İstihkak Davaları, Sorular, Sonu Gelmeyen Sorunlar..

Alacaklı (A), borçlusu (B) yönelik icra takibi başlatıyor ve devamında işyerinde haciz işlemleri gerçekleştiriliyor. Rakamın yüksek olması ve borçlunun nakit ödeme gücünün bulunmaması nedeniyle borçlu, borcuna karşılık işyerini (işyeri kiralıktır, işletmesini) içerisindeki eşyalarla birlikte alacaklısına bırakıyor. Alacaklı yeni kira kontratıyla, tadilat ve tamirat sonrası (aynı konuda) faaliyete başlıyor. Sorunda bu aşamadan sonra ortaya çıkıyor; zira borçlunun birçok kişiye borcunun olduğu, işyerindeki eşyaların daha önceden birçok kez haczedildiği anlaşılıyor ve diğer alacaklılar hacizli malları muhafaza altına almak için işyerine gelmeye, muhafaza tehdidiyle tahsilat yapmaya çalışıyorlar. (A) bu şekilde bir iki kişiye haciz tehdidi altında (hacizli mallara karşılık) ödemede de bulunuyor fakat hem bu kişiler ve hemde diğer alacaklılar borçludan alınma imkanı olmayan alacakları için işyerine tekrar geliyorlar ve istihkak iddiaları üzerine davalar açılıyor.

1) Durum işyeri devri olarak kabul edilebilirmi, (A) işletme devri nedeniyle borçlardan sorumlu olurmu?

2) İşyerindeki mallar üzerinde haczi bulunan herkes, bu mallar üzerinde muhafaza hakkına sahipmidir, (A)’ dan yasal olarak talepte bulunabilirmi? (A)’ nın kendisinin de alacağı nedeniyle eşyalar üzerinde haczinin bulunması durumu değiştirirmi?

3) Haciz tehdidi ile (hacizli malların muhafazasını engellemek amacıyla) yapılan ödemeler, istirdat davası ile geri alınabilirmi?

1- Bahsettiğiniz durumda işyerinin devri nedeniyle borçlardan sorumluluk doğuracaktır diye düşünüyorum. Ayrıca o adres daha önce borçluya ait olduğundan müvekkiliniz ile borçlunun anlaşarak muvaazalı olarak işyerini müvekkilinize devrettiğine dayanarak alacaklılar haciz yapabilirler.
2- Hacizli malhaczetmiş olanlar bunları muhafaza altına alabilirler. A ile B arasındaki ilişki onları ilgilendireceğinden diğer alacaklıların hakları bundan dolayı zarara uğratılamaz.
3- İstihkak davalarının kazanılması halinde ödenen paralar haciz ve muhafaza tehdidi altında ödendiğine dayanılarak geri istenebilir.

İşyeri devrinde, devralanın sorumluluğunun bir sınırı varmıdır? Sorumluluğun istisnaları varmıdır?

Yeni işletmeciyi, devirden önce doğmuş bütün borçlardan sorumlu tutmak yasalmıdır, hakkaniye uygunmudur?

Alıntı: Yazan Av.İlker DOLGUN İşyeri devrinde, devralanın sorumluluğunun bir sınırı varmıdır? Sorumluluğun istisnaları varmıdır? Yeni işletmeciyi, devirden önce doğmuş bütün borçlardan sorumlu tutmak yasalmıdır, hakkaniye uygunmudur?

Bu soruyu, istihkak yönünden mi soruyorsunuz?

Alıntı: Yazan av_yaseminceylan Bu soruyu, istihkak yönünden mi soruyorsunuz?

Evet..

Diyelimki, işyerindeki mallar haczedildi ve açılan davalar neticesinde satıldı ve borcu karşılamadı. Açık kalan kısım için tekrar haciz yapılabilirmi, işyerine sonradan alınan yeni ve faturalı mallar da haczedilebilirmi?

İşletmenin yeni sahibinin sorumluluğun sınırı ve sonu nedir, nereye kadardır?

Alıntı: Yazan Av.İlker DOLGUN Evet.. Diyelimki, işyerindeki mallar haczedildi ve açılan davalar neticesinde satıldı ve borcu karşılamadı. Açık kalan kısım için tekrar haciz yapılabilirmi, işyerine sonradan alınan yeni ve faturalı mallar da haczedilebilirmi? İşletmenin yeni sahibinin sorumluluğun sınırı ve sonu nedir, nereye kadardır?

Borçlar Kanunu m.202 ve İİK.m.44 uyarınca yapılmayan devirlerin devralanın sorumluluğunu doğurmayacağını düşünüyorum. Eğer olayınızda, bu maddelere uygun bir devir sözkonusu ise, devralan Borçlar Kanunu'nda da açıkça belirtildiği üzere, "Bir malvarlığını veya bir işletmeyi aktif ve pasifleri ile birlikte devralan, bunu alacaklılara bildirdiği veya ticari işletmeler için Ticaret Sicili Gazetesinde, diğerleri için Türkiye genelinde dağıtımı yapılan gazetelerden birinde yayımlanacak ilanla duyurduğu tarihten başlayarak, onlara karşı malvarlığındaki veya işletmedeki borçlardan sorumlu olur."

Madde metninde herhangi bir sınır koyulmadığını görüyoruz. Ancak aynı maddenin 2.fıkrasında bu sorumlulukla ilgili olarak "Bununla birlikte, iki yıl süreyle önceki borçlu da devralanla birlikte müteselsil borçlu olarak sorumlu kalır. Bu süre, muaccel borçlar için, bildirme veya duyuru tarihinden; daha sonra muaccel olacak borçlar için ise, muacceliyet tarihinden işlemeye başlar." denilmektedir.

Kanaatimce burada incelemeniz gereken, somut olaydaki sürelerdir.

Alıntı: Yazan av_yaseminceylan Borçlar Kanunu m.202 ve İİK.m.44 uyarınca yapılmayan devirlerin devralanın sorumluluğunu doğurmayacağını düşünüyorum.

Bu düşüncenizi ictihat ile destekleyebilirmisiniz?

Alıntı: Yazan Av.İlker DOLGUN Bu düşüncenizi ictihat ile destekleyebilirmisiniz?

Sn. Av.İlker Dolgun,

Bu konuyla ilgili çok fazla içtihat bulabilirsiniz. Birini sizinle paylaşıyorum.
İyi çalışmalar.

T.C. YARGITAY 17. HUKUK DAİRESİ - E. 2010/3230 K. 2010/4261 T. 4.5.2010

• İSTİHKAK DAVASI ( Dava Konusu Taşınır Mallar Tesbit Raporu İle Sabit Olan Borçlu Şirkete Ait Adreste Haczedildiği - Mülkiyet Karinesi Borçlu Dolayısı İle Davalı Alacaklı Yararına Olduğu/Bu Yasal Karine Aksinin Davacı 3. Kişi Tarafından Kesin ve Güçlü Delilerle İspatlanması Gerektiği )

• MÜLKİYET KARİNESİ ( Borçlu Dolayısı İle Davalı Alacaklı Yararına Olduğu/Bu Yasal Karine Aksinin Davacı 3. Kişi Tarafından Kesin ve Güçlü Delilerle İspatlanması Gerektiği - İstihkak Davası )

• İŞYERİ DEVRİ ( İİK'nun 44. Md. Uygun Olarak Yapıldığı İddia ve İspat Edilemediği Gibi BK'nun 179. Md. Uyarınca İşyerini Devir Alan Davacı Devraldığı İşletmenin Borçlarından Sorumlu Olacağından Alacaklının Haklarını Etkilemeyeceği )

2004/m.44,96,97/a
818/m.179

ÖZET : Dava, 3. kişinin İİK'nun 96 ve devamı maddelerine dayalı olarak açtığı istihkak davasına ilişkindir. Dava konusu taşınır mallar tesbit raporu ile sabit olan borçlu şirkete ait adreste haczedilmiştir. İİK'nun 97/a maddesinde öngörülen mülkiyet karinesi borçlu dolayısı ile davalı alacaklı yararınadır. Bu yasal karine aksinin davacı 3. kişi tarafından kesin ve güçlü delilerle ispatlanması gerekmektedir.

Yapılan bu işlemler, işyeri devri niteliğinde olup işyeri devrinin İİK'nun 44. maddesine uygun olarak yapıldığı iddia ve ispat edilemediği gibi, BK'nun 179. maddesi uyarınca işyerini devir alan davacı devraldığı işletmenin borçlarından sorumlu olacağından alacaklının haklarını etkilemeyeceği açıktır. Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular dikkate alınmadan davanın tümden reddi gerekir.

DAVA : Taraflar arasındaki istihkak davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davacı üçüncü kişi ve davalı alacaklı tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:

KARAR : Davacı 3. kişi vekili, Küçükçekmece 2. İcra Müdürlüğünün 2004/11278 Esas sayılı dosyasından. 18.03.2005 tarihinde davacı şirkete ait işyerindeki malların haczedildiğini belirterek, İİK'nun 96 ve devamı maddelerine dayalı olarak davanın kabulü ile hacizlerin kaldırmasını talep etmiştir.

Davalı alacaklı vekili, borçlu ve davacı şirketler arasında organik bağ bulunduğunu ve işyerinin danışıklı olarak davacı şirkete devredildiğini, davanın reddi gerektiğini savunmuştur. Davalı borçlu, duruşmalara katılmamış ve cevap dilekçesi sunmamıştır.

Mahkemece verilen ilk karar, Yargıtay 21. Hukuk Dairesinin 08.05.2008 tarih ve 2007/13502 Esas-2008/7433 karar sayılı ilamı ile, davacı tarafından açılan ve birleşmesine karar verilen davaların tefrik edilmesi gerektiğinden bahisle usulden bozulmuş, bozma ilamı doğrultusunda davalar tefrik edilerek yapılan yargılama sonunda haciz tutanağının 1. Sayfasında yer alan makinelerin borçluya ait olduğunun anlaşıldığından bu makineler yönünden davanın reddine 2 ve 3. sayfasında yer alan Gür markalı ürünler yönünden ise davanın kabulüne karar verilmiş; hüküm, davacı 3. kişi ve davalı alacaklı vekilince temyiz edilmiştir.

Dava, 3. kişinin İİK'nun 96 ve devamı maddelerine dayalı olarak açtığı istihkak davasına ilişkindir.

1-Dosyadaki yazılara toplanan delillere hükmün dayandığı gerektirici sebeplere göre davacı 3. kişi vekilinin tüm temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.

2- Davalı alacaklının temyizine gelince:

Dava konusu taşınır mallar 18.03.2005 tarihinde, 05.05.2004 tarihli tesbit raporu ile sabit olan borçlu şirkete ait adreste haczedilmiştir. İİK'nun 97/a maddesinde öngörülen mülkiyet karinesi borçlu dolayısı ile davalı alacaklı yararınadır.Bu yasal karine aksinin davacı 3. kişi tarafından kesin ve güçlü delilerle ispatlanması gerekmektedir.

Dosya içerisinde mevcut belgelerden, borçlu şirkete ait makine ve malzemelerin borcun doğumundan sonra borçlu tarafından 01.10.2004 tarihinde davacı şirket ortaklarına ait Gazioğlu Makine San.Tic.Ltd. Şirketine satılarak fatura edildiği, 28.10.2004 tarihinde de aynı malların sonradan kurulan davacı şirkete fatura edildiği anlaşılmaktadır. Davacı şirketin bu dosyaya verdikleri dilekçelerinde ve ortakların Küçükçekmece Cumhuriyet Başsavcılığının 2005/8288 sayılı dosyalarına verdikleri beyanlarında da Gazioğlu şirketinin plastik ihtiyacı için borçlu şirketten malzemeleri aldıkların daha sonra, üretilen plastik ürünlerin satılması için davacı şirketi kurarak malları 3. kişi şirkete devrettiklerini açıklamışlardır.

Küçükçekmece 1. Asliye hukuk Mahkemesinin 2004/191 Değişik İş dosyasında borçlu şirketin haciz adresinde kendisine ait olan makinelerin tesbiti için alınan raporda belirtilen makinelerden 2 tanesinin dava konusu haciz tutanağının 1. sayfasında yer alan makineler olduğu bu dosyadan alınan bilirkişi raporu ile de sabit olmuştur.

Davacı 3. kişi şirket, yine borcun doğumundan sonra 23.11.2004 tarihinde borçlu şirketten "Gür" markasını satın almıştır.

Yapılan bu işlemler, işyeri devri niteliğinde olup işyeri devrinin İİK'nun 44. maddesine uygun olarak yapıldığı iddia ve ispat edilemediği gibi, BK'nun 179. maddesi uyarınca işyerini devir alan davacı devraldığı işletmenin borçlarından sorumlu olacağından alacaklının haklarını etkilemeyeceği açıktır.

Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular dikkate alınmadan davanın tümden reddi gerekirken aksi düşüncelerle kısmen kabulüne karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.

SONUÇ : Yukarıda ( 1 ) nolu bentte açıklanan nedenlerle davacı 3. kişi vekilinin temyiz itirazının reddine ( 2 ) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı alacaklı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA ve aşağıda yazılı 17,15 TL peşin harcın onama harcına mahsubuna ve peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalı alacaklıya geri verilmesine, 04.05.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Paylaştığınız bu karar düşüncenizi desteklemiyor meslektaşım.

İstihkak davası sonuçlandı; davanın kabulü ile hacizli mallar üzerindeki istihkak iddiasının REDDİNE..

Borçlu, borca batık durumda ve neredeyse uçan kuşan borcu bulunmakta.. Alacaklı, bu durumu çok iyi bilmekte ve bu nedenle İİK 44 - BK 179' a atıfla açtığı davanın lehine sonuçlanması ile birlikte (yalnızca hacizli malların bedelini değil) yüklü miktardaki borcun tamamını 3. kişi olan müvekkilimden talep etmekte ve bu uğurda müvekkilime yönelik her türlü icrai işlemi yapacağını açıkça ve ısrarla belirtmekte..

Kararı temyiz edeceğim fakat yukarıda da belirttiğim üzere müvekkilimin borcun tamamından sorumluluğunun bulunup/bulunmadığını ve dosyanın tarafı gibi kendisine yönelik işlemler yapılıp/yapılamayacağı sorularının cevaplarını arıyor/araştırıyor, değerli meslektaşlarımın katkı ve cevaplarını bekliyorum.

Sayın Dolgun, İstihkak davası kararları üzerinde hak edilen mallar hakkında verilerek malların borçluya ait olup olmadıklarını tespit eder.
Mal üzerinde istihkak iddia edip de davayı kaybeden taraf asıl borçluyla birlikte borcun tamamından sorumlu hale gelmez. Bu kişi hakkında o mallar dışında başkaca icrai işlem yapılamaz. Dava nedeniyle yapılmış masraf ve vekalet ücretinden ise HMK gereği sorumlu olur.

Alıntı: Yazan Av.İlker DOLGUN Paylaştığınız bu karar düşüncenizi desteklemiyor meslektaşım.

İlker Bey,

Anlatmak istediğimi anlatamadığımı düşündüğüm için bir kez daha açıklıyorum.
Devralanın sorumluluğu; devir resmi şekillere uygun olursa iki yıl, değilse bu devir tamamıyla danışıklı sayılacağından sürekli olacaktır. İçtihatları incelemenizi öneririm.

Alıntı: Yazan av_yaseminceylan Borçlar Kanunu m.202 ve İİK.m.44 uyarınca yapılmayan devirlerin devralanın sorumluluğunu doğurmayacağını düşünüyorum.

Alıntı: Yazan av_yaseminceylan Devralanın sorumluluğu; devir resmi şekillere uygun olursa iki yıl, değilse bu devir tamamıyla danışıklı sayılacağından sürekli olacaktır.

1)Devir resmi şekilde yapılmamışsa, sorumluluk doğurmaz.
2)Devir resmi şekilde yapılmamışsa, sorumluluk sürekli olur.

Yasemin Hanım, devralanın sorumluluğunu açıkladığınız görüşleriniz birbiriyle çelişiyor.

Alıntı: Yazan Av.İlker DOLGUN 1)Devir resmi şekilde yapılmamışsa, sorumluluk doğurmaz. 2)Devir resmi şekilde yapılmamışsa, sorumluluk sürekli olur. Yasemin Hanım, devralanın sorumluluğunu açıkladığınız görüşleriniz birbiriyle çelişiyor.

İlker Bey,

Bir yazım hatası yapmışım, pardon. İlk cümle devir resmi şekilde yapılmışsa şeklinde olacak. Nitekim yanıtımın devam eden kısmında yalnızca süre bakımından sınır olduğu hususunu dile getirmiş ve buna uygun içtihat eklemişim.

Alıntı: Yazan yılmazkan Mal üzerinde istihkak iddia edip de davayı kaybeden taraf asıl borçluyla birlikte borcun tamamından sorumlu hale gelmez. Bu kişi hakkında o mallar dışında başkaca icrai işlem yapılamaz.

Sayın yılmazkan; İstihkak iddiasının red gerekçesi, İİK 44 - BK 179 bu durumda yanıtınız değişirmi?

Sayın Dolgun, istihkak davaları İİK 96 ila 99.maddeleri uyarınca çözüme bağlanmalıdır. İİK 44 ile BK 179 maddeleri yoluyla 3. kişinin borcun tamamından sorumlu hale getirilebilmesi için alacaklı tarafından genel mahkemelerde alacak davası şeklinde ayrı bir dava açılması gerektiğini düşünüyorum.
Bu nedenle yanıtım değişmezdi.

Alıntı: Yazan yılmazkan Sayın Dolgun, istihkak davaları İİK 96 ila 99.maddeleri uyarınca çözüme bağlanmalıdır. İİK 44 ile BK 179 maddeleri yoluyla 3. kişinin borcun tamamından sorumlu hale getirilebilmesi için alacaklı tarafından genel mahkemelerde alacak davası şeklinde ayrı bir dava açılması gerektiğini düşünüyorum. Bu nedenle yanıtım değişmezdi.

Evet, İİK 96 ve devamı istihkak prosedürü ile ilgili, fakat davanın kabulü veya reddi İİK 44 ve özellikle BK 179' da düğümlenmekte.

Kanaatimce burada yasal bir boşluk söz konusu, zira; bir kez bu maddelerden hareketle lehine karar alan ve bu karar uyarınca icrai işlem yapan alacaklı bir müddet sonra aynı işyerine tekrar gelecek, buradaki yeni ve faturalı malları da haczedecek, istihkak iddiası üzerine yine İİK 44 - BK 179' a + elindeki emsal karara dayanarak konuyu mahkemeye taşıyacak ve aynı kararı alabilecektir. Çünkü dayanak maddeler ve gerekçeler aynıdır; maalesef sıkıntı da buradadır.