Mal Rejimleri Ve Mk Yürürlük Maddesi Konusundaki A.Y. Mah. Kararı-1

ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Esas Sayısı : 2002/95
Karar Sayısı : 2002/49
Karar Günü : 28.5.2002


İTİRAZ YOLUNA BAŞVURAN : İzmir 3. Asliye Hukuk Mahkemesi

İTİRAZIN KONUSU : 3.12.2001 günlü, 4722 sayılı “Türk Medenî Kanununun Yürürlüğü
ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun”un 10. maddesinin, Anayasa’nın 2. ve 10.
maddelerine aykırılığı savıyla iptali istemidir.


I- OLAY
Taraflar arasındaki boşanma, maddî ve manevî tazminat alacağına ilişkin davada,
davalı vekilinin 4722 sayılı Yasa’nın 10. maddesinin Anayasa’ya aykırılığı
savını ciddi bulan Mahkeme, iptali için başvurmuştur.


II- İTİRAZ KONUSU KURAL

4722 sayılı Türk Medenî Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun’un
itiraz konusu 10. maddesi şöyledir:

“MADDE 10.- Türk Medenî Kanununun yürürlüğe girdiği tarihten önce evlenmiş olan
eşler arasında bu tarihe kadar tâbi oldukları mal rejimi devam eder. Eşler
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak bir yıl içinde başka bir mal
rejimi seçmedikleri takdirde, bu tarihten geçerli olmak üzere yasal mal
rejimini seçmiş sayılırlar.

Türk Medenî Kanununun yürürlüğe girmesinden önce açılmış olan boşanma veya
iptal davaları sonuçlanıncaya kadar eşler arasında tâbi oldukları mal rejimi
devam eder. Dava boşanma veya iptal kararıyla sonuçlanırsa, bu mal rejiminin
sona ermesine ilişkin hükümler uygulanır. Davanın redle sonuçlanması hâlinde
eşler, kararın kesinleşmesini izleyen bir yıl içinde başka bir mal rejimi
seçmedikleri takdirde, Kanunun yürürlük tarihinden geçerli olmak üzere yasal
mal rejimini seçmiş sayılırlar.

Şu kadar ki eşler, yukarıdaki fıkralarda öngörülen bir yıllık süre içinde mal
rejimi sözleşmesiyle yasal mal rejiminin evlenme tarihinden geçerli olacağını
kabul edebilirler.

Yukarıdaki hükümler uyarınca mal birliği veya mal ortaklığı rejiminin yasal mal
rejimine dönüşmesi hâlinde, Türk Kanunu Medenîsinin ilgili mal rejiminin sona
ermesine ilişkin hükümleri uygulanır.”

III- İLK İNCELEME

Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’nün 8. maddesi uyarınca yapılan ilk inceleme
toplantısında başvuru kararı ve ekleri, ilk inceleme raporu, itiraz konusu yasa
kuralı, dayanılan Anayasa kuralları ve bunların gerekçeleri ile diğer yasama
belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

Anayasa’nın 152. ve 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama
Usulleri Hakkında Kanun’un 28. maddesine göre mahkemeler bakmakta oldukları
davalarda uygulayacakları yasa ya da kanun hükmünde kararname kurallarını
Anayasa’ya aykırı görürler veya taraflardan birinin ileri sürdüğü aykırılık
savının ciddi olduğu kanısına varırlarsa o hükmün iptali için Anayasa Mahkemesi’
ne başvurmaya yetkilidirler. Ancak, bu kurallar uyarınca bir mahkemenin Anayasa
Mahkemesi’ne başvurabilmesi için elinde yöntemince açılmış ve görevine giren
bir dava bulunması ve iptali istenen kuralların da o davada uygulanacak olması
gerekmektedir. Uygulanacak yasa kuralları, davanın değişik evrelerinde ortaya
çıkan sorunların çözümünde veya davayı sonuçlandırmada olumlu ya da olumsuz
yönde etki yapacak nitelikte bulunan kurallardır.

3.12.2001 günlü, 4722 sayılı Yasa’nın 10. maddesiyle, 4721 sayılı Türk Medeni
Kanunu’nun yürürlüğünden önce açılmış boşanma davaları sonuçlanıncaya kadar
eşler arasında, 743 sayılı Kanuna göre tâbi oldukları mal rejiminin (evlenme
mukavelesiyle “mal birliği” veya “mal ortaklığı” rejimlerinden biri
seçilmemişse yasal mal rejimi olarak kabul edilen “mal ayrılığı” rejiminin)
devam edeceği, davanın boşanma veya iptal kararıyla sonuçlanması halinde ise
743 sayılı Kanun uyarınca tabi oldukları mal rejiminin sona ermesine ilişkin
hükümlerin uygulanacağı öngörülmektedir.
İtiraz yoluna başvuran mahkemenin bakmakta olduğu dava, 743 sayılı Medeni Yasa’
nın 134. maddesine göre eylemli ayrılık nedenine dayanılarak 26.10.1999’da
açılmış, davalı vekilinin 22.11.1999’da verdiği cevap dilekçesi ile de, boşanma
davasının her aşamasında istenebilen ve bu davanın devamı sırasında
istendiğinde harca bağlı olmayan 743 sayılı Yasa’nın 143. maddesinin bir ve
ikinci fıkraları uyarınca maddi ve manevi tazminat isteminde bulunulmuştur. Bu
istemle ilgili 19.4.2002 tarihinde harç ödemesi yapılmış ise de bu işlemin
manevi tazminat davasını, “katılma alacağı” davasına dönüştürmeyeceği
açıktır.

Açıklanan nedenlerle, manevî tazminat isteminin karara bağlanmasında, 4722
sayılı Yasa’nın itiraz konusu 10. maddesinin olumlu veya olumsuz uygulanma
olanağı bulunmadığından istemin başvuran Mahkeme’nin yetkisizliği nedeniyle
reddi gerekir.

IV- SONUÇ

3.12.2001 günlü, 4722 sayılı “Türk Medenî Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli
Hakkında Kanun”un 10. maddesi, itiraz başvurusunda bulunan Mahkeme’nin davada
uygulayacağı kural olmadığından, bu maddeye ilişkin itiraz başvurusunun Mahkeme’
nin yetkisizliği nedeniyle REDDİNE, 28.5.2002 gününde OYBİRLİĞİYLE karar
verildi.

Başkan Mustafa BUMİN
Başkanvekili Haşim KILIÇ
Üye Samia AKBULUT
Üye Yalçın ACARGÜN
Üye Sacit ADALI
Üye Nurettin TURAN
Üye Fulya KANTARCIOĞLU
Üye Ertuğrul ERSOY
Üye Tülay TUĞCU
Üye Ahmet AKYALÇIN
Üye Enis TUNGA

Bu konuda diğer iptal başvuruları ve gerekçeleri için:

http://www.turkhukuksitesi.com/showthread.php?t=2898
http://www.turkhukuksitesi.com/makale_232.htm