Vakıf Üniversitesinde Öğretim Üyesinin haklı sebeple ayrılması

Merhabalar Meslektaşlarım,
Mevzuatı ve kararları incelememiş olmama rağmen tam olarak aklımda oturmadığından sizlerin tecrübe görüşlerine başvurmak istedim. Doç.Dr. sıfatıyla vakıf üniversitesinde kadrolu olarak çalışan müvekkile uzmanlık alanı dışında bir görevlendirmede bulunulmuş. Görevlendirme yazısına red yönünde yazılı dönüş yapıldı. Bu görevlendirmede ısrar edilmesi halinde İş Kanunu hükümleri dayanak alınarak haklı sebeple iş aktinin feshine mi gidilecektir? Kadrolu ise 657 ve diğer mevzuat mı dayanak alınmalı, bu halde mobbing niteliğine varan bu tür durumlarda nasıl bir çözüme varılabilir?
Görüşlerinize şimdiden çok teşekkür ederim

T.C. YARGITAY

9.Hukuk Dairesi
Esas: 2009/2153
Karar: 2009/10426
Karar Tarihi: 13.04.2009


FESHİN GEÇERSİZLİĞİ DAVASI - İŞE İADE İSTEMİ - AKADEMİK PERSONELLE İLGİLİ UYUŞMAZLIĞIN İDARİ YARGI YERİNDE GÖRÜLECEĞİ İDDİASI - DAVACI İLE DAVALI ÜNİVERSİTE ARASINDA İŞ İLİŞKİSİ BULUNDUĞU - İŞ MAHKEMESİNİN GÖREVLİ OLMASI - HÜKMÜN BOZULDUĞU

ÖZET: Davalı vakıf üniversitesinin, mali ve idari konuları dışındaki akademik ça*lışmaları, öğretim elemanlarının sağlanması ve güvenlik yönlerinden, Devlet eliyle kurulan yükseköğretim kurumları için Anayasa'da belirtilen hükümlere tabi olması, davacının iş sözleşmesi ile çalışma olgusunu ortadan kaldırmaz. Davacı ile davalı üniversite arasında iş ilişkisi bulunmaktadır. Uyuşmazlıkta iş mahkemesi görevlidir.

(2547 S. K. m. 31, Ek m. 2, 5) (5521 S. K. m. 1) (Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliği m. 23) (UYM. MAH. 18.03.1985 T. 1985/2 E. 1985/8 K.)

Dava: Davacı, feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesini istemiştir.

Yerel mahkeme, davanın görev yönünden reddine karar vermiştir.

Hüküm, süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için tetkik hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Davalı vakıf üniversitesinde 2005 yılından bu yana profesör doktor kadrosunda çalışan davacı, iş sözleşmesinin davalı tarafından geçerli neden olmadan feshedildiğini belirterek, feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesini talep etmiştir.

Davalı üniversite vekili, öncelikle görev itirazı ile vakıf üniversitesi olsa da davacı gibi öğretim üyelerinin devlet kurumlarındaki elemanlarla aynı ni*telikte olduğunu, atama tasarrufu ile atandığını, Danıştay'ın emsal kararı bu*lunduğunu, akademik personelle ilgili uyuşmazlığın idari yargı yerinde gö*rülmesi gerektiğini, idari nitelikte ve belirli süreli iş sözleşmesi ile çalıştığını, işe iade isteyemeyeceğini, ayrıca sözleşmesinin de performansının yeterli olmaması nedeni ile feshedildiğini, davanın reddi gerektiğini savunmuştur.

Mahkemece, davacının davalı vakıf üniversitesinde profesör olarak çalıştığı, işe alınması ve işe son verilmesinin 2547 sayılı YÖK Kanunu'na göre değerlendirileceği, bu hususta görevli mahkemenin idare mahkemesi olduğu gerekçesi ile dava dilekçesinin görev yönünden reddine karar verilmiştir.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun ek 2. maddesi uyarınca <Va*kıflar; kazanç amacına yönelik olmamak şartıyla ve mali ve idari hususlar dışında, akademik çalışmalar, öğretim elemanlarının sağlanması ve güvenlik yönlerinden bu Kanunda gösterilen esas ve usullere uymak kaydıyla, yük*seköğretim kurumları veya bunlara bağlı birimlerden birini veya birden faz*lasını ya da bir üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsüne bağlı olmaksızın, ekonominin ihtiyaç duyduğu alanlarda yüksek nitelikli işgücü yetiştirmek amacıyla, bu Kanun hükümleri çerçevesinde kalmak şartıyla meslek yüksek*okulu kurabilir. Bu meslek yüksekokulu, kamu tüzel kişiliğini haiz olup, Yük*seköğretim Kurulu'nun görüşü alınarak Bakanlar Kurulu kararı ile kurulur. Kurulacak meslek yüksekokullarına, meslek ve teknik eğitim bölgesinde ge*reksinim duyulması esastır>. Aynı Kanun'un ek 5. maddesine göre <Vakıflarca kurulacak yükseköğretim kurumlarının, vakıf yönetim organı dışında en az yedi kişiden oluşan bir mütevelli heyeti bulunur. Mütevelli heyet üyeleri, vakıf yönetim organı tarafından dört yıl için seçilir, süresi biten üyeler yeniden seçilebilir. Mütevelli heyet üyelerinin yaş sınırlaması hariç devlet memuru olma niteliklerine sahip bulunmaları ve en az üçte ikisinin lisans düzeyinde yük*seköğrenim görmüş olması gerekir. Mütevelli heyet üyeleri kendi aralarından bir başkan seçer. Mütevelli heyet vakıf yükseköğretim kurumunun tüzelki*şiliğini temsil eder. Vakıf yükseköğretim kurumlarının yöneticileri Yükseköğ*retim Kurulu'nun olumlu görüşü alınarak mütevelli heyet tarafından atanır. Mütevelli heyet; vakıf yükseköğretim kurumu yöneticilerine uygun gördüğü ölçüde yetkilerini devredebilir. Yükseköğretim kurumunda görevlendirilecek yöneticiler ve öğretim elemanları ile diğer personelin sözleşmelerini yapar, atamalarını ve görevden alınmalarını onaylar, yükseköğretim kurumunun büt*çesini onaylar ve uygulamaları izler, ayrıca vakıfça hazırlanan yönetmelik hükümlerine göre diğer görevleri yürütür>.

Aynı Yasa'nın 31. maddesinde, üniversitelerde görev yapacak öğretim görevlilerinin görevlendirme şekli belirtilmiştir. Buna göre <Öğretim görevlileri; üniversitelerde ve bağlı birimlerinde bu Kanun uyarınca atanmış öğretim üyesi bulunmayan dersler veya herhangi bir dersin özel bilgi ve uzmanlık isteyen konularının eğitim-öğretim ve uygulamaları için, kendi uzmanlık alanlarındaki çalışma ve eserleri ile tanınmış kişiler, süreli veya ders saati ücreti ile gö*revlendirilebilirler. Öğretim görevlileri, ilgili yönetim kurullarının görüşleri alı*narak fakültelerde dekanların, rektörlüğe bağlı bölümlerde bölüm başkan*larının önerileri üzerine ve rektörün onayı ile öğretim üyesi, öğretim üye yardımcısı ve öğretim görevlisi kadrolarına atanabilirler veya kadro şartı aranmaksızın ders saati ücreti veya sözleşmeli olarak istihdam edilebilirler. Öğretim üyesi kadrolarına öğretim görevlileri en çok iki yıl süre ile ata*nabilirler; bu süre sonunda işgal ettikleri kadroya başvuran öğretim üyesi bulunmadığı ve görevlerine devamda yarar görüldüğü takdirde aynı usulle yeniden atanabilirler. Atanma süresi sonunda görevleri kendiliğinden sona erer. Bunların yeniden atanmaları mümkündür>. 36. maddede profesörlerin üniversitede devamlı veya kısmi statüde çalışacakları belirtilmiştir.

Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 23/2. maddesi uyarınca <Vakıf yükseköğretim kurumlarında görev alacak olan akademik ve idari personelin çalışma esasları 2547 sayılı Kanun'da devlet üniversiteleri için ön*görülen hükümlere tabidir. Bu personelin aylık ve diğer özlük haklan ba*kımından ise, 4857 sayılı İş Kanunu hükümleri uygulanır>.

Dosya içeriğine göre, davacının davalıya ait Üniversitede Eğitim Fa*kültesi İngilizce Öğretmenliği Bölümünde münhal bulunan profesör doktor kadrosunda öğretim görevlisi olarak 01.10.2005 tarihinde öğretim ve eğitim yılı ile sınırlı ve yenilenen iş sözleşmeleri ile çalıştığı, iş sözleşmesinin 29.05.2008 tarihli bildirim ile <2007-2008 yılı öğretim elemanları performans değerlendirmesi sonuç raporunda performansının yeterli bulunmadığı, 2008-2009 eğitim ve öğretim yılı için sözleşmesinin yenilenmeyeceğinin uygun görüldüğünün mütevelli heyeti tarafından bildirildiği, bu görüş nedeni ile 31.07.2008-31.08.2008 tarihlerini kapsayan bir yıl süreli hizmet sözleşmesinin yenilenmeyeceği gerekçesi ile feshedildiği, sözleşmenin sona ermesinden iti*baren davacıya kıdem tazminatı ve işçilik alacaklarının ödendiği anlaşılmak*tadır.

Davalı vakıf üniversitesi, kamu hizmeti gören ve kanunla kurulmuş bir üniversitedir. Davacı ise; kanunla kurulmuş bu vakıfta çalışan ve niteliği itibari ile 2547 sayılı Yasa kapsamında kamu hizmetini yürüten bir görevlidir. Burada önemli olan husus, davacının bu görevi neye istinaden yürüttüğü, yani bu görevinde ne şekilde istihdam edildiğidir. İncelenen dosya içeriğine göre davacı; davalı üniversitede üstlendiği görevi, davalı vakıf ile yaptığı bir söz*leşme gereği yürütmüştür. Anılan sözleşme, Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 23. maddesine istinaden ve bu maddenin verdiği yetkiye göre yapılmıştır. Anılan maddeye ve yapılan sözleşmeye göre, davalı ile davacı arasındaki ilişki; özel hukuk kurallarına göre belirlenen özel hukuk ilişkisidir (Uyuşmazlık Mahkemesi Kararı 18.03.1985 gün ve 1985/2 E., 1985/8 K.). Davalı vakıf üniversitesinin, mali ve idari konuları dışındaki akademik ça*lışmaları, öğretim elemanlarının sağlanması ve güvenlik yönlerinden, Devlet eliyle kurulan yükseköğretim kurumları için Anayasa'da belirtilen hükümlere tabi olması, davacının iş sözleşmesi ile çalışma olgusunu ortadan kaldırmaz. Davacı ile davalı üniversite arasında iş ilişkisi bulunmaktadır. 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu'nun 1. maddesi uyarınca, uyuşmazlıkta iş mahkemesi görevlidir.

Mahkemece işin esasına girilerek karar verilmesi gerekirken, yazılı şe*kilde görevsizlik kararı verilmesi hatalıdır.

Sonuç: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BO*ZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 13.04.2009 gününde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)