(Karar Tarihi : 28.03.2007)

"Taraflar arasındaki "endüstriyel tasarımın korunması-hükümsüzlüğü" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; İstanbul 3. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi'nce asıl davanın reddine, birleşen davanın kabulüne dair verilen 18.12.2003 gün ve 2002/1786 E. - 2002/685 K. sayılı kararın incelenmesi davacı-karşı davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 11. Hukuk Dairesi'nin 08.03.2005 gün ve 2004/4524 E. - 2005/2216 K. sayılı ilamı ile; ... Davacı vekili, müvekkilinin tekstil makinaları için temizleyici keçelerin üretimini 1992 yılından itibaren gerçekleştirdiğini, temizleyici keçelerden dört adet ürünün 25.06.1999 tarihinden itibaren 5 yıl süre ile 554 Sayılı KHK gereğince tescile bağlandığını, 6 adet ürün için de endüstriyel tasarım tescil talebinde bulunulduğunu, müvekkili adına tescilli dört ayrı tasarım konusu ürünün davalı tarafından taklit edildiğini ileri sürerek, davalının haksız rekabetten men'ine, 10.000.000.000 TL maddi ve 5.000.000.000 TL manevi tazminatın faiziyle birlikte davalıdan tahsiline, kararın ilanına karar verilmesini talep ve dava etmiş, birleşen davaya cevabında ise, davacıların aktif husumet ehliyetine haiz olmadıklarını, tasarıma itiraz süresinin de geçirildiğini, esastan da davanın reddinin gerektiğini bildirmiştir.

Davalılar E____ ve N____ vekili, davacının tescilini sağladığı tasarımın ayırt edici ve yenilik vasfı taşıyan bir tasarım olmadığını belirterek davanın reddini istemiş, karşı davasında ise, davacının ihtiyati tedbir kararına istinaden toplattırdığı ürünler nedeniyle müvekkillerinin maddi ve manevi zarara uğradıklarını ileri sürerek, 4.000.000.000 TL maddi ve 2.000.000.000 TL manevi tazminatın hükmedilmesini talep ve dava etmiş, birleşen davasında ise, davalı (asıl davada davacı) adına olan tasarımın hükümsüzlüğüne karar verilmesini istemiştir.

Mahkemece, iddia, savunma, dosyadaki kanıtlar ve bilirkişi raporuna nazaran, davacı-birleşen davada davalının 6608 sayılı tescilli endüstriyel tasarımlarının yeni ve ayırt edici özelliklerinin bulunmadığı gerekçesiyle, asıl davanın reddine, birleşen davanın kabulü ile davacı adına tescilli 6608 sayılı 25.06.1999 tarihli endüstriyel tasarım tescilinin hükümsüzlüğüne ve sicilden terkinine karar verilmiştir.

Karar, davacı-birleşen davada davalı vekilince temyiz edilmiştir.

Davacı-karşı davalı vekili, müvekkili adına tescile bağlanmış "Tekstil makinaları için temizleyici keçeler" emtiasının aynının davalı tarafından taklit edildiğini ileri sürerek, davalının haksız rekabetinin men'i ile maddi manevi tazminat isteminde bulunmuştur. Birleşen davada ise, asıl davanın davalısı-karşı davacı adına tescile bağlanan çoklu tasarımın yenilik ve ayırt edicilik vasfını taşımadığını belirterek, davacı adına olan tasarımın hükümsüzlüğüne karar verilmesini istemiştir.

Bir endüstriyel tasarımın tescil edilebilmesi için, 554 s.KHK m.5 ve 7 de öngörülen anlamda, o tasarımın yeni (özgün) ve dünyanın herhangi bir yerinde daha önce kamuya sunulmamış olması gerekir. Davaya konu tasarımların özgün olup olmadığı konusunda yaptırılan bilirkişi raporuna karşı davacı vekilince ciddi itirazlarda bulunulmuştur. 554 s.KHK m. 7/son da "ayırt edicilik niteliğinin değerlendirilmesinde, birbiri ile kıyaslanan tasarımların ilke olarak farklılıklarından çok ortak özelliklerinin değerlendirilmesine ağırlık verilir ve tasarımcının tasarımı geliştirme açısından ne kadar seçenek özgürlüğüne sahip olduğu göz önüne alınır" hükmü yer almaktadır. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda, Çorlu Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 2000/111, 112, 113 D.iş sayılı dosyalarında alınan bilirkişi tespitlerinden yola çıkılarak inceleme yapıldığı anlaşılmakta olup, davacının tasarımlarının yenilik vasfı taşıdığı yönündeki itirazlarının duraksamaya yol açmayacak biçimde bu raporlarda karşılandığından söz edilemez. Mahkemece, aralarında tekstil, makine mühendisi ve bir hukukçu bulunan üç kişiden oluşan uzman heyetten yukarıda açıklanan ilkeler ışığında denetime elverişli rapor alınması gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiş, kararın davacı-karşı davalı yararına bozulması gerekmiştir... , gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

KARAR : Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bozma kararında açıklanan gerektirici nedenlere ve özellikle Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 07.03.2007 gün ve 2007/11-94 E. 113 K. sayılı kararında aynı görüşün benimsenmiş olmasına göre Hukuk Genel Kurulu'nca da benimsenen özel daire bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır."

İlgili Mevzuat Hükmü : Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkında KHK MADDE 7 :AYIRT EDİCİ NİTELİK

Bir tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olması, bu tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenim ile ikinci fıkrada belirtilen herhangi bir tasarımın böyle bir kullanıcıda yaratığı genel izlenim arasında belirgin bir farklılık olması anlamındadır.

Herhangi bir tasarımın ayırt edici nitelik açısından kıyaslandığı diğer bir tasarımın;

a) Başvuru veya rüçhan tarihinde Türkiye'de veya dünyada herhangi bir yerde piyasaya sunulmuş olması; veya

b) Enstitü tarafından tescilli bir tasarım olarak yayınlanmış ve ayırt edici nitelik açısından değerlendirilen tasarımın başvuru veya rüçhan tarihinde henüz koruma süresini doldurmamış olması, gerekir.

Ayırt edici niteliğin değerlendirilmesinde, birbirleri ile kıyaslanan tasarımların ilke olarak farklılıklarından çok ortak özelliklerinin değerlendirilmesine ağırlık verilir ve tasarımcının tasarımı geliştirme açısından ne kadar seçenek özgürlüğüne sahip olduğu göz önüne alınır.

Şerh Son Güncelleme: 16-04-2010