Trafik kazası neticesinde maddi tazminat

Değerli meslektaşlarım, müvekkilin eşi 2001 yılı ocak ayında trafik kazası geçirerek vefat ediyor. Ceza davasında müvekkil karşı tarafla maddi tazminat hususlarında anlaşıp ibralaşmış bulunduğunu ve şikayetçi olmadığını beyan eden bir belge imzalıyor. Ancak müvekkil hiçbir surette tazminat almış değil. Şimdi ise sigorta şirketinden tazminat talep etmek istiyor. Bu mümkün müdür? Talep edeceğiiz tazminat miktarını nasıl belirleyeceğiz?

765 sayılı TCK'nın 111. maddesinde, <Hukuku amme davasının düşmesi, cürümden zarar gören şahsın davadan vazgeçmiş olmasından ileri gelmiş ve vazgeçtiği sırada davacı hukuku şahsiyesini ayrıca muhafaza eylememiş ise, artık hukuk mahkemesinde dahi dava edemez> hükmüne yer verilmiştir. Bu durumda, müvekkilinizin haklarına halef olduğu asıl zarar gören sigortalısının, müteselsil sorumlulardan biri olan sürücüyü ceza mahkemesindeki anılan beyanı ile ibra etmiş sayılması gerekip gerekmediği hususu tartışılmalıdır.Bu bildirim tazminat haklarından vazgeçme olarak nitelendirilemez. Çünkü vazgeçmenin olabilmesi için daha önce bir şikayetin yapılmış olması gerekir ki ondan vazgeçme söz konusu olsun. Oysa olayda böyle bir şikayet yoktur, kamu davası açılmıştır. Kaldı ki buradaki "şikayetçi değilim" yolundaki açıklama ancak kimsenin cezalandırılmasını istemiyorum anlamına gelebilir. Bir kimsenin cezalandırılmasını istemek ondan kişisel hak da istemeyeceği demek değildir. Gerçekten suçu işleyenden şikayetçi olmama veya önce yapılmış şikayetten vazgeçme tamamen ceza hukuku alanına giren bir tasarruftur. O halde böyle bir tasarruf, aksine hüküm yoksa yalnız ceza kuralları yönünden değerlendirilmelidir. Kanımca bu beyan ile hukuk mahkemesindeki dava hakkının sona erdiğini kabul etme imkanı yoktur. Ceza davasındaki bu beyan , diğer müteselsil sorumlu sigortacıya sirayet etmeyecektir.Çünkü bu beyan hakları sona erdiren tam ibra niteliğinde değildir.Nitekim, 2918 sayılı KTK.'nun 111. maddesine göre bu kanunda öngörülen hukuki sorumluluğu kaldıran ve daraltan anlaşmalar geçersizdir. Tazminat miktarına ilişkin olup da yetersiz olan anlaşmalar yapıldıkları tarihten itibaren 2 yıl içinde iptal edilebilirler. Yasanın bu hükmünden yararlanmak için ibra belgesinin iptalinin açıkça ve ayrıca istenmesine gerek olmayıp, dava sırasında ileri sürülebileceği gibi, yapıldığı tarihten itibaren 2 yıl içinde hükümlerinin kabul edilmediğine ilişkin bir irade açıklaması da yeterlidir. Yargıtay 11. Hukuk Dairesi ise, trafik kazalarından kaynaklanan tazminat davaları yönünden 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunun 111. maddesinin uygulaması çerçevesinde, gerçek zarar ile yapılan ödeme arasında açık oransızlık bulunması durumunda ibra belgelerine değer verilmeyeceğini kabul etmektedir (Yargıtay 11. H.D. 11.3.2004 gün 2003/7655 E, 2004/ 2411 K.). Yukarda da değinildiği gibi 2918 sayılı yasanın 111. maddesinde, “Bu Kanunla öngörülen hukuki sorumluluğu kaldıran veya daraltan anlaşmalar geçersizdir. Tazminat miktarlarına ilişkin olup da, yetersiz veya fahiş olduğu açıkça belli olan anlaşmalar veya uzlaşmalar yapıldıkları tarihten başlayarak iki yıl içinde iptal edilebilir” şeklinde kurala yer verilmiştir. Kaldı ki sizin ibranız miktar dahi içermemektedir.
Ancak burada zamanaşımı gündeme gelmektedir. 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun <ortak hükümler> başlığı altında yer alan, 109/1. maddesinde, motorlu araç kazalarından doğan maddi zararların tazminine ilişkin talepler, zarar görenin, zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yıl ve herhalde, kaza gününden başlayarak on yıl içinde zamanaşımına uğrayacağı, 109/2. maddesinde ise, davanın cezayı gerektiren bir fiilden doğmuş olması ve ceza kanununun bu fiil için daha uzun bir zamanaşımı süresi öngörmüş bulunması halinde, bu sürenin maddi tazminat talepleri içinde geçerli olacağına dair hükmü ve davalı sigorta şirketi hakkında dahi uzatılmış ceza zamanaşımı süresinin uygulanmasının gerekmesi karşısında, davaya uzamış ceza zamanaşımı uygulanacaktır. Eylem suç teşkil etmekte olup muhtemelen sürücü ceza mahkemesinde TCK'nun 455/1 maddesinden yargılanmıştır. Anılan eylem için olay tarihi itibariyle yürürlükte bulunan 765 sayılı TCK'nun 102/4 maddesinde öngörülen ceza zamanaşımı süresi 5 yıldır. Bu bağlamda BK.'nun 60/2 ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 109. maddesine göre uygulanacak uzamış ceza zamanaşımı süresi 5 yıl olacaktır. Olay 2001 tarihinde meydana gelmiş, dava henüz açılmamış ise 5 yıldan fazla süre geçtiğinden açacağınız dava zamanaşımı nedeniyle reddedilecektir.
KOLAY GELSİN