Tahkimi Yeterince Biliyor, Yararına İnanıyor Ve İşletiyor Muyuz?

Gözlemleyebildiğim kadarıyla, HUMK.m.516 vd.nda yer alan tahkim yöntemi bizim uygulamamızda pek fazla kullanılamamaktadır. Halbuki tüm borç ilişkilerinde ve özellikle ticari davalarda tarafların güvendikleri bir kişi veya kurumun hakemliğini kabul etmeleri durumunda; hem uyuşmazlık daha kısa sürede ve sulha yakın bir şekilde çözülmüş olacak, hem de yargının dava yükü böylece azalmış olacaktır.

Saygıdeğer meslektaşlarımdan şunları öğrenmek isterim:
1. Tahkim yönteminin yeterince bilinmekte olduğunu ve bu imkanın yeterince kullanılmakta olduğunu gözlemliyor musunuz?
2. Tahkim yolunun işletilmesiyle, uyuşmazlıkların daha sağlıklı çözülebileceği ve dava yükünün de azalacağına inanıyor musunuz?

Merhaba,

1. Hayır,
2. Evet
Saygı ve sevgilerimle
Av. Hulusi Metin

Değerli Meslektaşım,

Tahkim, kanımca insanlık tarihi kadar eski bir yargı yoludur. Ayrıca tabii bir yargı yoludur. Ancak kuralları belirlenir ve geliştirilirse kesin sonuçlar alınabilen yargı yolu olarak insanların yararına sunulabilir. Yararlarını burada saymakla bitiremeyeceğimiz bu yargı yolu, özellikle Avukat meslektaşlarımız tarafından pek benimsenmediğinden (ki bu benimsenmeyiş konu hakkında bilgi sahibi olamamaktan kaynaklanmaktadır), bu güne kadar gelişememiştir.
Kurumsal Tahkim örneği olarak, TOBB ve Ticaret Odaları, özellikle İstanbul Ticaret Odası'nın Tahkim Kurumu pek elverişli kuralları ve kurumu içermesine rağmen başvuru sayısı oldukça azdır.
Gruba yeni katıldığım için şimdilik bu kadarla iktifa etmek istedim. Tahkim ilgi alanımdadır. Tahkimle ilgili basılı bir kitabım da vardır. Aşağıda takdim ediyorum. Tekrar görüşmek üzere:

İHTİLAFLARIN ÇÖZÜM YOLLARI ve TAHKİM
Mevzuat
Açıklamalar
Örnekler

Av. Muharrem BALCI
Danışman Yayınları - İST

Hakemlik kurumunun ülkemizde yaygın kullanılmadığı, hatta iyi bilinmediği hususu doğrudur.

Ancak; belirtmek gerekir ki, tahkim usulünün görünürdeki zaman tasarrufu her zaman gerçeği yansıtmamakta, hatta çoğunda istismara açık bulunmaktadır.

Şöyle ki:

Bilindiği gibi, hakemler fiil ehliyeti olan herhangi bir kişiden biri olabilir. Ayrıca, bu kişiler maddi hukuka göre değil, kanun icabı ''adalet ve nesafet' e göre karar verebilirler. Hatta, yargılama usulünü de istedikleri gibi tayin edebilirler.

Hukukçu olmayan bir kimseyi, sırf zaman kazanmak ve hakemlik müessesesini işlemez kılmak için taraflardan birisi kendi hakemi olarak atayabilir, bu durumda sonuç çıkmayıp, mahkeme müdahalesi sözkonusu olacağından lüzumsuz zaman kaybı oluşturulabilir..

Diğer yandan, noterden düzenlenmemiş bir tahkim sözleşmesini yada tahkim şartı içeren bir anlaşmanın altındaki taraf imzası inkar edilebilir ki bu durumda, imza incelemesi ve tespitini hakem yapamayacağından olay mahkemeye yönelecek, mahkeme kararı kesinleştikten sonra ancak tekrar hakem göreve başlayabilecektir. İmza inkarının tahkimde cezai yaptırımı da bildiğim kadarıyla yoktur. hakemler ihtiyati tedbir kararı veremediği gibi, doğal olarak ihtiyati haciz kararı da verememektedir. Mal kaçırma durumunda olan borçlunun, ihtiyati hacize ''hakem anlaşmasına bağlı olarak'' karşı koyması hakkı olduğundan, rahatlıkla mal kaçırabilecek, alacaklıyı mağdur bırakabilecektir.. İstismara açık bir kurumdur... . şimdilik aklıma gelen sıkıntılar bunlardır..

Ancak, bazı yeni düzenlemeler ve kayıtlarla işler hale getirilebilir ise, elbetteki çok faydalı olacaktır..


Selam ve saygılarımla..

Değerli Meslektaşım,
Şimdilik kısa bir yanıt vermek istiyorum. Konu benim açımdan hem sünekli ilgi çekici, hem de zevkli bir uğraş alanı.
Öncelikle şunu belirtmeliyim ki, Tahkim ile ilgili tüm itirazi kayıtlar genel yargı yolu için de geçerlidir. Tahkim yargısında hakemlerin her türlü ihtiyati tedbir kararı alabilmeleri mümkündür. Bunun için genel yargı yoluna başvurmaları veya tarafları bu konuda yetkilendirmeleri mümkündür.
Elbette ki son önermenize ve dileğinize katılıyorum. Yeniden bazı düzenlemelerle Tahkim yolu daha işler hale gelebilir.
Ancak bundan draha önemlisi, Tahkim yolunun yararlarına inanılmasıdır diye düşünüyorum. Belki o zaman Tahkim yolunu kullanmak isteyenlerin ve kullananların bu yargı yolunun önünün açılabilmesi için uğraş vermeleri mümkün olabilir.
Şimdilik bu duyguyarla selam ve saygılarımı sunarım.
Av. Muharrem BALCI

Sayın meslektaşım Balcı,

Bu konuda basılı kitabı da bulunan değerli bir hukukçu olarak sizin katkılarınız önemli olacaktır. Katkılarınızı bekliyor, selam ve saygılarımı sunuyorum..

Merhaba katılımcılar,

"Yasadan önce yargıç" ...
İşte Baro Hakem Kurulu...
Daha başlarken... Göreceğiz
Saygı ve sevgilerimle
Av. Hulusi Metin

Değerli Meslektaşım,
Baro Hakem Kurulu ile ilgili endişelerinize katılıyorum.
Yargılamanın olmazsa olmaz unsuru olan Savunma mesleğinin değerli üyelerinin kendi kendilerine yetemeyeceği anlayışıyla hazırlanmış Baro Hakem Kurulu Yönetmeliği hakkında, Avukatların kendi aralarındaki veya 3. kişilerle aralarındaki sorunlara çözüm bulmak için değil, iş olsun diye çıkarılmış olduğu izlenimim var.
Yargıçlarla ilgili olası uyuşmazlıklarda Avukatların herhangi bir dahli düşünülebilir mi ki Avukatların mesleki sorunları ile ilgili kurullarda Hakimler yer alabilmekte.
Elbetteki yargının bir unsunu olan yargıçlarımız her türlü uyuşmazlığın çözümünde yeterli bilgi ve yeteneğe sahiptir. Bununla birlikte Avukatlar da, mesleğin kendilerine kazandırdığı bilgi ve yetenekle kendi aralarındaki uyuşmazlıklara çözüm bulabilirler.
Avukatların mesleki uyuşmazlıkları için mecburi tahkim yolu mutlaka gerekli ise, bu kurulda uyuşmazlığın esasına ilişkin bir uzmanın bulunmasında yarar vardır. Bu uzman, her türlü ücret ilişkilerinde yeterli uzmanlığı bulunmayan ve tatbikatta da tüm uyuşmazlıkları bilirkişilere havale etmeye alışmış mahkeme yargıçları olmamalıydı. Bu uzman belki deneyimli Avukat meslektaşmlarımız olabilirdi.
Uygulamada daha bir çok sakıncalar doğurabileceğini düşündüğüm Yönetmelik için yine de Tahkim'i öngörmesi yönünden olumlu buluyorum. Uygulamayı birlikte göreceğiz.

Saygılarımla
Av. Muharrem Balcı

Merhabalar
Müvekkilimle yapmış olduğum yazılı ücret sözleşmem nedeniyle tahkime başvurdum.Sözleşmeye konu olan icra takiplerinde satış aşamasına geldiğimde müvekkilim tarafından haksız olarak azledildim.Azil gerekçesi olarak tahkim yargılamasında ,kendisiyle ve işiyle yeterince ilgilenmediğim ileri sürülmüştü.Sözleşmenin geçerliliğine yönelik bir itirazları olmadığı ve belirlenen rakama da itiraz etmedikleri ,itiraz nedenlerini de kanıtlayamadıkları halde, tahkim heyeti,sözleşmede kararlaştırılan ücrete değil,kamulaştırma yasasına atıfta bulunarak,uygun buldukları bir ücrete hükmettiler.Bu benim sözleşmedeki alacağımın 1/4 kadar bir rakamdı.
Dava şu an temyiz aşamasında.
Sonuç olarak tahkim heyetinin kimlerden oluştuğundan çok,oraya getirilen kişilerin nasıl ve neden getirildikleri ve bu kişilerin niteliği
önemli diye düşünüyorum.Nitelikli insan sorunu yaşıyorsak hangi kurumu var edersek edelim sonuç hüsran oluyor.
Saygılarımla
Av.Kadriye Uysal Gökçadır

Sayın Gökçadır,

Güncel konuya güncel bir örnek verdiniz. Teşekkürler.
Evet sorun; kim, nasıl ?
Bir avukatın ücretini takdir ve teslim edebilmek...
Soruyu (konuyu) tek bir sayfada, çözümüyle birlikte verip, ücretinizi (takdirle birlikte) beklerken :... - yani bu bir sayfaya bu kadar para mı istiyorsunuz !!! yanıtı...

Saygı ve sevgilerimle
Av. Hulusi Metin (İstanbul Barosu)

Tahkim konusunda halkı bilgilendirmek ve bilinçlendirmek ve özel hukuk ilişkilerinde hakem görevi yapmak üzere Türkiye Barolar Birliğinin "tahkim komitesi" oluşturması nasıl olur?

Sayın Meslektaşım,

Baroların Tahkim Komitesi veya başka bir adla Tahkim'i anlatacak kurullar kurması ve bu yolla Tahkemi insanımıza benimsetmesi fikrinize katılıyorum. Belki bu yolla öncelikle meslektaşlarımızın Tahkim'le ilgili bilgilerinin tazelenmesi ve Tahkim yargısına yönlendirilmesi mümkün olabilir.

Ben bunun yanı sıra, Tahkim'i iyi ve sonuca dönük bir yargı yolu olarak gören meslektaşlarımızın kendilerinin oluşturdukları Sözleşmelerde, uyuşmazlıkların çözümünün Tahkim Kurul ve kuralları ile çözümlenebileceği kuralını yazmalarını, özellikle müvekkillerini bu konuda uyarmalarını, Tahkim yargısı sonucunda ortaya çıkmış kararları ve bu kararların oluşmasında önemli yer tutan Tahkim kurallarını müvekkillerine anlatmaları ve aydınlatmalarının daha etkili olacağını düşünüyorum.
Yaptığım Sözleşmelerin (kamu düzenli olanları hariç) uyuşmazlıkların çözümü maddelerinde Tahkim kurul ve kurallarının uygulanacağını şart koşmaktayım.
Selamlar
Av. Muharrem Balcı

Saygıdeğer Meslektaşım,
Gerek teorik düzeyde hazırladığınız eserler gerek uygulamaya yönelik çalışmalarla tahkim konusuna verdiğiniz emeği tebrik ediyor, kolaylıklar ve başarılar diliyorum.

Merhaba,

Baro hakem Kurulları ...
Üyeleri ... Yönetmelik... Uygulama ...
Barolar bu konuya gerçekten gerektiği gibi hazırlandı mı?
Saygılar

Değerli Meslektaşım,
Baroların Tahkim konusuna gerektiği gibi hazırlanıp hazırlanmadığından önce, meslektaşlarımız içinde Tahkim yargısına önem verenlerin hassasiyetinin daha öncelikli olduğunu düşünüyorum.
Meslektaşlarımız, kendi aralarındaki veya müvekkileri ile aralarındaki sorunları Baro Tahkim kuruluna götürmeleri halinde Barolar da bu başvuruları karşılayacak ve Tahkim yargısını kuşatacak gerekli düzenlemeleri yapacaktır kanaatindeyim. Malumunuz "marifet iltifata tabidir".
Sağlıcakla kalın
Av. Muharrem Balcı

Değerli arkadaşım,

Tahkim konusunu fakültede derslerde gördük.
Tahkimin yararlarına sonuna kadar inanıyorum.
Ancak önümüzde psikolojik bir engel var.O da şu;birçok kişiye sözleşme hazırlıyoruz,yardımlarda bulunuyoruz.Eğer ben oraya tahkim şartını koymuş olsam, inanın başım belaya bile girer.
Çünkü;bizim halkımız her nekadar adaletin yavaş işlediğinden, adaletli olmadığından yakınıyorsa da, illaki hakim kararı olacak diye tutturur.
Mahkemede kaybedeceğiniz zaman ve yapacağınız çok büyük bir hatayı telafi edebiliyorsunuz ama tahkim yoluna gittiğiniz zaman yapılabilecek en küçük bir hata ve gecikmeden dolayı çok başımız ağrır.
Sonuç olarak tahkimin yaygın olarak kullanılmamasında hata bizlerde olabilir ama halkın o psikolojik olarak olaya bakmasını nasıl aşarız bilemiyorum. Saygılarımla. Av.Murat Çağlar

Sayın Murat Çağlar,

Mesajınızı okudum. Kanaatimce sorun halkta değil, hukukçulardadır. Halkın bilmemesi kadar normal bir durum olamaz. Bilgi bilimsel olarak aydında, pratik olarak da halktadır. Halkın bilgisi de yine müktesebatındaki yarı bilimsel, yarı pratik bilgilere ve deneyime dayanır.
Ancak şunu biliyoruz ki halk kendi yararına olan bir şeyi çok çabul algılar ve uygulamaya koyar. Tek eksiği öncüdür. Öncülük görevinin bize düştüğünü ifade etmek istiyorum.

Acizane "İhtilafların Çözüm Yolları ve TAHKİM" isimli bir çalışmam var. Kitap DANIŞMAN yayınlarından çıktı. S.Ahmet Adliyesi karşısında Kitapçı Vedat'tan temin edilebilir. Reklam mahiyetinde almayın sakın. Ne kadar önem verdiğimi ifade etmek için söylüyorum.
Dünyanın pek çok ülkesinde genel yargı yolundan daha çok önemsenen Tahkim yargılamasının Türkiye'de yeterli desteği görememesinin en önemli unsurunun bizler olduğunu düşünüyorum.

Düşüncelerinizi beklerim.
Saygılarımla

Av. Muharrem BALCI

Merhaba,

Aslında itiraf etmek doğru olur, tahkim' i sadece halk değil, biz hukukçularda tam anlamıyla bilmiyoruz. Bu bilgi eksikliği sadece, HUMK esasları anlamında değildir, tahkim hükümlerinin uygulamasına da yabancıyız.

Bu konuda, olumlu uğraş veren meslektaşlarımızın, etkin sonuç alabilmeleri için tahkim' in zaman avantajını ve masraf azlığını vurgulamaları ve özellikle aynı tür bir davanın tahkimde sonuçlanma süresi ile mahkemede sonuçlanma süresinin ve masraf karşılaştırmasının yapılması uygun olacaktır.

Ben meslek hayatımda bir kez ve mecburen tahkim' e gitmek zorunda kaldım ama maalesef, kötü niyetli davalının olayı yokuşa sürecek hukuki boşlukları çok ustaca ve insafsızca kullanması nedeniyle, sonuç alamadım.. Hakem heyeti teşekkül ettiğinde, davalı şirket çoktaaan sırra kadem basmıştı. Kendi hakemini seçmediği için mahkemeye başvurup, davalı olacak kişinin de hakemini tayin etmesini istemek zorunda kaldık ne yazıkki mahkeme bunun için duruşma açtığından ve duruşmayı olmayacak kadar uzak bir tarihe attığından atı alan üsküdarı da adapazarını da geçmiş oldu..

Ama yılmadan ve ısrarla üzerine gitmek gerekir diye düşünüyorum. Bu yönde, sözleşmelere hüküm koymaya başladım, inşallah sorun olmaz.. Sorun olursa da sayın üstadımız Av. Balcı' ya müracaat edeceğim..

Sevgi ve saygılarımla.

Merhaba arkadaşlar,
Sayın Muharrem Balcı ve Hukukdoktoru arkadaşım.
Değerli görüşlerinize aynen katılıyorum,katılmamak da elde değil zaten.
Tahkimin uygulanmaması ve yaygınlaşmamasının suçunun kimde olduğunu tartışmadım zaten ve bu suçun bizlerde olduğunun zaten farkındayım.
Sadece öyle bir noktadayız ki, halka önderlik etmeye kalksak bile
başımıza (en azından başıma) neler gelebileceğini ve bunun da halktaki psikolojiden kaynaklandığını vurgulamaya çalıştım.
Yoksa önceki yazımda da belirttiğim gibi tahkimin daha iyi olacağını ben de düşünüyorum.sevgi ve saygılarımla
Av.Murat Çağlar