Ticari kayıtlar

Müvekkilim X A.Ş şirketi ile Y Ltd.Şti arasında yapılan taşeronluk işlerinden dolayı, müvekkilim X şirketi alacakları için Y şirketine fatura kesiyor. (Ancak söz konusu fatura kapalı fatura.)

Y firması borcunu ödemeyince cari hesaplardan kaynaklı olarak dava açtık. Tarafların defter kayıtları incelendiğinde envanter defeterinin kapanış tasdiki yapılmış ancak diğer ticari defterin kapanış tasdiki yapılmamış müvekkilim X şirketinin alacaklı olduğu; davalı Y şirketin de yine kapanış tasdiki yapılmamış ticari defteri incelendiğinde borçlu olmadığı tespit edilmiştir. Ancak söz konusu bilirkişi raporunda Y firmasının borçlu olarak görülmemesini sebebi olarak müvekkilim X firması adına 3.şahıs durumundaki bazı firmalara ödemelerin davalı Y firmasının defterde yer almasını göstermiştir.

Yani davalı Y, müvekkilim X şirketine olan borcunu defterinde göstermemek için 3.şahıslara yapılan banka ödemelerini, müvekkilim X adına göndererek kapatma yoluna gitmiştir.

Mahkeme sürecinde davalı Y firması, söz konusu borcun 3.şahıslara yapıldığı savunmasını yapmıştır. (kapalı fatura itirazı yapmadılar)

Mahkeme de doğal olarak, müvekkilim X firmasının Y firmasına bu yönde talimat verip vermediğini sordu, ve Y firması talimat konusunu ispatlayamadı.

Dava son aşamaya geldiğinde Y firması kapalı fatura itirazında buılundu.

Mahkeme bunun üzerine Ticaret Odasından, kapalı faturaya ilişkin bir teamülün olup olmadığını sordu ve Ticarey Odası, cevabında 10.000 TL ve üzeri tüm ödemelerin banka yada finans kuruluşları vasıtasıyla yapılmasının esas olduğunu, ve kapalı faturanın peşin alım anlamına gelmediğ şeklinde görüş bildirdi.

Söz konusu davanın durumuna ilişkin olarak bilgilerinizi ve önerilerinizi bekliyorum. Özellikle davalı tarafın 3.şahıslara yapılan ödemeler şeklindeki savunmalarından son celsede vazgeçerek kapalı fatura itirazında bulunmaları konusunda bilgilerinizi bekliyorum.

Şimdiden teşekkürler.

Merhabalar;

Öncelikle, sözünü ettiğiniz hususun "iddia ve savunmanın genişletilmesi yasağı" çerçevesinde değerlendirilmesi gerekir, diye düşünüyorum.

Davalı tarafın bu savunmasını cevap dilekçesinde belirtip belirtmediği mesajınızdan anlaşılamıyor. Eğer öyle ise muvafakatiniz olmadıkça bu şekilde savunmalarını genişletmeleri mümkün değildir.

Saygılarımla...

Sayın KARABULUT'un savunmanın genişletilmesi yasağına ilişkin görüşlerine katılamıyorum. Kapalı fatura süresinde öne sürülen ödeme def'ini ispatlama açısından delil niteliğindedir ki taraflar delillerini hasretmedikleri sürece yeni delil ikame edebilirler.
Borçlar Kanununun 182/2. maddesinde, aksine sözleşme ve adet bulunmadığı takdirde, satıcı ile alıcının borçlarını aynı zamanda ifa ile yükümlü olduğu belirtilmiştir. Ayrıca faturanın açık olarak düzenlenmiş olması mal bedelinin ödenmediğine karine teşkil edeceği kabul edilmektedir.

Taraflar arasındaki akdi ilişki, davalı tarafça inkar edilmemekte, ödeme def'inde bulunulmaktadır. Davalı bu savunmasını ancak yazılı belge ile ispat edebilir (HUMK m. 288). Adına fatura tanzim edilen tarafından sarahaten veya zımnen kabul edilmiş faturanın , açık veya kapalı fatura olmasına göre de faturalar değişik hukuki niteliğe sahiptir. Kapalı fatura ( faturanın altına işletme kaşesinin basılması veya ticaret ünvanının yazılarak imzalanması halinde fatura, bedeli alınmıştır kaydı bulunması dahi , söz konusu fatura , bedelin alıcı tarafından ödendiğine karine olup kapalı faturadır) , taraflar arasındaki karşılıklı edimlerin ifa edildiğini gösteren bir belgedir. Başka bir deyişle, fatura verenin sattığı malı teslim ettiğini ve bedelini de kabz ettiğini gösteren bir belgeyi ifade ederken , fatura alanın da karşı edimi olan , satın aldığı malı teslim aldığını ve bedelini de ödediğini gösteren makbuz niteliğindedir. Görüldüğü gibi bu varsayımda fatura karşılıklı edimlerin aynı zamanda yerine getirildiğini ve dolayısıyla akdi ilişkiden doğan borçların sona erdiğini gösteren bir makbuz niteliğindedir. Adına tanzim edilen için aynı zamanda bir ödeme makbuzudur.
Bu şekilde görüşlerimi ileri sürdükten sonra aşağıda yer alan Yargıtay kararını da eklemeyi uygun buluyorum.
T.C. YARGITAY
19.Hukuk Dairesi

Esas: 2000/2156
Karar: 2000/4534
Karar Tarihi: 09.06.2000

ALACAK DAVASI - DAVACI DEFTERLERİ ÜZERİNDE YAPILAN İNCELEME - DAVA KONUSU FATURANIN DAVACI DEFTERLERİNE GELİR KAYDEDİLDİĞİ - DAVALININ KAPALI FATURA SAVUNMASININ VE DAVASI DEFTERLERİNİN BİRLİKTE DEĞERLENDİRİLMESİ GEREĞİ

ÖZET: Davacı defterleri üzerinde yapılan incelemede dava konusu faturanın davacı defterlerine 473 tahsil fişi ile gelir kaydedildiği görülmüştür. Davacı defterlerinde tespit edilen bu husus ve davalının kapalı fatura savunması birlikte değerlendirilerek sonucuna uygun bir karar verilmesi gerekir.

(6762 S. K. m. 23)

Dava: Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

Karar: Davacı vekili, müvekkilinin davalı şirkete 10.10.1997 tarihli fatura karşılığı 322.250.000.-TL'lık mal sattığını, davalının borcunu ödemediğini belirterek 322.250.000.-TL alacağın reeskont faizi ile birlikte tahsilini talep ve dava etmiştir.

Davalı vekili malların müvekkili şirkete değil, şirketin eski ortaklarından Şevki Yavaş'a teslim edildiğini bu borçtan dolayı şirketin sorumlu tutulamayacağını savunmuştur.

Mahkemece, davalının önce akdi ilişkiyi inkar ettiğini bilahare kapalı fatura konusunda ticari örf ve adetin araştırılmasını istediğini, davacının savunmanın genişletilmesine muvafakat etmediği gerekçesiyle davanın kabulüne 322.250.000.-TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek reeskont faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiş hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Davalı akdi ilişkiyi inkar etmiş ise de defterleri üzerinde yapılan inceleme sonucunda faturanın defterlerinde kayıtlı olduğu anlaşıldığından akdi ilişkinin varlığı kanıtlanmıştır. Ancak davacı defterleri üzerinde yapılan incelemede dava konusu faturanın davacı defterlerine 473 tahsil fişi ile gelir kaydedildiği görülmüştür. Davacı defterlerinde tespit edilen bu husus ve davalının kapalı fatura savunması birlikte değerlendirilerek sonucuna uygun bir karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçeyle ve eksik inceleme sonucu karar verilmesi doğru görülmemiştir.

Sonuç: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine 09.06.2000 gününde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)

Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programları



KOLAY GELSİN