Mesleki Ücret Tarifesi Belirlemek, Rekabet Kanununa Aykırı

"Mesleki ücret tarifesi belirlemek, Rekabet Kanununa aykırı"

Rekabet Kurulu, Türkiye Barolar Birliği'nin (TBB) avukatlık ücret tarifesi belirlemesinin rekabeti kısıtlayıcı etkisi bulunduğuna karar verdi.



Kurul ayrıca, TBB ve Türk Tabipler Birliği'nin (TTB), sözleşmeli avukat ve doktorlar için de aylık ücret düzenlemesi yaparak, birliklere kanunlar ile verilen yetkileri aştığına karar verirken, bu konuda yasal değişiklik yapılması için girişim başlattı.



Kurul, Türk Diş Hekimleri Birliği, Türk Tabipler Birliği, TMMOB, TÜRMOB'un ücret tarifesi belirlemesi ile ilgili şikayetlerde de aynı yönde karar verdi.



Ankara Barosu Başkanı Semih Güner, Rekabet Kurulu'nun, "TBB'nin, avukatlık sözleşmelerinde ücret tarifesi belirleyerek kanun ile verilen yetkiyi aştığı" yönündeki kararının yanlış olduğunu söyledi.

Avukatlık Yasası 168. Madde:
AVUKATLIK ÜCRET TARİFESİNİN HAZIRLANMASI :
MADDE 168 - (Değişik; 2.5.2001, 4667/81) Baronun yönetim kurulları her yıl Eylül ayı içerisinde, yargı yerlerindeki işlemler ile diğer işlemlerden alınacak avukatlık ücretinin asgari hadlerini gösteren birer tarife hazırlayarak Türkiye Barolar Birliğine gönderirler.
Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulu’nca, baro yönetim kurullarının teklifleri de göz önüne alınmak suretiyle uygulanacak tarife o yılın Ekim ayı sonuna kadar hazırlanarak Adalet Bakanlığı’na gönderilir. Bu tarife Adalet Bakanlığı’na ulaştığı tarihten itibaren bir ay içinde Bakanlıkça karar verilmediği veya tarife onaylandığı takdirde kesinleşir. Ancak Adalet Bakanlığı uygun bulmadığı tarifeyi bir daha görüşülmek üzere, gösterdiği gerekçesiyle birlikte Türkiye Barolar Birliği’ne geri gönderir. Geri gönderilen bu tarife, Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulu’nca üçte iki çoğunlukla aynen kabul edildiği takdirde onaylanmış, aksi halde onaylanmamış sayılır; sonuç Türkiye Barolar Birliği tarafından Adalet Bakanlığı’na bildirilir. 8’inci maddenin altıncı fıkrası hükümleri kıyasen uygulanır.
Avukatlık ücretinin takdirinde, hukuki yardımın tamamlandığı veya dava sonunda hüküm verildiği tarihte yürürlükte olan tarife esas alınır.

Alıntı: Rekabet Kurulu, Türkiye Barolar Birliği'nin (TBB) avukatlık ücret tarifesi belirlemesinin rekabeti kısıtlayıcı etkisi bulunduğuna karar verdi.

Alıntı: Kurul ayrıca, TBB ve Türk Tabipler Birliği'nin (TTB), sözleşmeli avukat ve doktorlar için de aylık ücret düzenlemesi yaparak, birliklere kanunlar ile verilen yetkileri aştığına karar verirken, bu konuda yasal değişiklik yapılması için girişim başlattı.

Burada asıl irdelenmesi gereken konu, yetkiyi kimin aştığıdır.

TBB Yasadan aldığı bir yetkiyle mi sınırını aşıyor, yoksa Anayasa Mahkemesi"nin vermesi gereken gereken bir kararı kendisini Anayasa Mahkemesi'ninde üstünde bir yere koyarak karar verme cüretini gösteren Rekabet Kurulu mu aşıyor.

Rekabet Kurulunda çalışan ve bu kararı alan hukukçuların önce milyarların üzerindeki kendi maaşları ile çok daha büyük sorumluluk ve yük sahibi kamu kurumlarında çalışan birlerce avukatın maaşlarını karşılaştırmalarını öneririm.

Bence......!
Rekabet Kurumu'nda çalışan hukukçuların öhcelikle büyük bir sorumluluk ve yurttaşlık örneği göstererek maaşlarındaki inanılmaz farklılığı kamu kuruluşlarındaki hukukçuların maaşları ile karşılaştırarak REKABET HUKUKU açısından değerlendirmelerinde,
fayda vardır.
Vicdan vardır.
Hukukçu sorumluluğu vardır.

Tamam !
Takiplerde infaz edilen dosyalarda vekalet ücreti hesaplanmasın (o kısım infaz da edilmesin) ve yargılama sonunda verilen hükümde vekalet ücretine ( ilişkin bölüm atiye bırakılarak) yer verilmesin şimdilik (!) .Ta ki. Avukatlık Yasası'nın 168. maddesinde geçen "TBB" ve "Adalet Bakanlığı"nın ikisinin birden yerine Rekabet Kurulu yazılması biçiminde yasal düzenleme yapılıncaya kadar.
Nasıl olsa avukatlar, takipten ve ilamdan doğup hasım taraftan şimdiye kadar aldıkları ile ve müvekkilerinin ödedikleri ücretlerle uzun bir süre idare ederler.
Rekabet Kurulu'nun ,mensubu olan hukuçularla başka kamu kuruluşlarında çalışan hukukçuların maaşları arasındaki farkı, Rekabet Hukuku açısından değerlendirmesinde (Sayın ÇELİK'in belirttiği gibi)

Alıntı: fayda ,vicdan ve hukukçu sorumluluğu

olduğu gibi insaf da olmalıdır.
Selam ve Saygılar

Rekabet Kurumu Başkanlığından,


REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2003-4-145
Karar Sayısı : 03-73/876 (a)-374
Karar Tarihi : 13.11.2003

A- TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER

Başkan : Mustafa PARLAK
Üyeler : Tuncay SONGÖR, A. Ersan GÖKMEN,
R. Müfit SONBAY, Prof. Dr. Zühtü AYTAÇ, Rıfkı ÜNAL,
Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI, Kublay ATASAYAR,
M. Sıraç ASLAN, Süreyya ÇAKIN

B- RAPORTÖRLER : Metin HASSU, Hatice AKKAYA

C- ŞİKAYET EDEN : - Emir ÇETİNKAYA
Eski İzmir Cd. No:61/14 Bozkaya/İzmir

- Ege Bölgesi Sanayi Odası
Cumhuriyet Blv. No:63 İzmir

D- ŞİKAYET EDİLEN: Türkiye Barolar Birliği
Karanfil Sk. No:5/62 Kızılay/Ankara

E- DOSYA KONUSU: Türkiye Barolar Birliği (TBB)'nin üyelerinin çeşitli hizmetlerde uygulayacağı ücretler ile ilgili alt sınır belirlemek yoluyla 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'u ihlal ettiği iddiası.

F- İDDİALARIN ÖZETİ: Emir Çetinkaya'ya ait elektronik posta mesajında, ülkemizde aralarında TBB'nin de bulunduğu birçok oda ve meslek örgütünün çeşitli hizmetlerde uygulanacak ücretler ile ilgili alt sınır belirlediği, bu uygulamanın 4054 sayılı Kanun'a aykırı olduğu ifade edilmektedir.

Öte yandan, Ege Bölgesi Sanayi Odası Genel Sekreteri M… K… imzalı başvuruda ise, işyerlerinde işyeri avukatı çalıştırılması mecburiyetinin bulunduğu; bu personelin ücret tarifelerinin bağlı bulunduğu meslek kuruluşu tarafından her yıl tespit edildiği ve bu uygulamanın rekabeti bozucu etkisi olduğu iddia edilerek uygulamanın düzeltilmesi talep edilmektedir.

G- DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına sırasıyla 30.7.2003 ve 1.8.2003 tarih, 3650 ve 3707 sayılar ile giren başvurular üzerine düzenlenen 24.10.2003 tarih, 2003-4-145/BN-03-MH sayılı Bilgi Notu 27.10.2003 tarih, REK.0.08.00.00/181 sayılı Başkanlık önergesi ile 03-73 sayılı Kurul toplantısında görüşülerek karara bağlanmıştır.



H- RAPORTÖRLERİN GÖRÜŞÜ: İlgili Bilgi Notu'nda;

- 1136 sayılı Avukatlık Kanunu ile TBB’ye verilmiş olan asgari ücret tarifesi belirleme yetkisinin rekabeti kısıtlayıcı ve 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesine aykırı hükümlerine ilişkin olarak, aynı Kanun'un 30 (f) maddesi çerçevesinde, olası Kanun değişikliği halinde gözönünde bulundurulmak üzere girişimlerde bulunulmasına,

- 1136 sayılı Kanun’un 164. ve 168. maddelerinde izin verilen asgari ücret tarifesi düzenleme yetkisi çerçevesinde, sözleşmeli avukatlar için de aylık ücret düzenlemesi yapan TBB tarafından kanunla kendisine tanınan yetkinin aşılarak 4054 sayılı Kanun tarafından yasaklanan bir durumu sağlamaya yönelik amaçlar için kullanıldığı; ancak burada temel sorunun, 1136 sayılı Kanun'un verdiği tarife belirleme yetkisinin 4054 sayılı Kanun’a aykırı olması nedeniyle, aynı Kanun’un 30 (f) maddesi çerçevesinde, ilgili sürecin işletilerek yasal düzenleme değişikliği talebi ile Başbakanlık nezdinde girişimlerde bulunulmasının yerinde olacağı ve söz konusu düzenleme değişiklikleri sağlandıktan sonra, asgari fiyat tarifesi yayınlama talebinde bulunan meslek birliklerinin olası taleplerinin, 4054 sayılı Kanun’un muafiyet hükümleri çerçevesinde ayrıca değerlendirilebileceği,

görüşlerine yer verilmektedir.

I- İNCELEME VE DEĞERLENDİRME

I.1. TBB tarafından Avukatlık Ücret Tarifesinin Belirlenmesi

19.3.1969 tarih ve 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun "Avukatlık ücreti" başlıklı 164. maddesinde (2.5.2001-4667/77 ile değişik), “Avukatlık ücreti, avukatın hukuki yardımının karşılığı olan meblağı veya değeri ifade eder. Yüzde yirmi beşi aşmamak üzere, dava veya hükmolunacak şeyin değeri yahut paranın belli bir yüzdesi avukatlık ücreti olarak kararlaştırılabilir… Avukatlık asgari ücret tarifesi altında vekalet ücreti kararlaştırılamaz. Ücretsiz dava alınması halinde, durum baro yönetim kuruluna bildirilir. Avukatlık ücretinin kararlaştırılmamış olduğu hallerde, değeri para ile ölçülemeyen dava ve işlerde avukatlık asgari ücret tarifesi uygulanır. Değeri para ile ölçülebilen dava ve işlerde ise asgari ücret tarifelerinin altında olmamak koşuluyla ücret itirazlarını incelemeye yetkili merci tarafından davanın sonucuna ve avukatın emeğine göre değişmek üzere ücret anlaşmazlığı tarihindeki dava değerinin yüzde beşi ile yüzde onbeşi arasındaki bir miktar avukatlık ücreti olarak belirlenir…” hükmüne yer verilmiştir.

Kanun’un "Avukatlık ücret tarifesinin hazırlanması" başlıklı 168. maddesi (205.2001-4667/81 ile değişik) ise şu şekildedir: “Baronun yönetim kurulları, her yıl Eylül ayı içerisinde, yargı yerlerindeki işlemler ile diğer işlemlerden alınacak avukatlık ücretinin asgari hadlerini gösteren birer tarife hazırlayarak Türkiye Barolar Birliği’ne gönderirler. Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulunca, baro yönetim kurullarının teklifleri de göz önüne alınmak suretiyle uygulanacak tarife o yılın Ekim ayı sonuna kadar hazırlanarak Adalet Bakanlığına gönderilir. Bu tarife Adalet Bakanlığına ulaştığı tarihten itibaren bir ay içinde Bakanlıkça karar verilmediği veya tarife onaylandığı takdirde kesinleşir. Ancak Adalet Bakanlığı uygun bulmadığı tarifeyi bir daha görüşülmek üzere, gösterdiği gerekçesi ile birlikte Türkiye Barolar Birliğine geri gönderir. Geri gönderilen bu tarife, Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulunca üçte iki çoğunlukla aynen kabul edildiği takdirde onaylanmış, aksi halde onaylanmamış sayılır; sonuç Türkiye Barolar Birliği tarafından Adalet Bakanlığı’na bildirilir…”

Bu çerçevde, TBB'ye Kanunla açıkça asgari ücret belirleme yetkisi verilmiş olduğundan, şikayete ilişkin yapılacak herhangi bir işlem bulunmamaktadır. Ancak, ilgili Kanun maddesi 4054 sayılı Kanun ile ihtilaf halinde bulunduğundan, 4054 sayılı Kanun'un 27 (g) ve 30 (f) maddeleri uyarınca ilgili merciler nezdinde rekabetin tesisi için girişimde bulunulması gerekmektedir.

I.2. İşyerlerinde İstihdam Edilen Avukatların Ücretlerinin Belirlenmesi

Dosya mevcudu bilgilere göre, 28.11.2002 tarih ve 24950 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren "Türkiye Barolar Birliği Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi"nin Birinci Kısım 3. bölümünde, Avukatlık Kanunu’nun 35. maddesi gereğince bulundurulması zorunlu sözleşmeli avukatlara, yapı kooperatiflerinde aylık 200.000.000 TL, anonim şirketlerde aylık 300.000.000 TL ücret ödenmesine ilişkin düzenlemeye yer verilerek; bu ücretin danışmanlık hizmetleri karşılığı olduğu, dava ve takiplerin bunun dışında bulunduğu belirtilmiştir. Aynı tarifenin Birinci Kısım 4. bölümünde ise, kamu kurum ve kuruluşlarıyla özel kişi ve tüzel kişilerin sözleşmeli avukatlarına ödeyecekleri aylık ücretin 330.000.000 TL olduğu, bu ücretin danışmanlık hizmetleri karşılığı olup dava ve takiplerin bunun dışında olduğu belirtilmektedir.

Ayrıca, Raportörler'ce yapılan incelemelerde çeşitli kuruluşlarda çalışan avukatların aylık asgari ücretlerinin düzenlenmesinin de dayanağını, Avukatlık Kanunu’nun vekalet ücreti ve tarifeye ilişkin 164. ve 168. maddelerinden aldığı belirlenmiştir.

Esasen, söz konusu Kanun hükmü avukatlık hizmetlerine ilişkin düzenleme getirmektedir. Bu hüküm çerçevesinde, TBB tarafından işyeri avukatlarının aylık ücretlerinin düzenlenmesi suretiyle Kanunun verdiği yetki aşılmakla birlikte, asıl olarak ilgili Kanun maddesi 4054 sayılı Kanun ile ihtilaf halindedir.

J- SONUÇ

Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre;

1. 1136 sayılı Avukatlık Kanunu'nun 164. ve 168. maddeleri ile verilen yetki kapsamında Türkiye Barolar Birliğinin asgari ücret tarifeleri belirlemesinin rekabeti kısıtlayıcı etkilerinin bulunması ve ilgili Kanun hükümleri ile 4054 sayılı Kanun’un arasında ihtilaf olması nedeniyle, aynı Kanun’un 27 (g) ve 30 (f) maddeleri çerçevesinde yasal düzenlemede değişiklik talebi ile TBMM, Başbakanlık ve ilgili Bakanlık nezdinde girişimlerde bulunulmasına;

2. 1136 sayılı Kanun ile verilen asgari ücret tarifesi belirleme yetkisi çerçevesinde sözleşmeli avukatlar için de aylık ücret düzenlemesi yapan Türkiye Barolar Birliği tarafından kanunla kendisine tanınan yetkinin aşıldığı, esasen anılan Kanun’un verdiği yetkinin 4054 sayılı Kanun’a aykırı olduğu ve TBB tarafından sözleşmeli avukatlara ilişkin ücret düzenlemesi yapılması uygulamasının rekabeti kısıtlayıcı etkilerinin bulunduğu anlaşıldığından; 4054 sayılı Kanun’un 27(g) ve 30(f) maddeleri çerçevesinde ilgili süreç işletilerek yasal düzenleme değişikliği talebi ile TBMM, Başbakanlık ve ilgili Bakanlık nezdinde girişimlerde bulunulmasına ve söz konusu düzenleme değişiklikleri sağlandıktan sonra, asgari fiyat tarifesi yayınlama talebinde bulunan meslek birliklerinin olası taleplerinin, 4054 sayılı Kanun’un muafiyet hükümleri çerçevesinde ayrıca değerlendirilebileceğine;

OY BİRLİĞİ ile karar verilmiştir.

Rekabet Kurulunun öne sürdüğü düşünceleri, adaletin gerçekleştirilmesini sağlıyacak üç organdan birisi olan avukatlık kurumunun maddi durumunu zayıflatacağı endişesinden dolayı, sakıncalı buluyorum.

Avukatların ilan verme yasaklarının ve avukatlık ücretlerinin bir yönetmelikle belirlenmesinin temelinde, bütün avukatların eşit şartlar altında çalışmalarını sağlamak, onlara maddi bir güvence sağlamak, ve avukatları bir işportacı gibi sadece sürüm ve kar peşinde koşmaktan kurtarmaktır. Gerçi avukat mesleğini icra ederken bir müteşşebüs gibi çalışmak zorundadır ama adalet düşüncesinin bu müteşşebüslükten zarar görmemesi gerekir.

Belirli bir ücret tarifesi olmazsa avukatlar ya müşteri çekmek için damping fiatına çalışır yahutta zor duruma düşmüş müvekkillerinden fahiş vekalet ücreti talep ederler. O zaman adalet düşünceside damping fiata piyasaya çıkarılmış olur.

Konu Adalet Divanının İtalyadaki Avukatlık Ücretleri konusunda verdiği C- 35/99 sayılı kararı ile Avrupa açısından açıklığa kavuşmuş durumda.

Karardan anlaşıldığına güre İtalyadada avukatlık ücretleri Türkiyedekine benzer bir prosedürle tesbit ediliyor. Avukatlar Milli Kurulu (CNF) avukatlık ücretlerinin alt ve üst sınırlarını belirten bir ücret tarifesini belirliyor. Bu teklif bakanlıklararası ücret komisyonunun tasdikinden sonra adalet bakanlığı tarafından bir kararname ile yürürlüğe giriyor.

Adalet Divanının görüşüne göre devlet tarafından tesbit edilen ve alınacak ücretin alt ve üst sınırını belirten ücret tarifeleri AB normlarına aykırı değildir. Ücret tarifesinin Avukatlar Milli Kurulu tarafından teklif edilmiş olması, tarifenin devlet tarafından belirlenmiş olmasına bir halel getirmez.

Adalet Divanının bu kararına dayanarak Alman avukatlar da kendi sistemlerinin avrupa hukukuna uygun olduğunu belirtiyor. Almanyada avukatlık ücretleri kanunla tesbit ediliyor ve kanunla tesbit edilen bu ücretler Almanyanın her tarafı için geçerli. Belirli şartlar altında avukatın müvekkili ile ücretini serbestçe kararlaştırması imkanıda var.

Saygılarımla

Konu çok eskiden tartışılmış ama bu konuda bir sorum var:
Bu meslek kuruluşlarının hazırlamış olduğu asgari tarifeye uymamanın yaptırımı nedir?
Meslekten ihraç yetkileri var mı? Mesela aşağıda bahsi geçen statüde devamı maddelerde disiplin cezası türleri açıklanmış ama yuvarlak ifadeler mevcut. Kriteri nedir? Bence kriter filan yok ve bu tarifeye uymamak ihraç nedeni olmamalı...

Benzer konu TÜRKİYE DEĞERLEME UZMANLARI BİRLİĞİ STATÜSÜ nde düzenlenmiş:

Birliğin amacı ile görev ve yetkileri

MADDE 7-
...
ı) Üyelerin, müşterilerine verdikleri hizmetler karşılığında tahsil edecekleri ücret ve masrafların tutarlarına ve sınırlarına ilişkin esasları belirlemek ve SPK’ya bildirmek.

Alıntı: İDDİALARIN ÖZETİ: Emir Çetinkaya'ya ait elektronik posta mesajında, ülkemizde aralarında TBB'nin de bulunduğu birçok oda ve meslek örgütünün çeşitli hizmetlerde uygulanacak ücretler ile ilgili alt sınır belirlediği, bu uygulamanın 4054 sayılı Kanun'a aykırı olduğu ifade edilmektedir.

Asgari miktarı gösteren bir mesleki hizmet tarifesi ne diye rebaket kurallarına aykırı olsun? Yargılamada veya icrada karşı taraf aleyhine neye göre vekalet ücreti belirlenecek? Bu noktada Avukatların durumu diğer meslek kuruluşlarından farklı...

Bu karar İdari Yargıdan döner diye düşünüyorum.