Tüketicinin Başlattığı İlamsız İcra Takibinde Yetkili İcra Dairesi Sorunu

Merhaba,

Sorumu örnekleyerek sormak istiyorum. İstanbul'da yaşayan T, yaz tatili için Antalya'da bulunan H oteline erken rezervasyon ve ödeme yapıyor. Daha sonra, cayma hakkından yararlanmak istiyor ve ödediği paranın iadesini talep ediyor. Ancak otel, T'ye bedel iadesi yapmıyor. Bu durumda T, uyuşmazlık konusu bedelin miktarına göre iadesi için Tüketici Hakem Heyetine başvurabilir ya da Tüketici Mahkemesi'nde dava açabilir bunu biliyoruz. Peki T, bu yolu denemek yerine doğrudan ilamsız icra takibi yapmak isterse icra takibini İstanbul'da başlatabilir mi?

Yani bir diğer deyişle, alacaklının tüketici olduğu bir durumda, tüketici ilamsız icra takibi ile alacağını talep ederse yetkili icra dairesi nasıl belirlenecektir?

Genel kural, borçlunun yerleşim yerindeki icra dairenin yetkili olması yönündedir.

Ancak malumunuz işin içine tüketici hukukundan kaynaklanan bir uyuşmazlık girince borçlunun bulunduğu yer yerine tüketicinin bulunduğu yer icra dairesinde de takip başlatılır ve borçlu borca itirazla birlikte yetki itirazında bulunur ise açılacak itirazın iptali davasında ön sorun olarak incelenecek yetki itirazına karşı tüketici mahkemesi nasıl bir karar verir?

Bu konuda emsal bir karar ya da deneyiminiz varsa paylaşabilir misiniz?

Aşağıdaki kararın sorunuzu cevaplayacağı düşüncesindeyim.

Alıntı: 5. Hukuk Dairesi 2022/11102 E. , 2022/14887 K. "İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi (Tüketici Mahkemesi Sıfatıyla) Taraflar arasındaki davada Ankara 3. Tüketici ile Pozantı Asliye Hukuk (Tüketici Mahkemesi Sıfatıyla) Mahkemelerince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile dosyada son karar bölge adliye mahkemelerinin faaliyete geçmesinden sonra verilmiş ise de iki farklı bölge adliye mahkemesinin yargı çevresinde kalan mahkemelerce karşılıklı olarak yetkisizlik kararı verilmiş olması ve 5235 sayılı Kanun'un 36/3. maddesi gereğince bölge adliye mahkemeleri hukuk dairelerinin görevinin yargı çevresi içerisinde bulunan adli yargı ilk derece hukuk mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek olduğundan yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü: - K A R A R - Dava, itirazın iptali istemine ilişkindir. Ankara 3. Tüketici Mahkemesince, dava konusu edilen icra dosyasına yapılan itiraz ile sadece takip konusu borca yönelik olarak itiraz yapıldığı, icra dairesinin yetkisine itiraz edilmediği bu haliyle icra dairesinin yetkisinin kesinleşmiş olduğu anlaşılmış ise de, gerek dava konusu geçiş işleminin yapıldığı yer, gerekse davalının yerleşim yerinin Adana-Pozantı ilçesi olması, davalının süresinde ve usulüne uygun olarak yetki itirazında bulunmak suretiyle yetkili mahkemeyi de gösterdiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir. Pozantı Asliye Hukuk Mahkemesince (Tüketici Mahkemesi Sıfatıyla) ise, para borcu götürülecek borçlardan olduğundan ifa yerinin davacının yerleşim yeri olduğu, HMK’nın 10. maddesine göre ifa yeri mahkemesinin de yetkili olduğu (Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin 2021/18400 Esas, 2021/5855 Karar sayılı ilamı) değerlendirildiğinde davanın yetki kuralına göre davanın ilk açıldığı yetkili mahkeme olan Ankara 3. Tüketici Mahkemesinde görülmesi gerektiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir. Somut olayda, davacı vekili dava dilekçesi ile birlikte, müvekkili şirket tarafından işletilen köprü ve otoyoldan, davalıya ait 33 ABK 767 plakalı araç ile gerçekleştirilen ihlalli geçiş nedeniyle doğan ve yasal süresi içerisinde ödenmeyen geçiş tutarı ve yasadan kaynaklı para cezasının tahsili amacıyla Ankara 9. İcra Müdürlüğünün 2020/10395 Esas sayılı dosyası ile davalı hakkında başlatılan icra takibine davalının itiraz ettiğini, takibin durduğunu bu nedenle itirazının iptali ile alacağın yasal faizi ve diğer tüm ferileri ile birlikte tahsili için takibin devamına ve borçlu aleyhine % 20'den az olmamak üzere icra inkar tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. 6100 sayılı HMK'nın 6. maddesi gereğince bir davada genel yetkili mahkeme, davalının yerleşim yerinin bulunduğu yer mahkemesidir. Aynı Kanun’un 10. maddesinde sözleşmeden doğan davalar için, sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinin de yetkili olduğu belirtilmiştir ki bu da özel yetkiye ilişkin bir düzenlemedir. Ayrıca 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 89. maddesi uyarınca para alacağına ilişkin davalarda aksi kararlaştırılmadıkça para borcu alacaklının yerleşim yerinde ödenmesi gerektiğinden alacaklının bulunduğu yer mahkemesi de yetkilidir. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un 73. maddesinin beşinci fıkrasında "Tüketici davaları, tüketicinin yerleşim yerinin bulunduğu yerdeki tüketici mahkemesinde de açılabilir." denilmekte ise de bu kural 6100 sayılı HMK’nın yetkiye ilişkin kurallarının yanında bir ek yetki kuralıdır. Bir davada, birden fazla genel ve özel yetkili mahkeme varsa, davacı bu mahkemelerden birinde dava açmak hususunda bir seçimlik hakka sahiptir. Davacı, davasını bu genel ve özel yetkili mahkemelerden hiçbirinde açmaz ve yetkisiz bir mahkemede açarsa, o zaman seçme hakkı davalılara geçer. Dosya kapsamından, davacı şirketin merkezinin ... olduğu, davalının yerleşim yerinin ise ...olduğu, tüketici mahkemesinde görülen davalarda yetki kesin olmadığından ve birden çok mahkemenin yetkili olduğu ve kesin yetki kuralının bulunmadığı bu davada, davacı şirketin merkezinin bulunduğu Ankara 3. Tüketici Mahkemesinde açarak yetkili mahkemeyi seçmiş olduğu anlaşıldığına göre, davanın Ankara 3. Tüketici Mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir. Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK’nın 21 ve 22. maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36/3. maddesi gereğince Ankara 3. Tüketici Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 31.10.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.

Teşekkür ederim meslektaşım. Bu karar dediğiniz gibi işime yarayabilir.

Otoyol dosyalarında başta itirazın iptali davaları konusunda yetki meselesi sorunluydu. Son zamanlarda BAM ve Yargıtay'ın alacaklının bulunduğu yer mahkemelerinin yetkili olduğuna dair kararlar verdiklerini duymuştum ama kararlarına bakmamıştım.

Ben de verdiğim örnekle ilgili olarak İİK m. 50, HMK m. 5 oradan da TKHK m. 73/5 arasında korelasyon kurularak icra takibinin yapılacağı yerin tüketicinin yaşadığı icra dairesi olarak belirlenebileceğini düşünmüştüm. Ama tam olarak olayı yansıtan bir karar bulamamıştım.