Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, Esas: 2005/19-738, Karar:2005/741

Tacir olan tarafların akdettiği sözleşmede aylık %10 tememrrüt faizi ödenmesi kararlaştırılmışsa işbu oranın uygulanması gerektiği hakkında.

Yargıtay 15. Hukuk Dairesi, Esas: 2006/7811, Karar: 2007/2041

Ticari işe ilişkin davada davacı tarafça oran belirtilmek suretiyle istenen ticari faiz istemi, yasal faiz oranından yüksek ise; davacının avans faizi talep ettiği kabul edilmelidir.

09.11.2005 Tarihli Türk Ticaret Kanunu Tasarısı madde 9 ve Gerekçesi
2. Bileşik Faiz Madde 9 - (1) Üç aydan aşağı olmamak üzere faizin ana paraya eklenerek birlikte tekrar faiz yürütülmesi şartı, yalnız cari hesaplarla, borçlu yönünden ticarî iş niteliğindeki ödünç sözleşmelerinde geçerlidir. Madde Gerekçesi: Bu maddenin gerekçesi için 8 inci maddenin gerekçesine bakılmalıdır.

Sesli Okuma

Görme engelli meslektaşlarımız için ses dosyası

III - TİCARİ İŞLER:

       Bu kanunda tanzim olunan hususlarla bir ticarethane veya fabrika yahut ticari şekilde işletilen diğer bir müesseseyi ilgilendiren bütün muamele, fiil ve işler ticari işlerdendir.

 2  İçtihat    2 Bilgi    1  Ses Dosyası   

III - TİCARİ İŞLERDE FAİZ:

       1. MUKAVELE SERBESTİSİ:

       Madde 8 - Ticari işlerde faiz miktarı serbestçe tayin olunabilir.

       Üç aydan aşağı olmamak üzere faizin ana paraya eklenerek birlikte tekrar faiz yürütülmesi şartı, yalnız cari hesaplarla borçlu bakımından ticari iş mahiyetini haiz olan karz akitlerinde muteberdir.

       Ödünç para verme işleri, bankalar, tasarruf sandıkları ve tarım kredi kooperatifleri hakkındaki hususi hükümler mahfuzdur.

 3  İçtihat    3 Bilgi    1  Ses Dosyası   

3. FAİZİN BAŞLANGICI:

       Aksine mukavele yoksa, ticari bir borcun faizi, vadenin bitiminden ve belli bir vade yoksa ihtar gününden itibaren işlemiye başlar.

 2  İçtihat    1 Bilgi    1  Ses Dosyası   

IV- ÖDEME BORCU:

       Acente müvekkiline ait olan paranın gönderilmesi veya teslim edilmesi lazım geldiği zaman bunu yapmazsa, o andan itibaren faiz ve gerekirse ayrıca tazminat vermeye mecburdur.

 1 Bilgi    1  Ses Dosyası   

2. GECİKME FAİZİ:

       Vaktinde konulmıyan sermaye para ise, 140 ıncı madde gereğince tazminat hakkına halel gelmemek şartiyle, sermayenin ödenmesi gereken günden itibaren kanuni faizin de verilmesi lazımdır.

 1 Bilgi    1  Ses Dosyası   

3. TEKEFFÜL:

Sermaye olarak şirkete alacaklarını devretmiş olan bir ortak alacakları, şirketçe tahsil edilmiş olmadıkça sermaye koyma borcundan kurtulmuş olmaz.

       Alacak müeccel ise, aksi kararlaştırılmış olmadıkça vade gününden, muaccel ise şirket mukavelesi tarihinden itibaren bir ay içinde şirketçe tahsil edilmek lazımdır.

       Her ne sebeple olursa olsun bu müddet içinde tahsil edilemediği takdirde, gecikmeden dolayı şirketin tazminat hakkına halel gelmemek şartiyle, ortak, müddetin bitiminden itibaren geçecek günlerin kanuni faizini dahi vermiye mecburdur.

       Alacak kısmen tahsil edilmişse yukarki hükümler tahsil edilmemiş olan kısım hakkında caridir.

 1 Bilgi    1  Ses Dosyası   

III - FAİZ VERME BORCU:

       Bir ortak şirketten ödünç aldığı veya şirket hesabına bir yerden tahsil eylediği parayı, aksi kararlaştırılmış olmadıkça, vade gününde veya mümkün olan en kısa zamanda tediye ve teslim etmiyecek olursa bu vadenin veya zamanın geçmesinden itibaren kanuni faizi dahi vermeye mecbur olur.

 1 Bilgi    1  Ses Dosyası   

2. TEMERRÜDÜN HÜKÜMLERİ:

       A - UMUMİ OLARAK:

       Madde 407 - Sermaye koyma borcunu vaktinde yerine getirmiyen pay sahibi ihtara lüzum olmaksızın temerrüt faizi ödemekle mükelleftir.

       İdare meclisi bundan başka mütemerrit ortağı iştirak taahhüdünden ve yaptığı kısmi ödemelerden doğan haklarından mahrum etmeye ve yerine başka ortak almaya ve kendisine verilmiş hisse senedi varsa bunları iptal etmeye salahiyetlidir. İptal edilen hisse senetleri ele geçirilemiyorsa iptal kararı 37 nci maddede yazılı gazetede ve ayrıca esas mukavelenin derpiş ettiği şekilde ilan olunur.

       Esas mukavele ile pay sahipleri temerrüt halinde cezai şart ödemeye mecbur tutulabilirler.

       Şirketin tazminat hakları mahfuzdur.

 1 Bilgi    1  Ses Dosyası   

3. FAİZ ŞARTI:

       Madde 587 - Görüldüğünde veya görüldüğünden muayyen bir müddet sonra ödenmesi şart kılınan bir poliçeye keşideci tarafından faiz şartı dercolunabilir. Bütün diğer poliçelerde böyle bir faiz şartı yazılmamış sayılır.

       Faiz miktarının poliçede gösterilmesi lazımdır; gösterilmemiş ise faiz şartı yazılmamış sayılır.

       Başka bir gün zikredilmemişse faiz, poliçenin keşide gününden itibaren işler.

 1 Bilgi    1  Ses Dosyası   

V - MÜRACAAT HAKKININ ŞÜMULÜ :

       1. HAMİLİN HAKKI :

       Madde 637 - Hamil müracaat yoliyle:

       1. Poliçenin kabul edilmemiş veya ödenmemiş olan bedelini ve eğer şart kılınmışsa işlemiş faizi;

       2. Vadenin gelmesinden itibaren işliyecek yüzde on hesabiyle faizi;

       3. Protestonun ve hamil tarafından tebliğ olunan ihbarnamelerinin masraflariyle diğer masrafları;

       4. Poliçe bedelinin binde üçünü aşmamak üzere komisyon ücretini; istiyebilir.

       Eğer müracaat hakkı vadenin hululünden önce kullanılırsa poliçe bedelinden bir iskonto yapılır. Bu iskonto müracaat tarihinde hamilin ikametgahında cari olan resmi iskonto haddi üzerinden hesap edilir.

 1 Bilgi    1  Ses Dosyası   

2. ÖDEYEN KİMSENİN HAKKI:

       Madde 638 - Poliçe bedelini ödemiş olan kimse kendisinden önce gelen borçlulardan :

       1. Ödemiş olduğu meblağın tamamını;

       2. Ödeme tarihinden itibaren bu meblağın yüzde on hesabiyle faizini;

       3. Yaptığı masrafları;

       4. Poliçe bedelinin binde ikisini aşmamak üzere komisyon ücretini; istiyebilir.

 1 Bilgi    1  Ses Dosyası   

III - MÜRACAAT HAKKININ ŞÜMULÜ:

       Madde 722 - Hamil, müracaat yoliyle:

       1. Çekin ödenmemiş olan bedelini;

       2. İbraz gününden itibaren yüzde on faizini;

       3. Protestonun veya buna muadil olan tesbitin ve gönderilen ihbarnamelerin masrafları ile diğer masrafları;

       4. Çek bedelinin binde üçünü aşmamak üzere komisyon ücretini; istiyebilir.

 1 Bilgi    1  Ses Dosyası   

V - MÜŞTEREK DONATANLARIN KAR VE ZARARA İŞTİRAKİ:

       1. MASRAFLARA İŞTİRAK:

       A - ESAS:

       Madde 962 - Müşterek donatanlardan herbiri, donatma iştiraki masraflarına, hususiyle geminin donatılması ve tamiri masraflarına, gemideki payları nispetinde iştirake mecburdur.

       Müşterek donatanlardan biri kendine düşen masraf payını ödemekte temerrüde düşer ve bu para diğer müşterek donatanlar tarafından onun hesabına avans olarak verilirse, mütemerrit ortak avansların verildiği andan itibaren onlara temerrüt faizi ödemekle mükellef olur. Verilen avans neticesinde, müşterek donatanlar için mütemerridin gemi payı üzerinde sigortaya mevzu olabilecek bir menfaat doğar. Bu menfaatin sigorta ettirilmesi halinde, sigorta masraflarını temerrüde düşmüş olan ortak çeker.

 1 Bilgi    1  Ses Dosyası   

B) KANUNİ VE NİZAMİ FAİZ SÖZLERİNİN MANASI VE FAİZE AİT TAMAMLAYICI HÜKÜMLER

Bu kanunda ve diğer ticari hükümlerde geçen (Kanuni faiz) veya (Nizami faiz) tâbirleri, temerrüt durumu mevcut olduğu takdirde 9 uncu maddenin ikinci fıkrasında, diğer hallerde ise birinci fıkrasında tanzim olunan faiz mânasına gelir.

9 uncu maddenin ikinci fıkrasındaki miktardan fazla temerrüt faizi ödenmesini derpiş eden mukaveleler, 8 inci madde hükümlerine tabi olduğu gibi ödeme yerinde banka iskontosu yüzde ondan ziyade olduğu takdirde temerrüt faizi iskonto miktarına göre de istenebilir.

Borçlar Kanunu'nun 103 üncü maddesinin ikinci fıkrası hükmünün ticari temerrüt faizlerine tatbikında yüzde beş yerine yüzde on miktarı esas tutulur.

 1 Bilgi    1  Ses Dosyası   

İ) KALDIRILAN HÜKÜMLER

29.05.1926 gün ve 865 sayılı Ticaret Kanunu, 29.05.1926 gün ve 866 sayılı Ticaret Kanunu'nun Sureti Tatbikı Hakkında Kanun, 13.05.1929 gün ve 1440 sayılı Ticaret Kanunu (İkinci kitap - Deniz Ticaret Kanunu), Ticaret Kanunu'nun 386 ncı maddesini değiştiren 12.11.1931 gün ve 1749 sayılı Kanun ve Ticaret Kanunu'nun bazı maddelerini değiştiren 17.12.1954 günlü ve 6442 sayılı Kanun ile 22.03.1303 tarihli Murahaba Nizamnamesinin ticari işlere ait olan hükümleri ve hususi mahiyette olan kanun hükümleri mahfuz olmak kaydiyle diğer kanunların bu kanuna aykırı hükümleri kaldırılmıştır.

GEÇİCİ MADDE 1 - (KHK/559 - 24.6.1995) Ticaret sicili memurluklarının devir işlemleri, Adalet Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği tarafından düzenlenen bir protokole göre yürütülür ve bir yıl içinde tamamlanır.

Ticaret sicilinde Adalet Bakanlığının memuru olarak çalışan personel, istekleri halinde adı geçen Bakanlıkta durumlarına uygun bir kadroya atanırlar.

GEÇİCİ MADDE 2 - (KHK/559-24.6.1995) Esas sermayesi beşmilyar Türk lirasından aşağı olan anonim şirketler ile beşyüzmilyon Türk lirasından aşağı olan limited şirketler, bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yayımı tarihinden itibaren “31.12.1998 tarihine kadar” içinde sermayelerini bu miktarlara çıkararak tescil ettirmedikleri takdirde münfesih olurlar. (*)

(*) 1 inci fıkradaki “iki yıl” ibaresi, 3 Haziran 1998 tarih ve 4366 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle “31.12.1998 tarihine kadar” şeklinde değiştirilmiş ve aynı Kanunun 2 nci maddesi hükmü gereğince 27.6.1997 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir.

Anonim şirketlerin sermayelerini beşmilyar Türk lirasına kadar artırmaları sırasında 6762 sayılı Kanunun 391 inci maddesi uygulanmaz.

Limited şirketlerin sermayelerini beşyüzmilyon Türk lirasına kadar çıkarmalarına ilişkin mukavele değişikliği için, sermayenin yarısından fazlasını temsil eden ortakların karar vermesi yeterlidir.

Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yayımı tarihinden itibaren iki yıl içinde sermaye artırımı yapacak olan anonim ve limited şirketler, 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 29 uncu maddesinin ikinci fıkrasında düzenlenen sermaye artırımını yapmaları halinde artırılan kısım için ödenecek olan binde iki oranındaki ödemeden, bu artırıma mahsus olmak üzere muaftırlar.

GEÇİCİ MADDE 1 - (Ek: 5274 - 9.12.2004 / m.3 - Yürürlük m.4) Hisse senetlerinin itibari kıymeti bir Yeni Kuruş ve katları şeklinde olmayan anonim şirketler 31.12.2009 tarihine kadar 399 uncu maddeye intibak edecektir. Bakanlar Kurulu kararı ile 31.12.2009 tarihinde sona erecek intibak süresi beş yıla kadar uzatılabilir. İntibak süresince anonim şirket hissedarlarının itibari değeri ne olursa olsun sahip olduğu paylardan doğan hakları saklıdır. Şirket yönetim kurulu, payların 399 uncu maddeye intibak ettirilmesini sağlayacak yöntemleri uygulamakla yükümlüdür.

Birinci fıkrada belirtilen sürenin sonunda bir Yeni Kuruşa tamamlanmamış paylar için kesir makbuzu düzenlenir.

Bu madde kapsamında intibak amaçlı olarak yapılacak sermaye artırımı ve esas mukavele değişikliklerinde, şirket esas mukavelesinde aksine hüküm bulunsa dahi 372 nci maddede yer alan nisaplar uygulanır ve imtiyazlı paylar genel kurulu yapılması şartı aranmaz.

Bu madde kapsamında intibak amaçlı olarak 400 üncü madde çerçevesinde yapılacak işlemlerde her pay sahibinin muvafakati aranmaz.

5083 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakkında Kanun gereğince münhasıran intibak amaçlı yapılacak anasözleşme değişikliklerinin tescili, her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır.

 1 Bilgi    1  Ses Dosyası   

Faizden veya icar bedeli gibi muayyen zamanlarda ödenmesi lâzım gelen sair borçlardan ihtirazi bir kayıt dermeyan etmeksizin bir taksit için makbuz veren alacaklı ondan evvelki taksitleri de tahsil etmiş sayılır. Alacaklı resülmal için makbuz vermiş ise faizlerinide tahsil etmiş sayılır. Senet borçluya iade edildikte borç sâkıt olmuş sayılır.

 1 Bilgi   

Asıl borç tediye ile veya sair bir surette sakıt olduğu takdirde kefalet ve rehin ve sair fer'i haklar dahi sakıt olur.

Evvelce işleyen faizleri talep hakkının mahfuz bulunduğu beyan edilmiş veya hal icabından neşet eylemiş olmadıkça bu faizler talep olunamaz.

Gayrimenkul rehine ve kıymetli evraka ve konkondatoya müteallik hususi hükümler mahfuzdur.

 4  İçtihat    1 Bilgi   

Asıl alacak hakkında müruru zaman vâkı olunca faiz ve sair fer'i alacaklar hakkında da müruru zaman vâkı olmuş olur.

 1 Bilgi   

Alacağın temlikinde, temlik eden kimsenin şahsına has olanlardan maada rüçhan hakları ve diğer müteferri haklar dâhil olur.

Temlik eden kimse, temellük edene alacak senedini teslim ve mevcut esbabı sübutiyeyi ve haklarının izhar için lüzumlu olan malumatı ita ile mükelleftir.

Gecikmiş faizler, asıl alacak ile birlikte temlik edilmiş addolunur.

 1  İçtihat    1 Bilgi