Evlenmeye İzinde Hakimin Takdir Yetkisi Nedir?

Değerli Meslektaşlarım
MK. 124/2 de düzenlenen" Ancak, hakim olağanüstü durumlarda ve pek önemli bir sebeple onaltı yaşını doldurmuş olan erkek veya kadının evlenmesine izin verebilir. Olanak bulundukça karardan önce ana ve baba veya vasi dinlenir." iberesinde olağan üstü hal ve pek önemli sebepten ne kastedilmektedir. Hakim böyle bir müracaatta derinlemisine incelemeye giriyormu? Daha açık bir ifade ile bir arkadaşım biraz önce aradı 16 yaşını tamamlamış ancak 17 yaşını tamamlamamış bir kız ile evleneceklerini, nişan yaptıklarını ancak evlendirme memurulğunda mahkeme kararı istediklerini söyledi. Bu davayı kızın anne babasımı açacak,kız mı açacak. bu konuya ilişkin dava açan meslektaşım varsa bir dilekçe örneği gönderirse sevinirim.

Sayın Yakup Demir ,

Alıntı: olağan üstü hal ve pek önemli sebepten ne kastedilmektedir

Olağan üstü hal ve pek önemli sebep her somut olayın şartlarına göre belirlenmektedir.Ancak doktrinden örnek vermek gerekirse , kızın hamile kalması , öksüz ve yetim olması , evinin olmaması , evlendiği zaman ailesine yardımedebilecek olması , evlenme yaşının daha küçük olduğu bir ülkeye gelin gidecek olması , çok yoksul olması vs.vs.

Alıntı: Bu davayı kızın anne babasımı açacak,kız mı açacak?

Yargıtay olaganüstü durum dolayısıyla evlenme izni için dava açma hakkını ayırt etme gücüne sahip küçüğe tanımıştır.(2 H.D 1,2,1977,603/846 , YKD 1980,S.8 sh.1072)

• Bu davada yetkili mahkeme izin isteminde bulunan kişinin yerleşim yeri yetkilidir.
• Görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesidir.
• Evlenmeye izin verme çekişmesiz yargı işlemidir.

Saygılar

Sayın Yakup Demir, kızın 16 yaşında olması yeterli, Davalı, hasımsız.
Dava , eskiden Sulh Hukuk Mahkemsi bakıyordu, sayın Tuval , şimdi , Asliye Hukuk Mahkemeleri, evlenmeye izin davalarına bakıyor.

Sayın FYLOZOF,
Kitaptan bakmış ve öyle cevap yazmıştım..Bilgilendirdiğiniz için teşekkür ederim...

Dava açma yetkisi velayeten anne-babaya aittir.O yaşta küçüğün dava açma ehliyeti yoktur.Vekaletname alırken anne-babanın kendi adlarına asaleten,küçük adına velayeten vekalet vermeleri işinizi kolaşlaştırır .
Hakimin Takdir yetkisi oldukça geniş. Kanunda sayılmadığı için olağanüstü nedenler uygulamada ortaya çıkıyor.

Avukat Nedim Bey'e katılamayacağım. Dava açma yetkisi anne babaya değil evlenmeye izin isteyen küçüğe ait olmalıdır. Hakim aileyi gerekli görürse dinleyecektir. Dinlemek mecburiyeti dahi yoktur.

Pardon bir kaç karar araştırdım da açık hüküm olmasa da dava ehliyeti açısından galiba küçük ya da yasal temsilcisi açacak davayı.Direkt küçüğün açabileceğine dair açık bir karar bulamadım. Yalnız evleneceği kişi de acaba isteyebilir mi böyle bir şeyi hakimden? Aklıma bu soru geldi. Dava açmasında yararının olup olmaması hususu gözmönüne alınırsa ...

Küçüğün dava açabildiğine dair bir karar;

HD 02 <> E: 2003/1950 <> K: 2003/3185 <> Tarih: 10.03.2003
* EVLENMEYE İZİN
* ONALTI YAŞ ŞARTI
* ONBEŞ YAŞINDA OLMA
Onaltı yaşını doldurmayan kişinin evlenmesine izin verilemez.
(4721 s. MK. m. 124)
Davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen hükmün kanun yararına bozulması Adalet Bakanlığının yazısı üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından istenilmekle evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü.
Davacı Yeşim Yurt tarafından hasımsız olarak açılan “ evlenmeye izin ” davasının, mahkemece kabul edildiği ve hükmün temyiz edilmeksizin kesinleştiği anlaşılmaktadır.
Dosyada mevcut nüfus kaydının incelenmesinden davacı Yeşim’in 16 Temmuz 1987 doğumlu olduğu, dava tarihi itibariyle de 15 yaşını ikmal ettiği örülmüştür.
Hüküm tarihinde yürürlükte olan 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 124. maddesi “ erkek veya kadın onyedi yaşını doldurmadıkça evlenemez.
Ancak, hakim olağanüstü durumlarda ve pek önemli bir sebeple onaltı yaşını doldurmuş olan erkek veya kadının evlenmesine izin verilebilir.... ” düzenlemesi getirmiştir.
Mahkemece, davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.
SONUÇ: Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 427/6. maddesine dayalı kanun yararına bozma isteğinin açıklanan sebeple kabulü ile hükmün sonuca etkili olmamak üzere BOZULMASINA, oybirliğiyle karar verildi. 10.03.2003
Kaynak : Corpus
[Copyright © CD MEDYA YAZILIM - Corpus™ Mevzuat ve İçtihat Programı]

Küçüğün de dava açabileceğine dair başka bir karar;

HD 02 <> E: 2004/3737 <> K: 2004/4675 <> Tarih: 13.04.2004
* EVLENME EHLİYETİ
* YAŞ
* OLAĞANÜSTÜ DURUMLARDA EVLENMEYE İZİN
4721 Sayılı Türk Medeni Kanununun 124/2. maddesi ile " Ancak, hakim olağanüstü durumlarda ve pek önemli bir sebeple onaltı yaşını doldurmuş olan erkek ve kadının evlenmesine izin verebilir. Olanak bulundukça karardan önce ana ve baba veya vasi dinlenir." Hükmü getirilmiş olup, evlenmeye izin verilebilmesi için ana, baba veya vasinin muvafakatlarından söz edilmemiş, bu kişilerin karar verilmeden önce dinlenmeleri öngörülmüştür. Bu madde gereğince, mümeyyiz küçük yada onun yasal temsilcileri davayı açabileceklerdir. Yasal temsilci tarafından açılan davada, mümeyyiz küçük de dinlenecek, evlenme için gerekli kişiliğe, bedeni ve fikri olgunluğa erişip erişmediği hakim tarafından gözlenecektir. Mahkemece, velayeti kullanan davacı baba ve evlenmesine izin verilmesi istenilen küçüğün dinlenilmemesi, duruşma açılmayarak evrak üzerinden karar verilmesi hatalıdır.
(4721 s. MK. m. 124/2)
Davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen hükmün kanun yararına bozulması Adalet Bakanlığının yazısı üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından istenilmekle evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü.
1 Ocak 2002 tarihinde yürürlüğe giren 4721 Sayılı Türk Medeni Kanununun 124/2. maddesi ile " Ancak, hakim olağanüstü durumlarda ve pek önemli bir sebeple onaltı yaşını doldurmuş olan erkek ve kadının evlemesine izin verebilir.Olanak bulundukça karardan önce ana ve baba veya vasi dinlenir." Hükmü getirilmiş olup, evlenmeye izin verilebilmesi için ana, baba veya vasinin muvafakatlarından söz edilmemiş, bu kişilerin karar verilmeden önce dinlenmeleri öngörülmüştür.
Anılan madde gereğince, mümeyyiz küçük yada onun yasal temsilcileri davayı açabileceklerdir. Yasal temsilci tarafından açılan davada, mümeyyiz küçük de dinlenecek, evlenme için gerekli kişiliğe, bedeni ve fikri olgunluğa erişip erişmediği hakim tarafından gözlenecektir.
Mahkemece, velayeti kullanan davacı baba ve evlenmesine izin verilmesi istenilen küçüğün dinlenilmemesi, duruşma açılmayarak evrak üzerinden karar verilmesi usul ve yasaya aykırı bulunmuştur.
Diğer taraftan;
4722 Sayılı Türk Medeni Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanunun 2. maddesinde Türk Medeni Kanununun kamu düzeni ve genel ahlakı sağlamaya yönelik kurallarının, haklarında ayrık hüküm bulunmayan bütün olaylara uygulanacağı öngörülmüştür.
Aynı kanunun 9. maddesinde de, evliliğin kurulması ve sona ermesinin Türk Medeni Kanunu hükümlerine tabi olacağına ilişkin hüküm mevcuttur.
Mahkemece, dava ve hüküm tarihi itibarıyla onaltı yaşını doldurmamış olan Barkın´ın evlenmesine izin verilmesi, yargılama sırasında yürürlüğe giren Türk Medeni Kanununun 124/2. maddesi hükmüne aykırıdır.
SONUÇ: Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 427/6. maddesine dayalı kanun yararına bozma isteğinin açıklanan sebeple kabulü ile hükmün sonuca etkili olmamak üzere BOZULMASINA, oybirliğiyle karar verildi. 13.04.2004 sa.
Kaynak : Corpus
[Copyright © CD MEDYA YAZILIM - Corpus™ Mevzuat ve İçtihat Programı]

Teşekkür ederim

Konu hakkında bilgi veren tüm değerli meslektaşlarıma teşekkür ediyorum.

T.C.
YARGITAY
2. HUKUK DAİRESİ
E. 2005/1635
K. 2005/4300
T. 21.3.2005
• EVLENMEYE İZİN DAVASI ( Aile Mahkemesinin Görevli Olduğu - Kişinin Dava ve Hüküm Tarihinde Onaltı Yaşını Doldurmadığı Anlaşılırsa Davanın Reddedilmesi Zorunluluğu )
• EVLENME YAŞI ( Kişinin Dava ve Hüküm Tarihinde Onaltı Yaşını Doldurmadığı Anlaşılırsa Davanın Reddedilmesi Zorunluluğu - Davada Aile Mahkemesinin Görevli Olduğu )
• AİLE MAHKEMESİNİN GÖREVİ ( Evlenmeye İzin Davası - Olanak Bulundukça Karardan Önce Ana ve Baba Veya Vasinin Dinleneceği )
4721/m.124/2
4722/m.4
ÖZET : 4787 sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanunun 4. maddesi hükmünce aile hukukundan doğan dava ve işler aile mahkemesinde görüleceğinden evlenmeye izin davalarında da aile mahkemesi görevli olup mahkemenin resen dava dilekçesinin reddine karar vermesi gerekir.

4721 sayılı TMK'nın 124/2. maddesinde; ancak, hakim olağanüstü durumlarda ve pek önemli bir sebeple onaltı yaşını doldurmuş olan erkek veya kadının evlenmesine izin verebilir. Olanak bulundukça karardan önce ana ve baba veya vasi dinlenir, hükmü getirilmiştir.

Nüfus kaydından evlenmesine izin verilmesi istenilen kişinin dava ve hüküm tarihinde onaltı yaşını doldurmadığı anlaşılırsa dava reddedilmelidir.

DAVA : Davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen hükmün kanun yararına bozulması Adalet Bakanlığının yazısı üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından istenilmekle evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü:

KARAR : 1- 4787 Sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanunun 4. maddesinin birinci bendinde, 22.11.2001 tarihli 4721 Sayılı Türk Medeni Kanununun Üçüncü Kısmı hariç olmak üzere İkinci Kitabı ile 3.12.2001 tarihli ve 4722 Sayılı Türk Medeni Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanuna göre aile hukukundan doğan dava ve işlerin aile mahkemelerinde görülmesi öngörülmüştür.

Mahkemece, anılan hüküm uyarınca evlenmeye izin davalarında aile mahkemesinin görevli olduğu nazara alınarak resen dava dilekçesinin görev yönünden reddine karar verilmesi gerekirken esasa girilerek yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.

2- 1 Ocak 2002 tarihinde yürürlüğe giren 4721 Sayılı Türk Medeni Kanununun 124. maddesinin 2. fıkrası ile ""Ancak, hakim olağanüstü durumlarda ve pek önemli bir sebeple onaltı yaşını doldurmuş olan erkek veya kadının evlenmesine izin verebilir. Olanak bulundukça karardan önce ana ve baba veya vasi dinlenir"" hükmü getirilmiştir.

Dosyada mevcut nüfus kaydından evlenmesine izin verilmesi istenilen 25.05.1989 doğumlu Yeliz'in dava ve hüküm tarihinde onaltı yaşını doldurmadığı anlaşılmaktadır.

Mahkemece, yasal şartın oluşmaması nedeniyle davanın reddine karar verilmesi gerekirken, onaltı yaşını doldurmamış olan küçüğün evlenmesine izin verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.

SONUÇ : Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 427/6. maddesine dayalı kanun yararına bozma isteğinin açıklanan sebeple kabulü ile hükmün sonuca etkili olmamak üzere BOZULMASINA, 21.03.2005 gününde oybirliğiyle karar verildi.

yarx