çek tazminatı ve icrada yetki(ACİL)

Müvekkil aleyhinde çeke dayalı olarak icra takibi yapılmıştır. Çeklerin keşide yeri A kenti, Borçlu A kentinde ve Çek... bankası A şubesine ait fakat çeklerin arkasına B şehrinde ödemeden men kaşesi vurulmuş. Avukat da B şehrinde icra takibi yapmış
1) yetlili icra dairesi A şehri diye düşünüyorum,sizce?? (yargıtay kararı olursa sevinirim)
2) çek üzerindeki tarihlerden bazıları 2008 yılına ait, günü gelsin gelmesin tamamı için %5 çek tazminatı istenmiş, günü gelmemiş çekler için de çek tazminatı istenir mi?
HERKESE ŞİMDİDEN TEŞEKKÜRLER!!

sayın miss lawyer
1. yetkili icra daireleri
a. borçlunun ikamtgahı
b. keşide yeri
c. muhatap banka( karşılıksız çekin ibraz edildiği banka şubesi)
sonuç olarak B şehrindeki karşılıksız çekin ibraz edildiği banka şubesinin bulunduğu yerdeki icra daireside yetkilidir.
örnek- İstanbul Bakırköydeki bir şubede arkası yazılan çekte Bakırköy icra daireleri de yetkilidir.

2. Çekte vade bulunmadığına göre karşılıksız çek için takipyapıldığında %5 çek tazminatıda istenebilecektir.

İyi çalışma dileklerimle,

Sayın Emine Hanımın cevabına bir noktada katılmıyorum.Çekle ilgili yapılacak savcılık şikayetinde çekin ibraz edildiği yer yetkili olabilir ancak,icra takibinde burası yetkili değildir.İcrada yetkili yerler:
1-Genel Yetki Kuralı uyarınca Borçlunun İkametgahı
2-Çekin Keşide edildiği yer.
3-Çek Hesabının işlediği muhatap bankanın şubesinin bulunduğu yer.

alacaklı B şehrinde ise o şehir de yetkilidir. zira para borçları götürülecek borçlardandır ve alacaklının ikametgahı da yetkilidir.

çekin ibraz edildiği ya da keşide edildiği veya şikayetçinin yerleşim yerinin bulunduğu yer asliye ceza mahkemesinde bakılır diye biliyorum . ancak aşağıda sunacağım yargıtay kararında ise davalı ikametinin bulunduğu yer mahkemesinin yetkili olacağına karar kılınmış...
T.C.
YARGITAY
11. HUKUK DAİRESİ
E. 2005/147
K. 2006/122
T. 16.1.2006
• YETKİ İTİRAZI ( Hamilin Çek Borçlusunu Takip ve Senedi İbraz Zorunluluğu Bulunması Sebebiyle Yetkili Mahkemenin Davalının İkametgahının Bulunduğu Yer Mahkemesi Olduğu - Sebepsiz Zenginleşme )
• ÇEK NEDENİYLE SEBEPSİZ İKTİSAP DAVASI ( Hamilin Çek Borçlusunu Takip ve Senedi İbraz Zorunluluğu Bulunması Sebebiyle Yetkili Mahkemenin Davalının İkametgahının Bulunduğu Yer Mahkemesi Olduğu )
• ÇEKTE ÖDEME YERİ BULUNMAMASI ( Sebepsiz Zenginleşme Davasında Hamilin Çek Borçlusunu Takip ve Senedi İbraz Zorunluluğu Bulunması Sebebiyle Davalının İkametgahının Bulunduğu Yer Mahkemesinin Yetkili Olduğu )
6762/m.644,730/14
ÖZET : Dava, TTK'nın 730/14, maddesi yollamasıyla aynı Yasa'nın 644. maddesi uyarınca açılmış bulunan sebepsiz iktisap davasıdır. Çekte ayrıca bir ödeme yeri gösterilmediği gibi, çekin muhatabı banka şubesi ile davalının ikametgahı aynı yerdedir.

Hamilin çek borçlusunu takip ve senedi ibraz zorunluluğu bulunması sebebiyle yetkili mahkeme genel yetki kuralları uyarınca davalının ikametgahının bulunduğu yer mahkemesidir. Bu nedenle, davalının yetki itirazının kabulü gerekir.

DAVA : Taraflar arasında görülen davada Ankara Asliye 8. Ticaret Mahkemesi'nce verilen 25.04.2003 tarih ve 2002/529-2003/229 sayılı kararın Yargıtay'ca incelenmesi davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi Muktedir Lale tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:

KARAR : Davacı vekili, davalının 30.06.2001 ve 30.07.2001 keşide tarihli, 4.000.000.000.-TL ve 2.500.000.000.-TL bedelli iki adet çeki keşide ederek müvekkiline verdiğini, çeklerin süresi içerisinde Bankaya ibraz edilmesine rağmen karşılığı bulunmadığından ödenmediğini, müvekkilinin ibraz süresinin sonuna kadar çeklerin karşılığının Bankaya yatırılmasını beklediğini, bu nedenle çeklerinin arkasına karşılıksız ibaresini de yazdırmadığından müracaat hakkını da kaybettiğini ileri sürerek, TTK'nın 644. maddesine dayalı olarak toplam 6.500.000.000.-TL'nin keşide tarihlerinden itibaren % 70 ve değişen oranlardaki reeskont faizi ile birlikte davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.

Davalı vekili, müvekkili şirketin ikametgahının Ürgüp olması nedeni ile yetkili mahkemenin Ürgüp Asliye Hukuk Mahkemesi olduğunu, zamanaşımına uğramış çeklerin davada delil olarak kabul edilemeyeceğini, TTK'nın 644. maddesi hükmünce açılan davanın bir yıllık zamanaşımı süresi içinde açılmadığından davanın zamanaşımına uğradığını, keşide tarihinden itibaren faiz istenemeyeceğini savunarak, davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, toplanan kanıtlar doğrultusunda, davalının keşidecisi, davacının ise lehdarı olduğu davaya konu edilen çeklerin süresi içerisinde bankaya ibraz edilmediği, davacının müracaat hakkını kaybettiği, davanın TTK hükümlerine göre açılmış sebepsiz zenginleşme davası olduğu, çekin ödeme aracı olması ve para borcunu ihtiva etmesi nedeni ile BK'nın 73. madde hükmü de gözetilerek davalının yetki itirazının yerinde görülmediği, çeklerin keşide yerinin Ankara, muhatap bankanın ise Ürgüp'te bulunduğu, ibraz süresinin bir ay olması da gözetilerek davanın 30.07.2001 ve 30.08.2001 tarihlerinden itibaren bir yıllık zamanaşımı süresi içerinde açıldığı, uyuşmazlığın çekten kaynaklanması nedeni ile reeskont faizine hükmedildiği gerekçesiyle, davanın kabulüne karar verilmiştir.

Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.

1- Dava, TTK'nın 730/14, maddesi yollamasıyla aynı Yasa'nın 644. maddesi uyarınca açılmış bulunan sebepsiz iktisap davası olup, çekte ayrıca bir ödeme yeri gösterilmediği gibi, çekin muhatabı da V. Bankası Ürgüp Şubesi'dir. Ayrıca davalının ikametgahı da Ürgüp'tür.

Davanın yukarıda açıklanan niteliğine göre BK'nın 73. maddesi olaya uygulanamaz. Doktrince de kabul edildiği üzere ( Bkz. Prof. Fırat Öztan, Kıymetli Evrak Hukuku, 2.Bası, Ank., 1997, s.932, E.Şimşek, Ticari Senetler, Ankara, 1982, s.239 vd. ) hamilin çek borçlusunu takip ve senedi ibraz zorunluluğu bulunması sebebiyle yetkili mahkeme genel yetki kuralları uyarınca davalının ikametgahının bulunduğu yer mahkemesidir. Bu itibarla, mahkemece davalı tarafın yetki itirazının kabulü gerekirken, yerinde bulunmayan yazılı gerekçe ile yetki itirazı ret olunarak uyuşmazlığın esasına girilmesi doğru olmamış, hükmün bu nedenle davalı yararına bozulması gerekmiştir.

2- Bozma neden ve şekline göre davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik gerek görülmemiştir.

SONUÇ : Yukarda ( 1 ) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, davalı vekilinin temyiz itirazının kabulüyle hükmün, davalı yararına BOZULMASINA, ( 2 ) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 16.01.2006 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

T.C.
YARGITAY
12. HUKUK DAİRESİ
E. 2006/20724
K. 2006/23558
T. 12.12.2006
• YETKİ İTİRAZI ( Birden Çok Borçlu Hakkında Borçlulardan Biri İçin Özel Yetkili Yerde Takip Yapılması Halinde Diğerleri Yetki İtirazında Bulunabileceği )
• BİRDEN ÇOK BORÇLU BULUNMASI ( Borçlulardan Biri İçin Özel Yetkili Yerde Takip Yapılması Halinde Diğerleri Yetki İtirazında Bulunabileceği )
• ÇEKE DAYALI İCRA TAKİBİ ( Borçlunun İkametgahının Bulunduğu Yerdeki Genel Yetkili İcra Dairesinde Muhatap Bankanın Bulunduğu Yerdeki İcra Dairesinde ve Ayrıca Çekin Keşide Edildiği Yerdeki İcra Dairesinde Başlatılabileceği )
2004/m. 50, 167
1086/m. 9, 23
ÖZET : Çeke dayalı icra takipleri, borçlunun ikametgahının bulunduğu yerdeki genel yetkili icra dairesinde, muhatap bankanın bulunduğu yerdeki icra dairesinde ve ayrıca çekin keşide edildiği yerdeki icra dairesinde başlatılabilir. Birden fazla borçlu varsa borçlulardan birinin ikametgahının bulunduğu yerdeki icra dairesinde takip yapılabilir. Bu durumda diğer borçlular yetki itirazında bulunamaz. Ancak borçlulardan biri için özel yetkili icra dairesinde takip yapılmışsa diğer borçlular yetki itirazında bulunabilir.

DAVA : Mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki borçlu vekili tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olmakla okundu ve gereği görüşülüp düşünüldü:

KARAR : Takip dayanağı çekin keşide yeri, muhatap bankanın bulunduğu yer ve borçlunun ikametgahı Konya'dır. Çeke dayalı takiplerin borçlunun ikametgahının bulunduğu yerdeki genel yetkili İcra dairesinde, muhatap bankanın bulunduğu yer ödeme yeri sayıldığından buradaki İcra dairesinde ve ayrıca çekin keşide edildiği yerdeki İcra dairesinde başlatılması mümkündür. Bu durumda İstanbul İcra Müdürlüğü yetkisizdir.

Öte yandan, İİK.'nun 50. maddesinin göndermesiyle uygulanması gereken H.U.M.K.'nun 9/2. maddesinin 1. cümlesine göre, davalı birden fazla ise bunlardan birinin ikametgahında takip yapılabilir ve bu durumda diğer borçlular yetki itirazında bulunamazlar. Ancak, anılan hüküm yalnız borçlulardan birinin ikametgahındaki ( onun için genel yetkili ) İcra dairesinde takip yapılması hali içindir. Borçlulardan biri için özel yetkili bir icra dairesinde takip yapılması halinde H.U.M.K.'nun 9/2. maddesinin ı. cümlesi hükmü uygulanmaz. Anılan kuralların somut olayda uygulanmasında; diğer takip borçlusu ... Sigorta Acentalık Hizmetleri A.Ş.'ne ödeme emri Gaziosmanpaşa/İstanbul'da tebliğ edilmiş olup, anılan borçlu yönünden genel yetkili yer Gaziosmanpaşa İcra Daireleri'dir.

O halde diğer takip borçlusunun ikametgahı ve dolayısıyla genel yetkili yer İstanbul olmadığından H.U.M.K.'nun 9/2. maddesindeki şartların oluştuğundan söz edilemez. İtiraz etmeyen diğer borçlu için icra dairesinin yetkisi kesinleşmiş ise de, mahkemenin, itiraz edenin talebinin kabulüyle onun yönünden icra dosyasının tefrikine ve yetkili yere gönderilmesi gerektiğine karar vermesi icap ederken, muteriz borçlu yönünden yetki itirazının reddi yönünde hüküm tesisi isabetsizdir.

SONUÇ : Borçlu vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK. 366 ve H.U.M.K.'nun 428. maddeleri uyarınca ( BOZULMASINA ), 12.12.2006 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Sayın miss_lawyer
aslında sormuş olduğunuz sorunun cevabını almış olduğunuzu düşünmekle birlikte soru başlığı altında verilmiş cevaplardaki bilgi yanlışlarının ayıklanarak verilen cevapların toparlanması gerekmekte kanaatimce.
A- Ceza Sorumluluğu Bakımından;
3167 sayılı kanun madde 16b/1 son cümle gereğince çekin ibraz edildiği yer ve şikayetçinin ikametgahı yer mahkemeleri suç yönünden yetkilidir. Bu hükümde yer alan "keşide edildiği yer" ifadesi sayın araratın belirttiğinin aksine 5348 sayılı kanunla 2005'te madde metninden çıkarılmıştır.

B- İcra Yönünden
bu konuda sayın hukukcu34 isbetli bir şekilde yetkili icra dairelerini belirtmiş bulunmaktadır. kendisine aynen katılıyorum.
çekin ibraz edildiği banka şubesinin bulunduğu yer mahkemesi cezai açıdan yetkilidir, icrai bir yetkisi yoktur. çek hesabının açıldığı şubenin bulunduğu yer icra dairesi ifa(ödeme) yeri olduğundan yetkilidir.
Sn Adalet Bakanının belirtmiş olduğu görüş ne yazık ki kambiyo senetleri yönünden kabul edilmemektedir. Sn araratın atardığı Yargıtay kararının 1 nolu bendinin ikinci paragrafında yer alan "Davanın yukarıda açıklanan niteliğine göre BK'nın 73. maddesi olaya uygulanamaz. Doktrince de kabul edildiği üzere ( Bkz. Prof. Fırat Öztan, Kıymetli Evrak Hukuku, 2.Bası, Ank., 1997, s.932, E.Şimşek, Ticari Senetler, Ankara, 1982, s.239 vd. ) hamilin çek borçlusunu takip ve senedi ibraz zorunluluğu bulunması sebebiyle yetkili mahkeme genel yetki kuralları uyarınca davalının ikametgahının bulunduğu yer mahkemesidir." biçimindeki görüş esas alınmaktadır.
para borçları genel olrak "götürülecek borçlar" olarak isimlendirilmesine karşın kambiyo senetleri -para borcunu içermesine rağmen- "aranılacak borçlar" olarak adlandırılmaktadır.

saygılar
kolay gelsin....

Değerli miss_lawyer

Üstad mylassos'un yazdıklarına itibar ediniz. Zira diğer meslekdaşlar cezai ve hukuki takibatı birazcık karıştırmış bulunmaktadır.

saygılarımla..

Alıntı: Yazan mylassos Sayın miss_lawyer aslında sormuş olduğunuz sorunun cevabını almış olduğunuzu düşünmekle birlikte soru başlığı altında verilmiş cevaplardaki bilgi yanlışlarının ayıklanarak verilen cevapların toparlanması gerekmekte kanaatimce. A- Ceza Sorumluluğu Bakımından; 3167 sayılı kanun madde 16b/1 son cümle gereğince çekin ibraz edildiği yer ve şikayetçinin ikametgahı yer mahkemeleri suç yönünden yetkilidir. Bu hükümde yer alan "keşide edildiği yer" ifadesi sayın araratın belirttiğinin aksine 5348 sayılı kanunla 2005'te madde metninden çıkarılmıştır. B- İcra Yönünden bu konuda sayın hukukcu34 isbetli bir şekilde yetkili icra dairelerini belirtmiş bulunmaktadır. kendisine aynen katılıyorum. çekin ibraz edildiği banka şubesinin bulunduğu yer mahkemesi cezai açıdan yetkilidir, icrai bir yetkisi yoktur. çek hesabının açıldığı şubenin bulunduğu yer icra dairesi ifa(ödeme) yeri olduğundan yetkilidir. Sn Adalet Bakanının belirtmiş olduğu görüş ne yazık ki kambiyo senetleri yönünden kabul edilmemektedir. Sn araratın atardığı Yargıtay kararının 1 nolu bendinin ikinci paragrafında yer alan "Davanın yukarıda açıklanan niteliğine göre BK'nın 73. maddesi olaya uygulanamaz. Doktrince de kabul edildiği üzere ( Bkz. Prof. Fırat Öztan, Kıymetli Evrak Hukuku, 2.Bası, Ank., 1997, s.932, E.Şimşek, Ticari Senetler, Ankara, 1982, s.239 vd. ) hamilin çek borçlusunu takip ve senedi ibraz zorunluluğu bulunması sebebiyle yetkili mahkeme genel yetki kuralları uyarınca davalının ikametgahının bulunduğu yer mahkemesidir." biçimindeki görüş esas alınmaktadır. para borçları genel olrak "götürülecek borçlar" olarak isimlendirilmesine karşın kambiyo senetleri -para borcunu içermesine rağmen- "aranılacak borçlar" olarak adlandırılmaktadır. saygılar kolay gelsin....

sayın mylassos ve ararat'ın cevabı ve eklenen yargıtay kararı ile yanlış bir bilgiye sahip olduğumu gördüm. bu nedenle değerli meslektaşlarıma teşekkür ederim. ancak bu noktada aklıma takılan bir husus var;

eklenen yargıtay kararında "hamilin çek borçlusunu takip ve senedi ibraz zorunluluğu bulunması sebebiyle..." denilmektedir. ben bir çok defa sırf bu yüzden kambiyo senetlerine özgü takipte faizin vade tarihinden değil takip tarihinden itibaren başlaması gerektiğini düşünmekteyim fakat hiç bir meslektaşımla bu konuda aynı fikre sahip olamadım.

senedin ibraz zorunluluğu bir bakıma yetkili hamilin kim olduğunun öğrenilmesi amacına hizmet etmektedir. Bu nedenle alacaklı hamil senedi borçluya ibraz etmeden faizin başlamaması gerektiğini düşünüyorum.
Bu konuda siz de değerli fikirlerinizi paylaşırsanız sevinirim.

herkese günaydın,iyi bir hafta dilerim.
--çekte bankaya ibraz,
--senetlerde protesto edilmesi faiz başlangıcı için vade tarihlerine yeterli sanırım.
başarılar

Çeklerde icra takibi için yetkili olan icra dairesi, genel yetki kuralına göre borçlunun ikameti, ve çekin keşide yeri icra dairesidir.
Cezai sorumluluk açısından çekin karşılığının bulunmadığına dair şerhin düşüldüğü yer mahkemesi yetkilidir. Özel hukuk için bu durum yoktur.

çek görüldüğünde ödenmek zorunda olduğuna göre günü gelmemiş diyemeyiz...haliyle çek tazminatı istenir...