Kod Napolyon

A.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi’nin 2012/2. sayısında* henüz vakıf olduğum bir konuyu, meraklı ve araştırmacı meslektaşlarıma faydalı olur düşüncesiyle aşağıda sunuyorum.

MUKAYESE-İ KAVÂNÎN-İ MEDENİYYE MECELLE-İ AHKÂM-I ADLİYYE-FRANSA KANÛN-I MEDENİSİ KİTÂB’ÜL-BÜYÛ‘ (The Comparison of Civil Laws Mecelle-French Code Civil The Book of Sales)**

Mekteb-i Hukûk Mecelle Muallimlerinden CEMALEDDİN *** Çev: Seda ÖRSTEN ESİRGEN

Mukaddime

Kavânîn-i mevzûanın en mühimmi şüphesiz kavânîn-i medeniyyedir. Düvel-i muhtelife kavânîni arasındaki ihtilâfât ve mübayenât en esaslı sûretde oradan başlar. Avrupa devletleri arasında öteden beri en ziyade iktibas-ı esâsât ettiğimiz Fransadır. Bunun içindir ki, kavânîn-i medeniyye mukayesesine de Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyyemizle Fransa Kavânin-i Medenîsinden başladık.

Bundan başka Kanûn-ı Medenî ile Mecellenin esâsâtı da birdir, her ikisi ayn menba‘-ı pür-feyz ve hükûmetden, ahkâm-ı fıkhiyyeden muktebesdir. Cümlenin ma‘lûmudur ki, Kod Napolyon tesmiye edilen Fransa Kanûn-ı Medenîsi, Napolyonun Mısıra girdiği zaman Mısır kütübhânelerinde mevcûd mü’ellefât-ı İslâmiyeden, kütüb-i fıkhiyyeden tercüme ve iktibâs edilmişdir.

Mısır kütübhânelerindeki mü’ellefâtın ekserisi mezheb-i Şâfiîye sâlik ulemâ‘ ve fukahâ-yı kirâmın âsârından bulunduğu cihetle ekser hususâtda Fransa kanûnunun mezheb-i Şâfiîye tevâfuk etdiği görülüyor. Mukayese-i kavânîn-i medeniyyeye Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye taksîmâtı esâs ittihâz edilerek birinci kitâb olan büyû‘dan bed’ ü mübâşeret edilmişdir. Mukayesenin sûret-i mükemmelede icrâsına sarf-ı mesâî edilecekdir.


* Mukayese-i Kavânîn-i Medeniyye… AÜHFD, 61 (2) 2012: 809-818
** İlm-i Hukuk ve Mukayese-i Kavânîn Mecmuası, 1325, Sene: 1, Cilt: I, Sayfa: 22-32’de yayımlanmıştır.
*** Dr., Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Tarihi Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi (orsten@law.ankara.edu.tr).