Ana Sayfa
Kavram Arama : THS Google   |   Forum İçi Arama  

Üye İsmi
Şifre

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2001/19-267E. 2001/311K. İçtihat

Üyemizin Özeti
Öte yandan; itirazın iptali davası her ne kadar genel hükümler çerçevesinde yargılamaya tabi ise de davanın temelini icra takibinin oluşturduğunda ve davanın icra takibi ile ayrılmaz bir bütün teşkil ettiğinde kuşku bulunmamaktadır. Mahkemenin İcra Tetkik Merci yerine geçerek İcra Dairesi'nin yetkisi konusunda bir karar verebileceğinin ve borca itirazı inceleme konusunda kendisinin yetkili olup olmadığını ancak bundan sonra karara bağlayabileceğinin kabulü, davaların en az giderle ve mümkün olan suratle sonuçlandırılması kuralına da uygun düşmektedir. (Anayasa 141/son).

Aksinin kabulü halinde mahkemece İcra İflas Yasası'nın 4. maddesinin emredici hükmüne aykırı olarak yargı çevresinde olmayan İcra Dairesi ile ilgili bir karar vermiş olur ki, bu yön kabul edilemez.
(Karar Tarihi : 28.03.2001)
Dava: Taraflar arasındaki "itirazın iptali" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; İstanbul Asliye 8. Ticaret Mahkemesi'nce davanın yetki yönünden reddine dair verilen 27.4.1999 gün ve 2285-474 sayılı kararın incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 19. Hukuk Dairesi'nin 1.2.2000 gün ve 1999/8389-2000/601 sayılı ilamı ile; (..Davacı tarafından başlatılan ilamsız icra takibinde borçlunun yetkiye ve borca itirazı üzerine itirazın iptali davaı açılmıştır.

Borçlunun yetki ile birlikte borca itiraz etmesi ve alacaklının da mahkemede itirazın iptali davası açması halinde Yargıtay'ın süreklilik kazanmış uygulamasına göre mahkeme, icra dairesinin yetkisine karşı yapılan itirazı tetkik merciinin yerine geçerek çözümlemelidir.

Mahkemece bu yön gözetilerek öncelikle icra dairesinin yetkili olup olmadığı üzerinde durularak bir karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçeyle mahkemenin yetkisizliğine karar verilmesi isabetli değildir...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

Temyiz Eden : Davacı vekili.

Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

Karar: Dava, İcra İflas Kanunu'nun 67. maddesine dayalı itirazın iptali isteğine ilişkindir.

Davacı-alacaklı şirket davalı-borçlu şirket aleyhine borcun sebebini "yapılan ticaret nedeniyle alacak (teslim belgeleri, fatura vs.)" olarak göstermek suretiyle ilamsız takip yoluyla haciz talebinde bulunmuştur. Borçlu takibe; "Takip yetkisi Bakırköy İcra Müdürlüğü'nde değil borçlunun ikâmetgahı olan Bursa İcra Müdürlüklerindedir. Yetkiye itiraz etmekteyiz. Ayrıca alacaklıya herhangi bir borcumuz bulunmamaktadır. Borca da itiraz etmekteyiz." Şeklinde itirazda bulunmuş ve bu itiraz nedeniyle takip durmuştur.

Alacaklı hem yetkiye hem de borca itiraz edilmesi karşısında genel mahkemede itirazın iptali davasını açmak yolunu seçmiştir. Bu davada da iddiasını alacağın satış sözleşmesinden doğan para alacağı olması nedeniyle HUMK'nun 10 ve BK'nın 73. maddesi gereğince davacının ikâmetgahının bulunduğu Bakırköy İcra Dairelerinin yetkili olduğu noktasına dayandırmıştır.

Davalı borçlu ise; ortada bir sözleşme ve bundan doğan para alacağı olmadığını genel hükümlere göre borçlunun ikâmetgahı olan Bursa İcra Daireleri ve Mahkemelerinin yetkili olduğunu, bu nedenle hem Bakırköy İcra Müdürlüğü'nün hem de davanın açıldığı bu mahkemenin yetkisiz olduğunu savunmuş, böylece icra dairesinin yanında mahkemenin yetkisine de itiraz etmiştir.

Mahkemece; herhangi bir gerekçe gösterilmeksizin "Davaya bakmakta Bursa mahkemeleri yetkili olmakla dava dilekçesinin yetki yönünden reddine ve karar kesinleştiğinde dosyanın yetkili Bursa Asliye Ticaret Mahkemesi'ne gönderilmesine" karar verilmiştir.

Özel Daire; "borçlunun yetki ile birlikte borca itiraz etmesi ve alacaklının da mahkemede itirazın iptali davası açması halinde Yargıtay'ın süreklilik kazanmış uygulamasına göre mahkeme, icra dairesinin yetkisine karşı yapılan itirazı tetkik merciinin yerine geçerek çözümlemeledir.

Mahkemece bu yön gözetilerek öncelikle icra dairesinin yetkili olup olmadığı üzerinde durularak bir karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçeyle mahkemenin yetkisizliğine karar verilmesi isabetli değildir." Gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar vermiştir.

Mahkeme; "Öncelikle mahkemenin yetkisinin genel hükümlere göre çözümlenmesi gerektiği, burada HUMK 9 ve 10. maddelerindeki yetki kurallarının nazara alındığında mahkemenin yetkisiz olduğu, yetkisiz mahkemenin icra dairesinin yetkisi konusunda karar veremeyeceği" gerekçesiyle önceki kararda direnmiştir.

Yerel Mahkeme ile Özel daire arasındaki uyuşmazlık; ilamsız icra yoluyla takibin borçlunun yetkiye ve borca itirazı nedeniyle durması halinde alacaklının açtığı itirazın iptali davasında açıkça kendi yetkisine de itiraz edilen mahkemenin öncelikle kendi yetkisini mi yoksa icra dairesinin yetkisini mi inceleyip sonuca bağlaması gerektiğinin aydınlanmasında toplanmaktadır.

İlamsız takipte borçlunun yetkiye ve borca birlikte itirazı nedeniyle takibin durması karşısında yasa; bunu kabul etmeyen alacaklıya takibin devamını sağlamak için iki yol tanımıştır. Bunlardan birisi İcra İflas Yasası'nın 68 ve 69. maddelerine göre tetkik merciinden itirazın kaldırılmasını istemek, diğeri ise aynı yasanın 67. maddesi gereğince mahkemeye başvurmak suretiyle itirazın iptalini istemektir.

Her iki halde de gerek mahkeme gerek tetkik mercii takibe yapılan itiraz nedenleri hakkındaki incelemesinde bu nedenler içinde varsa yetki itirazını HUMK 190 ve 225. madde hükümleri dairesinde öncelikle incelemek ve karar vermek zorundadır. İtirazın iptali davasında mahkeme icra dairesinin yetkisine yapılan itirazı tetkik merciinin yerine geçerek çözümleyecektir. Bu nedenle mahkemenin İcra İflas Kanunu'nun 50/2 maddesi hükmü doğrultusunda tetkik mercii gibi önce icra dairesinin yetkisine karşı yapılan itirazı inceleyip kesin olarak sonuçlandırması gerekir.

Anılan hüküm ile salt takip hukuku açısından yetki itirazının İcra Tetkik Mercii'nce incelenmesine ilişkin prosedür düzenlenmiştir. İcra İflas Yasası'nın 67. maddesine dayanan ve genel hükümler çerçevesinde yargılama yapılan itirazın iptali davasına bakacak mahkemenin yetkisini sınırlandırdığı kabul edilemez. Aksinin kabulü anılan yasanın amacına aykırılık teşkil eder.

Kaldı ki, itirazın iptalini tetkike yetkili olan mahkeme icra takibinin yapıldığı İcra Dairesi'nin yargı çevresindeki mahkemedir. O nedenle mahkemenin İcra Dairesi'nin yetkisine yönelmiş olan itirazı da tetkik etmesi olağandır. Gerekçe de bu yetki itirazının araştırılması sonucunda kendisinin de yetkili olup olmadığı belirlenecektir. (Saim Üstündağ - İcra Hukukunun Esasları, İstanbul 1995, 6. bası, Sh. 101-102 d. not. 218 a, b, c)

Öte yandan; itirazın iptali davası her ne kadar genel hükümler çerçevesinde yargılamaya tabi ise de davanın temelini icra takibinin oluşturduğunda ve davanın icra takibi ile ayrılmaz bir bütün teşkil ettiğinde kuşku bulunmamaktadır. Mahkemenin İcra Tetkik Merci yerine geçerek İcra Dairesi'nin yetkisi konusunda bir karar verebileceğinin ve borca itirazı inceleme konusunda kendisinin yetkili olup olmadığını ancak bundan sonra karara bağlayabileceğinin kabulü, davaların en az giderle ve mümkün olan suratle sonuçlandırılması kuralına da uygun düşmektedir. (Anayasa 141/son).

Aksinin kabulü halinde mahkemece İcra İflas Yasası'nın 4. maddesinin emredici hükmüne aykırı olarak yargı çevresinde olmayan İcra Dairesi ile ilgili bir karar vermiş olur ki, bu yön kabul edilemez.

Şimdiye değin yapılan açıklamalar ışığında mahkemece yapılacak iş; tetkik mercii yerine geçerek öncelikle icra dairesinin yetkisine yönelik borçlu itirazını incelemek, kabulü halinde kaza çevresinin yetkisizliği saptanmış olacağından esas hakkındaki itirazlara girişilmeksizin icra dairesinin yetkisiz olduğuna karar vermek, yetki itirazının kabul edilmemesi halinde ise esasa girişerek toplanacak delillerle uygun sonuç çerçevesinde bir karar vermek olmalıdır.

Açıklanan nedenlerle; Hukuk Genel Kurulu'nca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırı olup, direnme kararı bozulmalıdır.

KARAR : Davacı alacaklı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile direnme kararının yukarıda ve Özel Daire bozma kararında açıklanan gerektirici nedenlerden dolayı HUMK'nun 429. maddesi gereğince BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının geri verilmesine, 28.3.2001 gününde oyçokluğu ile karar verildi.
İlgili Mevzuat Hükmü : İcra ve İflas Kanunu MADDE 4 :(Değişik madde: 03/07/1940 - 3890/1 md.)
(Değişik fıkra: 17/07/2003 - 4949 S.K./1. md.) İcra ve iflâs dairelerinin muamelelerine karşı yapılan şikâyetlerle itirazların incelenmesi icra mahkemesi hâkimi yahut kanun gereğince bu görev kendisine verilmiş olan hâkim tarafından yapılır. İş durumunun gerekli kıldığı yerlerde Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun olumlu görüşü ile Adalet Bakanlığınca icra mahkemesinin birden fazla dairesi kurulabilir. Bu durumda icra mahkemesi daireleri numaralandırılır. İcra mahkemesinin birden fazla dairesi bulunan yerlerde iş dağılımı ve buna ilişkin esaslar, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenir. Her icra mahkemesi hâkimi, kendisine Adlî Yargı Adalet Komisyonu Başkanlığınca dönüşümlü olarak bağlanan icra ve iflâs dairelerinin muamelelerine yönelik şikâyetleri ve itirazları inceler, icra daireleri başkanlığı kurulmayan yerlerde bu dairelerin gözetim ve denetimlerini yapar, idarî işlerine bakar.

İcra yetkisini haiz sulh mahkemelerinin muamelelerine karşı vuku bulacak şikayet ve itirazların icra mahkemesi o mahkemenin hakimidir.



 
Şerhi Ekleyen Üyemiz:
Av.Can DOĞANEL
Hukukçu
Avukat
Şerh Son Güncelleme: 11-09-2018

THS Sunucusu bu sayfayı 0,03214598 saniyede 8 sorgu ile oluşturdu.

Türk Hukuk Sitesi (1997 - 2016) © Sitenin Tüm Hakları Saklıdır. Kurallar, yararlanma şartları, site sözleşmesi ve çekinceler için buraya tıklayınız. Site içeriği izinsiz başka site ya da medyalarda yayınlanamaz. Türk Hukuk Sitesi, ağır çalışma şartları içinde büyük bir mesleki mücadele veren ve en zor koşullar altında dahi "Adalet" savaşından yılmayan Türk Hukukçuları ile Hukukun üstünlüğü ilkesine inanan tüm Hukukseverlere adanmıştır. Sitemiz ticari kaygılardan uzak, ücretsiz bir sitedir ve her meslekten hukukçular tarafından hazırlanmakta ve yönetilmektedir.