6098 sayılı TBK'da düzenlenen 'haksız fesih tazminatı'

İşverenin hizmet sözleşmesini haklı sebep olmaksızın feshiyle ilgili olarak, 6098 sayılı (yeni) TBK madde 438/3’de “Hâkim, bütün durum ve koşulları göz önünde tutarak, ayrıca miktarını serbestçe belirleyeceği bir tazminatın işçiye ödenmesine karar verebilir; ancak belirlenecek tazminat miktarı, işçinin altı aylık ücretinden fazla olamaz.” şeklinde bir hüküm bulunmakta. Araştırabildiğim kadarıyla doktrinde bu tazminat ‘haksız fesih tazminatı’ olarak adlandırılmakta ve sözkonusu hükmün, TBK’nın genel hüküm olma niteliği gereği, İş Kanunu kapsamındaki iş sözleşmelerine de (işçinin İş Kanunu gereği talep edeceği kıdem, ihbar tazminatı vs. haklarının yanı sıra talep edilebilmek üzere) uygulanabileceği belirtilmekte. Ayrıca iş (veya hizmet) sözleşmesinin işverence haksız feshedilmiş olmasının, işverenin bu tazminattan sorumlu tutulabilmesi için yeterli olacağı da belirtiliyor. Sözkonusu hüküm İş Kanunu kapsamındaki iş sözleşmeleri için de uygulanabilir mi? Yoksa sadece TBK’da düzenlenen hizmet sözleşmelerine mahsus mudur? Konu hakkında Yargıtay görüş belirtmiş midir? Konuyla ilgili bilgisi olanlar paylaşırlarsa sevinirim. Saygılar.

sevgili meslektaşım;
TBK md. 438/3 uyarınca; “Hakim, bütün durum ve koşulları göz önünde tutarak, ayrıca miktarını serbestçe belirleyeceği bir tazminatın işçiye ödenmesine karar verebilir; ancak belirlenecek tazminat miktarı, işçinin ALTI AYLIK ÜCRETİNDEN FAZLA OLAMAZ”. Belirtelim ki bu tazminat; bakiye sürede kazanılabilecek tutarın YANINDA ve AYRICA hükmedilecek tazminattır.
Öğretide bu ödemenin bir “medeni ceza” olduğu ifade edilmektedir, yani tazminat niteliğinden ziyade haksız fesihte bulunan işvereni cezalandırma amacı taşımaktadır.
İş Kanununda buna ilişkin bir düzenleme bulunmamakla birlikte çelişkili bir düzenleme de yoktur. Netice itibariyle TBK kanunu hükümlerinin genel hüküm olması ve boşluk doldurma işlevi gereğince TBK hükümleri de uygulama alanı bulabilecektir. Yargıtay Kararı baktım ancak göremedim. iyi çalışmalar

TBK genel kanun, İş Kanunları ise özel kanundur ve kanunlar ihtilafında özel kanun uygulanır. TBK ancak İş Kanunları kapsamına girmeyen kişilere uygulanabilir. Haksız feshin yaptırımı İş Kanunu'nda düzenlenmiştir ve düzenleme daha işçi lehinedir. Bu nedenle İş Kanunu'na tabi bir kişi için TBK daki hizmet aktine ilişkin hükümler uygulanamaz. Zaten yargılama yerleri ve usulleri de farklıdır. TBK kapsamında hizmet akitlerinden kaynaklanan uyuşmazlıklar genel (Asliye) mahkemelerde, iş sözleşmelerinden kaynaklanan davalar 5521 Sayılı Kanun uyarınca İş Mahkemeleri'nde basit usulde görülür.

Yanıtlar için teşekkürler. Sayın avukat2300, yanıtınızı, TBK 438/3 hükmü iş kanununa tabi iş sözleşmelerine de uygulanabilir ancak hükümdeki tazminat sadece belirli süreli iş sözleşmelerinde (bakiye süreye ilişkin tazminatın yanı sıra) talep edilebilir, şeklinde anladım. Ancak 438/1’de belirli ve belirsiz süreli sözleşmelerin feshinden bahsedildiği göz önünde bulundurulursa, 438/3’deki tazminatın sadece belirli süreli iş sözleşmelerinde talep edilebileceği yönünde bir sınırlama yapılmamış gibi. Yani belirsiz süreli iş sözleşmesi haksız feshedilen (iş kanununa tabi) işçi, kıdem, ihbar tazminatının yanı sıra, haksız fesih tazminatı da talep edebilir sonucu çıkıyor.

Sayın Evran bey, TBK’nın hiçbir şekilde İş Kanunu kapsamındaki kişilere uygulanamayacağını belirtmişsiniz. Ancak önceki BK’nın yürürlüğü döneminde de, İş Kanunu kapsamındaki belirli süreli iş sözleşmelerinin işverence haksız feshinde, işçinin bakiye süre ücreti (veya tazminat) alacağı için BK 325 uygulanmakta idi. Ki yeni TBK 438/1 bakiye süre ücretini tazminat alacağı olarak düzenlemiştir. Yani TBK’nın genel kanun olması, İş Kanunu’nda hüküm bulunmayan durumlarda iş kanununa tabi işçilere de uygulanmasına engel oluşturmamaktadır.