ticari taksi sahibi tacir midir?

Değerli hukukçu meslekdaşlarım;
Ticari taksi sahibi müvekkilin, aracını kiraladığı kişiden olan 10.000.-YTL.kira bedeli alacağı için açılacak alacak davasında, ticari taksi sahibi T.T.K.anlamında tacir midir? Ticari taksi sahibi ile ticari taksinin kiracısı arasındaki alacak davası Asliye Ticaret Mahkemesinde mi?, Asliye Hukuk Mahkemesinde mi görülmelidir.?
Cevaplarınız için şimdiden teşekkür ederim.

TTK Madde 17 - İster gezici olsunlar, ister bir dükkanda veya bir sokağın muayyen yerlerinde sabit bulunsunlar, iktisadi faaliyeti nakdi sermayesinden ziyade bedeni çalışmasına dayanan ve kazancı ancak geçimini sağlamaya yetecek derecede az olan sanat ve ticaret sahipleri tacir değildirler. Şu kadar ki; tacirlere mahsus hükümlerden bu kanunun 22 ve 55 inci maddeleriyle Medeni Kanunun 864 üncü maddesinin ikinci fıkrası hükümleri bunlar hakkında da tatbik olunur.

Bu madde anlamında ticari taksi sahibi tacir sayılmaz.Haklarında özel bir düzenleme var mı bilmiyorum ama TTK'nuna göre tacir sayılmazlar diye düşünüyorum.

Tacir sayılmanın unsurları bellidir. Eğer kazanç unsuru bakımından belirlenen esnaf sınırını aşıyor vede mesela kendisi değilde geceli gündüzlü farklı şoförler çalıştırarak bu işi yürütüyorsa o halde taksi sahibi işleteni tacir saymak gerekir kanaatindeyim

T.C.
YARGITAY
11. HUKUK DAİRESİ
E. 1979/4273
K. 1979/4001
T. 19.9.1979
• TAŞIYICININ SORUMLULUĞU ( Taşıma Sırasında Yolcunun Uğradığı Zarardan )
• TAKSİ İŞLETMECİLİĞİ YAPAN KİŞİNİN TAZMİNAT SORUMLULUĞU ( Taşıma Sırasında Yolcunun Uğradığı Zarar Nedeniyle )
• YOLCUNUN TAŞIMA SIRASINDA UĞRADIĞI ZARAR ( Taşıyan Durumundaki Taksi İşletmecisinin Sorumluluğu )
• MÜTESELSİL SORUMLULUK ( Taşıma Sırasında Yolcunun Uğradığı Zarar Nedeniyle Hükmedilen Tazminattan )
6762/m.806
ÖZET : TTK.'nun 806. Maddesi gereğince taşıyıcı, müşterisini gideceği yere kadar sağ salim olarak götürmek zorundadır.

DAVA : Taraflar arasındaki davadan dolayı İstanbul As. 5. Ticaret Mahkemesince verilen 6.11.1978 tarih ve 206/526 sayılı hükmün duruşmalı olarak temyizen tetkiki davacı ve davalı Ankara Dokuma ve İplik Fabrikası avukatı tarafından istenmiş olmakla duruşma için tayin edilen 15.5.1979 gününde davacı avukatı Cemal Yavaşça ile mümeyyiz davalı avukatı Tarık tepeli gelip diğer davalılar avukatı tabligata gelmediğinden temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraflar avukatları dinlendikten sonra bazı nevakısın ikmali için dosya mahalline iade edilmiştir. Bu kerre ikmalen gelmekle dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : Davacı vekili, müvekkilinin davalılardan davacıya ait Okul İşletmesinden taksi istediğini, işletmenin davalı İsmaile ait Süleyman şoförü olduğu taksiyi gönderdiğini takside ailesi ile birlikte seyahat ederken, taksinin davalı şirketin maliki Necdet'in şoförü bulunduğu kamyonla çarpışması sonucu ağır yaralandığını belirterek şimdiye kadar tedavi için yapılan masraflar tutarı 140.877 lira maddi ve 100.000 lira manevi tazminatın davalılardan müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

1976/931 sayılı dosyada ise aynı olay nedeniyle, 706.200 lira maddi tazminat isteğinde bulunmuş dosyalar birleştirilmiştir.

Davalı Süleyman savunmasında, olayda kusuru bulunmadığını, davalı Sevda Özçelik savunmasında, olaya karışan şoförlerin müstahdemi olmadığını, isteğin zamanaşımına uğradığını, ileri sürmüştür.

Davalı Necdet Saygılı savunmasında, olayda kusuru bulunmadığını istenilen tazminatın çok fazla olduğunu belirtmiştir.

Diğer şirket vekili savunmasında, şirkete ait kamyon şoförünün kusurlu görülmediğini, tazminatın çok fazla talep edildiğini ileri sürerek davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, iddia, savunma, bilirkişi raporları ve ilgili belgelere göre, olayda taksi şoförünün 5/8, kamyon şoförünün 3/8 oranlarında kusurlu bulundukları, davalı Sevdanın sorumlu tutulamıyacağı davacının toplam kendi zararının 758.754 lira olduğu kabul edilerek bu miktar maddi tazminat ile 100.000 lira manevi tazminatın Sevda Özçelik dışındaki davalılardan tahsiline karar verilmiştir.

Kararı, davacı vekili ile davalılardan Ankara İplik Dokuma Fabrikaları Ltd. şirketi vekili temyiz etmiştir.

1 - Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, mümeyyiz davacı ve davalılardan Ltd. şirketinin aşağıdaki bentler dışındaki itirazlarının reddi gerekir.

2 - Davalılardan Sevda Özçelik müşterilerini taksi ile taşıtmak üzere telefonlu bir yazıhane işleten kimsedir.

Bu itibarla TTK.nun 12. maddesinin 10 numaralı bendinde yazılı ticari bir işi yapmakta ve işletmenin konusunda firmasının ünvanında beriltildiği gibi taşıyıcılık bulunmaktadır. Davacı müşteri, telefonla taşıma aktini bu firmanın sahibi olan davalı Sevda Özçelik ile yapmış olduğuna göre taşıyıcı sıfatıyle TTK.nun 806. maddesi gereğince davacı müşterisini gideceği yere kadar sağ salim olarak götürmekle yükümlüdür. Bu bakımdan davalı Sevda Özçelik'in de taşıma aktinin akidi olacağı ve taşımayı yapan şoförün olayda kusurlu bulunması nedeniyle vaki zarardan sorumlu tutulması gerekirken bunun hakkındaki davanın reddine karar verilmesi isabetsizdir.

3 - Diğer davalılar araçların sahibi ve araçların şoförü omaları nedeniyle hepsi arasında kanuni teselsül olup davacının da müteselsilen tahsil isteği bulunmasına rağmen mahkemece, davalıların müteselsilen sorumlu tutulmaması da isabetsizdir.

SONUÇ : Yukarıda 1 nolu bentte yazılı nedenlerle mümeyyiz davacı ve davalının temyiz itirazlarının REDDİNE, 2 ve 3 nolu, bentte yazılı nedenlerle hükmün mümeyyiz taraflar lehine BOZULMASINA, ödedikleri temyiz peşin harçlarının istekleri halinde temyiz edenlere iadesine 19.9.1979 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY YAZISI

Davalılardan Sevda, taksi isteyen kişilere, telefon etmeleri halinde, araç gönderen bir büronun sahibidir. Özellikle Ankara ve İstanbul gibi büyük şehirlerimizde bu nevi taksi büroları çokca mevcuttur. Böyle bir büroya bağlı taksilerden birinin kaza yapması halinde taksi bürosu sahibinin sorumluluğunun araştırılabilmesi için bu büroların kuruluşunun bilinmesi gerekir. Bir telefonla taksi bürosu genellikle şöyle kurulmaktadır: Bir kişi bir telefon sağlamakta, şehrin bir mahallesinin belirli bir yerinde, umumiyetle o semtin ismini taşıyan alelade bir ad altında, yine genellikle bir tahtadan yapılmış baraka niteliğinde bir büro açmamakta, bu büroya bağlı olarak çalışmak isteyen taksi sahip veya şoförleri bu büro sahibine başvurmakta ve belirli bir ücret karşılığında ( ki bu da umumiyetle günde belirli bir ücretle olmaktadır ) bürodan sırasiyle müşteri almaktadırlar. Taksilerin müşterilere gitmeleri de, müşterilerin telefonla taksi istemeleri üzerine, bürodaki kişinin sıradaki taksiyi bildirilen adrese göndermesi suretiyle gerçekleşmektedir.

Bu açıklamadan sonra, büro sahibinin hukuki durumunun incelenmesine gelince, evvela böyle bir büro sahibi olan davalı Sevda, gönderilen ve kaza yapan taksinin sahibi veya işleteni değildir; Zira taşıyıcı, ücret karşılığında yolcu ve eşya taşıma işlerini yapan kişidir ( TTK. md. 762 ). Oysa, davalı Sevda gibi taksi bürosu işleten kişiler, müşteriden bir taşıma ücreti almamaktadırlar. Bu taksi bürolarının, taşıma işleri komisyonculuğu yapmakta oldukları kabul edilebilir mi? TTK.nun 808. maddesine göre, taşıma işleri komisyoncusu da, bir ücret mukabilinde, kendi namına ve müvekkili hesabına eşya taşımayı san'at ittihaz etmiş kimsedir. Burada da, yukarıda açıklandığı gibi, müşteriden taksi ücretini alan büro sahibi olmayıp taksi sahip veya şoförü olduğundan ve aldığı ücret bu taksi sahip veya şoförüne aikt bulunduğundan, ücret getirilip büro sahibine verilmediğinden, ücret karşılığında ne bir taşıma akdi, ne de bir taşıma işleri komisyonculuğundan söz edilemez.

O halde, davalı taksi bürosu sahibinin hukuki statüsü ne olabilir? Bu davalı Borçlar Kanunu anlamında da bir komisyoncu olamaz, çünkü komisyonucu amiri hesabına ve fakat kendi adına hareket eden kişidir ( BK. 416 ). Ancak komisyonucu, amiri adına hareket etmekle beraber, satılan mal veya yapılan iş bedelini kendisi almaktadır. Olayda ise böyle bir durum olmadığı yukarıda açıklanmıştır. Diğer yandan, taksi bürosu sahibinin, kanunun anladığı anlamda, bir amiri de yoktur. Ne müşteriler, ne de taksi sahip veya şoförleri onun namına iş yaptığı amiri durumundadırlar.

Taksi bürolarının yaptıkları iş, müşteri isteyen taksilere müşteri, taksi isteyen kimselere de taksi bulmaktan ibarettir; diğer bir deyimle, taşıyıcı durumundaki taksi sahibi veya onun şoförü ile yolcu arasında, onları karşılaştırmak suretiyle taşıma sözleşmesinin yapılmasını sağlamaktan ibarettir. Bu halde taksi bürosu sahibinin yaptığı iş, daha ziyade ( BK. 404 ve devamı, TTK. 100 ). maddesindeki tellallığa giren bir durumdur. Burada, tellal durumundaki taksi bürosu, ücretini, anlaşmaları gereği, sadece taksi sahip veya şoföründen almaktadır ve yukarıda açıklandığı üzere bu ücret genellikle günlük belirli bir paradan ibarettir. Tellalın, aracılık ettiği sözleşmenin sonuçlarından sorumlu olması ise, söz konusu edilemez.

Belki, taksi bürolarının, kendilerine bağlı taksi sahipleri adına vekaleten hareketle onlara müşteri sağladığı da düşünülebilir. Bu halde dahi vekil değil, asilin sözleşmenin sorumluluğunu taşıması gerekir.

Bu açıklamalar sonucu ve bu gerekçelerle taksi bürosu sahibi olan davalı Sevda hakkındaki isteğin reddine ilişkin mahkeme kararının ONANMASI gerektiği kanaatiyle çoğunluk görüşüne karşıyım.

yarx