eser sözleşmesi,ihale

Belediyeye ait taşınmaz üzerine otel,alışveriş merkezi ve benzin istasyonu projesi yapması keşif bedeli çıkartması için sözlü olarak müvekkil mühendislerle sözleşme yapılmış.İş teslim edilmiş,kabul edilmiş.Ancak belediye ihale yapmış,müvekkillerin bu projeleri ve keşif hesabıyla birlikte ihaleyi alacak firmaya TMMOdası tarifesi üzerinden proje bedeli ödenmesini şart koşmuş.İhale Resmi Gazetede bu şekilde yayınlanmış.Proje fiilen uygulanmamış,oda onayı yapılmamış(ruhsat sırasında kurumca bedeli karşılanacağı için)proje bedelleri de ödenmemiş.Müvekkiller hem Belediyeye hemde ihaleyi alan firmaya ihtarname çekmiş,ikisi de topu biribirine atmış,işin yapıldığı inkar edilmemiş.Firma sözleşmede taraf olmadığını,müvekkilleri tanımadığını,belediye ise ihaleyi alan firmanın sorumluluğunu öne sürmüş.Eser sözleşmesine dayalı alacak davası açtık.TAraflar ididalarını yenilediler.Bu arada belediyede ihale dosyası ve eki projeler yok edilmiş,projeler müvekkillerinkine çok benzer şekilde başka bir firmaya ihaleyi alan firmaca yaptırılmış.Buve benzer ihale dosyaları nedeniyle belediye başkanı ayrıca ihaleye fesattan yargılanıyor. Bizim davamızda müvekkillerin çizdiği proje suretleri,tapu bilgileri,ihaleye ilişkin RG ve ihale şartnamesi üzerinden bilirkişi raporunu sundu,ıslaha başvurduk.Bu sırada firma delil gösterme gereği duydu,mühenislerden birine dava açıldıktan sonra ödeme yapmış,noterde ibraname imzalatmış.Mahkeme ise ceza dosyasında,yok edilen projelerimizi arıyor.

1) Oda onayı gibi kayıtlanmayan Projeler nedeniyle,ihtarname ve cevabı ,Resmi Gazetedeki İhale şartnamesi ve davalı firmanın inkar ettiği eser sözleşmesindeki mühendislerden birinden aldığı ibraname eser sözleşmemizi kanıtlamaya yeter mi?
2) Ceza dosyasında adı geçen ama bulamayacağı kesin olan projelerin davalı belediyece sunulamaması aleyhimize sonuç doğurur mu?

T.C. YARGITAY
15.Hukuk Dairesi

Esas: 2002/4497
Karar: 2003/1147
Karar Tarihi: 10.03.2003

ESER SÖZLEŞMELERİNDE ZAMANAŞIMI

ÖZET: Eser sözleşmesinden doğan uyuşmazlıklarda kural olarak; işin yapılıp teslim edilerek bedele hak kazanıldığının ispatı yükleniciye, bedelinin ödendiğinin ispatı ise iş sahibine aittir. Eser sözleşmesinden doğan alacaklarda istisnalar dışında zamanaşımı süresi 5 yıl olup bu süre alacağın muaccel olduğu(somut olayda eserin teslim edildiği) tarihte başlar.

(1086 HUMK m. 288) (818 BK m.126, 364)

Dava: Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davalılar vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:

Karar: Davacı yüklenici, davalılar murisine ait Dikmen ve Batıkent ile Akçakese Köyündeki inşaatların elektrik işlerini yaptığından bahisle bedelleri olan 2.069.960.000 TL.nın tahsilini istemiştir.

Davalılar ise, murislerinin 1997 yılında öldüğünü Dikmen'deki inşaatın 1992 yılında bitirildiğini, alacağın zamanaşımına uğradığını, Batıkent ve Akçakese Köyündeki yerlerin murise ait olmadığını, davanın reddini savunmuşlardır.

Mahkemece istek hüküm altına alınmış hükmü davalılar temyiz etmiştir.

Eser sözleşmesinden kaynaklanan bu tür uyuşmazlıklarda kural; işin yapılıp teslim edilerek bedele hak kazanıldığının ispatı yükleniciye, bedelinin ödendiğinin ispatı ise iş sahibine ait olduğu şeklindedir.

Somut uyuşmazlıkta, davalılar Batıkent ve Akçakese köyündeki işlerle ilgili sözleşme ilişkisini inkar ettiğinden bu ilişkinin varlığını ispat yükü az yukarıdaki kural gereği davacıya aittir. Yanların yazılı sözleşmeleri bulunmadığından hukuki işlemin varlığı HUMK.nun 288 ve devamı maddeleri uyarınca tanık gibi takdiri delille değil, yazılı delille ispat edilebilir. Dosyada mevcut projeler ise davacıya bir hak sağlamaz. Daha açığı, davacı Batıkent ve Akçekese Köyündeki ilişkiyi yasanın aradığı diğer delillerle kanıtlayamamıştır. Ancak dilekçesinde "Bilumum kanuni deliller" diyerek yemin deliline de dayanmış sayılacağından, davacıya bu hakkı hatırlatılmalı ve sonucu dairesinde bir hükme varılmalıdır.

Davalıların Dikmen'deki inşaatların elektrik işleri bedeline yönelik temyiz itirazlarına gelince; BK.nun 126/4 maddesince, eser sözleşmesinden doğan alacaklarda istisnalar dışında zamanaşımı süresi 5 yıldır. Yasanın 128. maddesi hükmünce de müruruzaman alacağın muaccel olduğu, başka bir ifade ile somut olayda eserin teslim edildiği tarihte başlar ( BK.m.364 ). Davalılar zamanaşımı savunmasında bulunduğundan bu savunma üzerinde durularak 17.11.2000 tarihinde açılan davadaki alacağın zamanaşımına uğrayıp uğramadığı, değerlendirilerek işin esası hakkında ondan sonra bir hükme varılması gerekirken zamanaşımı savunmasının inceleme dışı bırakılması da doğru değildir.

Karar tüm bu nedenlerle davalılar yararına bozulmalıdır.

Sonuç: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün temyiz eden davalılar yararına BOZULMASINA, ödedikleri temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davalılara geri verilmesine, 10.3.2003 gününde oybirliği ile karar verildi.




Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programları

Eser sözleşmelerinde kural olarak sözleşme ve ekleri ile fen ve tekniğine göre eseri tamamlayıp teslim ettiğini kanıtlamak yükleniciye, iş bedelinin ödendiğini ispat etmek ise ise iş sahibine aittir.
Kural olarak İhaleyi alan firma eser sözleşmesinin tarafı olmadığından kendisinden alacak talep edilemez ise de, R.G.'de yayınlanan ihale şartnamesinde proje bedelinin ihaleyi alacak firma tarafından karşılanacağı yazılı olduğuna göre firma da proje bedelinden sorumludur. Çünkü firma şartnameyi kabul etmiş olup, ihale şartnamesi de sözleşmenin eki durumundadır.
Belediye yönünden ise, taraflar arasında akdi ilişkinin kurulduğu davalı Belediye'nin ihtarnameye verdiği cevap ile ikrar edilmiş durumdadır (anlatımınızdan bu sonuca varıyorum). Eser sözleşmesi Belediye tarafından ikrar ar edilmiş olduğuna göre; sizin davacı olarak Borçlar Kanunu'nun 364. maddesi gereğince imalini yüklendiğiniz eseri yaptığınızı ve davalıya teslim ettiğinizi ve bedelinin istenebilir olduğunu öncelikle kanıtlamakla yükümlülüğünüz bulunmaktadır. Eserin teslimi “maddi olay” niteliğinde olduğundan her türlü yasal delille ve bu kapsamda “tanık delili” ile de kanıtlanabilir. Proje suretleri ve diğer belgeler ile birlikte tanık dinletmenizi öneririm. Diğer mühendise ödeme yapılmış olmasının (iş ortak alınmamış ise) size bir faydası olmayacaktır ancak tanık olarak dinletebilirsiniz.
KOLAYLIKLAR DİLİYORUM.