Ödeme yasağı olan çekte Keşidecinin Sorumluluğu

Değerli Meslektaşlarım,

Müvekkil Keşideci (G) şirketi keşide ettiği çeki borcuna karşılık (A) şirketine tediye makbuzu karşılığı veriyor ve borcunu ödüyor. Ancak çek (A) şirketinin elinde iken çalınıyor ve çek hakkında 01.04.2014 tarihinde (A) şirketinin talebi(Açmış olduğu çek iptal davası gereğince) üzerine Ticaret Mahkemesince ÖDEME YASAĞI konuluyor, bu arada çekin vadesi de 07.04.2014. Müvekkil Keşideci (G) şirketinin çek bedelini hesapta hazır bulundurmak dışında yapması gerekenleri ve sorumluluklarını paylaşırsanız çok sevinirim, zira çekin vadesine 4 gün kaldı ve günü gelmeden yapılması gerekenleri eksiksiz yapmak istiyor ve olası bir icra takibini bertaraf etmek istiyoruz, iyi çalışmalar ve şimdiden teşekkürler.

Y11HD
Esas : 2012/3668
Karar : 2013/3689
Tarih : 28.02.2013
ÇEKİN ÇALINMASI ( Yetkili Hamilin Kötü Niyet veya Ağır Kusuru Yönünden )
YETKİLİ HAMİL ( Çalıntı Çek Yönünden )
ÇEK ( Kamu İtimadına Mazhar Belge )
TTK.702, 704
TTK’nun 704. maddesine dayalı, çek bedelinin istirdadı istemine ilişkin davada:

Davacının, kendisinin yetkili hamil olduğunu kanıtlaması yanında, yeni hamilin çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğunu veya iktisapta ağır kusurlu bulunduğunu da kanıtlaması gerekir.

somut olayda mahkemece, ispat yükü tersine çevrilerek davalıya dava konusu çekin edinme nedenini kanıtlama yükümlülüğü getirilmiş olması ve davalının da bu hususu kanıtlayamaması gerekçesiyle ve davalı yetkili hamilin kötüniyet veya ağır kusurunu ispata yeterli olmayan aradaki cirantanın beyanına dayanılarak davanın kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiştir.
DAVA VE KARAR:
Taraflar arasında görülen davada İstanbul Anadolu 11. Asliye Hukuk (Üsküdar 2. Asliye Hukuk) Mahkemesi’nce verilen 09/06/2010 tarih ve 2009/246-2010/157 sayılı

kararın Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi Sultan Gümüş Başaran tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİ KARARI:
Davacı vekili, müvekkilinin dava dışı Yücel Kul ile ticari ilişkisi nedeniyle kendisine verilen 10. 03. 2009 keşide tarihli, 10. 000 TL bedelli çekin işyerinde meydana gelen hırsızlık sonucu çalındığını,
derdest olan çek iptali davasında istirdat davası açılması için süre verildiğini,
davalının çeke dayalı olarak takip yaptığını, takibin keşideci şirket aleyhine kesinleşmesi üzerine takibe konu 12. 450 TL`nin icra dosyasına yatırıldığını ve bedelin halen icra dosyasından davalı şirketçe çekilmediğini,
müvekkilinin yetkili ve yasal hamili bulunduğunu ileri sürerek, dava konusu çekin ya da bedelinin istirdadına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Davalı vekili, müvekkilinin dava dışı Nepa İnş. Ltd. Şti’ne verdiği mallar karşılığında ciro silsilesi muntazam bulunan bu çeki aldığını, TTK’nun 701, 702 ve 704. maddeleri uyarınca müvekkilinin yasal hamil olduğunu, çeki iktisapta kötüniyetli ya da ağır kusurlu olmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, iddia, savunma ve tüm dosya kapsamına göre, dava dışı Yücel Kul’un beyanına göre davaya konu çekin yetkili hamil olan Yücel Kul tarafından ciro edilerek davacıya verildiği,
davacının işyerinde meydana gelen hırsızlık sonucu çalındığı,
Yücel Kul’un Nepa İnş. Ltd. Şti. ile ticari ilişkisi bulunmadığı gibi dava konusu çeki de bu şirkete vermediği,
icra takibi alacaklısı olan davalı şirketten önceki hamilin bulunup beyanının alınamadığı, davalının da geçerli bir şekilde çekin sahibi olduğunu kanıtlayamadığı,
ciro silsilesinde Nepa İnş. Ltd. Şti’nden dolayı kopukluk bulunduğu anlaşıldığından davalının geçerli hamil kabul edilemeyeceği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.

Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.

Dava, TTK’nun 704. maddesine dayalı, çek bedelinin istirdadı istemine ilişkindir.

Mahkemece, yazılı gerekçe ile davanın kabulüne karar verilmiş ise de;
TTK`nun 704. maddesinde,
“ Çek herhangi bir suretle hamilinin elinden çıkmış bulunursa ister hamiline yazılı bir çek bahis mevzuu olsun, ister ciro suretiyle nakledilebilen bir çek bahis mevzuu olup da hamil hakkını 702 nci maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır kusura bulunduğu takdirde, o çeki geri vermekle mükelleftir. " düzenlemesi mevcuttur.

Açıklanan kanun hükmü uyarınca davacının, kendisinin yetkili hamil olduğunu kanıtlaması yanında, yeni hamilin çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğunu veya iktisapta ağır kusurlu bulunduğunu da kanıtlaması gerekir.

Somut olayda çeki elinde bulunduran davalı hamil, muntazam ciro silsilesine göre çeki iktisap etmiş olup, çekin meşru hamili durumundadır.
Aksi halin kabulü kıymetli evrakın "kamu itimadına mazhar olma" özelliğini ortadan kaldırır.

Bu itibarla, somut olayda mahkemece, ispat yükü tersine çevrilerek davalıya dava konusu çekin edinme nedenini kanıtlama yükümlülüğü getirilmiş olması ve davalının da bu hususu kanıtlayamaması gerekçesiyle ve davalı yetkili hamilin kötüniyet veya ağır kusurunu ispata yeterli olmayan aradaki cirantanın beyanına dayanılarak davanın kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün davalı yararına ( BOZULMASINA ), oybirliğiyle karar verildi.


Y11HD 28.02.2013 - K.2013/3689
____________ oOo





Ticaret mahkemesi ödeme yasağı koymuşsa banka çeki ödemez. Ancak hamil yinede elindeki çeki müvekkiliniz aleyhine icra takibine koyabilir.

Çekin arkasının yazılmasından sonra bankadan çekin fotokopisini alıp hamile karşı istirdat davası açarak hamilin kötüniyetli olduğunu ispatlayabilirseniz icra takibini durdurabileceğinizi düşünüyorum. Eğer hamil iyi niyetliyse çeki ödemek zorunda kalabiliceğiniz kanaatindeyim.