Bankaya Tahsile Verilmiş Senedin Kaybedilmesi

YARGITAY 11. Hukuk Dairesi
ESAS NO :1988/2011
KARAR NO :1988/5997
KARAR TARİHİ :20.10.1988
ÖZET: Tahsil için bankaya verilen senedin bankada kaybolması durumunda, davacının kendisine senedi ciro eden kişiye karşı esas ilişkiye dayanarak takip ve dava yoluna başvurduktan sonra alacağı tahsil edememesi halinde bankaya dönmesi gerekir

KARAR : Davacı vekili, davalı bankanın Perşembe pazarı Şubesi'ne 15.12.1983 vadeli 250.000 TL. senedi tahsil için verdiğini, ancak senedin banka tarafından kaybedildiğini ileri sürerek, senet bedeli olan 250.000 TL.nın ve 75.000 TL. işlemiş faizinin-cem'an 325.000 TL. tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevabında, mahkemenin yetkisine itiraz ettikten sonra senedin müvekkili bankanın kusuru sonucu kaybolmadığını, durumun davacıya bildirmesi üzerine davacının, iptal davası açılması için bankaya talimat verdiğini ve bunun üzerine senedin iptal ettirildiğini, davanın haksız fiil nedeniyle uğranılan zararın tazmini davası olduğunu, BK.m.60/1'de öngörülen 1 yıllık zamanaşımı süresinin dolduğunu bildirerek zamanaşımı defini ileri sürmüş, esasa ilişkin cevabında ise TTK.nun 564/1. maddesi gereğince davacının senetten doğan haklarını senet borçlusuna karşı ileri sürülebileceğini, bu talebinin bankaya karşı dermeyan edilemeyeceğini bildirerek davanın reddini istemiştir.
Davanın açıldığı mahkemece verilen yetkisizlik kararı üzerine davayı esastan inceleyen mahkemece kaybolan senet bedeli olan 250.000 TL.nın vade tarihi olan 15.12.1983 tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
Bir kambiyo senedi düzenlenmesi veya cirosunda taraflar arasında bir temel ilişki mevcut olup, bu nedenle senet veya cironun taraflar arasında bir temel ilişki, diğeri kambiyo ilişkisi olmak üzere iki hukuki ilişki meydana gelmektedir. Alacaklı bu iki hukuki ilişkiden herhangi birine dayanarak takip ve dava yoluna gidebilir. Olayda davacı zayi belgesini almış olmakla birlikte bu zayi belgesine dayanarak keşideci hakkında takip yapmış ve takip keşideci borçlunun itirazı ile sonuçlanmıştır. Bunun üzerine davacı, senedi zayi eden bankaya karşı işbu tazminat davasını açmıştır. Oysa davacının bir zararının doğması için borçlusuna karşı tüm hukuki yolları denemiş ve alacağını alamamış olması gerekir. Bu durumda davacının evvelemirde kendisine senedi ciro eden kişiye karşı esas ilişkiye dayanarak takip ve dava yoluna başvurması, bu yollar sonucunda alacağını tahsil edemediği takdirde bankaya dönmesi gerekir. Bu yollar denenmeden henüz davacının bir zararının doğduğundan bahsedilemeyeceği cihetle bu görüş ve nedenlerle davanın reddi gerekirken yazılı şekilde davanın kabulü bozmayı gerektirmiştir.

Bu Yargıtay Kararını size sunduktan sonra sormak istediğim şudur ki;
Müvekkilin bankaya tahsile vermiş olduğu senedi banka kaybediyor ve müvekkilden herhangi bir talimat almadan tahsil cirosuna dayanarak ödeme yasağı kararı aldırıyor ve bundan sonra yapılacak ödemelerin bankaya yapılmasını ihtar ederek Senedi İptal ettiriyor.Müvekkilin bankaya vermiş olduğu senet Malen Kaydını ihtiva ediyor,ancak asıl alacağı ispat edebilecek fatura veya başkaca bir delil müvekkilin elinde yok.Ayrıca borçlunun da ödeme gücü yok.Yargıtay Kararına göre tüm hukuk yolları tüketilmeli derken bunu nasıl anlamalıyız.Asıl alacağa dayalı dava açsak kaybedeceğimiz aşikar.İcra takibi başlatsak borçlu itiraz edecek.Bu durumda ne yapmalıyız.Önerilerinizi ve yardımlarınızı bekliyorum.Şimdiden teşekkürler...

Yargıtay kararında da bahsettiği gibi hiç bir hukuki yola başvurmadan direk olarak bankadan bir zarar talep etmek doğru olmaz çünkü biliyorsunuz ki bankaya açacağınız dava tazminat davası olacaktır tazminat davasının da en önemli koşulu zarardır hukuki yollara başvurmadan bir zararınız olduğundan henüz söz edilemez ancak açacağınız dava ve takipte de sizin dediğiniz gibi elinizin boş dönmesi ihtimali de yüksek ancak zarara uğradığınızın ispatı açısından başka bir yolunuzda yok bence mantıklı olanı icra takibi açmak ve borçlu itiraz etmezse zaten takip kesinleşecektir borçlunun ödeme gücünün olmaması halinde de bu miktarı bankadan talep etme yoluna gitmeniz pek dürüstçe olmaz ancak borçlu itiraz ederse ozaman itirazın iptali davası açmanız en mantıklısıdır çünkü bu bi nevi alacak davası yerine geçtiğinden bu dava sonucunda davayı kaybetmeniz halinde alacak davası açmanızda bir hukuki yarar kalmayacak ve hukuki yolları tüketmiş olacaksınız.evet size çok fazla zaman kaybettirecek ama bu olumsuzlukların sonunda bankadan yapmış olduğunuz takip ve dava masraflarını ve evrak miktarını faizi ile birlikte talep edebilirsiniz diye düşünüyorum .

Hukukumuzda her ne kadar uygulanmasından imtina edilse de 'kambiyo senetlerinin sebepten mücerretliği ilkesi' mevcuttur ve yukarıdaki Yargıtay kararının bu ilkenin uygulamasından imtina edilmesine örnek olduğunu düşünmekteyim.
Bir kambiyo senedi elbetteki altında birde gerçek alacak ilişkisini barındırır ve bu ilişkinin sebebi bağışmada dahil her şey olabilir. Kişi alacağı için kambiyo senedi almaktadır ki kambiyo senedi ile yapacağı takipte kanunun kendisine sağladığı avantajlardan faydalanabilsin. Bunu kendisi kaybederse sonuçlarına katlansın buna bir diyeceğim yok. Ancak bunu tahsil için bankaya vermişse ve bankada gerekli özeni göstermeyip senedi kaybetmişse burda senet alacaklısına atfedilecek bir kusur bulunmamaktadır.
Çok büyük ihtimalle esas ilişkiyi ispatlayamayacağı için senet borçlusuna karşı yapacağı işlemler sonuçsuz kalacaktır.
Bankaca ve mahkemece böyle bir senedin varolduğu ve ortadan yok olduğu kabul edilmişken kişi alacağını tahsilde sonuç alamayacağı yöntemlere başvurdurularak oyalanacaktır sadece.
Ayrıca elimde kambiyo senedim varsa bunun sebebini açıklamak zorunda değilim. Banka mahkemeye başvurarak, mahkemede bu yönde karar vererek senedimin varlığını kabul etmektedir ama ben alacağımı almama mani olan bankadan paramı isteyememekteyim. Bence burda bir hukuksuzluk var.