(Karar Tarihi : 17.11.1988)

T.C.
YARGITAY
4. HUKUK DAİRESİ
E. 1998/4939
K. 1998/8994
T. 17.11.1998
• MANEVİ TAZMİNAT (Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'na Göre Eser Sahibinin Uğrayacağı Maddi Zararların da İstenebilmesi)
• FİKİR VE SANAT ESERLERİ KANUNUNA AYKIRI DAVRANIŞ (Maddi Zararların da İstenebilmesi)
• ESERE YAPILAN FİİLİ VE SÖZLÜ TECAVÜZLER (Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'na Göre Eser Sahibinin Uğrayacağı Maddi Zararların da İstenebilmesi)
5846/m.70,78
ÖZET : Dava, davacıya ait esere davalılarca yapılan fiili ve sözlü tecavüzler nedeniyle uğranılan manevi ve maddi zararların tahsili istemine ilişkin olup mahkemece tecavüzün varlığa kabul edilerek manevi tazminata karar verilmiş, maddi tazminat talebi ise reddedilmiştir. Somut olayda davacıya ait heykel önceki belediye tarafından telif hakkı verilerek satın alınmış ve parkta halkın gösterisine sunulmuştur. Daha sonra belediye başkanı olan davalı ise eseri ahlaka aykırı bularak "ben böyle sanatın içine tüküreyim. Ahlaksızlığın adına sanat koymuşlar" şeklinde beyanda bulunarak eseri bulunduğu yerden kaldırtmıştır. 5866 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'nun 70. maddesi eser sahibinin uğrayacağı maddi zararları varsa bunun da istenebileceğini hükme bağlamıştır. Davalıların yukarıda anlatılan eylemlerinin hukuka aykırı olduğu sabittir. Eserin kaldırılması ile de davacı, onun kendisine sağlayacağı maddi yararlardan yoksun kalmış olacaktır. Bu durumda maddi zarara uğradığı da kabul edilmelidir. Mahkemece buna ilişkin istemin reddedilmiş olması yasaya aykırıdır. Ayrıca davacının, hukuka aykırı eylemin ilanı istemi aynı yasanın 78. maddesine uygun ve gerekli olduğu anlaşıldığından bu talebin reddedilmiş olması da yasaya aykırıdır.
DAVA : Taraflar arasındaki tazminat davası üzerine yapılan yargılama sonunda, ilamda yazılı nedenlerden dolayı 250.000.000 lira manevi tazminatın davalı Büyükşehir Belediye Başkanlığı'ndan, 250.000.000 liranın da davalı İ. M. G.den dava tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte alınarak davacıya ödenmesine, fazlaya dair manevi tazminat istemi ile tüm maddi tazminat talebinin reddine, dava konusu Periler Ülkesinde adlı heykelin eski haline getirilmesine ve davalıların tecavüzlerinin önlenmesine ilişkin hükmün davalılar avukatı tarafından duruşmasız, davacı avukatı tarafından da duruşma istekli olarak temyiz edilmesi üzerine ilgililere çağrı kağıdı gönderilmişti. Belli günde temyiz eden davacı adına avukat Ü. P. ile diğer taraftan davalılardan İ. M. G. adına avukat A. K. ile Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı adına avukat A. Ş.nin gelmiş olmalarıyla duruşmaya başlanarak, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan, hazır bulunanların sözlü açıklamaları dinlenildikten ve tetkik hakimi tarafından düzenlenen rapor okunduktan sonra, dosya incelendi, gereği görüşüldü:
KARAR : 1- Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı kanıtlarla yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin değerlendirilmesinde bir isabetsizlik görülmemesine göre davalıların tüm, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları reddedilmelidir.
2- Davacının diğer temyiz itirazlarına gelince;
Dava, davacıya ait esere davalılarca yapılan illi ve sözlü tecavüzler nedeniyle uğranılan manevi ve maddi zararların tahsili istemine ilişkindir. Mahkemece tecavüzün varlığı kabul edilerek manevi tazminatlar hüküm altına alınmış, maddi tazminat talepleri ise red edilmiştir.
a- Dava konusu olayda davacıya ait "Periler Ülkesinde" adlı heykel önceki belediye tarafından telif hakkı verilerek satın alınmış ve Altınpark içinde bulunan havuzda Ankara halkının gösterisine sunulmuştur. Daha sonra seçimle belediye başkanı olan davalı İ. M. G. 19.5.1994 tarihinde eseri ahlaka aykırı bularak "ben böyle sanatın içine tüküreyim, ahlaksızlığın adına sanat koymuşlar" biçiminde beyanda bulunmuş ve daha sonra da eser bulunduğu yerden kaldırtılmıştır.
5866 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'nun 70. maddesinin ikinci fıkrasında eser sahibinin uğrayacağı maddi zararları varsa, bunun da istenebileceği hükme bağlanmıştır. Davalıların hukuka aykırı eylemleri sabit olduğu ve eserin kaldırılması ile onun kendisine sağlayacağı maddi yararlardan yoksun kalmış olması sonucunu doğuracağından maddi zarara uğradığı da kabul edilmelidir. Mahkemece bu kaleme ilişkin olan istem de göz önüne alınmadan, bu hususun reddedilmiş olması yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirmiştir.
b- Yine davacı hukuka aykırı eylemin aynı yasanın 78. maddesi gereğince ilanını istediği halde bu talebinde haklı bulunduğu, somut olay itibarı ile gerekli olduğu da anlaşılmasına rağmen red edilmiş olması da usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirmiştir.
KARAR : Temyiz olunan kararın (2/a-b) sayılı bentte gösterilen nedenle davacı yararına BOZULMASINA, davacının öteki, davalıların tüm temyiz itirazlarının 1. bentte gösterilen nedenlerle reddine ve davacı yararına takdir edilen 20.000.000 lira duruşma avukatlık parasının temyiz eden davalılara yükletilmesine ve temyiz eden davalılardan peşin alınan harç 36.000.000 liradan alınması gereken onama harcı 18.000.000 liranın mahsubu ile geri kalan 18.000.000 liranın davalılara ve temyiz eden davacıdan peşin alınan harcın da davacıya istek halinde geri verilmesine, 17.11.1998 tarihinde, oybirliği ile karar verildi.

İlgili Mevzuat Hükmü : Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu MADDE 70 :III - TAZMİNAT DAVASI:

       (Değişik fıkra: 07/06/1995 - 4110/22 md.) Manevi hakları haleldar edilen kişi, uğradığı manevi zarara karşılık manevi tazminat ödenmesi için dava açabilir. Mahkeme, bu para yerine veya bunlara ek olarak başka bir manevi tazminat şekline de hükmedebilir.

       Mali hakları haleldar edilen kimse, tecavüz edenin kusuru varsa haksız fiillere mütaallik hükümler dairesinde tazminat talep edebilir.

       Birinci ve ikinci fıkralardaki hallerde, tecavüze uğrıyan kimse tazminattan başka temin edilen karın kendisine verilmesini de istiyebilir. Bu halde 68 inci madde uyarınca talep edilen bedel indirilir.

Şerh Son Güncelleme: 08-08-2012