Is hukukunda yetki-kidem tazminati

Sayin Meslektaslarim,
Y sirketinin temizlik islerine bakan X sirketi (taseron firma) muvekkilimi temizlik iscisi olarak, Y sirketinin genel mudurlugu ve cesitli subelerinde 1999-2000 senelerinde sigortasiz olarak calistirmistir.2000 senesinde isine son verilen muvekkilim 2002 senesinde yine Y sirketinin temizlik ihalesini alan X1 sirketinde sigortali gosterilmis ve Y sirketinin subelerinde calistirilmistir.( Bu arada; her sene Ynin temizlik islerini verdigi taseron sirket degismekte ama muvekkil, Y’ de calismaya devam etmektedir.)
En son ihaleyi alan X4 sirketi de muvekkile belirli sureli(bir yillik) is sozlesmesi imzalatip muvekkili uc sene daha Y sirketinin bilimum subelerinde calistirmistir ve 2007 sonu itibariyle belirli sureli is sozlesmesinin sona erdiginden bahisle bir ihtarname cekmis ve muvekkilin isine son vermistir.
Bu calisma donemlerinde 1999-2000 senesine ait sigortasiz calistirilan iscinin , diger sigortali calistigi donemlerde de eksik prim odemeleri olmustur.
Muvekkil hizmet tesbiti ve ihbar kidem tazminati talep etmektedir.
( X4 sirketi disinda diger taseron firmalar su an faaliyette degildir;o sirketler hakkinda muvekkilin de hicbir bilgisi yoktur.)

1-) Husumeti alt-ust isverenden yola cikarak Y sirketine yoneltebilir miyim?
2-) X4 sirketinin birer yillik yaptigi belirli sureli is sozlesmelerinde bir zincirleme durum soz konusu; buna dayanarak kidem tazminati talep edebilir miyiz?
3-)1999-2000 senesindeki gecen hizmetlerin tesbiti icin hak dusurucu sure sozkonusu olur sanirim; ama fiili calismanin surekli olarak Y sirketinde oldugundan bahisle ve Y sirketindeki calismanin da 2007 sonunda bitmesi dolayisiyle o donemin hizmet tesbiti olabilir mi?
4-) Davayi X4 sirketinin ikametgahi disinda Ynin subelerinden birinin bulundugu mahkemede (bu ayni zamanda SGK’nin da subesinin bulundugu bir yerde) acmam mumkun mu?

Saygilarimla.

Sayın meslektaşım;

Davayı Müşterek davalı olarak Y şirketine de yöneltmeniz mümkün. Şu an yurt dışında bulunduğum için Yargıtay kararlarına ulaşmam kolay olmuyor, ancak bu konuda verilmiş pek çok yargıtay kararı olduğunu biliyorum. Asıl işverenin birlikte sorumluluğu mevcuttur. Ayrıca bu birlikte sorumluluktan kaynaklanan bir diğer sonuç da, ikinci sorunuzla ilgilidir. Bu akitler zincirleme kabul edilir ve bu konuda da Yargı Kararları vardır. Bu durumda işçinin kıdem tazminatı, son ücretine göre ve toplam çalışma süresi üzerinden hesaplanır.

Üçüncü sorunuzla ilgili somut bir bilgim olmamakla birlikte, zincirleme akit olması ve bir bütün olarak kabul edilecek olması dolayısıyla, hak düşümü açısından işçi lehine yorumlanabileceği kanaatindeyim.

Davayı işçinin son çalıştığı şubenin bulunduğu veya şirket merkezinin bulunduğu yargı çevresinde açmanız gerekir.

Her nekadar verdiğim bilgileri somut kararlarla destekleyemediysem de umarım yardımcı olabilmişimdir. Ama kısa bir araştırmayla Yargıtay Kararlarına ulaşmanız mümkün olacaktır.

Saygılarımla

Asıl işveren olan Y şirketine davayı yöneltebilirsiniz.
Kıdem tazminatı talep edebilirisniz.
1999-2000 Yılllarına ilşkin hizmet tespiti davasına gelince, müvekkiliniz işine 2000 yılında son verildiği için ve müvekkiliniz tekrar 2002 yılında işe başladığı için, 1999-2000 yıllarına ilişkin hizmet tespiti davasında 5 yıllık hak düşürücü süre dolmuştur . zira iş aktinin feshinden itibaren 5 yıl içinde hizmet tespiti davası açılması gerekir. Ancak müvekkiliniz 1999-2000 yılları arasında 1 gün bile olsa işe giriş bildirgesi var ise ve O tarihte SSK ya bildirilmiş ise , 5 yıllık hak düşürücü süre işlemez.
Diğer tarihlere ilişkin haklarınızın hepsini talep edebilirsiniz.özelliklede Y firmasından.
Yetkili mahkeme, şirketlerin şubelerinin bulunduğu yer.SGK nın bulunduğu yer iş mahkemeleridir. SGk da davalı gösterilecek

Sayin Av.Ozlem Onal ve Sayin Fylozof,
Verdiginiz bilgiler icin cok tesekkur ediyorum, kafama takilan yonleri aydinlattiniz.
Bir sorum daha olucak :
Husumeti Y sirketi & SGK & X4'e yoneltip davayi acmayi dusunuyorum; fakat iscinin 2005ten once taseronlugu altinda calistigi X, X1,X2,X3 hakkinda hicbir bilgim yok; muvekkilin beyanlarina gore de o sirketler feshedilmis.Dolayisiyle; o tarihler icin husumeti sadece Y sirketine(bu donemki taseronlardan soz etmeden) mi yoneltmem gerekiyor?

Evet beste hanım , Y şirketinin işveren sıfatı olduğu için , Y şirketine karşı açın, aksi halde, diğer taşeron firmalara karşı açmanız, bu firmalar fesholduğundan adresler bilinmediğinden, davanızı içinden çıkılmaz hale getirecektir.

Sayın Fylozof'u, davanın yapılamayan tebligatlar içinde boğulmaması yönünden haklı görüyorum. Ancak X4'ün adres bilgileri elinizde olduğuna göre onda bir sorun yok. Diğer taşeronları ise hasım olarak almasanız bile, zincirleme aktin kanıtı bakımından, onlardan sözetmemeniz mümkün değil.

Saygılar

Degerli meslektaslarim,
Her ikinize de cok tesekkur eder, iyi calismalar dilerim.
Saygilar.

Davayı ihaleyi alan ve ihale aldığı yerde çalışılan işverenlerdeAsıl-alt işverenlere karşı açabilirsiniz,son çalışmasından itibaren 5 yıl içinde hizmet tespit davası açılır,fakat aralıklı çalışma halinde aralıklar arasında 5 yıl dolmamışsa son çalışmadan itibaren 5yılda dava açılabilir,HUMK daki genel yetkili mahkeme davalıların ikametgahı yetkili HUMK 9 ve 17 evet şubenin olduğu yerde dava açılabilir.

Sayin meslektaslarim,
Bugun Is Mahkemesi hakiminin gorusunu almak icin dilekce ornegini yazip hakim beye gosterdim.
Hizmet akdinin isci ve taseron firma arasinda yapildigindan sebeple, hizmet tesbiti istemini Y'ye yoneltmenin yerinde olmadigini;bu talebi sadece X taseron firmalarina yoneltmem gerektigini,onlarin da ticaret sicilinden silinmis olmasi ihtimalinde de bu sirketlerin ihyasinin gundeme gelecegini soyledi.
Iscinin alacak haklari bakimindan ise Y sirketinin de davali olarak gosterilmesi gerektigini belirtti.
Sizlerle de bu gorusu paylasmak istedim.
Saygilar

Sayin Av.Beste;

Konu ile ilgili iki Yargitay Kararina ulasabildim. Sanirim size yardimci olur.

Saygilar

T.C.
YARGITAY
9. HUKUK DAİRESİ
E. 2003/9790
K. 2003/9829
T. 2.6.2003
• KIDEM TAZMİNATI ( Asıl İşveren Gibi Son Alt İşveren Olan Davalının Devir Nedeniyle Tüm Süre Üzerinden Kıdem Tazminatı İhbar Tazminatı ve Yıllık Ücretli İzin Alacağından Sorumlu Olması )
• İHBAR TAZMİNATI ( Asıl İşveren Gibi Son Alt İşveren Olan Davalının Devir Nedeniyle Tüm Süre Üzerinden Kıdem Tazminatı İhbar Tazminatı ve Yıllık Ücretli İzin Alacağından Sorumlu Olması )
• YILLIK ÜCRETLİ İZİN ALACAĞI ( Asıl İşveren Gibi Son Alt İşveren Olan Davalının Devir Nedeniyle Tüm Süre Üzerinden Kıdem ve İhbar Tazminatı ve Yıllık Ücretli İzin Alacağından Sorumlu Olması )
• DEVİR NEDENİYLE SORUMLULUK ( Asıl İşveren Gibi Son Alt İşveren Olan Davalının Devir Nedeniyle Tüm Süre Üzerinden Kıdem ve İhbar Tazminatı ve Yıllık Ücretli İzin Alacağından Sorumlu Olması )
• ASIL İŞVERENİN SORUMLULUĞU ( Asıl İşveren Gibi Son Alt İşveren Olan Davalının Devir Nedeniyle Tüm Süre Üzerinden Kıdem ve İhbar Tazminatı ve Yıllık Ücretli İzin Alacağından Sorumlu Olması )
• ALT İŞVERENİN SORUMLULUĞU ( Asıl İşveren Gibi Son Alt İşveren Olan Davalının Devir Nedeniyle Tüm Süre Üzerinden Kıdem Tazminatı İhbar Tazminatı ve Yıllık Ücretli İzin Alacağından Sorumlu Olması )
• FESİH TARİHİNDEN İTİBAREN FAİZ YÜRÜTÜLMESİ ( Kıdem Tazminatına Fesih Tarihinden İtibaren Faiz Yürütülmesi Gerekirken Dava Tarihinden Faiz Yürütülmesinin Hatalı Olması )
• FAİZ ( Kıdem Tazminatına İş Kanunu Uyarınca Fesih Tarihinden İtibaren Faiz Yürütülmesi Gerekirken Dava Tarihinden Faiz Yürütülmesinin Hatalı Olması )
• ÜCRET TARİFESİ ( Taraflar Vekili Yararına Avukatlık Ücreti Takdir Edilirken Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi Uyarınca Karar Tarihindeki Tarifenin Esas Alınmasının Gerekmesi )
• AVUKATLIK ÜCRETİ ( Taraflar Vekili Yararına Avukatlık Ücreti Takdir Edilirken Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi Uyarınca Karar Tarihindeki Tarifenin Esas Alınmasının Gerekmesi )
1475/m.1/son,14/2
ÖZET : 1- Asıl işveren olan TEAŞ Gn.Müdürlüğü gibi, son alt işveren olan davalı F.... Temizlik AŞ.devir nedeniyle tüm süre üzerinden kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve yıllık ücretli izin alacağından sorumludur. Mahkemece yapılacak iş, her iki işverenin tüm süre üzerinden gerçekleşecek ihbar ve kıdem tazminatından ve yıllık ücretli izin alacağından sorumluluğuna karar vermek, davalı alt taşeronun tazminat ve izin alacağından yaptığı ödemeleri mahsup etmek, sonucuna göre hüküm kurmaktan ibarettir. Yazılı şekilde son alt taşeron olan davalı F.... AŞ.nin kendi dönemi ile sorumluluğuna karar verilmesi hatalıdır.
2- Kıdem tazminatına İş Kanunu'nun 14.maddesi uyarınca fesih tarihinden itibaren faiz yürütülmesi gerekirken, dava tarihinden faiz yürütülmesi isabetsizdir.
3- Taraflar vekili yararına avukatlık ücreti takdir edilirken Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 21.maddesi uyarınca karar tarihindeki tarife esas alınmalıdır.
DAVA : Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı ile yıllık ücretli izin alacağının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır.
Hüküm süresi içinde taraflar avukatlarınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : 1.Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, tarafların aşağıdaki bendler kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2.Davalı TEAŞ Genel Müdürlüğü K.... HES işletmesinde temizlik, kalorifer ve sosyal tesis işletmeciliğini ihale sözleşmeleri ile alt taşeron firmalara vermiş olup, davacı alt taşeronlar değiştiği halde, aynı işyerinde çalışmasına devam etmiş ve en son davalı F... Temizlik AŞ.de çalışırken iş akdi sona erdirilmiştir. Esasen bu olgular mahkemeninde kabulündedir. Mahkemece son taşeron olan davalı F... AŞ.deki hizmeti ayrılarak tazminat ve alacaktan sorumlulukları yoluna gidilmiştir. Bu uygulama 1475 sayılı İş Kanununun 1/son ve 14/2 maddesine aykırıdır. Zira asıl işveren olan TEAŞ Gn.Müdürlüğü gibi, son alt işveren olan davalı F.... Temizlik AŞ.devir nedeniyle tüm süre üzerinden kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve yıllık ücretli izin alacağından sorumludur. Mahkemece yapılacak iş, her iki işverenin tüm süre üzerinden gerçekleşecek ihbar ve kıdem tazminatından ve yıllık ücretli izin alacağından sorumluluğuna karar vermek, davalı alt taşeronun tazminat ve izin alacağından yaptığı ödemeleri mahsup etmek, sonucuna göre hüküm kurmaktan ibarettir. Yazılı şekilde son alt taşeron olan davalı F.... AŞ.nin kendi dönemi ile sorumluluğuna karar verilmesi hatalıdır.
3.Hükme dayanak yapılan bilirkişi raporu denetime elverişli olmadığı gibi, hesap hataları içermektedir. Yukardaki bozma içeriğini karşılayacak, ödemeleri mahsup edecek ve izin alacağını son çıplak ücret üzerinden hesaplayacak uzman bir bilirkişiden rapor alınmalıdır.
4.Kıdem tazminatına İş Kanunu'nun 14.maddesi uyarınca fesih tarihinden itibaren faiz yürütülmesi gerekirken, dava tarihinden faiz yürütülmesi isabetsizdir.
5.Taraflar vekili yararına avukatlık ücreti takdir edilirken Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 21.maddesi uyarınca karar tarihindeki tarife esas alınmalıdır. Mahkemece bu hükme uyulmaması da hatalıdır.
SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 2.6.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi.


T.C.
YARGITAY
9. HUKUK DAİRESİ
E. 2000/19790
K. 2001/3151
T. 22.2.2001
• ASIL İŞVERENİN SORUMLULUĞU ( Taşeronun O İşyeriyle İlgili İşçilerine Karşı Sorumluluğu Oranında Sorumluluk )
• TAŞARONUN İŞÇİSİ TARAFINDAN AÇILAN KIDEM TAZMİNATI DAVASI ( Asıl İşverenin de Taşeronla Birlikte Sorumlu Olması )
• HUSUMET ( Taşeron Firmanın O İşyeriyle İlgili İşçiye Karşı Sorumluluğu Oranında Asıl İşverenin de Sorumlu Olması )
• ALT İŞVERENİN İŞÇİSİ TARAFINDAN AÇILAN KIDEM TAZMİNATI DAVASI ( Asıl İşverenin Sorumluluğu )
1475/m.1
ÖZET : Bir işverenden belirli bir işin bir bölümünde veya eklentilerinde iş alan ve işçilerini münhasıran o işyerinde ve eklentilerinde çalıştıran diğer bir işverenin kendi işçilerine karşı o işyeri ile ilgili ve bu kanundan veya hizmet akdinden doğan yüklemlerinden asıl işveren de birlikte sorumludur.
DAVA : Davacı, kıdem tazminatı, fazla çalışma ve yıllık ücretli izin, zam farkı ve ücret alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır.
Hüküm süresi içinde davalı Nurol İnşaat San.Tic.A.Ş. avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : 1. Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2. Davacı dava dilekçesinde, davalılardan Mensoy İnşaat Sanayi Ticaret Limited Şirketinde 1 Ağustos 1994 tarihinde işe başladığını ve 4 Aralık 1998 tarihinde sözleşmesini feshettiğini ve bu nedenle taşaron olarak yol yapımını üstlenen Mensoy şirketi ile yol ihalesini alan Nurol Şirketinden müştereken ve müteselsilen kıdem tazminatı ile izin ücreti ve 1998 yıllarına ait ekim ve kasım ayı ücretlerinin tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Davalılardan Nurol Anonim Şirketi cevaplarında; Toprakkale İskenderun otoyol inşaatı yapımının ihale yolu ile alındığını ve 24 Haziran 1996 tarihli sözleşme ile bu inşaatın taşaron firma olarak Mensoy şirketine devredildiğini ve sözleşme tarihinden önceki yıllar itibariyle ve genel olarakta kendilerine husumet yöneltilemeyeceğini belirterek açılan davanın reddini istemiştir.
Dosyadaki bilgi ve belgelerden; davacı işçinin 1994 yılı Ağustos ayından 4.12.1998 tarihine kadar Mensoy Limited Şirketinde çalıştığı ve bu firmanın 24 Haziran 1996 tarihli sözleşme ile otoyol inşaatının beton işlerinin yapımını Nurol firmasından taşaron sıfatı ile almış olduğu ve davacının ise ekim ve kasım 1998 aylarına ilişkin ücretlerinin ödenmeyişi nedeni ile iş akdini sona erdirdiği anlaşılmaktadır.
1475 sayılı İş Kanununun birinci maddesinin son fıkrasında; "bir işverenden belirli bir işin bir bölümünde veya eklentilerinde iş alan ve işçilerini münhasıran o işyerinde ve eklentiklerinde çalıştıran diğer bir işverenin kendi işçilerine karşı o işyeri ile ilgili ve bu kanundan veya hizmet akdinden doğan yüklemlerinden asıl işverende birlikte sorumludur..." denilmektedir.
Bu madde hükmünden hareket edildiği takdirde Nurol A.Ş.nin sorumluluğu "o işyeri tabirinden de" anlaşılacağı şekilde Mensoy A.Ş.ne işin verildiği tarihten itibaren başlar. Daha önceleri için her iki şirket arasında bir bağlantı bulunmadığından bu şirketi tüm hizmet süresi için sorumlu tutmak mümkün değildir. O halde kararın bu nedenle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 22.2.2001 gününde oybirliğiyle karar verildi.