Sebepsiz zenginleşme mi sözleşmenin feshi mi?

Merhabalar meslektaşlarım,

Müvekkil yurtdışında yaşamakta olup Türkiyede ikamet eden R ile bir güzellik merkezi açmaya karar veriyor. Müvekkil yurtdışında yaşadığı için R'nin de onayı ile müvekkilin kuzeni B resmiyette şirket ortağı olarak gösteriliyor. B ve R'nin ortak olduğu bir limited şirket kuruluyor ve güzellik merkezi açılıyor. Müvekkil şirket kurulmadan önce gerekli masraflar için R'nin şahsi hesabına açıklamasız olarak yaklaşık 600 bin tl gönderiyor. Şirket kurulduktan sonra elden kuzeni B'ye para veriyor o da R'ye teslim ediyor. Bir süre sonra anlaşmazlık yaşanıyor ve müvekkil ortaklıktan ayrılmak istediğini söylüyor. R müvekkile bedelsiz olarak hisseleri kendisine devretmesini 3-4 ay sonra hisse değerini ödeyeceğini söylüyor, resmiyette ortak görünen B'yi ise tehdit ediyor. Müvekkil R'ye olan güveni B'de korkulma sonucunda hisseleri devretmeyi kabul ediyor ve müvekkilinde onayıyla şirket hisseleri bedelsiz olarak R'ye devrediliyor. Fakat R sonrasında herhangi bir ödeme yapmıyor. R'ye karşı ilamsız icra takibi başlattık, takibe itiraz edildi.

Sorum şu şekilde; Somut olayda ödenen paranın tahsili için müvekkil ve R yönünden sözlü bir sözleşme yapıldığı kabul edilerek asli nitelikte olan sözleşmenin feshi hükümlerine dayalı dava açılması mı gerekmektedir yoksa sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayalı itirazın iptali dava sı açılması mı faydalı olacaktır. Şimdiden yanıt veren tüm meslektaşlarıma teşekkür ederim.

TTK m. 595 ‘e göre, limited şirketlerde pay devri resmi şekle tabidir. Sözlü olarak yapılan pay devir sözleşmesi geçersiz olup hüküm ifade etmez. Bu yönden geçersiz sözleşmeye dayalı olarak pay devir bedelinin talep edilmesi mümkün değildir.

Geçersiz sözleşmelerde herkes sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre aldığını geri vermekle yükümlü olduğundan ,itirazın iptali davası yerine, görevli mahkemede “pay devir işleminin iptali ile,payların davacılar adına tescili” davası açılarak, payların geri iadesi sağlandıktan sonra, TTK m.595’deki şekle uygun resmi pay devir sözleşmesi yapılabileceğini ,yahut TTK’daki yönteme uygun şekilde “şirketin feshi ve tasfiye” veya “şirketten çıkma” davalarının açılabileceğini düşünüyorum.

YARGITAY 11.HD. 22.05.2003 T.2002/12809 E. 2003/5328 K.

"...Dava, limited şirketi hisse devir sözleşmesinden kaynaklanan alacağın tahsili amacıyla girişilen icra takibine vaki itirazın iptali istemine ilişkindir. TTK.nun 520/son( not yeni TTK 595) maddesi uyarınca pay devri hakkındaki sözleşmeler yazılı şekilde yapılmış ve imzası noterce tasdik ettirilmiş olmadıkça ilgililer arasında dahi hüküm ifade etmez. Bu durumda taraflar, ancak birbirlerine verdiklerini, sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre geri isteyebilirler. Somut olayda da 6.6.2001 tarihli protokol, noterce tasdik ettirilmediğinden mahkemece, ilgililer arasında dahi hüküm ifade etmeyen bu protokol gereğince talepte bulunulamayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmek gerekirken, yazılı gerekçelerle davanın reddedilmesi doğru değilse de, sonucu itibariyle doğru olan kararın, gerekçe değiştirilerek onanmasına karar vermek gerekmiştir."

Merhaba meslektaşım yanıtınız için teşekkür ederim. Pay devri hususunu eksik yazmışım kusura bakmayın. Müvekkilin kuzeni resmiyette şirket ortağı görünen B noter huzurunda bazı evraklar imzalamış ama ne imzaladığını tam bilmiyor. Bu evrakların imzlanmasının akabinde pay devrine yönelik genel kurul kararı alınmış, bu karar noterlikçe onaylanmış ve Ticaret Sicil Gazetesinde pay devri hususu yayınlanmış. Sizin mesajınızdan sonra belki usulsuz bir devir yapılmıştır diye düşündüm. B'nin noterde imzaladığı evrakları ilgili noterlikten talep edip inceleyeceğim.

Usulsuz bir devir olmaması halinde ise başka bir meslektaşımızın önerisi ve yardımı ile müvekkil ve R arasında inançlı işlem gerçekleştiğini düşündük. Sizinde bu konuda görüşünüzü almak isterim.

İnançlı sözleşmeler,”inananın bir hakkını belirli bir süre veya amaçla inanılana geçirmeyi, inanılanın da inananın emir ve talimatına göre kullanıp, amaç gerçekleşince veya süre dolunca hakkı tekrar inanana devretmeyi yüklendiği sözleşmeler” olarak tanımlanmaktadır.

Diğer yandan, limited şirketlerde pay devri “bedelli” olarak yapılabileceği gibi, devrin “bedelsiz” olarakda gerçekleştirilmesi yada pay devrininin inançlı işlemle yapılması mümkündür. TTK m.595'e uygun yapılan ana sözleşlemede pay devri “bedelli” olarak kararlaştırımış ise, sözleşmeye dayalı olarak bedel talep edilebileceğini , sözleşmede geçersizlik,iradeyi sakatlıyıcı nedenler varsa sözleşmenin feshi ile payların iadesinin istenebileceğini söyleyebilirm. İnançlı işleme dayalı talebin ileriye sürülebilmesi için de, yukarıdaki tanıma uygun ifadelerin ana sözleşmede veya ayrı bir yazılı delilde yer alması gerekir. Kısacası inançlı işlem 05.02.1947 T. 20/6 sayılı İçt.Brl.Kararı gereği yazılı delil ile ispat edilebilir. Bu konuda delil başlangıcı sayılacak belge varsa tanık dinlenebilir.

Bu aşamadaki bilgilerle uzaktan sağlıklı bir sonucuna ulaşılamayacağını,dava konusu edilecek olayda ; neye dayanılması gerektiğinin, ana sözleşmenin, varsa bu konudaki belgelerin ve müvekkilin hikayesinde anlattıklarının tarafınızca değerlendirilmesinin daha uygun olacağını düşünüyorum.