre ayaktan takip edilir veya bir şekilde yatırılarak kullanılabilecek her türlü tıbbi teknoloji hasta üzerinde denenir. Sırf tıbbi teknoloji kullanılarak hastanelerin gelirlerini arttırmak amacı ile hastalarda bulunmayan ve bir sorun teşkil etmeyen her türlü hastalık dönüp dönüp aranır ve tekrar aranması için hastalar kontrollere çağrılır. Modern tıp hastada mevcut olan sorun ve hastalıktan çok gelişebilecek hastalıklarla ilgilenir.
6. Modern tıp da hastada kullanılabilecek en fazla sayıda ve en pahalı ilaç muhakkak kullanılmalıdır. Uluslar arası ilaç firmalarının tedavi anlamında en anlamsız, en etkisiz, en pahalı ve insan sağlığına hiçbir yararı olmayan ilaçları en yararlı, faydalı, vazgeçilemez ilaçlar olarak tanıtılarak hastalarda kullandırılmaktadır. Hastalarda bir ilaç kullanma-tüketme kültürü oluşturularak bu şekilde onların devamlı olarak ve sorgulamadan ilaç kullanmaları sağlanmaktadır. Bu sisteme göre her hastalık ilaçla tedavi edilmelidir. Her hastalığın bir ilacı vardır. Hatta hastalıkların ilaçları bulunmasa bile bazı ilaçlar bu hastalıklarda etkili varsayılarak veya risk faktörleri (?) üzerinde etkili kabul ettirilerek kullandırılmaktadır. Ya da kişilere ya ilerde oluşabilecek hastalıklardan korunma veya ilerde oluşabilecek hastalıkların gerçekleşme oranlarını azaltma adına ilaç kullandırılmaktadır. Modern tıp devamlı ilaç kullanılan tıp anlamındadır.
7. Bu sistemde tıbbi cihaz ve malzemeler hastalara olan yararı için değil bu cihazları satan pazarlayan ve kullananların ekonomik yararları, kârları ve komisyonları için kullanılırlar; kullanıma gerek olmasa da uyduruk gerekçelerle bunların kullanılması sağlanır. Hastaya stent mi uygulanacak, kalça ve diz protezi mi takılacak, yama mı kullanılacak aynı işi gören en pahalısı kullandırılmalıdır. Artık yaraların bile iyileşmesi için ithal yara bakım ürünleri veya basınçlı oksijen tedavileri verilmesi gerekmektedir.
8. Sistem uygulamaları sonucu sağlıklı insanlar değil hasta ve sakat insanlar artmaktadır. Bu da sistem için dolaylı bir kazançtır. Sistem tıbbi tedavide başarısızlığı ödüllendirmektedir. Yetersiz tıbbi tedavi ve girişim veya gereksiz olarak yapılan tedavi ve tıbbi teknoloji kullanımlarına bağlı olarak hastaların yatış süreleri uzar, güçleşir ve karmaşıklaşırsa sağlık kuruluşlarının elde ettiği kârlar artar. Sistem devamlı hastanede bakıma ihtiyacı olan veya yatan hastaları sevmektedir. Nitekim Üniversite hastanelerinde hastaların çoğu zaman ortalama ayaktan takip süreleri en az bir ayı bulurken, yatarak takip süreleri de bazen ayları bulmakta; bu arada bir çok kez hasta evine izinli gönderilip tekrar yatmaktadır.
9. Bu sistemde hastalıklar değil olasılıklar ve ihtimaller veya yüzdeler tedavi edilirler. Örneğin, koroner kalp hastalığı gelişmesin diye nerede ise toplumun tamamına kolesterol, lipid (kan yağı) düşürücü ilaçlar ve benzer şekilde kemik erimesi (osteoporoz karşılığı kullanılan kelime) için kalsiyum ve kemik erimesi ilaçları kullandırılmaktadır.Not: koroner kalp hastalığı kolesterolle ilişkili bir hastalık olmadığı gibi, osteoporoz ilaçları ile de kemiklerin kırılmaya karşı direnci artmamaktadır).
10. Bilindiği gibi kanserin kesin bir tedavisi yoktur. İyileşme olarak bildirilen rakamlar belirli hasta grubları için ortalama yaşam süreleri ile ilişkilidir ki, bu süreler de çok uzun süreler değildir. Çoğu günler ve aylarla ifade edilebilirler. İşte bu kanserli hastalar sanki hastaya bir faydası varmış gibi yakın takiplere alınır, bunlarda başta görüntüleme yöntemleri olmak üzere gerek tedavi ediyorum diyerek gerekse kullanılan tedavilerin yan etkilerini gideriyorum diyerek aşırı, yararsız ve batı kaynaklı tıbbi teknoloji fayda zarar muhasebesi yapılmadan kullandırılmaktadır. Bu sistemde toplumsal sağlık sorunları, meselâ, her gün en az 10 – 15 kişinin ölümüne ve onlarcasının yaşamına neden olan trafik kazaları bireysel bir suç olarak kabul edilirken, 10-15 kişinin ölümüne neden olan kuş gribi en temel hastalık kabul edilmektedir.
11. Sistemde herhangi bir sorunla veya sorunsuz olarak hastanelere başvuran hastalar veya kişilere hemen kolesterol, hepatit, menapoz ve diğer hormon tesleri, hepatit markerler ve HİV (AİDS) testleri muhakkak yaptırılır. Hasta bayansa meme filmleri, kemik taramaları muhakkak yaptırılarak hastalar yapay adet görme tedavisine (menapoz tedavisi) alınırlar.
12. Sistemde baş ağrısı veya başka bir sorunla hastaneye başvuran kişilerden ya körlemesine kolesterol, hepatit testleri yapıldığı gibi, bayan her hastada kemik taraması, meme filmi çekilmesi yapılır ve hastalar yapay adet görme tedavisine alınır.
13. Cerrahi uygulamalar ve diğer girişimler hasta ve hastalıkları tedavi etme amacıyla değil tamamen parasal getirileri ve dış kaynaklı ithal teknoloji kullanmaları için yapılır. Gereksiz ameliyatlar, girişimler, tetkikler, yatırılmalar, konsültasyonlar, kontroller kontrolsüz ve insan sağlığını tehdit eden bir noktadadır. Ameliyatlarda pahalı malzeme, cihaz , ilaç ve sarf malzemelerinin uygulandığı ve hastada gene yabancı kaynaklı ve pahalı cihaz ve protezlerin uygulandığı ameliyat şekilleri tercih edilmektedir.
14. Modern tıbbın bir amacı da bir çoğu hastaya zarar veren ve kendisi bir hastalık ve ölüm nedeni olan bazı ilaçların yan etkilerini gideriyorum diyerek hastalara bazı ilaçların kullandırmasıdır. Antibiyotiklerin yan etkisini gideriyorum diyerek vitaminler, kanser tedavilerinde kemik iliği baskılanmasını tedavi ediyorum diye veya herhangi bir ilacın böbrek üzerine olan yan etkisini tedavi etme amacı ile verilen tedaviler bu tür tedavilerdir. Normalde kullanılmayacak bazı ilaç ve tedaviler için de bu "ilaçların yan etkilerini" tedavi kavramı işe yaramaktadır.

Kısaca yukarıda anlatılan özelliklerde küresel-modern-medeni veya ne derseniz deyin sağlık sisteminin uygulandığı ülkemizde, kamucu sağlık sistemi var mıdır? Var mıydı veya olabilir miydi? Ülkemizde Üniversite Hastaneleri ve Devlet Hastaneleri uzunca bir süredir mülkiyeti devlette görünmesine rağmen küresel sağlık sisteminin en iyi uygulandığı hastanelerdi. Mülkiyet devlette görünmesine rağmen sistem, uluslar arası ilaç ve tıbbi firmalarının istediği şekilde yürütülmekte idi. Bu sistemde kamunun elinde olan tek kamu sağlık kuruluşu SSK ve SSK Hastaneleri idi. Bu hastanelerin de zamanında, küresel veya kapitalist sağlık sistemini uygulayan bakan ve yöneticiler tarafından tam olarak bir kamu hastanesi olarak çalışması engellenmiştir. Kendisinin bütün sağlık hizmetlerini vermesi yerine bunları sistemle bütünleşen üniversite, özel ve devlet hastanelerinden ya da özel sağlık kuruluşlarından almak zorunda bırakılmıştır. Bu hastanelerin düzgün bir şekilde çalışmaması için her türlü engel ve güçlük çıkarılmış çalışma koşullarının düzeltilmesi engellenmiştir. Bu hastanelerdeki en ufak bir olumsuzluk SSK’nın kötülenmesi ve küresel ve kapitalist sağlık sisteminin övülmesi için kullanılmıştır... Bu şekilde kullanılan propaganda sonucunda önce bu kuruluşlar sahipleri olan sigortalıların gözünden düşürülmüş ve onların kafalarında bitirilmiştir. İkinci aşamada önce üniversite hastaneleri ve daha sonra devlet hastanelerinde uygulanmaya konan performans uygulaması ile, hekimlere hastaneye kazandırdıkları oranda kâr payı vermekten başka bir anlamı olmayan uygulanmalar gündeme girmiştir. Buradaki performans bir hizmetten çok hastaneye veya sisteme para kazandırma becerisi veya performansını göstermektedir. Sigorta hastanelerinde çalışan hekimler de bu performans rüşvetine kanarak hastanelerinin sistemle bütünleşmesine karşı çıkmamışlar ve kör topal da olsa bir kamu hastaneciliği yapan veya yapmaya çalışan bu hastanelerin de bu şekilde köküne kibrit suyu ekilmiştir. Bu hastanelerin çoğuna da Atatürk ve ulusalcılıkla dalga geçer gibi Atatürk Hastanesi gibi isimler verilmiştir. SSK Hastaneleri kapatılırken SSK’nın mülkiyetindeki Milli İlaç fabrikası da kapatılarak bu fabrika tarafından üretilen fabrikada ve hastanelerde bulunan ilaçların tüketimine de son verilmiş ve hemen bunların yerine uluslararası firmaların ilaçlarının kullanılmasına geçilmiştir. Küresel – kapitalist sağlık sistemini kavramayan bir kısım ilerici ve yurtsever de SSK Hastanelerinin Devlet Hastanesi’ne dönmesini neticede kamuya ait bir hastanenin gene kamuda kalması sanarak hoşgörü ile kabul etmiş ve sevinmişlerdir.
Bu dönüşümden sonra Devlet’in elindeki hastanelerde (devlet ve üniversite hastanelerinde ne olmuştur. Bu hastanelerin en temel özellikleri nelerdir.
Bu hastaneler yukarıda anlattığımız liberal-küresel-sömürge sağlık sisteminin bütün belirgin özelliklerinin en yaygın şekilde uygulandığı hastaneler olmuşlardır. Hastanelerimiz ABD’deki hastanelere benzemiş ve onlar gibi çalışmaya başlamıştır.Devredilen SSK Hastaneleri de devredildiği günden itibaren sistemin istediği gibi çalışmaya başlamıştır. Bu hastanelerde de artık yukarıda bahsettiğimiz anlayışta sözüm ona sağlık sistemi verilmeye başlanmıştır.


Bu sistemin bir bütün olarak çalışmasını irdeleyelim. Sistemin mali kaynağı SSK ve Bağ-Kur’da sigortalıların ödedikleri primlerle; emekli sandığı ve yeşil kartta da halkın ödediği vergilerden elde edilen gelirlerle sağlanmaktadır. Emekli Sandığı ve bağ kurda Devlet hastaneleri tarafından geri dönüştürülen paranın bir kısmı çıkarıldığında kalan paranın büyük bir kısmının Üniversite ve Özel Hastanelere ve bu hastanelerde uygulanan tıp ve sağlık hizmeti anlayışı ile de uluslararası ilaç ve tıbbi malzeme firmalarına aktarılmaktadır. SSK ve Bağ-Kur’ un topladığı primlerde bu sistem vasıtası ile Devlet, Üniversite ve Özel Hastanelere aktarılırken, her üç hastanede uygulanan sağlık hizmeti anlayışı ile toplanan paralar uluslar arası tıbbi cihaz ve malzeme üreten ilaç firmaları ile gene uluslar arası ilaç firmalarının kasasına akıtılmaktadır. Küresel ve kapitalist kartelin kasasına temiz olarak finansman sağlayan bu sistem, “insanlar ölsün mü”, “insan hayatı hiçbir şeyle ölçülemez”, “sağlık için hastaya gereken her şey yapılmalı” edebiyatı ile kamufle edilmektedir. Bu şekilde görünüşte sisteme muhalefet edenler sisteme en büyük yardım ve desteği yapmakta ve kendilerini farklı bir cephede sanmakla birlikte onlarla aynı cephede savaşmaktadır.
Yukarıdaki özetlediğimiz sağlık sistemi hemen bütün hükümetlerin denediği ve özünde karşı olmadığı, asıl proje sahibinin AB kurumları, İMF, Dünya Bankası ve Dünya Ticaret Örgütü gibi emperyalizmin küresel projelerini yürüten organlarca hazırlanmakta, hükümetlere kabul ettirilmekte, hükümetlerin kendi projeleri gibi tanıtılsa da gene yukarıdaki kuruluşların kitle önünde verdikleri direktif ve talimatlarla gerçekleşmektedir. Hükümet ve siyasi partiler de bunları "biz bunları yabancılar için değil kendi halkımız için yapıyoruz; onlar istemese de biz bunları gene yapmalıyız,” diyerek halka takdim etmektedirler. Yukarıda anlatıldığı gibi sistematik olarak hortumlanan kamu sağlık kuruluşlarının paralarının kısa sürede suyunu çekeceği açık olmakla birlikte bu durum bile gene İMF’nin uyarıları ile fark edilmiş ve gündeme gelmiştir. Fakat sözüm ona AKP’ye karşı siyasi partiler ve toplumsal muhalefetten de bu sisteme önemli bir eleştiri gelmemiş, sistemin tali ve önemsiz sorunları ile uğraşılmış ve esas sorunun tartışılmasından özenle kaçınılmıştır. İMF baskıları ve belirlenen takvim doğrultusunda hükümet daha önce yaptıkları ile tamamen çelişen bir anlayışla bazı tedbirler almak zorunda kalmıştır. İMF bu tedbirleri daha önce birkaç kez ilan etmişti. Aslında burada da bazı doğru kararları alınmakla birlikte sistemde önemli bir değişiklik saptanmamıştır. Bu sosyal güvenlik kuruluşlarının kasasındaki paraların hortumlandığı sistemin izlenmesi ile daha kolay anlaşılacaktır. Şu nokta unutulmamalıdır: Bu sürecin sonunda hükümet ve dış güçler sosyal güvenlik kuruluşlarını tamamen çökertmeyi hedeflediği gibi mülkiyeti devletin elinde olan sağlık kuruluşları da, bakın, kamu bunları iyi işletemiyor, bu kurumlar iflas ediyor, devlete yük veya kambur; en iyisi bunları satıp özelleştirelim, anlayışı ile özelleştirilerek Telekom ve diğer KİT’leri gibi yabancılara satılacaktır. Sonuçta hem sosyal güvenlik kuruluşları hem de devletin elindeki sağlık kuruluşları uluslararası şirketlerin eline geçecektir.
Sağlıkta dönen sahtekarlıklar ve soygun yöntemleri yıllardır basında yer almaktadır. Birçok yurtsever SSK ve Sağlık Bakanlığı müfettişinin ortaya çıkardığı esas olarak sistemden kaynaklanan yolsuzluk ve skandalları bu sistemi kavramadan anlamak mümkün değildir. Diğer taraftan hükümetlerin aldığı hiçbir tedbir ve uygulama bu sorunları ve soygunu önlemeye yönelik değil aksine bir sonraki seferde müfettiş denetimleri nasıl engellenebilir ve bu iş nasıl kitabına uydurulur anlayışı ile yürütülmektedir.
Şu anda Türkiye'de sağlık alanında daha önce görülmemiş bir şekilde bir talan ve soygun düzeni yürürlüktedir. Bu yolun sonu açık değildir. Sonuçta hem halk hem de sağlık çalışanları büyük bedel ödemek zorunda kalacaktır.
Bu nedenle halka, partilere, demokratik kitle örgütlerine ve sağlık çalışanlarına düşen görev mevcut sistemi tam olarak çözümlemek ve küresel emperyalist sağlık sistemi yerine ulusal, insan merkezli ve insanlara zarar vermeyen bir sağlık sisteminin geliştirilmesi için katkıda bulunmak ve siyasetler geliştirmektir. Aksi takdirde küçük eleştirilerle sağlıkta dönüşümü savunan partileri desteklemiş ve bu büyük suça ortak olmuş olurlar.
-------------------------------------------------------------------------------------
Benzer konuda ve özellikle başlıca
TTB siyasetlerinin eleştirildiği ve bu vesile ile sistemin incelenebildiği yazılara
www.antalyatabip.org.tr adresinden ulaşılabilir.