Şirket Personeline Prim Ödemeleri

Arkadaşlar hukuk müşaviri olduğum şirket 2005-2006-2007 yıllarında personeline prim ödemiş ancak 2008-2009 yıllarında ekonomik kriz ve şirketin maddi krize girmesi nedeni ile o yıllara ait hiç kimseye prim ödenmemiş.

Yine 2010 yılında primler ödenmiş.

2011 yılı primleri de henüz ödenmemiş.

Benim öğrenmek istediğim şu:

2008 ve 2009 yıllarına ait geçmiş dönem primlerinin şirketin ve ülkenin içinde bulunduğu mali kriz sebebi ile ödenmediği ve artık bu primlerle ilgili hak sahipliğinin söz konusu olmadığına dair bir düzenleme yapılabilir mi?

Yani şirket 2008 ve 2009 yıllarında mali kriz içerisinde olduğunu ve o yıllara ait primlerin ödenmediğini ve ödenmeyeceğini ileri sürebilir mi?

Sayın meslektaşım, öncelikle "prim"in hukuki niteliğine bakmak gerekirse, prim, ikramiyeden farklı olarak, genellikle işveren tarafından işçiye ödül mahiyetinde ve iş verimini artırmaya yönelik olmak üzere işçinin ücretine ek olarak ayrıca ödenen bir ücrettir.. işte burada işverence ödenen primin iş sözleşmesinde kararlaştırılmış olup olmadığı önemli olan noktadır, eğer ki işveren ücrete ek olan primi yazılı veyahut da sözlü olan hizmet akdine -sözlü dahi olsa tanıkla dahi ispat edilebileceğinden- istinaden ödüyorsa, mali kriz içinde olması işçiyi ilgilendirmeyeceğinden ve bu nedenden ötürü işveren ücret, prim, ikramiye, tazminat vs. ödemekten muaf olmadığından, belirttiğiniz yıllara ilişkin primleri de ödemek zorunda kalabilecektir kanaatimce.. ancak, ücrete ek olarak yazılı veya sözlü hizmet sözleşmesine dayalı bir prim ödemesi olmayıp da sadece işverenin kendi tasarrufu ise ödemek zorunda kalmayacaktır, ve ödemek zorunda da tutulamayacaktır.. bu durumda tabiki de o yıllara ait prim ödemesi yapılmayacağını işveren takdir edebilecektir... sorunuzdan ayrık olarak şunu da belirtmek gerekir ki, çalışanların iş akitleri tazminat ödenecek şekilde son bulduğunda, düzenli olarak yapılan bu prim ödemelerinin tazminata esas brüt ücret konusunda esas alınacağı kanaatindeyim... kanımca konuyu bu çerçevede değerlendirmeniz gerekli... kolaylıklar diliyorum...

Prim ödemelerine ilişkin belirsiz süreli iş sözleşmesinde hüküm var. Ancak bu hükümde prim dönemleri iki dönem olarak düzenlenmiş ve bu dönemler için ödeme ocak ve temmuz ayları olarak belirlenmiş.

Yine aynı hükümde "bir önceki dönemde ilan edilen prim verilecek organizasyonlar ve prim oranları; daha sonraki dönem için çalışana hak doğurmaz. İşveren prim vereceği organizasyonları ve oranları her altı ayda bir değiştirebilir veya kaldırabilir"

yazıyor. Bu durumda 2008 ve 2009 yıllarında prim ödemesi uygulamasının kaldırıldığına dayanılabilir mi?

Hizmet akitlerinde prim ödeneceğine ilişkin hüküm var ve hükümde "bir önceki dönemde ilan edilen prim verilecek organizasyonlar ve prim oranları, daha sonraki dönem için çalışana hak doğurmaz, işveren prim vereceği organizasyonları ve oranları her altı ayda bir değiştirebilir veya kaldırabilir" de deniliyor.. ancak, sözleşmelerdeki prime ilişkin işbu hüküm çerçevesinde 2008 ve 2009 yıllarında prim almaya hak kazanmış olan çalışanların o dönemlere ilişkin prim alacakalarının kaldırılabileceğinden bahsedilemez!!... zira prim de ücretin bir çeşiti ve/veya ücrete ek olduğundan, ve İş Kanununda da "ücretin ödenme zamanı" açıkça düzenlendiğinden, 2008 ve 2009 yıllarında prim almaya hak kazanmış olan çalışanların alacakları o yıllardaki prim ödeme zamanlarında doğmuş olduğundan, sonradan (2011 yılında)yapılacak bir düzenleme ile kaldırılamaz!!.. her ne kadar sözleşmelerde "bir önceki dönemde ilan edilen prim verilecek organizasyonlar ve prim oranları, daha sonraki dönem için çalışana hak doğurmaz, işveren prim vereceği organizasyonları ve oranları her altı ayda bir değiştirebilir veya kaldırabilir" hükmü yer alsa da, bu hükmün bir bütün olarak değerlendirmesi, "bir önceki dönemde ilan edilen prim verilecek organizasyonlar ve prim oranlarının daha sonraki dönem için çalışana hak doğurmaması için (kimlerin hak iddia edemeyeceğinin belirlenebilmesi açısından) işverenin prim vereceği organizasyonları ve oranları prim dönemi sonunda (6 ay sonunda/her 6 altı ayda bir) değiştirdiğini ve/veya kaldırdığını belirten bir düzenleme yapması ve bunu çalışanlara tebliğ etmesi gerekliydi" kanaatindeyim... Bu durumda, madem ki 2008 ve 2009 yıllarındaki prim dönemlerinde (6 ayda bir) hükümdeki bu imkan kullanılıp prim ödemelerine ilişkin açıkça bir düzenleme yapılıp da çalışanlara bildirilmedi, o halde sırf "...daha sonraki dönem için çalışana hak doğurmaz..." hükmüne dayanılarak o yıllara ait prim dönemlerine ilişkin prim ödemesi uygulamasının kaldırıldığına ilişkin düzenleme sonradan (2011 yılında) yapılamaz ve ödeme sorumluluğundan kurtulunamaz diye düşünüyorum!!... Kaldı ki bir an için bu hakkın kullanılabileceği düşünülse dahi, 2008 ve 2009 yıllarına ilişkin sözleşmeden kaynaklanan hakkın 2011 yılında kullanılacak olması nedeniyle, "hakkın kötüye kullanılması" kuralının da burada işleyebileceği kanaatindeyim... Belirttikleriniz karşısında benim hukuki yorumumun bu şekildedir!!... Saygılarımla...

prim herhangi bir satış/üretim hedefinin gerçekleşmesine bağlı olarak hakediliyor ve ödeniyorsa 2008-2009 yıllarında çalışanlara objektif hedefler verildi ve kriz nedeni ile bu hedefler gerçekleştirilemedi ise prim verilmemesi normal ancak aksi durumda iş sözleşmesinde yer alıyor ve bence ücret eki ödemelisiniz.