Üyemizin Notu:
193 Sayılı Gelir vergisi kanunun 3 maddesinde verginin kimlere izafe edileceğine ilişkin düzenlemeye yer verilmiştir. Verginin mükellefi Gelir vergisi kanunu bakımından kanunun bu maddesinde vergilendirmede mülkilik ve uyurukluluk esaslarından uyrukluluk esasına dayandırılmış olan Türk Vatandaşlarının gerek yurt içinde ve gerekse yurt dışında elde etmiş oldukları ve konusu bı vergi kanunu kapsamında olan türm gelirlerinin vergilendirilmesi hedeflenmiştir. Başka bir anlatımla Türk vatandaşı olan gerçek kişilerin Dünyanın her hangi bir yerinde elde ettikleri kazançları Türkiye'de vergilendirileceğini hedeflemiştir, ancak unutulumamalıdır ki Türkiye Uluslararası sözleşmelerin bir çoğuna taraf olduğu gibi, anlaşmış oldukları ülkeler ile çifte vergilendirilmenin önlenmesine ilişkin sözleşmelere de ikili ilişkileri bakımından elde edilen gelirin hangi ülkede vergilendirileceğini düzenlemiştir. Bu bakımdan çifte vergilendirilmenin önlenmesi kapsamında üzerinde varılan hususlar bağlayıcı olmakla birlikte bu sözleşme hükümlerş gereğince Türk vatandaşı olup da yanabcı bir ülkede elde etmiş olduğu gelir veya kazancı elde etmiş olduğu ülkede de verilendirilmesi söz konusu olabilecektir. Şayet başka gelirleri nedeniyle Türkiye de elde edilmiş bir gelir ya da kazancından dolayı yıllık veya özel beyanname verecek olan gerçek kişiler, anılan ülke veya ülkelerde elde etmiş gelirlerini yine bu kanun kapsamında istisna veya muafiyet şartlarından yararlanmaı, çifte vergilendirilmenin önlenmesi kapsamında yapılan sözleşme hükümleri gereğince Türkiye de elde etmiş gelşirlerine dahil edilmeyebilecektir. Şayet Türkiye de elde edilen gelirlerine daihiledilmesi söz konusu kazançlardan olması halinde ise, bu gelirleri dolayısıyla yine bu kanunda düzenlenen hükümler gereği, yurt dışında ilgili kazancı deolayısı ile ödemiş oldukları gelirleri üzerinden ödemiş oldukları vergileri de yine Türkiye de indirim konusu yapabilecektir, bu şartlar yine taraf ülkelerce yapılmış olan uluslararası sözleşme hükümlerinin göz önünde bulundurulmasına bağlanabilmektedir.
Kanunun 3 maddesi parantez içi hükmü de ayrı bir istisna düzenlemesi olup, yurt dışından görelil bulunan kişilerin elde etmiş oldukları kazanç ve iratları üzerinden gelir vergisi ve benzeri vergi ödemiş olmaları durumunda bu kazançlar Türkiye de ayrıca gelir vergisi konusu edilmeyecek vergilendirilmeyecektir. Bu istisna şartı uluslararası sözleşmelerin bir hükmü olmayıp Tek taraflı ürk vergi hukukunda düzenlenmiş olan bir hükümdür, Bu hüküm kanunun 3 maddesinde düzenlenen " Resmi daire ve müesseselere veya merkezi Türkiye'de bulunan teşekkül ve teşebbüslere bağlı olup adı geçen daire, müessese, teşekkül ve teşebbüslerin işleri dolayısiyle yabancı memleketlerde oturan Türk vatandaşları " hükümden de anlaşılacağı üzere bu istisnadan yararlanacak olanların kanunda düzenlenen bu kurum ve kuruluşlara bağlı olup bunların işleri dolayısıyla yurt dışında bulunup çalışıyor olmaları ve bu görevleri gerei ücret geliri elde etmiş olmaladına bağlanmıştır. zira bu kapsamda olmakla birlikte ücret geliri elde etmekle birlikte bu kişlşlerin bulundukları farklı gelir gruplarında bulunup da bu kanun kapsamında vergilendirilecek olan kazançarının da bulunması halinde ücret gelirleri hariç diğer gelirleri, uluslararası çifte vergilendirilmenin önlenmesi sözleşmei, böyle bir sözleşme bulunmaması halinde ise genel esaslara göre Türkiye de beyan edilmesi gerekecektir. Ancak Kanun koyucu Uyrukluluk esasının yanında vergilendirmeyi bir de Mülkilik esasına bağlamıştır. Buradaki Mülkilikten kasıt ikametgah esasıdır, ikametgah şse Türk medeni kanununda düzenlenen hükümlerden gücünü almakla birlikte, kişinin beşeri, sosyal ve ekonomik illişkilerinin yoğıunluklu olarak geçirmiş olduğu ve sürekli olarak kaldığı yer kastedilmiştir. İşte bu durumda Türk vatandaşı olup da hayatını Yurt dışında idame ediyor ise, Türkiyede bulunan ve gelir getirici kaynakları üzerinden elde edecekleri gelirler yine Türkiye de vergilendirilecek olup, Türkiye de elde etmemiş olduğu yani Yurt dışında elde etmiş olduğu gelirleri de çüfte vergilenmenin önlenmesi yönünde düzenlenen sözleşme veya ilgili devlet iç hukukunca vergilendirilecektir.
|
