GelirVK. Geçici Madde 35 Türkçeleştirme Önerisi

193 S.lı Gelir Vergisi Kanunu Geçici Madde 35 Türkçeleştirme Önerisi

GelirVK. Geçici Madde 35 Mevcut Metin

(Ek madde: 15/12/1990 - 3689/7 md.)

       1) 01/01/1990 - 31/12/1998 tarihleri arasında, gerçek usulde gelir vergisine tabi ticari kazanç sahipleri ile serbest meslek erbabı, bu Maddede belirtilen hayat standardı esasına tabidir.

       2) a) Hayat standardı temel gösterge tutarı; faaliyetin yapıldığı takvim yılı sonunda geçerli olan ve 16 yaşından büyük sanayi kesiminde çalışan işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarının, birinci sınıf tacirler için 3,1 katı, ikinci sınıf tacirler için 1,8 katı, serbest meslek erbabı için de 2,8 katıdır.

       b) Ticari kazanç sahipleri ile serbest meslek erbabının zarar beyanı da dahil olmak üzere, bu faaliyetleri ile ilgili olarak beyan edecekleri kazançları, temel gösterge tutarlarına hayat standardı göstergelerine göre belirlenen ilavelerin yapılması suretiyle bulunacak tutardan düşük olduğu takdirde, bu Maddeye göre belirlenen tutar, vergi tarhına esas gelirin hesaplanmasında ilgili kazanç tutarı olarak dikkate alınır.

       c) Bir mükellefin aynı yılda ticari ve mesleki faaliyette bulunması halinde, temel gösterge tutarı her bir kazanç için ayrı ayrı uygulanır.

       Aynı veya ayrı neviden birden fazla işyerinde ticari faaliyette bulunan mükellefin temel gösterge tutarına, birden sonraki her bir işyeri için temel gösterge tutarına %50'si oranında ilave yapılır.

       Ticari faaliyette bulunan adi ortaklıklar ile kollektif şirketlerde ortakların, komandit şirketlerde komandite ortakların bu ortaklık veya şirkete ilişkin temel gösterge tutarı; ortakların birisi için temel gösterge tutarı, diğer ortakların her biri için temel gösterge tutarının %50'si dikkate alınmak suretiyle tespit edilen toplam tutarın, ortaklık ve şirket mukavelelerinde yazılı hisse oranlarında, hisse oranları belli edilmemiş ise her bir ortağa eşit olarak ortak sayısına bölünmek suretiyle uygulanır.

       Bu Maddenin uygulanmasında, adi ortaklıklara, kollektif, adi ve eshamlı komandit şirketlere ait işyerlerinin her biri, ortaklar bakımından ayrı ayrı işyeri hükmündedir.

       Bu Maddenin uygulanmasında, komanditer ortaklar dikkate alınmaz.

       d) Bu fıkranın (a) ve (c) bentlerinde yer alan temel gösterge tutarları;3030 sayılı Kanun uyarınca büyükşehir belediyesi olan illerin, büyükşehir belediye sınırları içinde faaliyette bulunan mükellefler için %25 oranında artırılarak, kalkınmada öncelikli yörelerde faaliyette bulunan mükelleflerde ise, birinci derecede öncelikli yörelerde %50 oranında, ikinci derecede öncelikli yörelerde %40 oranında indirilerek dikkate alınır.

       e) Bu fıkranın (a), (c) ve (d) bentlerinde yer alan temel gösterge tutarları; faaliyetin ifa edildiği yöreler itibariyle altın imalatı ve/veya altın ticareti ile uğraşanlar için %50 oranında artırılarak uygulanır.

       f) (Değişik alt bent: 21/01/1998 - 4325/9 md.) İlk defa işe başlayan mükellefler ile götürülük şartlarını haiz olanlardan kendi isteği ile götürü usulden gerçek usule geçen mükellefler için, işe veya gerçek usulde vergilendirmeye başlanılan ve izleyen yılda hayat standardı esası uygulanmaz.

       g) Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 116 ncı Maddesinde yer alan hayat standardı gösterge tablosunun;

       - 1 numaralı bendindeki tutarlar sırasıyla 2 000 000,3 000 000 ve 5 000 000 lira,

       - 2 (b) numaralı bendindeki tutar 2 000 000 lira,

       - 3 numaralı bendindeki tutarlar sırasıyla 20 000 000 ve 4 000 000 lira,

       - 4 numaralı bendindeki tutarlar sırasıyla 4 000 000 ve 20 000 000 lira,

       - 5 numaralı bendindeki tutar 4 000 000 lira,

       - 6 numaralı bendindeki tutar 5 000 000 lira,

       Olarak uygulanır.

       Hayat standardı gösterge tutarları, kalkınmada birinci derecede öncelikli yörelerde %50, kalkınmada ikinci derecede öncelikli yörelerde %40 oranında indirilerek dikkate alınır.

       Hayat standardı gösterge tutarları aile reisi beyanları da dahil olmak üzere bir defa dikkate alınır.

       h) (Ek alt bent: 25/05/1995 - 4108/27 md.) 11 ve daha yukarı yaşta olan bir taşıtla münhasıran nakliyecilik faaliyetinde bulunan mükellefler hakkında, faaliyetin ifa edildiği yöreler itibariyle hayat standardı temel gösterge tutarını, %75'e kadar indirmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir. Bu yetki, taşıtların yaşlarına göre gruplandırılarak farklı oranlar uygulanmak suretiyle de kullanılabilir. Bir araçtan yaşına bakmaksızın yalnız bir hayat standardı vergisi tahsil edilir.

       ı) (Ek alt bent: 25/05/1995 - 4108/27 md.) Ticari ve mesleki kazanç sahiplerinin tedavi maksadıyla yapacağı yurt dışı seyahatler ile bir defaya mahsus olmak üzere yapılan hac seyahatleri için hayat standardı ilave göstergeleri uygulanmaz.

       Şu kadar ki, tedavi maksadıyla yapılan seyahatlerin ilgili sağlık kurullarından alınacak raporlarla tevsik edilmesi şarttır.

       3. (İptal: Anayasa Mahkemesi'nin 12/11/1991 tarih ve E.1991/7, K.1991/43 sayılı Kararıyla)

       4. Çiftçiler, noter vekilleri, geçici yetkili noter yardımcıları ile ruhsatlı dava vekilleri hakkında hayat standardı esası uygulanmaz.

       5. Asgari ücret tutarının değiştirilmediği yıllarda esas alınacak temel göstergeler tutarı, önceki yılda uygulanan temel göstergeler tutarına, faaliyetin yapıldığı yıla ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranında ilave yapılmak suretiyle tespit edilir.

       Şu kadar ki, asgari ücret tutarının değiştirildiği yıllarda, asgari ücrete göre hesaplanan temel göstergeler tutarının, yukarıda yazılı esasa göre yeniden değerleme oranı dikkate alınarak belirlenen temel gösterge tutarından daha düşük olması halinde, yukarıda yazılı esasa göre tespit edilen temel gösterge tutarları dikkate alınır.

       Bu Maddenin 2 numaralı fıkrasının (g) bendinde yazılı, her bir yılda uygulanacak hayat standardı ilave göstergeler tutarları, temel göstergeler tutarında yapılan artışlar oranında artırılır.

       Hayat standardı temel ve ilave göstergelerinin tespitinde 100 000 liraya kadar olan tutarlar nazara alınmaz.

       6. Bu Maddenin yürürlükte olduğu tarihlerde, Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 116 ncı Maddesinin bu Maddeye aykırı hükümleri uygulanmaz.

       7. (Ek bent: 26/12/1993 - 3946/27 md.) Mükellefler; kendilerine, eşlerine ve çocuklarına ait ve üzerinden gelir vergisi ödenen gelirleri (hamiline yazılı mevduat ve hamiline yazılı menkul kıymetlerden elde edilen gelirler hariç) ile kendilerine ve eşlerine ait emekli, maluliyet, dul ve yetim aylığı bulunduğunu belgelendirdikleri takdirde, bu gelirler, hayat standardı esasına göre kazancın tespitinde izah nedeni gelir olarak kabul edilir.

       8. Bu Maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları tayin ve tespite Maliye Bakanlığı yetkilidir.

GelirVK. Geçici Madde 35 Türkçeleştirme Önerisi

(Ek madde: 15.12.1990-3689 s.y./7.m.)
1) 01.01.1990-31.12.1998 tarihleri arasında gerçek yöntemde gelir vergisine bağlı tecimsel kazanç iyeleri ile bağımsız meslek çalışanları, bu maddede belirtilen yaşam düzeyi temeline bağlıdır.

2) a) Yaşam düzeyi temel gösterge tutarı, etkinliğin yapıldığı takvim yılı sonunda geçerli olan ve 16 yaşından büyük işleyim kesiminde çalışan işçiler için uygulanan en az ücretin yıllık kesintisiz tutarının birinci sınıf tecimenler için 3,1 katı, ikinci sınıf tecimenler için 1,8 katı, bağımsız meslek çalışanları için de 2,8 katıdır.

b) Tecimsel kazanç iyeleri ile bağımsız meslek çalışanlarının zarar açıklaması da içinde olmak üzere bu etkinlikleri ile ilgili olarak açıklayacakları kazançları, temel gösterge tutarlarına yaşam düzeyi göstergelerine göre belirlenen eklemelerin yapılması yoluyla bulunacak tutardan düşük ise bu maddeye göre belirlenen tutar, vergi koymaya temel olan gelirin hesaplanmasında ilgili kazanç tutarı olarak göz önüne alınır.

c) Bir yükümlünün aynı yılda tecim ve meslek etkinliğinde bulunması durumunda temel gösterge tutarı, her bir kazanç için ayrı ayrı uygulanır.

Aynı ya da ayrı türden birden fazla işyerinde tecimsel etkinlikte bulunan yükümlünün temel gösterge tutarına birden sonraki her bir işyeri için temel gösterge tutarına %50'si oranında ekleme yapılır.

Tecimsel etkinlikte bulunan yalın ortaklıklar ile kolektif ortaklıklarda ortakların, komandit ortaklıklarda sınırsız sorumlu ortakların bu ortaklık ya da ortaklığa ilişkin temel gösterge tutarı, ortakların birisi için temel gösterge tutarı, diğer ortakların her biri için temel gösterge tutarının %50'si göz önüne alınarak belirlenen toplam tutarın ortaklık ve şirket sözleşmelerinde yazılı pay oranlarında, pay oranları belli edilmemiş ise her bir ortağa eşit olarak ortak sayısına bölünerek uygulanır.

Bu maddenin uygulanmasında, yalın ortaklıklara, kolektif, yalın ve paylı komandit ortaklıkların iyeliğindeki işyerlerinin her biri, ortaklar bakımından ayrı ayrı işyeri sayılır.

Bu maddenin uygulanmasında sınırlı sorumlu ortaklar göz önüne alınmaz.

d) Bu fıkranın (a) ve (c) bentlerinde yer alan temel gösterge tutarları, 3030 sayılı yasa uyarınca anakent belediyesi olan illerin anakent belediye sınırları içinde etkinlikte bulunan yükümlüler için % 25 oranında artırılarak kalkınmada öncelikli yörelerde etkinlikte bulunan yükümlülerde ise birincil olarak öncelikli yörelerde % 50 oranında, ikincil olarak öncelikli yörelerde % 40 oranında indirilerek göz önüne alınır.

e) Bu fıkranın (a), (c) ve (d) bentlerinde yer alan temel gösterge tutarları, etkinliğin yürütüldüğü yörelerde altın üretimi ya da altın tecimi ile uğraşanlar için % 50 oranında artırılarak uygulanır.

f) (Değişik alt bent: 21.01.1998-4325 s.y./9.m.) İlk defa işe başlayan yükümlüler ile götürülük koşullarını taşıyanlardan kendi isteği ile götürü yöntemden gerçek yönteme geçen yükümlüler için işe ya da gerçek yöntemde vergilendirmeye başlanan ve izleyen yılda yaşam düzeyi temeli uygulanmaz.

g) Gelir Vergisi Yasasının yinelenmiş 116. maddesinde yer alan yaşam düzeyi gösterge tablosunun

       - 1 numaralı bendindeki tutarlar, sırasıyla 2.000.000, 3.000.000 ve 5.000.000 lira,

       - 2 (b) numaralı bendindeki tutar 2.000.000 lira,

       - 3 numaralı bendindeki tutarlar sırasıyla 20.000.000 ve 4.000.000 lira,

       - 4 numaralı bendindeki tutarlar sırasıyla 4.000.000 ve 20.000.000 lira,

       - 5 numaralı bendindeki tutar 4.000.000 lira,

       - 6 numaralı bendindeki tutar 5.000.000 lira olarak uygulanır.

Yaşam düzeyi gösterge tutarları, kalkınmada birincil olarak öncelikli yörelerde % 50, kalkınmada ikincil olarak öncelikli yörelerde % 40 oranında indirilerek göz önüne alınır.

Yaşam düzeyi gösterge tutarları, aile başkanı açıklamaları da içinde olmak üzere bir defa göz önüne alınır.

h) (Ek alt bent: 25.05.1995-4108 s.y./27.m.) 11 ve daha çok yaşta olan bir taşıtla salt taşımacılık yapan yükümlüler ile ilgili olarak etkinliğin yürütüldüğü yörelerde yaşam düzeyi temel gösterge tutarını % 75'e kadar indirmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir. Bu yetki, taşıtların yaşlarına göre öbeklendirilerek farklı oranlar uygulanarak da kullanılabilir. Bir araçtan yaşına bakmaksızın yalnız bir yaşam düzeyi vergisi alınır.

ı) (Ek alt bent: 25.05.1995-4108 s.y./27.m.) Tecim ve meslek kazancı iyelerinin sağaltım amacıyla yapacağı yurtdışı yolculuklar ile bir defaya özgü olmak üzere yapılan hac yolculukları için yaşam düzeyi ek göstergeleri uygulanmaz.

Şu kadar ki sağaltım amacıyla yapılan yolculukların ilgili sağlık kurullarından alınacak raporlarla belgelenmesi gerekir.

3. (Anayasa Mahkemesi'nin 12.11.1991 gün ve E. 1991/7, K. 1991/43 sayılı kararıyla iptal edildi.)

4. Çiftçiler, noter bakmanları, geçici yetkili noter yardımcıları ile izinli dava bakmanları ile ilgili olarak yaşam düzeyi temeli uygulanmaz.

5. En az yasal ücret tutarının değiştirilmediği yıllarda temel alınacak temel göstergeler tutarı, önceki yılda uygulanan temel göstergeler tutarına etkinliğin yapıldığı yıla ilişkin olarak Vergi Yöntem Yasası uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranında ekleme yapılarak belirlenir.

Şu kadar ki en az yasal ücret tutarının değiştirildiği yıllarda en az yasal ücrete göre hesaplanan temel göstergeler tutarının yukarıda yazılı temele göre yeniden değerleme oranı göz önüne alınarak belirlenen temel gösterge tutarından daha düşük olması durumunda yukarıda yazılı temele göre belirlenen temel gösterge tutarları göz önüne alınır.

Bu maddenin 2 numaralı fıkrasının (g) bendinde yazılı olan her bir yılda uygulanacak yaşam düzeyi ek göstergeler tutarları, temel göstergeler tutarında yapılan artışlar oranında artırılır.

Yaşam düzeyi temel ve ek göstergelerinin belirlenmesinde 100.000 liraya kadar olan tutarlar göz önüne alınmaz.

6. Bu maddenin yürürlükte olduğu tarihlerde Gelir Vergisi Yasasının yinelenmiş 116. maddesinin bu maddeye aykırı hükümleri uygulanmaz.

7. (Ek bent: 26.12.1993-3946 s.y./27.m.) Yükümlüler, kendilerinin, eşlerinin ve çocuklarının iyeliğinde olan ve üzerinden gelir vergisi ödenen gelirleri (taşıyana yazılı yatırım ve taşıyana yazılı taşınır değerlerden elde edilen gelirler dışında) ile kendilerinin ve eşlerinin iyeliğinde olan emeklilik, sakatlık, dul ve yetim aylığı bulunduğunu belgelendirirlerse bu gelirler, yaşam düzeyi temeline göre kazancın belirlenmesinde açıklama nedeni gelir olarak kabul edilir.

8. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin yöntem ve temelleri belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.

Ekleyen Üyemizin Notu :

Şerhi Ekleyen Üyemiz:

Özge YÜCEL

Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi

Şerh No : 3726

Şerh Son Güncelleme: 28-01-2010

THS Sunucusu bu sayfayı 0,02657199 saniyede 8 sorgu ile oluşturdu.