İş Kanunu Kapsamına giren bir iş midir?

Sayın Üstadlarım;

Açmaya hazırlandığım bir dava ile ilgili değerli görüşlerinize ihtiyaç duymaktayım, yardımcı olacak meslektaşlarıma şimdiden teşekkür ediyorum.

Müvekkil, işverenin taşeron olarak, mısır, buğday, çeltik gibi tarla ürünlerin toplanması ile bu ürünlerin çuvallanarak sevkiyata hazır hale getirilmesi işlerinde gerekli olan işçilerin temin edilmesini sağlamış ve kendisi de bizatihi çalışmıştır. Müvekkilin temin ettiği işçiler sürekli değişse de müvekkil, işverene bağlı, onun denetim ve gözetimi altında ve günlük yevmiye karşılığında yaklaşık dokuz yıl sigortasız çalışmıştır. Sadece işten ayrılmasından yaklaşık 4 ay önce işveren tarafından sigortası yaptırılmıştır.

Müvekkil kısa bir süre önce işveren tarafından haksız olarak işten çıkarılmıştır. Önceleri hizmet tespiti ve işçilik alacakları davası açabileceğimi düşünürken yapmış olduğum araştırmada, işin, İş Kanunu m.4' te sayılan İş kanunu kapsamı dışında kalan " tarım ve orman işleri" kapsamında kalabileceği sorunu ile karşılaştım.

Konuyla ilgili olarak yanıt aradığım sorulardan ilki, açıkladığım kadarıyla müvekkilin işinin İş Kanunu kapsamına giren bir iş olup olmadığı? ikinci ise çalışmanın iş kanunu kapsamı dışında kalan işlerden olması halinde başvurabileceğim yollar nelerdir.?

Saygılarımla,

Sayın meslektaşım;

İş Kanunu'nun 4. maddesindeki istisnalarla ilgili Yargıtay Kararlarını incelediğimizde, Yargıtay'ın; yapılan işin niteliğinin doğrudan tarım işi olmadığı durumlarda bu işi istisna kapsamında değerlendirmediğini görüyoruz. Her ne kadar çalışılan alan bir tarım arazisi ve sektörel olarak işyerinin iş kolu da tarım olsa da burada davacının yaptığı işin niteliği büyük önem arz etmektedir.

Bahsettiğiniz olayda müvekkilinizin asli işinin tarım işinde çalışacak işçi temin etmek mi yoksa bizatihi kişisel emeğiyle bu tarım işini yürütmek mi olduğunun tespiti davanızın sonucunu doğrudan etkileyecektir. Kanaatimce ilk durumda İş Kanunu hükümlerine dayanarak dava açmak mümkünken ikinci durumda genel mahkemelerde alacak davası açmanız gerekecektir. Bu bahsettiğim hususla ilgili bir Yargıtay kararını da aşağıda sizinle paylaşıyorum. Umarım işinize yarar. İyi çalışmalar.

Alıntı: ÖZET: Davacı tanıkları davacının bekçilik yaptığını da söylemişlerdir. Somut uyuşmazlıkta, davacının bekçilik işinin ağır bastığı anlaşılmaktadır. Bekçilik işi, tarım işi değildir. Ve İş Kanunu kapsamındadır. Somut bu maddi ve hukuki olgulara göre, mahkemece görevsizlik kararı verilmesi hatalıdır. İşin esasına girilerek istekler hakkında olumlu ya da olumsuz bir karar verilmesi gerekir. (1475 S. K. m. 5) (4857 S. K. m. 4) Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı, fazla çalışma ve yıllık izin ücretinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. Yerel mahkeme, davayı görev yönünden reddetmiştir. Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: Karar: Davalıya ait narenciye bahçesinde bekçilik ve bahçıvan işinde çalıştığını, iş sözleşmesinin haksız feshedildiğini belirten davacı ihbar ve kıdem tazminatları, bir kısım işçilik alacaklarının hüküm altına alınmasını talep etmiştir. Davalı işveren, davacının tarım işinde çalıştığını, 1475 sayılı İş Kanunu'nun 5. maddesi uyarınca İş Kanunu kapsamında kalmadığını, feshin haklı olduğunu savunmuştur. Mahkemece, savunmaya değer verilerek, davacının ağırlıklı olarak tarım işinde çalıştığı, İş Kanunu kapsamında kalmadığı, genel hukuk mahkemesinin görevli olduğu gerekçesi ile görevsizlik kararı verilmiştir. 1475 sayılı İş Kanununun 5/1-2 ve 4857 sayılı İş Kanunu'nun 4/1 -b maddeleri uyarınca, <50’den az işçi çalıştırılan (50 dahil) tarım işlerinin yapıldığı iş yerlerinde, İş Kanunu uygulanmaz.> Dosya içeriğinden, davacının ailesi ile birlikte, davalının bahçesindeki davalıya ait evde kaldığı, bekçilik yanında, bahçenin her türlü sulama, budama, ilaçlama, gübreleme, zararlı otlardan arındırma ve meyve toplama işi yaptığı anlaşılmaktadır. Davacı tanıkları davacının bekçilik yaptığını da söylemişlerdir. Somut uyuşmazlıkta, davacının bekçilik işinin ağır bastığı anlaşılmaktadır. Bekçilik işi, tarım işi değildir. Ve İş Kanunu kapsamındadır. Somut bu maddi ve hukuki olgulara göre, mahkemece görevsizlik kararı verilmesi hatalıdır. İşin esasına girilerek istekler hakkında olumlu ya da olumsuz bir karar verilmesi gerekir. Sonuç: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 08.09.2005 gününde oybirliği ile karar verildi. (¤¤) (KAYNAK: Av. Talih UYAR)

Sayın Av.Karahan İş Kanunu m.4' te sayılan İş kanunu kapsamı dışında kalan " tarım ve orman işleri"nden kasıt çalışan kişilerin bu işlerin üretim kısımında çalışması halinde bunların iş kanununa dahil edilemeyeceğidir.Ancak anlattığınız üzere müvekkiliniz bu işlerin 'üretim'inde bizzat çalışmayıp sevkiyatında,çuvallamasında vs. alanlarda bir iş gördüğü için burada müvekkiliniz İş Kanunu kapsamına giren bir işçi statüsündedir.

Alıntı: Yazan Av. Mehmet Cangül Sayın meslektaşım; İş Kanunu'nun 4. maddesindeki istisnalarla ilgili Yargıtay Kararlarını incelediğimizde, Yargıtay'ın; yapılan işin niteliğinin doğrudan tarım işi olmadığı durumlarda bu işi istisna kapsamında değerlendirmediğini görüyoruz. Her ne kadar çalışılan alan bir tarım arazisi ve sektörel olarak işyerinin iş kolu da tarım olsa da burada davacının yaptığı işin niteliği büyük önem arz etmektedir. Bahsettiğiniz olayda müvekkilinizin asli işinin tarım işinde çalışacak işçi temin etmek mi yoksa bizatihi kişisel emeğiyle bu tarım işini yürütmek mi olduğunun tespiti davanızın sonucunu doğrudan etkileyecektir. Kanaatimce ilk durumda İş Kanunu hükümlerine dayanarak dava açmak mümkünken ikinci durumda genel mahkemelerde alacak davası açmanız gerekecektir. Bu bahsettiğim hususla ilgili bir Yargıtay kararını da aşağıda sizinle paylaşıyorum. Umarım işinize yarar. İyi çalışmalar.

Sayın Av. Mehmet Cangül,

Yanıtınız için çok teşekkür ederim. Paylaştığınız yargıtay kararını inceledim ancak müvekkilimiz işçi temininden çok tarım işlerinin yürütülmesinde çalışmaktadır. Bu durumda, yanıtınızda bahsettiğiniz Genel Mahkemelerde açabileceğimiz alacak davasını biraz daha açıklayabilir misiniz rica etsem? Örneğin açacağım alacak davasında, işçilik alacaklarından hangilerini, hangi ad altında ve hangi yasal dayanağa bağlı olarak davaya konu edebilirim?

Saygılarımla.

Alıntı: Yazan Av.Hasan KAYA1 Sayın Av.Karahan İş Kanunu m.4' te sayılan İş kanunu kapsamı dışında kalan " tarım ve orman işleri"nden kasıt çalışan kişilerin bu işlerin üretim kısımında çalışması halinde bunların iş kanununa dahil edilemeyeceğidir.Ancak anlattığınız üzere müvekkiliniz bu işlerin 'üretim'inde bizzat çalışmayıp sevkiyatında,çuvallamasında vs. alanlarda bir iş gördüğü için burada müvekkiliniz İş Kanunu kapsamına giren bir işçi statüsündedir.

Sayın Av. Hasan KAYA,

Cevabınız için teşekkür ederim. Ancak,İş kanunu kapsamı dışında kalan "tarım ve orman işleri"nden kastedilenin yalnızca bu işlerin üretim kısmındaki çalışmalar ile sınırlı olduğu konusundaki görüşünüze ne yazık ki katılamıyorum.

Hangi işlerin, kapsam dışında bırakılan " tarım ve orman işleri"nden sayılacağı İş Kanununun 111. maddesinde belirtilmiş. Her ne kadar istemesem de, somut olayda, müvekkilin yaptığı işlerinde aşağıda alıntılanan hüküm kapsamında görülebileceği düşüncesindeyim.

Saygılarımla.

Tarım ve orman işlerinden sayılacak işlerin esasları şunlardır:
a) Her çeşit meyveli ve meyvesiz bitkiler; çay, pamuk, tütün, elyaflı bitkiler; turunçgiller; pirinç, baklagiller; ağaç, ağaççık, omca, tohum, fide, fidan; sebze ve tarla ürünleri; yem ve süt bitkilerinin yetiştirilmesi, üretimi, ıslahı, araştırılması, bunlarla ilgili her türlü toprak işleri, ekim, dikim, aşı, budama, sulama, gübreleme, hasat, harman, devşirme, temizleme, hazırlama ve ayırma işleri, hastalık ve zararlılarla mücadele, toprak ıslahı, çayır, mera, toprak ve su korunması.

Alıntı: Yazan Av.Karahan Sayın Av. Mehmet Cangül, Yanıtınız için çok teşekkür ederim. Paylaştığınız yargıtay kararını inceledim ancak müvekkilimiz işçi temininden çok tarım işlerinin yürütülmesinde çalışmaktadır. Bu durumda, yanıtınızda bahsettiğiniz Genel Mahkemelerde açabileceğimiz alacak davasını biraz daha açıklayabilir misiniz rica etsem? Örneğin açacağım alacak davasında, işçilik alacaklarından hangilerini, hangi ad altında ve hangi yasal dayanağa bağlı olarak davaya konu edebilirim? Saygılarımla.

Genel mahkemelerde açacağınız davayı Borçlar Kanunu'nun Hizmet Sözleşmesi kapsamına dayandırmanız mümkündür. Ancak tabii ki davanızın B.K.'ya dayandırılacak olması size çok kısıtlı bir talep imkanı sunacaktır. Sanıyorum ki ancak ödenmemiş aylık ücret ve sair ödemeleri talep edebileceksiniz. İş Kanunu'nun doğurduğu haklardan olan kıdem ve ihbar tazminatını ise isteyemeyeceğiniz muhakkak. Ancak yine de sözleşmenin haksız feshinden dolayı uygun bir tazminat talep edebilirsiniz diye düşünüyorum.

Kişisel fikrimi soracak olursanız ortada 9 senelik üstelik sigortasız bir çalıştırma durumu var. İş Kanunu hükümlerinin uygulanması durumunda müvekkiliniz için birikmiş muhtemelen onun için ciddi bir kıdem tazminatı ve hak kazanılmış bir ihbar tazminatı söz konusu. Ben öncelikli olarak SGK'ya şikayette bulunup, akabinde İş Mahkemelerinde dava açma yoluna giderek risk alırdım. İş Mahkemesi görevliliğini kabul ederse ne ala, yok görevsizlik kararı verirse zaten dosyayı görevli mahkemeye gönderecektir. İyi çalışmalar.