Faktoring Şirketi Alacağın Temliki

İyi akşamlar. Faktoring şirketlerinin tahsil ettikleri çeklerin alacağın temliki niteliğinde olduğu ve bu sebeple temel ilişkiye dayanan defi ve itirazlardan şirketin sorumlu olduğuna dair Yargıtay'ın 2004 tarihli bir kararı mevcut.

Yargıtayın bu hususta bir içtihat değişikliği mevcut mudur? Bilgisi olan meslektaşlarım paylaşırlarsa çok sevinirim. Teşekkürler.

Faktoring Şirketi Alacağın Temliki

Sayın meslektaşım,sorunuza cevap buldunuz mu bilmiyorum ama,size ışık tutacağına inandığım bilgimi paylaşmak istiyorum.Şöyle ki; Faktoring şirketlerinin faaliyetleri 30.09.1983 tarih,90 sayılı ÖDÜNÇ PARA VERME İŞLERİ HAKKINDA KANUN HÜKÜMDE KARARNAME ile 10.10.2006 tarihli ve 26315 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Finansal Kiralama,Faktoring ve Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelik hükümlerine tabidir.KHK 3.madde c bendinde FAKTORİNG ŞİRKETİ:Mal ve hizmet satışlarından doğmuş veya doğacak alacakları TEMELLÜK EDEREK tahsilini üstlenen,bu alacaklara karşılık ödemelerde bulunarak finansman sağlayan şirketlerdir." diye tanımlamıştır.BU TANIMDAN DA ANLAŞILACAĞI ÜZERE "TEMELLÜK" --BORÇLAR KANUNU 162. VE DEVAMI MADDELERDE YER ALAN "TEMLİK" DEMEKTİR.DOLAYISIYLA ALACAĞIN TEMLİKİ HÜKÜMLERİNE TABİDİR. AYRICA Yönetmeliğin 22.maddesi 2.bendinde "Birinci fıkrada belirtilen hususlara ilave olarak faktoring şirketleri kambiyo senetlerine dayalı olsa bile, bir mal veya hizmet satışından doğmuş veya doğacak fatura veya benzeri belgelerle tevsik edilemeyen alacakları satın alamazlar veya tahsilini üstlenemezler."hükmüne yer verilmiştir.Bu hükme göre de Faktoring şirketinin takibe koyduğu kambiyo senedine mesnet teşkil eden gerçek mal veya hizmet alımı varsa ve bu mal veya hizmet alımı fatura veya benzeri belgelerle ispat edilirse ANCAK alacak takibi yasaya uygun ve doğru olur.Yoksa Faktoring şirketine karşı aynı alacaklıya karşı ileri sürülmesi mükün tüm itiraz ve def'iler aynen ileri sürülmesi mümkündür.
Umarım size ve ilgilenen meslektaşlarıma ışık tutmuştur.

Bu konuda Yargıtay görüş değiştirmemiştir ancak faktoring şirketleri şirketten çekleri TEMELLÜK ederken, temlik hükümlerinin doğmaması açısından daha evvelden fatura düzenleyip fatura alacağına karşılık çeklerini aldığı savunmasında bulunmaktadır, bu konuda dikkatli olmanızı öneririm.
Saygılarımla,

Sayın Myilmaz faktorin şirketlerinin halihazırda zaten mevzuat gereği fatura ya da diğer bir şekilde tevsik edilmemiş alacakları temlik almamaları gerekmektedir. Bununla birlikte Yargıtay ilgili kararında bu husustan bağımsız olarak temel ilişkideki edimlerin yerine getirilmemesinden kaynaklanan defi ve itirazların kambiyo senedi söz konusu olsa dahi ileri sürülebileceği yönündedir.

Değerli Meslektaşlarım.
bu konuya ilişkin yargıtay kararları varsa ekleyebilirmisiniz
Saygılar

T.C.
YARGITAY
19. HUKUK DAİRESİ
E. 2003/11608
K. 2004/8248
T. 9.7.2004
• ÇEKİN TEMLİKİ ( Menfi Tespit Davası - Davalılar Arasındaki İlişkinin Temlik İlişkisi Olduğu/Borçlu Davacının Temlik Edene Karşı Haiz Olduğu Bütün Defi ve İtirazları Temellük Edene Karşı İleri Sürebileceği )
• MENFİ TESPİT DAVASI ( Davalılar Arasındaki İlişkinin Çekin Temliki İlişkisi Olduğu - Borçlu Davacının Temlik Edene Karşı Haiz Olduğu Bütün Defi ve İtirazları Temellük Edene Karşı İleri Sürebileceği )
• FAKTORİNG ŞİRKETİNİN TEMELLÜK ETTİĞİ ÇEK ( Borçlu Davacının Temlik Edene Karşı Haiz Olduğu Bütün Defi ve İtirazları Faktoring Şirketine Karşı İleri Sürme İmkanına Sahip Olduğu - Menfi Tespit Davası )
818/m.1
ÖZET : Faktoring Şirketlerinin kuruluş ve çalışma esasları hakkındaki yönetmeliğin 1. maddesinde faktoring işlemlerine esas alınacak temlik konusu alacakların "faturaya veya mal veya hizmet satışından doğmuş olduğunu tevsik eden diğer belgelere dayalı bulunması" 8. maddenin ( d ) bendinde ise "kambiyo senetlerine dayalı olsa bile fatura veya alacağın bir mal veya hizmet satışından doğmuş olduğunu tevsik eden benzeri belgelerle ilişkilendirilmeyen alacakları satın alamayacakları" ifade edilmiştir.

Buna göre davalılar arasındaki ilişki temlik ilişkisi olduğundan borçlu davacı temlik edene karşı haiz olduğu bütün defi ve itirazları temellük edene ( faktoring şirketine ) karşı ileri sürme imkanına sahiptir.

DAVA : Taraflar arasındaki menfi tesbit davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı vekilince duruşmalı olarak temyiz edilmesi üzerine ve temyiz dilekçesinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : Davacı vekili, dava konusu edilen çeklerin davalı Ak Turizm Otomotiv Ltd. Şirketinden kiralanan araçlara karşılık verildiğini, ancak davalının sözleşmeye aykırı davranışları nedeniyle kiralama sözleşmesinin fesih edildiğini bu nedenle çeklerin bedelsiz kaldığını, Ak Turizm Ltd. Şti.'ne karşı ileri sürülebilecek tüm def'ilerin alacağı temlik alan Factoring Şirketine karşı da ileri sürülebileceğini ve hamilin iyi niyetinden söz edilemeyeceğini belirterek çeklerle borçlu olmadıklarının tespitini talep ve dava etmiştir.

Davalı Ak Turizm Otomotiv Ltd. Şti. davaya cevap vermediği gibi duruşmalara da katılmamıştır.

Davalı Factoring Şirketi vekili, müvekkilinin Factoring şirketi olup, çeklerin factoring işlemleri sonucu ciro yolu ile müvekkiline geçtiğini, davacı borçlu ile diğer davalı arasındaki sözleşmenin fesih edilmiş olmasının müvekkilini ilgilendirmediğini belirterek davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, davacının kiralama sözleşmesini fesihte haklı olduğunu ancak Kurtuluş Factoring Şirketinin iyiniyetli hamil olduğundan bu davalı hakkındaki davanın reddine, Ak Turizm Otomotiv Ltd.Şti. yönünden davanın kısmen kabulüne davacının davalı şirketin icra takibinden dolayı 4.317.150.000.TL borçlu olmadığının tespitine, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekilince temyiz edilmiştir.

Dava konusu çeklerle borçlu olunmadığının tespiti ve çeklerin iptali istemine ilişkindir.

Mahkemece, dosya içerisindeki delillere uygun görülerek benimsenen bilirkişi raporunda davacının Ak Turizm Ltd.Şti. ile aralarında olan sözleşmeyi fesihte haklı olduğu ve davacının davalıya 4.317.150.000.-TL fazla ödemesi bulunduğu, ayrıca dava konusu çeklerin de sözleşmenin haklı feshi nedeni ile karşılıksız kaldığı belirtilmiştir. Yine aynı raporda dava konusu çeklerin davalı Ak Turizm Ltd. Şti. tarafından diğer davalı Kurtuluş Factoring Şirketine 18.10.2000 tarihinde düzenlenen temlik bordrosuna istinaden temlik edildiği de tespit edilmiştir.

21.12.1994 tarih 22148 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Factoring Şirketlerinin kuruluş ve çalışma esasları hakkındaki yönetmeliğin 1. maddesinde factoring işlemlerine esas alınacak temlik konusu alacaklann "faturaya veya mal veya hizmet satışından doğmuş olduğunu tevsik eden diğer belgelere dayalı bulunması" 8. maddenin ( d ) bendinde ise "kambiyo senetlerine dayalı olsa bile fatura veya alacağın bir mal veya hizmet satışından doğmuş olduğunu tevsik eden benzeri belgelerle ilişkilendirilmeyen alacakları satın alamayacakları" ifade edilmiştir.

Buna göre davalılar arasındaki ilişki temlik ilişkisi olduğundan borçlu davacı temlik edene karşı haiz olduğu bütün defi ve itirazları temellük edene ( factoring şirketine ) karşı ileri sürme imkanına sahiptir ( BK. 167/1 ).

Bu durumda davacının davalı Ak Turizm Ltd. Şti. ile yaptığı sözleşmenin feshinin haklı olduğu ve fesih edilen sözleşme gereği verilen çeklerin karşılıksız kaldığı kabul edildiğine ve alacağın temliki hükümlerine göre davacının Ak Turizm Ltd. Şti.'ne karşı ileri sürebileceği def' ileri alacağı temlik alan factoring şirketine karşı da ileri sürebileceği hususları üzerinde durulmadan yazılı gerekçeyle hüküm kurulması doğru görülmemiştir.

SONUÇ : Yukarıda açkılanan nedenlerle hükmün davacı yararına BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine, 9.7.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi.

sayın m.yılmaz teşekkürler

Faktoring şirketlerinin tahsil ettikleri çeklerin alacağın temliki niteliğinde olduğu malum ancak 6361 sayılı yasa madde 9 uyarınca temel ilişkiye dayanan defilerin faktorıng şirketine karşı ileri süremeyeceği belirtilmiş.Bu hususta güncel Yargıtay Kararı mevcut meslektaşlarım paylaşırsa sevinirım.