belediye özel halk otobüsünün karıştığı kazada belediyenin sorumluluğu

Belediye tarafından özel bir şirkete ihale edilen şehir içi yolçu taşınmacılığı hizmeti sırasında belediye özel halk otobüsü ölümlü bir trafik kazasına karışıyor. olayda belediyenin sorumluluğundan söz edilebilir mi?

Edilebilir

Alıntı: T.C. YARGITAY 4. Hukuk Dairesi Esas : 2003/13238 Karar : 2004/2440 Tarih : 01.01.2004 Davacı Ali Kurtoğlu vekili Avukat Hasan Ahi tarafından, davalı Fedai Sansar ve diğerleri aleyhine 24.12.1998 gününde verilen dilekçe ile trafik kazası nedeniyle maddi ve manevi tazminat istenmesi üzerine mahkemece yapılan yargılama sonunda; davanın kısmen kabulüne dair verilen 30.12.2002 günlü kararın Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından süresi içinde istenilmekle temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği görüşüldü. 1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı kanıtlarla yasaya uygun gerektirici nedenlere, özellikle delillerin değerlendirilmesinde bir isabetsizlik görülmemesine göre aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları reddedilmelidir. 2-Diğer temyiz itirazına gelince; Dava, trafik kazası nedeniyle tazminat istemine ilişkindir. Davacı otomobili ile belediye halk otobüsünün çarpışması sonucunda davacının cismani zarar gördüğü belirgindir. Davalılardan belediye, bu otobüsü olaydan evvel ihale ile encümen kararıyla dava dışı kişiye satıp teslim ettiklerini savunmuştur. Mahkemece, olaydan evvel satması nedeniyle belediye hakkındaki dava reddedilmiş olup, davacı belediyenin de sorumlu bulunduğu gerekçesiyle mahkeme kararını temyiz etmiştir. Dosya içeriğinden ve hazırlık soruşturması belgelerinden; olay günü trafik kazası yapan otobüsün belediye halk otobüsü olduğu, özel kişiye ait bir otobüs olmadığı, halk otobüslerinin belediyeye bağlı olarak çalıştıkları ve denetimlerinin de belediye tarafından yapıldığı, onların çalışmasından belediyelerin de ekonomik yönden yararlandığı, otobüsün üzerinde belediye halk otobüsü olduğunun da yazılı bulunduğu gibi olgular değerlendirildiğinde; belediye otobüs maliki olmasa bile belediye halk otobüsü adı altında işletilen bir otobüsün yaptığı trafik kazası nedeniyle belediyenin zarar görene karşı sorumlu bulunduğu sonuç ve kanaatine varılmıştır. Şu durum karşısında davalılardan belediyenin de sorumluluğuna karar verilmesi gerekirken, mahkemece bu davalıya yönelen dava bölümünün reddedilmesi bozmayı gerektirmiştir. SONUÇ:Temyiz olunan kararın (2) sayılı bentte açıklanan nedenle BOZULMASINA, diğer temyiz itirazlarının ilk bentteki nedenlerle reddine ve peşin alınan harcın istek halinde geri verilmesine 1.3.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Ben bir belediye avukatıyım. Yargıtay kararı açık ve net. Ancak bu konuya farklı bir yorum yazmak istedim.
5393 sayılı Belediye Kanununun 14/a maddesine göre; "a) İmar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel alt yapı; coğrafi ve kent bilgi sistemleri; çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; şehir içi trafik; defin ve mezarlıklar; ağaçlandırma, park ve yeşil alanlar; konut; kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor; sosyal hizmet ve yardım, nikâh, meslek ve beceri kazandırma; ekonomi ve ticaretin geliştirilmesi hizmetlerini yapar veya yaptırır". Bu hükme göre de belediye ulaşım hizmetlerinin bir kısmını veya hepsini başkalarına yaptırabilir. Usulüne uygun olarak yapılan sözleşmeyle yürütülen bir hizmet sonucunda meydana gelen zarardan belediyenin sorumlu olması (ihale sözleşmesine bakılması gerekli) ancak denetim görevinin yerine getirilmemesi sonucunda ortaya çıkacaktır. Çünkü başkası tarafından yürütülen bir hizmet var. Ancak uygulamada çok ciddi sorunlar var. Belediyenin yolcu taşımacılığı yapan özel halk otobüslerine tehlikeli araç kullanmaktan, durak harici yolcu indirmekten veya trafik kurallarına uymadığından bahisle ceza veremeyeceğine ( aksine KTK ya göre polis tarafından ceza verebileceğine) dair bir sürü mahkeme kararı ( sulh ceza mahkemesi) var . Dolayısıyla da denetim yapma sonucunda kurallara uymamanın sonucunda verilen cezanın kanuni olmadığının ve belediyece ceza verilemeyeceği mahkemelerce karara bağlanması söz konusu. Yani denetlemesi ve ceza vermesinin de tartışmalı olduğu bir hizmet sonucunda oluşan zarardan da Belediyenin sorumlu olmaması gerektiğini düşünüyorum.

Belediyenin sorumlu olması bana da mantıklı gelmekte. Halk otobüsleri esas itibariyle beledeye ile yapmış olduklkarı sözleşme gereğince taşımacılık yapmakta. Nasıl ki bir eser sözleşmesinde yüklenici sözleşmeyi yerine getirmek için kullandığı taşeronun kusurundan sprumlu tutulabiliyorsa veya taşeronun işçisinin uğradığı iş kazası nedeniyle üst işveren sorumlu tutulabiliyorsa burada uygulanan kusursuz sorumluluk hallerinin olayımızda da uygulanması gerekir.

Alıntı: Yazan kezzy Edilebilir

yargıtay kararını daha önce okumuştum. Söz konusu olayda araç encümen kararı ile satılmış ancak doğrudan belediye tarafından işletiliyor(malik değişse de) , İhale edilen bir halk otobüsü özel halk otobüsü ismini almakla belediye (ihale yoluyla) gelir elde etse de farklı bir durumdan bahsedilebilir mi !

Kararın yasal dayanağını merak ediyorum. Zira belediye KTK da araç sahibi yada işleten tanımına uymuyor. Ancak KTK 111.madde açık " bu yasadan doğan sorumluları daraltan yada kaldıran sözleşmeler geçersizdir" bu meyanda değerlendirilebilir.

Belediyelerin yetkileri ve imtiyazları Belediye Kanunu’nun 15.maddesinde belirlenmiştir: ‘’ f) Toplu taşıma yapmak; bu amaçla otobüs, ...raylı sistem dâhil her türlü toplu taşıma sistemlerini kurmak, kurdurmak, işletmek ve işlettirmek.’’ Belediyenin imtiyazıdır.

Aynı maddeye göre ‘’ Belediye, ....(f) .... bentlerinde belirtilen hizmetleri Danıştayın görüşü ve İçişleri Bakanlığının kararıyla süresi kırkdokuz yılı geçmemek üzere imtiyaz yoluyla devredebilir; toplu taşıma hizmetlerini imtiyaz veya tekel oluşturmayacak şekilde ruhsat vermek suretiyle yerine getirebileceği gibi toplu taşıma hatlarını kiraya verme veya 67 nci maddedeki esaslara göre hizmet satın alma yoluyla yerine getirebilir.’’

Olayımıza dönersek halk otobüsü uygulamasında işletmecinin kim olduğuna bakmak gerekir.
-Eğer belediye hizmet satın alma yoluyla iş vermişse sorumluluğu düşünülebilir.
-Eğer belediye işletme hakkını imtiyaz yoluyla devretmişse veya toplu taşıma hatlarını kiraya vermişse sorumluluğu yoktur kanısındayım.

Saygılarımla

bende sayın madlock' a katılıyorum.zira ulaşım hizmetini veren belediyedir.Her iki tarafında sorumlu olacağı kanaatindeyim.

YARGITAY
11. HUKUK DAİRESİ
Esas Numarası: 2009/3126
Karar Numarası: 2009/7497
Karar Tarihi: 18.06.2009

İETT İŞLETMESİNİN HALK OTOBÜSLERİNDEN SORUMLU OLMASI

818 s. BK/142
6762 s. TTK/806

ÖZETİ: Belediye sınırları içinde toplu taşıma ve denetim yetkisi davalı İETT Genel Müdürlüğü'ne ait olmasına göre,"İstanbul Büyükşehir Belediyesi Halk Otobüsleri" yazı ve amblemi altında yolcu taşıyan Halk Otobüslerinin yaptığı kazalardan dolayı İETT işletmesi de ortaklaşa sorumludur.

Taraflar arasında görülen davada Kadıköy 1.Asliye Ticaret Mahkemesi'nce verilen 06/03/2007 gün ve 2004/147-2007/103 sayılı karan bozan Daire'nin 24.11.2008 gün ve 2007/9777 - 2008/13258 sayılı kararı aleyhinde davacı vekili ile davalı Zarif S. vekili tarafından karar düzeltilmesi isteğinde bulunulmuş ve karar düzeltme dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dosya için düzenlenen rapor dinlenildikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:
Davacı vekili, asıl ve birleşen davalarda davalıların işleten, taşıyan ve sürücüsü olduğu halk otobüsünde yolcu olduğu sırada, davalı sürücünün araç kapısını kapatmadan hareket etmesi nedeniyle müvekkilinin düşerek yaralandığını, davacının maddi ve manevi zarara uğradığını ileri sürerek, ıslah dilekçesi ile birlikte 18.687.00 YTL maddi ve 25.000.00 YTL manevi tazminatın olay tarihinden itibaren avans faiziyle birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı Zarif Satılmış ve İETT vekilleri davanın reddini istemişlerdir. Diğer davalı yanıt vermemiştir.
Mahkemece, asıl davada tedavi gideri hakkında karar verilmesine yer olmadığına, ıslah edilen 18.187 YTL maddi tazminatın, birleşen davada ise 7.500 YTL manevi tazminatın olay tarihinden itibaren avans faiziyle tahsiline karar verilmiş, davacı vekili ile davalı Zarif Satılmış ve İETT vekillerince temyiz edilen karar, Dairemiz'in 24.11.2008 tarihli kararında yazılı gerekçeyle bozulmuştur.
Davacı vekili ile davalı Zarif S. vekili bu kez karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
1-Yargıtay ilamında benimsenen gerektirici sebeplere göre, davalı Zarif S. vekilinin HUMK'nun 440.maddesinde sayılan hallerden hiçbirini ihtiva etmeyen karar düzeltme isteğinin reddi gerekir.
2-Dava, davalıların işleten, taşıyan ve sürücüsü olduğu halk otobüsünde yolcu olan davacının yaralanması nedeniyle maddi ve manevi tazminatın tahsili istemine ilişkindir
Davacı tarafın içinde bulunduğu halk otobüsü üzerinde "İstanbul Büyükşehir Belediyesi Halk Otobüsleri" yazı ve amblemi bulunmakta olup, belediye sınırları içinde toplu taşıma yetkisi davalı İETT Genel Müdürlüğü'ne aittir. Halk otobüslerinin denetimleri İETT Genel Müdürlüğü'ne ait olduğundan, dava konusu olaydan davalı İETT Genel Müdürlüğü'nün sorumlu tutulmasına dair mahkeme kararı yerinde olup, bu yöne ilişkin davalı İETT Genel Müdürlüğü'nün temyiz itirazlarının reddine karar verilmesi gerekirken, kararın bu nedenle de davalı İETT Genel Müdürlüğü yararına bozulduğu anlaşıldığından, davacı vekilinin karar düzeltme isteminin kabulü ile Dairemiz'in 24.11.2008 gün ve 2007/9777-13258 sayılı kararının 3 numaralı bendinin kaldırılmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı Zarif S. vekilinin karar düzeltme isteminin reddine, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacı vekilinin karar düzeltme isteminin kabulü ile Dairemiz'in 24.11.2008 gün ve 2007/9777-13258 sayılı kararının 3 numaralı bendinin kaldırılmasına18.06.2009 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

T.C. YARGITAY

4.Hukuk Dairesi
Esas: 2010/956
Karar: 2010/1743
Karar Tarihi: 22.02.2010


TAZMİNAT DAVASI - DESTEĞİN ÖLÜMÜ NEDENİYLE MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT İSTEMİ - İŞLETEN VE ARAÇ İŞLETİCİSİNİN BAĞLI OLDUĞU TEŞEBBÜS SAHİBİNİN HUKUKİ SORUMLULUĞU - BELEDİYENİN ADININ ARAÇ ÜZERİNDE YAZILI OLDUĞU - MÜŞTEREK VE MÜTESELSİL SORUMLULUK

ÖZET: Davacıların desteği, davalı sürücünün, sürücüsü olduğu temizlik kamyonuyla çarpması sebebiyle yaşamını yitirmiştir. Davalı sürücü kazada tam kusurlu kabul edilerek cezalandırılmıştır. Davacılar, davalarını temizlik işlerini yapan ve aracın da sahibi olan şirkete, araç sürücüsüne ve belediyeye yöneltmişlerdir. Davalı belediyenin temizlik işleri ihale ile davalı şirket tarafından yapılmaktadır. İhale ve eki şartnamede yüklenici şirketin kullandığı araçlar üzerinde belediyenin isminin, telefon numarasının, firma adının bulundurulacağı belirtilmiştir. Araç fotoğraflarından ise davalı belediyenin adının araç üzerinde yazılı olduğu anlaşılmaktadır. Motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumludurlar. Somut olayda, kazaya karışan araç üzerinde davalı belediyenin adı bulunduğuna göre, davalıların birlikte sorumlu olacağı kabul edilmelidir. Davalılardan belediye başkanlığının da gerçekleşen zarardan sorumlu tutulması gerekir.

(818 S. K. m. 41, 43, 47, 49) (2918 S. K. m. 85) (YİBK. 22.06.1966 T. 1966/7 E. 1966/7 K.)

Dava: Davacı B. D. ve diğerleri vekili Av. Akın Acar tarafından, davalı Tekirdağ Belediye Başkanlığı ve diğerleri aleyhine 29.03.2006 tarihinde verilen dilekçe ile maddi ve manevi tazminat istenmesi üzerine mahkemece yapılan yargılama sonunda; davanın kısmen kabulüne dair verilen 25.12.2007 tarihli kararın Yargıtay’ca tetkiki davacılar vekili ve davalı Şafak Temizlik İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili taraflarından süresi içerisinde istenilmekle temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten sonra tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içindeki kağıtlar incelenerek gereği görüşüldü.

Karar: 1-) Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı kanıtlarla kanuna uygun gerektirici nedenlere, özellikle delillerin değerlendirilmesinde bir isabetsizlik görülmemesine göre davacılar ile davalı Şafak Temizlik İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.nin aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları reddedilmelidir.

2-) Davacılar ile davalı Şafak Temizlik İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd Şti.nin sair temyiz itirazına gelince; dava, trafik kazası sebebiyle desteğin ölümünden dolayı uğranılan maddi ve manevi zararın ödetilmesi istemine ilişkindir. Yerel mahkemece, davalılardan Tekirdağ Belediye Başkanlığı hakkındaki istek husumet yokluğu sebebiyle reddedilmiş; sair davalılar hakkındaki istemin bir bölümü kabul edilmiş; karar, davacılar ile davalılardan Şafak Temizlik İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd Şti. tarafından temyiz olunmuştur. Dosya içeriğine göre davacıların desteği, davalı sürücü S. P.'ın sürücüsü olduğu temizlik kamyonuyla çarpması sebebiyle yaşamını yitirmiştir. Davalı sürücü kazada tam kusurlu kabul edilerek cezalandırılmıştır. Davacılar, davalarını temizlik işlerini yapan ve aracın da sahibi olan şirkete, araç sürücüsüne ve belediyeye yöneltmişlerdir. Davalı belediyenin temizlik işleri ihale ile davalı şirket tarafından yapılmaktadır. İhale ve eki şartnamede yüklenici şirketin kullandığı araçlar üzerinde belediyenin isminin, telefon numarasının, firma adının bulundurulacağı belirtilmiştir. Araç fotoğraflarından ise davalı Tekirdağ Belediyesi'nin adının araç üzerinde yazılı olduğu anlaşılmaktadır.

2918 sayılı Karayolları Trafik Yasası'nın <İşleten ve araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibinin hukuki sorumluluğu> başlıklı 85. maddesi gereğince, motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumludurlar.

Somut olayda, kazaya karışan araç üzerinde davalı belediyenin adı bulunduğuna göre, davalıların birlikte sorumlu olacağı kabul edilmelidir.

Yerel mahkemece açıklanan kanuni düzenleme gözetilerek, davalılardan Tekirdağ Belediye Başkanlığının da gerçekleşen zarardan sorumlu tutulması gerekirken, yerinde olmayan gerekçeyle, yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve kanuna uygun düşmediğinden kararın bozulması gerekmiştir.

3-) Davacıların sair temyiz itirazlarına gelince;

Borçlar Yasası'nın 47. maddesi gereğince yargıcın, özel durumları göz önünde tutarak manevi zarar adı ile hak sahibine verilmesine karar vereceği para tutarı adalete uygun olmalıdır. Takdir edilecek bu tutar, zarara uğrayanda manevi huzuru doğurmayı gerçekleştirecek tazminata benzer bir işlevi (fonksiyonu) olan özgün bir nitelik taşır. Bir ceza olmadığı gibi malvarlığı hukukuna ait bir zararın karşılanmasını da amaç edinmemiştir. O durumda bu tazminatın sınırı onun amacına göre belirlenmelidir. Takdir edilecek tutar, var olan halde elde edilmek istenilen doyum (tatmin) duygusunun etkisine ulaşmak için gerekli olan kadar olmalıdır. 22.06.1966 tarih ve 7/7 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı'nın gerekçesinde takdir olunacak manevi tazminatın tutarını etkileyecek özel durum ve koşullar da açıkça gösterilmiştir. Bunlar her olaya göre değişebileceğinden yargıç, bu konuda takdir hakkını kullanırken ona etkili olan nedenleri de karar yerinde nesnel (objektif) ölçülere göre uygun (isabetli) bir şekilde göstermelidir.

Davaya konu olayda; tarafların kusur durumu, davacıların ölene olan yakınlıkları ve yukarıdaki ilkeler gözetildiğinde davacılar yararına takdir edilen manevi tazminat tutarları azdır. Daha üst düzeyde manevi tazminat takdir edilmek üzere kararın bozulması gerekmiştir.

Sonuç: Temyiz edilen kararın yukarda (3) sayılı bentte gösterilen sebeplerle davacılar yararına; (2) sayılı bentte gösterilen sebeplerle davacılar ile davalı Şafak Temizlik İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. yararına BOZULMASINA; davacılar ile davalı Şafak Temizlik İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.nin öteki temyiz itirazlarının ilk bentteki sebeplerle reddine ve temyiz eden taraflardan peşin alınan harcın istem halinde geri verilmesine 22.02.2010 tarihinde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)

Alıntı: Yazan YILDIZ HUKUK Halk otobüslerinin denetimleri İETT Genel Müdürlüğü'ne ait olduğundan, dava konusu olaydan davalı İETT Genel Müdürlüğü'nün sorumlu tutulmasına dair mahkeme kararı yerinde olup,

Kararlar üzerinden yürümek yağlı mermerde yürümeye benzer.

Örnek kararların örnek olması için olayla bire bir örtüşmesi gerekir. Aktardığınız birinci kararda halk otobüsü sahibi ile belediye arasındaki ilişki incelenmemiştir.

Kanun'da ''denetim yetkisi'' olanların da sorumlu olacağına ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır. Asıl olan ''işleten'' kavramıdır.

Hat kiralama veya imtiyaz yoluyla devredilen işletme yetkisi ile belediyenin sorumluluğu da devredilmiş olur.

Alıntı: 2918 sayılı Karayolları Trafik Yasası'nın <İşleten ve araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibinin hukuki sorumluluğu> başlıklı 85. maddesi gereğince, motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumludurlar.

Bu hüküm şehirlerarası otobüs işletmelerinin sorumluluğu açısından ugulanır: Müşteriler bilet aldıkları şirketin güvencesinden yararlanmalıdır.

Ama otobüsün üzerinde açıkça Halk Otobüsü yazısı varsa herkes o otobüsten belediyenin sorumlu olmadığını bilmelidir.

Kanun'u uygularken aşağıdaki ayırımı yapmak şarttır.
- İmtiyaz veya hat kiralama halinde otobüs işleteni ile belediye arasında bir bağlılık-bağımlılık bulunmadığından sözü edilen madde bu olayla ilgisizdir.
- İhale yoluyla hizmet alımı yapılmışsa bağlılık vardır.

Yukarıda aktardığınız ihale ile ilgili ikinci karar bu açıdan Kanun'a uygundur. Ama kamyonun üzerinde belediyenin adı yazdığı için değil.

Saygılarımla

Sayın Konyalı,

soru sahibi ulaşım hizmetinin ihale yolu ile yapıldığını beyan etmiş.Bu hali ile işletenin ve hizmeti verenin birlikte sorumlu olacağını düşünüyorum.saygılarımla.

Merhaba meslektaşlarım. Elimde şu an tam bu konuyla alakalı bir dava var. Belediye ile otobüs sahibi arasında imtiyaz sözleşmesi imzalanmış. Trafik kazası sonucunda açılan maddi-manevi tazminat davasında mahkeme belediye ve araç sahibini müştereken ve müteselsilen sorumlu tutmuş ve dosya Yargıtay dan onanarak dönmüş. Şimdi belediye müvekkilimize karşı ödediği bedeli icraya koydu ve itirazımız üzerine itirazın iptali davası açıldı. Şimdi burada belediyenin ödediği miktar 40.000 TL iken şuan faizler ve yargılama giderleriyle birlikte 90.000 TL takip açıldı. Bu aşamada görüşleriniz nelerdir? Yukarıda anılan kararlar ışığında itirazımız yerinde midir?