(Karar Tarihi : 13.01.2005)

DAVA : Davacı, işe iadesine karar verilmesini istemiştir.

Yerel mahkeme, davayı reddetmiştir.

Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre,

KARAR : Yerinde bulunmayan bütün temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine, 13.1.2005 gününde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY :

Davacının 1.5.1994 tarihinden itibaren davalı otel işyerinde kat hizmetlisi olarak çalışırken 24.6.2004 tarihinde kat hizmetlerinin taşeron şirkete verilmesi nedeniyle iş sözleşmesi feshedilmiştir.

Davacı sendika üyesi olduğu için 28 kişi ile birlikte iş sözleşmesinin feshedildiğini belirterek feshin geçersizliği ile işe iadesine ve tazminat miktarının belirlenmesini istemiştir.

Davalı işçinin sendikaya üye olduğunu bir yıl önce öğrendiklerini, yetki tespitine itiraz davalarının kabul edildiğini temizlik departmanının alt işverene verilmesinin ekonomik gereklere bağlı olduğunu savunarak davanın reddini talep etmiştir.

Davalının cevap dilekçesinde belirtildiği gibi temizlik hizmetlerini ARTGE adlı Limited Şirkete odaları ve banyoları temizlemek, yatağı yapmak, odayı derleyip toplaması amacıyla davalı şirket tarafından verilmiştir.

4857 sayılı İş Kanununun 2/VI. maddesi uyarınca bir işverenden işyerinde yürütülen mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle «uzmanlık gerektiren işlerde» iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren-alt işveren ilişkisi denilmektedir.

"Temizlik Sözleşmesi" başlıklı ada bazında temizlik işinin 27.06.2004 tarihinden itibaren süresiz olarak ARTGE şirketine verildiği sözleşmenin 5. maddesi uyarınca temizlik personelinin ARTGE tarafından işe alınacağı 6. maddeye göre Yonca Turizmin Artge işçilerini işe almayacağı belirlenmiştir.

Otel kelime anlamıyla "yolcu ve turistlere geceleme imkanı sağlamak, bunun yanında yemek, eğlence gibi türlü hizmetleri kurmak amacıyla kurulmuş işletme" olarak tanımlanmaktadır. (Bkz. Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük, C.2, s.1703) Bu nedenle yolcu ve turistlere geceleme imkanı sağlamak için oda ve banyoların temizlenmesi, yatağın yapılıp odanın derlenip toplanması hizmeti olan kat hizmetleri (hosekeeping) otelcilik işletmesinin asıl işi olarak kabul edilmelidir. Ekonomik nedenlerle daha ucuza mal alsa da kat hizmetleri işi uzmanlık gerektiren bir iş olmadığı için alt işverene verilemez. Zira yasada işletmenin ve işin gereği olması yanında teknolojik nedenler bulunmasını da uzmanlık gerektirmesi ile sınırlı tutmuştur. Aksi yorum tarzının kabulü asıl işin gereksiz yere bölünerek sendikal hareketlerin ortadan kaldırılmasına yol açar. Yasa metninin açıklığı ve konulmuş amacı düşünüldüğünde, böyle bir yoruma gidilemeyeceğini göstermektedir.

Bu nedenle sendika üyesi davacı ve 28 arkadaşının toplu iş sözleşmesi yetkisi için potansiyel tehlike olarak görülüp 4857 sayılı İş Kanununun 2/VI-VII. maddesine aykırı yapılan taşeronluk sözleşmesinden söz edilerek ve sözleşmenin feshi geçerli bir sebebe dayanmadığından davanın kabulü ile işe iadeye karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde reddine dair kararın bozulması düşüncesinde bulunduğumdan sayın çoğunluğun onama kararına katılamıyorum.

Üye Notu : Kararla ilgili olarak 514. no'lu bilgi şerhine bakabilirsiniz.

İlgili Mevzuat Hükmü : İş Kanunu MADDE 2 :TANIMLAR

Bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan gerçek kişiye işçi, işçi çalıştıran gerçek veya tüzel kişiye yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlara işveren, işçi ile işveren arasında kurulan ilişkiye iş ilişkisi denir. İşveren tarafından mal veya hizmet üretmek amacıyla maddi olan ve olmayan unsurlar ile işçinin birlikte örgütlendiği birime işyeri denir.

İşverenin işyerinde ürettiği mal veya hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen yerler (işyerine bağlı yerler) ile dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve mesleki eğitim ve avlu gibi diğer eklentiler ve araçlar da işyerinden sayılır.

İşyeri, işyerine bağlı yerler, eklentiler ve araçlar ile oluşturulan iş organizasyonu kapsamında bir bütündür.

(4. fıkra, 30.6.2012 tarih ve 28339 sayılı R.G.'de yayımlanan 6331 sayılı Kanun m.37/1-a hükmü gereğince yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra yürürlüğe girmek üzere, yürürlükten kaldırılmıştır.)

İşveren adına hareket eden ve işin, işyerinin ve işletmenin yönetiminde görev alan kimselere işveren vekili denir. İşveren vekilinin bu sıfatla işçilere karşı işlem ve yükümlülüklerinden doğrudan işveren sorumludur.

Bu Kanunda işveren için öngörülen her çeşit sorumluluk ve zorunluluklar işveren vekilleri hakkında da uygulanır. İşveren vekilliği sıfatı, işçilere tanınan hak ve yükümlülükleri ortadan kaldırmaz.

Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile iş aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren-alt işveren ilişkisi denir. Bu ilişkide asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu Kanundan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumludur.

Asıl işverenin işçilerinin alt işveren tarafından işe alınarak çalıştırılmaya devam ettirilmesi suretiyle hakları kısıtlanamaz veya daha önce o işyerinde çalıştırılan kimse ile alt işveren ilişkisi kurulamaz. Aksi halde ve genel olarak asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı işleme dayandığı kabul edilerek alt işverenin işçileri başlangıçtan itibaren asıl işverenin işçisi sayılarak işlem görürler. İşletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işler dışında asıl iş bölünerek alt işverenlere verilemez.

(Ek fıkra: 01.07.2006- 5538 S.K. m.18/1-a) Kanuna veya kanunun verdiği yetkiye dayanılarak kurulan kamu kurum ve kuruluşları ile bunların doğrudan veya dolaylı olarak sermayesinin en az yüzde ellisine sahip oldukları ortaklıklarda, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu veya diğer kanun hükümleri çerçevesinde, hizmet alımı amacıyla yapılan sözleşmeler gereğince, yüklenici aracılığıyla çalıştırılanlar, bu şekilde çalışmış olmalarına dayanarak;
a) Bu kurum, kuruluş ve ortaklıklara ait kadro veya pozisyonlara atanmaya,
b) Bu kurum, kuruluş ve ortaklıklara ait işyerlerinin kadro veya pozisyonlarında çalışanlar için toplu iş sözleşmesi, personel kanunları veya ilgili diğer mevzuat hükümlerine göre belirlenen her türlü mali haklar ile sosyal yardımlardan yararlanmaya, hak kazanamazlar.

(Ek fıkra: 01.07.2006-5538 S.K. m.18/1-a) Sekizinci fıkrada belirtilen işyerlerinde yükleniciler dışında kalan işverenler tarafından çalıştırılanlar ile bu işyerlerinin tabi oldukları ihale mevzuatı çerçevesinde kendi nam ve hesabına sözleşme yaparak üstlendiği ihale konusu işte doğrudan kendileri çalışanlar da aynı hükümlere tabidir. Sekizinci fıkrada belirtilen kurum, kuruluş veya ortaklıkların sermayesine katıldıkları ortaklıkların kadro veya pozisyonlarında çalışan işçilerin, ortak durumundaki kamu kurum, kuruluş veya ortaklıkların kadro veya pozisyonlarına atanma ya da bu kurum, kuruluş veya ortaklıklarda geçerli olan mali haklar ile sosyal yardımlardan yararlanma talepleri hakkında da sekizinci fıkra hükümleri uygulanır. Hizmet alımına dayanak teşkil edecek sözleşme ve şartnamelere;
a) İşe alınacak kişilerin belirlenmesi ve işten çıkarma yetkisinin kamu kurum, kuruluşları ve ortaklıklarına bırakılması,
b) Hizmet alım sözleşmeleri çerçevesinde ya da geçici işçi olarak aynı iş yerinde daha önce çalışmış olanların çalıştırılmasına devam olunması,
yönünde hükümler konulamaz.

Şerh Son Güncelleme: 05-11-2009