12. Kiralama Sözleşmeleri & Charter Party Örnekleri

Charter Party & Kiralama Sözleşmeleri Örnekleri konu içeriği yıllardır yapılan deniz taşımacılığında kullanılan taşımacılık sözleşmelerinin incelenmesi, Türkçe’ye tercümeleri ve bazı sözleşme maddelerinin açıklanması şeklinde oluşturulacaktır.

ilk örneğe buradan bakabilirsiniz :

http://www.ams.usda.gov/TMD/livestock/charterparty.pdf

Bu örneği özellikle incelemelisiniz ::

http://www.jseinc.org/document/vcp/b...1991sample.pdf

Bill of Landing örneği ::

http://www.jseinc.org/document/bl/shubil(a)sample.pdf

AUSTRALIAN WHEAT CHARTER 1990
AVUSTRALYA BUĞDAY TAŞIMA SÖZLEŞMESİ 1990

Bu kiralama sözleşmesi Avustralya hükümetine bağlı limanlardan yapılan her türlü tahıl taşımacılığı için kullanılan genel bir formdur. 1990 yılında oluşturulmuş ve 1991 yılında yenilenmiştir. BIMCO (Baltic and international maritime council) – Baltık ve uluslar arası denizcilik konseyi tarafından tavsiye edilmiştir.

FORMUN EN BAŞINDA BULUNAN DOLDURULMASI ZORUNLU ALANLAR
TARİH
GEMİ ADI
GEMİNİN SAHİBİ YADA SAHİPLERİ
GEMİ TONAJI
GEMİ NET TONAJI
REGISTER TONAJI
YAZ DEDVEYTİ
GEMİNİN KLASI

1- Nakliyeciler: Bu kiralama sözleşmesine taraf olan tüm armatörler ve kiracılar tarafından anlaşılmalıdırki, tüm nakliyeciler Avurstralya buğday komitesi mensunu olmalıdırlar.

2- Yükleme Limanı: Bu klozda anlaşmanın geçerli olduğu bazı limanlar sayılmıştır;

Fremantle, Geraldton, Albany, Esperance in Western Australia,
Port Ciles, Wallaroo, Port Lincoln, Port Pirie, Port Adelaide, Thevenard, Geelong, Portland, Victoria, Port Kembla, Newcastle in New South Wales, Brisbane, Gladstone, Mackay in Queensland

3- Geminin shifting durumu: Nakliyeciler her yükleme limanında gemilerin shifting yapmasını isteme hakkına sahiptirler. Birinci ve ikinci yükleme iskelesi arasında harcanan zaman starya süresi sayılacaktır. Eğer gemi demorajda ise bu süre demoraj süresine dahil edilecektir.

4- Varış limanı: Gemi yüklendikten sonra, alıcı yada alıcı acentası tarafından belirlenen 18. Kloz dahilinde bir gümrük limanına, rıhtıma yada iskeleye, sürekli yüzer durumda bulunacağı bir yere mümkün olan süratte seyir yapacaktır.
Eğer ikinci Bir tahliye limanı varsa, önceden belirtilmediği taktirde, ilk tahliye limanı varışına mütakip ilk 48 saatte alıcı tarafından bildirilmelidir.

5- Kapasite: Bu klozda gemi sahipleri gemilerinin saatte belli bir tonajdaki kabul edebileceği kargo miktarını belirtirler. ( %5 az veya çok olabilir )

6- Navlun: Navlun tutarı konşimento üzerindeki gösterilen her ton başına belirli bir ücret belirlenerek ödenir.

7- Kargo teslimi: Yükleme limanında kargonun ambarlara teslimi, yüklenmesi, trimlenmesi ve varsa diğer masrafları nakliyeci tarafından karşılanacaktır.

8- Balastlı olma durumundaki yükleme deklerasyonu: Avusturalyaya balastlı bir şekilde seyreden gemilerin dış rotaları kullanmaları tavsiye edilir. Gemiler geldikleri bölgeye göre 24,48 ve 96 saatlik periyotlarda melbourne radyo istasyonlarına balast durumlarını deklere etmelidirler. Bu deklerelerde geminin ETA’sı, geminin avustralya tahıl yükleme standartlarında belirtilen kurallarına uygun yüklemeye hazır olup olmadığı bildirilir. Gemi hareketlerindeki her hangi bir değişiklik acente tarafından melbourne radyo istasyonuna bildirilir.

9- Yükleme limanı için talimatlar: Balastlı seyir durumunda kaptan yükleme limanına varmadan 96 saat öncesinden kloz 8 deki şartları nakliyeci vasıtatıyla yerine getirmelidir. Kaptanın başvurusundan sonraki 48 saat içinde nakliyeci yükleme limanı için gerekli emirleri radyo vasıtasıyla bildirmelidir.
Australyaya yüklemeye gidecek olan bir gemi için emirler son tahliye limanında kaptana yada armatör acentasına nakliyeci tarafından verilmelidir. Bu emirler en tahliye limanından kalkmadan en az 3 gün içerisinde verilmiş olmalıdır.
Radyo, telgraf yada telex yoluyla bu mesajın ulaştırılmaması charterparty kurallarını bozmamakla birlikte, eğer nakliyeci konu hakkında bilgilendirilmezse, yükleme için sayılacak olan zamana 3 gün ilave edilir.
Avustralya karasularındaki bir geminin yükleme limanına dair emirleri almasının üzerine, eğer kaptan yükleme limanında direkt olarak gitmek niyetinde değilse, yada yakıt almak için başka bir limana uğrayıp gitmek niyetindeyse, nakliyeciyi bilgilendirmelidir.
Yükleme limanı için talimat alan bir geminin eğer 48 saat kadar geç kalma durumu varsa, kaptan bu durumda nakliyeciyi bilgilendirmelidir.
Daha önce bildirilmediği taktirde ve eğer ikinci bir yükleme limanı varsa, bu limana ait talimatlar ilk yükleme limanındaki yükleme başladıktan en geç sonra en geç 24 saat içinde nakliyeci tarafından bildirilmelidir.

10- Yükleme limanındaki incelemeler: Yükleme başlamadan önce gemi Avustralya hükümeti denizcilik enspektörlerinin ve nakliyeci tarafından kabul görmüş tanınan bir denizcilik enspektörünün, genel sörveylerinden geçmek zorundadır. Bunların yanında gemi hertürlü liman devleti ve federal yasaların gerektirdiği sörveyleride geçmek zorundadır.

11- Yükleme:
a) Kargo aşağıda öngörülen zaman dilimleri içinde yüklenmelidir, bu zaman dilimleri 5. Klozda sözü edilen geminin alabileceği uygun pro-rata reyt hesabına dayandırılmıştır.

i) 5,000 ve 10,000 ton arası kargolar için yükleme 3 günde
ii) 10,000 ve 25,000 ton arası kargolar için yükleme 4 günde
iii) 25,000 ve 60,000 ton arası kargolar için yükleme 5 günde
iv) 60,000 ton üzeri olan kargolar için yükleme 6 günde tamamlanmalıdır.

Birbirini takip eden 24 saatten oluşan tüm hava müsadedli çalışma günleri ( cumartesileri, pazarları, tatil günleri ve havanın müsait olmasına rağmen iş görülmeyen günler hariç ), ve Cumartesi çalışma olması durumunda tam gün olarak sayılacak, eğer çalışma olmazsa Cumartesi günleri yarım gün sayılacak. Hava muhalefeti nedeniyle çalışma olmayan günler ise sayılmayacaktır.
b) İlk yükleme limanında, yükleme başlangıcı (daha erken başlamadığı taktirde) nakliyecinin kaptan tarafından yazılan hazırlık mektubunu normal çalışma günleri içerisinde 0900 ve 1700 saatleri arasında ve cumartesileri 0900 ve 1200 saatleri arasında almasına mütakiben 24 saat sonra sayılmaya başlanacaktır. Ayrıca süre sayımının başlaması için geminin 10. Klozda belirtilen sörveylerden geçmiş olması, nakliyeci tarafından belirtilen rıhtıma yanaşmaya hazır olması gerekir, geminin rıhtımda olup olmaması sürenin başlangıcını etkilemez. Yükleme rıhtımına dair talimatlar, geminin varışını bildirmesi üzerine kendisine verilmelidir.
Bildirim ilk limanda yada sadece yükleme yerinde verilmelidir.
Eğer gemi yükleme limanına vardığında, yüklemenin yapılacağı rıhtımda başka bir gemi varsa, geminin normal çalışma saatleri içerisinde hazırlık mektubunu vermeye yetkisi vardır. Bekleme mevkisinden yükleme rıhtımına giderken harcanan süre starya süresine dahil edilmez. Yanaşmadan sonra eğer gemi yüklemeye hazır bulunmaz ise, bunun anlaşıldığı süre ve geminin yüklemeye hazır olduğu süre arasında kalan zaman starya süresine dahil edilmez.
İkinci yükleme limanında ise ( eğer varsa ) yükleme süresi ( Cumartesi, Pazar ve tatil günleri hariç ) varış eğer saat 1200 dan sonra gerçekleşmişse ertesi gün, 1200 dan önce gerçekleşmişse varış gününden sayılmaya başlanır. Eğer gemi 1200’da yada daha sonra gelirse, ve yükleme daha erken başlarsa, bu süre yükleme başlangıcı olarak değerlendirilir.
Limanlar arasında geçen süre yükleme süresi sayılmayacaktır.
Eğer zorunlu seperasyonlar varsa, bu seperasyonları kiracı ödemekle yükümlüdür.
Nakliyecinin kargoyu sürekli olarak gemi bordasına göndermeye hakkı vardır (Pazarları ve tatil günleri hariç), ve gemi sürekli olarak yüklemenin devam etmesi için hareket etmekle yükümlüdür. Normal çalışma saatleri dışında vuku bulan böyle bir olayda tüm eksta stevedor masrafları nakliyeci tarafından ödenmek zorundadır.

12- Yükleme ve kançello tarihleri: Yükleme için belirlenen süre, nakliyeci yüklemeye daha erken başlamadığı taktirde, belirtilen tarihden önce başlamamalıdır. Ayrıca gemi belirlenen tarihte saat 1200’a kadar tüm ambarlarını yükleme için hazırlamamışsa, kiracının sözleşmeyi iptal etme yetkisi doğar.

13- Stividorlar: Tüm stividor masraflarını nakliyeci karşılar. Kiralama sözleşmesinin gerektirtiği diğer tüm tedarik masraflarını, özellikle 6. Klozu ve yüklemeden kaynaklanan hertürlü masrafı ise kiracılar ödemekle yükümlüdür.
Kargo kaptanın direktifleri ve kontrolü altında istiflenmelidir.

14- Agents: Yükleme limanında yada limanlarında acentalar, armatör acentası olmalıdır.
Tahliye limanında yada limanlarında acentalar alıcı yada armatör acentası olmalıdır. ( sözleşmede hangisi belirtilmişse diğerinin üzeri çizilektir )

15- Demoraj ve dispeç: Eğer kargo 11. Klozda belirtilen süre dahilinde yüklenmezse, işleyen günler için ve tam sayılmayan günler ( pro rata ) için demoraj ödenir. Bu tarz bir demoraj nakliyeci tarafından armatöre gün be gün ödenmelidir.
Yükleme limanında yada limanlarında kazanılan günler ve bu günler için ödenecek dispeç parası, armatörden nakliyeciye yüklemenin bitiminden sonraki ilk iş günü içerisinde ödenmelidir. Bu miktar önceden belirlenmiş olan demoraj tutarının yarısı kadardır.

16- Konşimento: Kaptan tüm konşimentoları “austwheat bill” konşimento form formatında imzalamalıdır.
Armatörler imzalı konşimentoları yüklemenin bitimi üzerine hemen nakliyeciye bildirmek zorundadır.

17- Grevler ve sivil ablukalar: Eğer kargo; grev, geminin yanaşmasına, yüklenmesine, tahliyesine çalışacak olan belirli bir nitelikteki işçi kesimin toplu olarak işten çıkarılması, Savaş yada benzeri bir sebeple limanın ablukaya alınması gibi sebeplerle kaybedilen zaman, grev, işten çıkarma, yada abluka süresince sayılmayacaktır. Eğer gemi bu süre içerisinda demorajda ise, bu günler dahil edilir.

18- Tahliye zamanı: Tahliye için belirlenen zaman ( eğer daha erken başlamamışsa ) çalışma saatleri içinde, hazırlık mektunu verildikten 24 saat sonra, Tahliye limanında geminin rıhtıma yanaşıp yanaşmadığına bakılmaksızın başlar. Birbirini takip eden 24 saatten oluşan hava müsadeli günler başına belirlenen rate hızında tahliye edilen kargo için gemi masraflardan muaf tutulur. Bu süreye çalışma yapılmayan Cumartesileri, Pazar ve tatil günleri dahil edilmez.
Eğer tahliye rıhtımı geminin vardığı anda başka bir gemi tarafından kullanılıyor ise, gemi vardığı zaman çalışma saatleri içerisinde hazırlık mektubunu vermelidir. Bekleme mevkisinden tahliye rıhtımına giderken harcanan süre starya süresine dahil edilmez. Yanaşmadan sonra eğer gemi tahliyeye hazır bulunmaz ise, bunun anlaşıldığı süre ve geminin tahliyeye hazır olduğu süre arasında kalan zaman starya süresine dahil edilmez.

19- Demoraj ve dispeç (tahliyede): Eğer gemi belirlenen rate hızında tahliye edilmez ise, gecikme yaşanan gün başına ve tam sayılamayan pro rata günleri için demoraj ödenmelidir.
Tahliye limanında yada limanlarında kazanılan tüm zamanlar için ödecenek dispeç miktarı, demoraj miktarının yarısı olarak belirlenir.
Dispeç parası hesaplanırken, hava koşulları sebebiyle tahliyenin yapılmadığı yada durduğu günler haricindeki birbirini takip eden 24 saatlik çalışma günleri hesaba katılır.
Demoraj yada dispeç parası, tahliye limanında tahliye bitiminde ödenir.
Yükleme ve tahliye limanındaki starya zamanları birbirleri yerine sayılmazlar.

20- Tahliye limanında mavna ile taşıma: Gemiyinin tahliye rıhtımına yanaşmasını sağlamak için yapılacak her türlü mavna ile tahliye, hafifletme işleminin maliyeti alıcının hesabına olacaktır. Ancak geminin demir yerinden tahliye rıhtımına gelmesine kadar geçen süre sayılmayacaktır.

21- Kargonun incelenmesi: Kiracılar, nakliyeciler, alıcılar yada onların acentaları tahliye ve yükleme limanlarında kargoyu inceleme ve miktarını kontrol etme hakkına sahiptirler.

22- İstisnalar: 7,17,23,24,25,28,29,30 ve 31. Klozlardaki maddeler önyargı ve limitlerden uzak tutulmuştur.

23- Özgürlükler: Gemi isterse pilotsuz seyir yapabilme, herhangi bir limanı yakıt,kumanya yada makul bir sebep için arama, çekme yada çekilme, acil durumlardaki gemilere yardım etme özgürlüğüne sahiptir.

24- Savaş riski klozu:

(A) i- Savaşa dahil olan ülkenin bayrağını taşıyan gemilerin serbest olarak seyir yapabilme hakları vardır
ii- Yükleme limanının savaş yada savaş ihtimali nedeniyle kapalı yada ihracatına izin verilmediği durumlarda bu kiralama sözleşmesi geçersiz sayılacaktır.

(B) Savaş yada savaş riski nedeniyle kapalı olan bir limanda hiçbir şartta konşimento imzalanmayacaktır. Konşimento imzalandıktan sonra kapandığı deklere eden limanlar için ise, hükümetinin izin vermemesi halinde, kiracının emirleriyle kiralama sözleşmesi kapsamında yükün tahliyesine izin verilen herhangi bir limana yükü boşaltabilir. Ve navlun tutarıda sanki ilk başta talimat verilen limana yük boşaltılmış gibi sayılarak ödenecektir.

(C) Geminin kalkışta, varışta, seyir yapacağı rotalarda ya da bayrağını taşıdığı hükümetin emirleri dahilinde hareket etmeye özgürlüğü vardır. Gemi bu tercihleri yaparken her zaman savaş riski sigortası güvencesindedir.

25- Yasaklamalar: İhracatın yasaklandığı durumlarda yada herhangi bir yönetici, yasama yetkisi olan kişi tarafından hükümet adına yapılan bu tarz yasaklamalar yapıldığında, bu kiralama sözleşmesinde adı geçen ihracat yapılan liman yada limanlarda ihracat yasaklandığında, bu kiralama sözleşmesi etkilenmeyecektir.

26- Devretme: Kiracıların yazılı izni olmadıktan sonra, gemi yönetimi devredilmedikçe, kiracıların tedarik ettiği kargo dışında herhangi bir kargo taşınamaz. Kiracılar geminin tamamını yada belli bir kısmını devretme hakkına sahip olmakla beraber Kiralama sözleşmesinin tamamından yine kendileri sorumlu olurlar.

27- Kesilme klozu: Armatörün navlun, ölü navlun, yükleme liman ve limanlarındaki demoraj parası üzerinde ipotek hakkı vardır. Ve armatörün kontrolünün dışında gelişen olaylar için bu ipotek hakkı kullanılamaz. Kiracıların bu kiralama sözleşmesi kuralları altındaki sorumlulukları kesilir (7. Kloz haricindaki kargonun gemiye yüklenmiş olma şartı hariç).

28- Yakıt: Geminin yüklemeye yada tahliyeye başlamadan önce herhangi bir avustralya limanına yakıt alımı için gitmeye hakkı vardır.

29- Genel ortalama ve yeni Jason klozu:
YENİ JASON KLOZU
Yolculuk başladıktan sonra vuku bulan herhangi bir zarara sebep olan hertürlü kaza, tehlike, hasar yada felakette, ihmal olup olmasına bakılmaksızın, taşıyıcı sorumlu tutulmaz. Mal sahipleri, nakliyeciler, anlaşma tarafları taşıyıcının zararını karşılamak için genel ortalama hükmüne bağlı olarak kayıplarından fedakarlık yaparlar yada zararı karşılamak için belli bir para ödemeyi taahüt ederler.
Eğer kurtarılan gemi tarafıcıyınsa yada taşıyıcı tarafından işletiliyorsa, kurtarma ücretinin tamamı kurtaran gemiye ödenmelidir.

30- Her iki tarafın kusurlu olduğu çatışma klozu: Bir seferde ya da geminin yönetimi sırasında,eğer bir gemi diğer bir geminin dikkatsizliği ya da yanlış bir hareketi veya kaptan, tayfa, kılavuz ya da diğer çalışanların ihmal ya da hatası yüzünden başka bir gemiyle çatışırsa, burada taşınan yükün sahipleri taşıyıcının bütün kaybını ve zararını diğer taşıma yapmayan gemiye ya da onun sahiplerine ödeyeceklerdir.

Adı geçen yük sahiplerinin talepleri taşıma yapmayan diğer geminin ya da onun sahiplerinin belirtilen yüklerin sahiplerine ödenmiş ya da ödenebilir durumda ise , diğer geminin taleplerine göre yerine getirilir/geri alınır ya da düzeltilir.
Yukarıda belirtilen koşullar, armatörler, operatörler ya da herhangi bir gemi yada gemilerden sorumlu olan kişilerin, çatışan gemilerden başka ya da onların yanındaki mevzularda veya çatışma ya da bağlantıyla alakalı konularda hatalı oldukları durumlarda uygulanabilir.

31- Petrol kirliliği klozu: Armatörler kiracılara, onların acentalarına, ya da başka herhangi bir kuruma,onlara yüklenebilecek herhangi bir zarara karşı ya da seyre elverişli suların petrolle kirlenmesiyle ilgili yasalara takılması durumunda zararı ödemeyi kabul ederler.
Herhangi bir petrol kirliliği durumunda armatörlerin toplam sorumluluğu hiçbir durumda 400.000.000 doları geçmez. Bu maddede tazminatın kapsamı sorumluluk, maliyet ve armatörlerin giderleri arasındaki farklılıklarla ve de 400.000.000 dolarla sınırlandırılmalıdır.
Armatörler, geminin, önceden tahmin edilen herhangi bir çatışmadan doğabilecek sorumluluklar için sigortalı P&I kurumuna üye olduğunu garanti ederler.
Limanda geminin yükleme yada tahliyesi sırasında herhangi bir çatışmadan kaynaklanan gecikme ya da zaman kaydının veya böyle bir çatışmada hızı hesaplarken kaybedilen zamanın demoraj için sorumluluğu yoktur.
Bu maddedeki hiçbir şey armatörlerin uygun yada ilgili bir yasadan sorumluluk çıkarılması ya da sınırlama haklarını etkileyemez veya onları bu haklardan mahrum edemez.

32- Komisyon: Navlun ve ölü navlun (eğer varsa) ' la ilgili komisyonun %4.25 i yüklemenin tamamlanmasında ( birden fazla yükleme varsa,son yükleme yapılan limanda) armatörler tarafından kiracılara ödenir ve bu sözleşmedeki ödenebilir navlundan çıkarılabilir.
Eğer gemi yükleme limanları arasındaki geçişte kaybolursa,o zaman yükün konşimentodaki ağırlığında navlununda %4.25 komisyon çoktan gönderilmiş olan geminin armatörü tarafından kiracıya önceden belirlenerek ödenir.

33- Sorunu mahkeme kararıyla çözme:
a) Bu kiralama sözleşmesi dahilinde Avustralyada herhangi bir anlaşmazlık çıkması halinde mahkeme kararıyla çözüme gidilir, bu mahkeme; Avustralya uluslararası ticareti çözme merkezi, victoria eyaletinde yer alan melbourne’dedir. Her grup kendi tarafsız aracısıyla görüşmeşidir. Ve diğer grubunda tarafsız aracısıyla görüşmesi için bir yazı gönderilir. Bu görüşme 14 gün içerisinde olmalıdır. Eğer 14 gün içerisinde bir görüşme olmaması durumunda, ilk başvurulan tarafsız aracının vereceği karar dikkate alınacaktır. Aracıların kendi aralarında anlaşmaya varamaması durumunda ise, karar vermesi için bir hakeme başvurulmalıdır.

b) Bu kiralama sözleşmesi yada konşimentosu dahilinde ortaya çıkan ve paragraf (a)’da belirtilmeyen her türlü sorun Londra’daki mahkemelere sevk edilecektir. Buradada her grup kendi tarafsız aracısıyla görüşmeşidir. Ve diğer grubunda tarafsız aracısıyla görüşmesi için bir yazı gönderilir. Bu görüşme 14 gün içerisinde olmalıdır. Eğer 14 gün içerisinde bir görüşme olmaması durumunda, ilk başvurulan tarafsız aracının vereceği karar dikkate alınacaktır. Aracıların kendi aralarında anlaşmaya varamaması durumunda ise, karar vermesi için bir hakeme başvurulmalıdır.

c) Hakemler ve sorun çözen kişiler denizcilik endüstrisinde görev alan ticaret yapan kişiler olmalıdırlar. Her hangi bir hak talebi için yazılı dilekçe, geminin son tahliye limanına varmasından en geç 6 ay içinde tafarsız hakeme yazılı bir biçimde ulaştırılmalıdır, aksi taktirde tüm hak talepleri ya da suçlamalar geçersiz sayılacaktır.

34- Broker ücreti: Bu klozda belirnenen yüzde üzerinden brokerlık ücreti ödenmesi taahüt edilir.

35- KISALTMALAR:
Austral: Avustralyadan yapılan tahıl taşımacılığında kullanılan seferlik kira sözleşmesi
Austwheat: Avustralyadan yapılan buğday ve un taşımacılığında kullanılan BIMCO onaylı seferlik kira sözleşmesi
Austwheat bill: Avustralya buğday taşımacılığında kullanılan BIMCO onaylı konşimento

Hazırlayan: Mehmet BİLİR (KTÜ Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği Bölümü öğrencisi 2008 Mezunu)