Elektronik Ortamda Yapılan Tahkim Sözleşmesinin Geçersizliği

Herkese merhabalar,

Deniz İhtisas Mahkemesinde yeni açmış olduğum bir dava var. Şöyle ki, armatör müvekkilin davalı tarafla yapmış olduğu bir navlun sözleşmesi var. Kiracı tarafından yolculuk başladıktan sonra sözleşme armatörle çalışmak istemedikleri, armatörün kim olduğunu yeni öğrendikleri gerekçesi ile sebepsiz feshediliyor. Dava bu fesihten kaynaklı ölü navlun ve tazminat davası.

Charter party gencon. Recap ile tahkim klozu belirleniyor ve taraflar bunun altına internet ortamında imza atıyorlar. Hiç bir tarafın elinde ıslak imzalar bulunan sözleşme yok.

Şu anda davalı yanın tahkim itirazı mevcut. Buna ilişkin olarak cevap dilekçemde tahkim sözleşmesinin geçersiz olduğunu "yazılı olma" şartına dayandırdım ve elektronik ortamda yapılan tahkim sözleşmelerinin geçersizliğini belirttim. Ancak bu konuda Yargıtay Kararları olduğunu öğrenmeme rağmen Kazancıdan herhangi bir karar bulamadım.

Bu konuda yardımlarınızı ve görüşlerinizi bekliyorum.

Tüm meslektaşlarıma kolaylıklar dilerim.

"İnternet ortamında imzalar atılıyor" derken tam olarak ne kastettiğinizi daha fazla açmanız gerektiğini düşünüyorum.

Eğer bahsettiğiniz imza bir tür elektronik imza ise, 5070 sayılı elektronik imza kanunun 5. maddesi ve BK.14. maddesi gereğince elle atılan imzanın sonuçlarını doğurur ve bu bağlamda "yazılılık" şartı da yerine gelmiş demektir.

Öte yandan eğer bu imzalar elektronik imza niteliğinde değilse, bu durumda HMK 412/3 oldukça açık diye düşünüyorum:

Alıntı: Tahkim sözleşmesi yazılı şekilde yapılır. Yazılı şekil şartının yerine getirilmiş sayılması için, tahkim sözleşmesinin taraflarca imzalanmış yazılı bir belgeye veya taraflar arasında teati edilen mektup, telgraf, teleks, faks gibi bir iletişim aracına veya elektronik ortama geçirilmiş olması ya da dava dilekçesinde yazılı bir tahkim sözleşmesinin varlığının iddia edilmesine davalının verdiği cevap dilekçesinde itiraz edilmemiş olması yeterlidir. Asıl sözleşmenin bir parçası hâline getirilmek amacıyla tahkim şartı içeren bir belgeye yollama yapılması hâlinde de tahkim sözleşmesi yapılmış sayılır.

Mülga HUMK 517. maddenin aksine, yeni HMK'daki düzenlemenin geleneksel şekilde yazılı olmama durumunda tahkim şartını doğrudan reddetmediğini, elektronik ortamda bahsettiğiniz olaya benzer durumları ayrıntılı şekilde düzenlendiğine dikkatinizi çekerim.

İncelemenizi önerebileceğim çeşitli kaynaklar:
http://www.turkhukuksitesi.com/serh.php?did=4962
http://www.e-akademi.org/incele.asp?...r/matali-1.htm (Bu makalenin 2007 tarihli olup, HMK'yi değil, HUMK'u incelediğine lütfen dikkat!)

Yukarıdaki yanıtınız için teşekkür ederim. Şöyle ki, e-posta yoluyla charter party karşı tarafa gönderiliyor, karşı taraf imzalıyor, scanner ile tarıyor, müvekkile gönderiyor, o da aynı şekilde imzalayıp taratıp kiracıya gönderiyor.

Elektronik ortamda yapılan navlun sözleşmesi ile yapılan tahkim anlaşması konusunda gelen tahkim itirazının mahkemece reddedildiği konusunda ve bu konuda yargıtay kararı olduğuna ilişkin aldığım bilgi güvenilir. Bu sebeple buradaki meslektaşlarımdan daha önce böyle bir durumla karşı karşıya kalmış olması ihtimali ile burada paylaştım.

Yanıtınız için çok teşekkür ederim. Gönderdiğiniz linkleri inceleyeceğim.

İyi çalışmalar dilerim.

Alıntı: Yazan av.yasemin e Herkese merhabalar, Deniz İhtisas Mahkemesinde yeni açmış olduğum bir dava var. Şöyle ki, armatör müvekkilin davalı tarafla yapmış olduğu bir navlun sözleşmesi var. Kiracı tarafından yolculuk başladıktan sonra sözleşme armatörle çalışmak istemedikleri, armatörün kim olduğunu yeni öğrendikleri gerekçesi ile sebepsiz feshediliyor. Dava bu fesihten kaynaklı ölü navlun ve tazminat davası. Charter party gencon. Recap ile tahkim klozu belirleniyor ve taraflar bunun altına internet ortamında imza atıyorlar. Hiç bir tarafın elinde ıslak imzalar bulunan sözleşme yok. Şu anda davalı yanın tahkim itirazı mevcut. Buna ilişkin olarak cevap dilekçemde tahkim sözleşmesinin geçersiz olduğunu "yazılı olma" şartına dayandırdım ve elektronik ortamda yapılan tahkim sözleşmelerinin geçersizliğini belirttim. Ancak bu konuda Yargıtay Kararları olduğunu öğrenmeme rağmen Kazancıdan herhangi bir karar bulamadım. Bu konuda yardımlarınızı ve görüşlerinizi bekliyorum. Tüm meslektaşlarıma kolaylıklar dilerim.

Yazılılık hususunu bir tarafa bırakırsak,karşılıklı teyitleşilerek (e-mail ile) kurulan sözleşmeye bağlı olarak yükleme başladıktan sonra, (e-mail ile) kurulan sözleşmede "tahkim şartının ıslak imzalı olmadığını" ileri sürmeniz, MK.2 temelinde kanaatimce mümkün olmaz.

Sonradan eklenen açıklama notu: Çünkü sözleşmenin kurulması, yükleme yeri, ücret, varış yeri, taşınacak mal vs vs. gibi hususlar bakımından e-mail ile kurulan sözleşmeye dayandıktan sonra, sadece tahkim şartını ıslak imza bakımından geçersiz saymak kanaatimce bu yasağa takılır.

Sayın Mehmet Bey,

Yorumunuz için teşekkürler. Bahsettiğiniz hususu ben de düşündüm ancak bir yandan da tahkim sözleşmesinin geçersizliğinin asıl sözleşmenin geçerliliğini etkilemeyeceği hususu var. Her ne kadar tahkim sözleşmesi asıl sözleşme içerisinde yapılmış olsa da bu şartın geçersizliğini asıl sözleşmeden bağımsız olarak ileri sürmek mümkündür gibi düşünüyorum. Ama iyi niyet kuralları ile de çelişmekte haklısınız. Karşı yanın tahkim itirazını çürütecek bir dayanak bulma gayesindeyim.

Çok teşekkür ederim.

Sayın av.yasemin e,

Alıntı: Yazan av.yasemin e ... taraflar bunun altına internet ortamında imza atıyorlar. Hiç bir tarafın elinde ıslak imzalar bulunan sözleşme yok. Şu anda davalı yanın tahkim itirazı mevcut. Buna ilişkin olarak cevap dilekçemde tahkim sözleşmesinin geçersiz olduğunu "yazılı olma" şartına dayandırdım ve elektronik ortamda yapılan tahkim sözleşmelerinin geçersizliğini belirttim...

Alıntı: Yazan av.yasemin e ...e-posta yoluyla charter party karşı tarafa gönderiliyor, karşı taraf imzalıyor, scanner ile tarıyor, müvekkile gönderiyor, o da aynı şekilde imzalayıp taratıp kiracıya gönderiyor...

Adi yazılı şekilde, imzalanacak metnin taraflarca aynı anda imzalanması şart olmadığı gibi taraflar, ayrı nüshaları imzalayıp birbirlerine de verebilirler. Sizin olayınızda karşı tarafın elinde kendi ıslak imzasını havi tahkim sözleşmesi metni, müvekkilinizin elinde de kendi ıslak imzasını havi tahkim sözleşmesi metni var olmakla (ve birbirlerine gönderilmiş olup anladığım kadarıyla imza inkarı da söz konusu olmamakla) -ıslak imzaların- olmadığı savınıza katılmıyorum. Ve somut anlatımınızda tahkim için geçerlilik şartı yerine getirilmiştir ve (başkaca bir hukuka aykırılık yoksa) geçerlidir (diye düşünüyorum ).

___________________

Forum konusundan ayrı olarak:
HMK m.412/3'ün de kötü bir düzenleme olduğu kanaatindeyim:

Alıntı: Tahkim sözleşmesi yazılı şekilde yapılır. Yazılı şekil şartının yerine getirilmiş sayılması için, tahkim sözleşmesinin taraflarca imzalanmış yazılı bir belgeye veya taraflar arasında teati edilen mektup, telgraf, teleks, faks gibi bir iletişim aracına veya elektronik ortama geçirilmiş olması ya da dava dilekçesinde yazılı bir tahkim sözleşmesinin varlığının iddia edilmesine davalının verdiği cevap dilekçesinde itiraz edilmemiş olması yeterlidir. Asıl sözleşmenin bir parçası hâline getirilmek amacıyla tahkim şartı içeren bir belgeye yollama yapılması hâlinde de tahkim sözleşmesi yapılmış sayılır.

Gerekçesi'nden: "...Üçüncü fıkrada, tahkim sözleşmesinin tahkim yargılamasına dayanak olması nedeniyle, yazılı şekilde yapılması, anlaşmanın geçerlik şartı olarak düzenlenmiştir. Ayrıca, hangi hâllerde yazılı şekil şartının yerine getirilmiş olarak kabul edileceği örnekler sayılarak belirtilmiştir. Bu sebeple, Borçlar Hukukundaki şekil şartına ilişkin prensipler, tahkimde bu fıkra ile çelişmediği ölçüde uygulanabilir..."

Geçerlik şekli ile ispat şekli arasındaki en önemli fark: geçerlik şekline uyulmadan yapılan işlemin/sözleşmenin geçersizliğinin karşı tarafın ikrarı, yemini v.b. (ispat hukukuna ilişkin) enstrümanlarla geçerli hale getirilememesi; şekil, ispat şekli ise ancak o zaman ikrar, yemin v.b. kullanılabilmesidir. Oysa ki yukarıdaki düzenleme ile kanunkoyucu tahkimdeki yazılı şekle hem geçerlik şekli demekte hem de düzenlemeyi ispat şekline münhasır şekilde yapmaktadır. Kendimizi zorlayarak bir an, dava dilekçesindeki (altındaki imza ile) tahkim sözleşmesinin ileri sürülmesini icap ve cevap dilekçesinde (altındaki imza ile) tahkim sözleşmesine itiraz edilmemesinin de kabul olarak değerlendirildiğini varsaysak dahi: davalı, vekil ile temsil edilmekte ise ve HMK m. 74'e göre "tahkim ve hakem sözleşmesi yapabilmesi" için vekilin özel yetkisi aranmakta olduğuna göre cevap dilekçesini imzalayan vekil ise ve yetkisi yoksa bu zorlama kabul dahi boşa çıkacaktır. Bu yöndeki hukuk kuralları yok sayılarak yapılan düzenleme "Borçlar Hukukundaki şekil şartına ilişkin prensipler, tahkimde bu fıkra ile çelişmediği ölçüde uygulanabilir." demekle de aşılamaz kanaatindeyim.

Saygılar...

Alıntı: Yazan av.yasemin e Sayın Mehmet Bey, Yorumunuz için teşekkürler. Bahsettiğiniz hususu ben de düşündüm ancak bir yandan da tahkim sözleşmesinin geçersizliğinin asıl sözleşmenin geçerliliğini etkilemeyeceği hususu var. Her ne kadar tahkim sözleşmesi asıl sözleşme içerisinde yapılmış olsa da bu şartın geçersizliğini asıl sözleşmeden bağımsız olarak ileri sürmek mümkündür gibi düşünüyorum. Ama iyi niyet kuralları ile de çelişmekte haklısınız. Karşı yanın tahkim itirazını çürütecek bir dayanak bulma gayesindeyim. Çok teşekkür ederim.

Merhaba Yasemin hanım,
Tahkim sözleşmesi ayrı bir sözleşme olduğu için muhakkak diğer sözleşmeden bağımsızdır. Ancak sizin olayınızda belirttiğiniz gibi tahkim sözleşmesi değil, tahkim şartı sözkonusu. Bu bakımdan tahkim sözleşmesinin bağımsızlığı savı bu olayda uygulanamaz düşüncesindeyim.