(Karar Tarihi : 16.10.1990)

Dava: Fatih ile Belgin arasındaki çek iptali davasının yapılan muhakemesi sonunda davanın reddine dair verilen hükmün temyizen tetkiki davacı tarafından istenilmekle, dosyadaki bütün kağıtlır okunup gereği görüşülüp düşünüldü :

Karar: Dava, boşanmanın yan sonuçlarına (fer'i hükümlerine) ilişkin yapılan sözleşmenin geçersizliğine dayalı olarak sözleşmeye konu çeklerin iptaline ait olup mahkemece B.K nun 65. maddesi uyarınca isteğin reddi doğrultusunda hüküm kurulmuştur.

Hemen söylemek gerekir ki Medeni Kanunun 150/5 nci maddesi uyarınca bu kabil sözleşmelerin (anlaşmaların) geçerliliği hakim onayına bağlıdır. Başka bir ifade ile hakimin ifadesinin varlığı sözleşmelerin geçerlilik şartıdır. Bu hükmün en önemli amacı boşanma davasının getirdiği maddi ve manevi baskılar nedeniyle bunalmış, bir anlamda sağlıklı düşünme yeteneğini kaybetmiş tarafı ve kuşkusuz çocukları diğer eşin baskısından bazen de aldatmacalarından korumak, kandırma ve ezilmeyi önlemek haksız çıkar sağlamayı engellemek ve taraf idarelerinin gerçekten serbest ve etkisiz bir biçimde ortaya konulup konulmadığını belirlemektir. Bu nedenledir ki hakim, yukarıda özetlenen amaçlara uygun olmayan sözleşmelerin tamamını ya da bir bölümünü reddetme kesin yetkisine sahip bulunmaktadır. Getirtilen boşanma dosyası kapsamına göre, bu sözleşmenin hakimin onayına sunulmadığı ve boşanma davasında söz konusu edilmediği anlaşılmaktadır. Oysaki sözleşmelere geçerlilik tanıyan hakimin onaylı işleminin boşanma kararında yer alması ve kararın bir unsurunun oluşturması zorunlu ve kaçınılmazdır. Çünkü dairemizin 9.6.1987 tarihli ve 4148/5967 sayılı kararında da belirtildiği gibi yasa hükmünün amacı böyle bir sözleşme ile boşanmayı temin etmek yada kolaylaştırmak gibi bir düşünceyi önlemektir. Diğer taraftan onaylama hükmünün getirilmesi yoluyla aynı zamanda boşanma davasını inceliyen hakimin sadece sözleşmede yazılı sözlere bakarak değil duruşmadan edindiği izlenimini ve delillerin durumunu da gözeterek tarafların maksadını tespit olanağı sağlanmıştır.

Öyle ise hakim onayına sunulmayan sözleşmenin mutlak geçersizliği nedeniyle isteğin kabulü gerekirken olayla ilgisi bulunmayan Borçlar Kanunun 65. maddesine dayanılarak yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve kanuna aykırıdır.

KARAR : Temyiz olunan kararın gösterilen sebeple BOZULMASINA, 16.10.1990 gününde oybirliği ile karar verildi.

İlgili Mevzuat Hükmü : Türk Medeni Kanunu MADDE 184 :Boşanmada yargılama, aşağıdaki kurallar saklı kalmak üzere Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununa tabidir:

1. Hakim, boşanma veya ayrılık davasının dayandığı olguların varlığına vicdanen kanaat getirmedikçe, bunları ispatlanmış sayamaz.

2. Hakim, bu olgular hakkında gerek resen, gerek istem üzerine taraflara yemin öneremez.

3. Tarafların bu konudaki her türlü ikrarları hakimi bağlamaz.

4. Hakim, kanıtları serbestçe takdir eder.

5. Boşanma veya ayrılığın fer'i sonuçlarına ilişkin anlaşmalar, hakim tarafından onaylanmadıkça geçerli olmaz.

6. Hakim, taraflardan birinin istemi üzerine duruşmanın gizli yapılmasına karar verebilir.

Gerekçesi için Bkz.

Şerh Son Güncelleme: 13-01-2017