Yabancı mahkeme kararının tanınmasında yetki

Merhaba,

Yabancı Mahkeme kararı hakkında tanıma davası açacağım. Ancak müvekkil Türk vatandaşı olduğu halde davalı Türk Vatandaşı değil. (vatandaşlıktan izinle çıkmış)

Müvekkilin de davalının da yerleşim yeri Almanya. Hiç Türkiye'de oturmamışlar. Nüfusa kayıtlı oldukları yer var sadece. Ben de nüfusa kayıtlı oldukları yer mahkemesinde dava açmak istiyorum.

Ankara-İzmir-İstanbul Mahkemelerinden birinde değil.

Soru: Yetkili Mahkeme neresi?

Not: "Doğumla Türk Vatandaşı olup da vatandaşlıktan çıkma izni alanlar Türkiye Cumhuriyetinin milli güvenliğine ve kamu düzenine ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla Türk vatandaşlarına tanınan haklardan yararlanmaya devam edeceklerinde boşanma davalarında yabancılık unsurundan söz edilemez." (Ömer Uğur GENÇCAN- Boşanma-Tazminat-Nafaka Hukuku)

Şimdiden teşekkürler...

Stajyer avukat olarak yazıyorum,umarım yazdıklarım yanlış değildir.

Tarafların vatandaşlığının tanıma bakımından herhangi bir önemi yoktur.

Tenfize ilişkin hükümler çerçevesinde yetkili ve görevli mahkeme tespit edilecektir.Zira; Möhuk, yabancı mahkeme kararlarının tenfizi açısından incelemiş,tenfiz şartlarını,tenfiz davasını,dilekçeye eklenecek belgeler,duruşma usulü vb. konuları,kararların tenfizi açısından koymuştur. Tanıma meselesi ise sadece 58-59'da düzenlemiş ve madde 58'de tenfize atıf yapmıştır.

Bu durumda yapılacak iş, tanıma davasında görevli ve "yetkili" mahkeme, yargılama usulü, şartları(karşılıklılık hariç) bakımından tenfiz usulüne bağlanmasıdır.

Dolayısıyla tenfize ilişkin hüküm uygulanacaktır.

Görev ve yetki
MADDE 51- (1) Tenfiz kararları hakkında görevli mahkeme asliye mahkemesidir.
(2) Bu kararlar kendisine karşı tenfiz istenen kişinin Türkiye'deki yerleşim yeri, yoksa sâkin olduğu yer mahkemesinden, Türkiye'de yerleşim yeri veya sâkin olduğu bir yer mevcut değilse Ankara, İstanbul veya İzmir mahkemelerinden birinden istenebilir.

Aşağıdaki kararlar doğrultusunda davalının da Türk Vatandaşlarına tanınan haklardan faydalanabilecekleri gözönüne alındığında acaba Türk Vatandaşı iken nüfus kaydının olduğu yer mahkemesinin ikametgaha karine olabileceği düşüncesi ile davayı nüfusa kayılı olduğu yer mahkemesinde açabilir miyiz?

T.C.
YARGITAY
2. HUKUK DAİRESİ
E. 2005/735
K. 2005/2814
T. 24.2.2005

• BOŞANMA DAVASI ( Yetkili Mahkeme/Nüfusa Kayıtlı Olunan Yerin Karine Olarak Yerleşim Yeri Olduğu - Bir Kimsenin Uzun Süre Yurt Dışında Bulunmasının Yerleşim Yerinin Nakledildiğini Göstermeyeceği )

• YETKİLİ MAHKEME ( Bir Kimsenin Uzun Süre Yurt Dışında Bulunmasının Yerleşim Yerinin Nakledildiğini Göstermeyeceği - Boşanma Davası/Nüfusa Kayıtlı Olunan Yerin Karine Olarak Yerleşim Yeri Olduğu )

• NÜFUSA KAYITLI OLUNAN YER ( Karine Olarak Yerleşim Yeri Olduğu/Bir Kimsenin Uzun Süre Yurt Dışında Bulunmasının Yerleşim Yerinin Nakledildiğini Göstermeyeceği - Boşanma Davası )

4721/m.19, 168
2675/m.28

ÖZET :Bir kimsenin uzun süre yurt dışında bulunması yerleşim yerinin nakledildiğini göstermez.

DAVA : Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen ve yukarıda tarih numarası gösterilen hüküm temyiz edilmekle evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü:

KARAR : Boşanma davasının eşlerden birinin yerleşim yerinde veya davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesinde bakılması gerekmektedir. ( MK. md. 168 ) Yerleşim yeri bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerdir. ( TMK. md. 19/1 ) Nüfusa kayıtlı olunan yer karine olarak yerleşim yeridir. ( NK. md. 4 )

Toplanan delillerden eşlerin Tavşanlı nüfusuna kayıtlı olduğu anlaşılmaktadır. Bir kimsenin uzun süre yurt dışında bulunması yerleşim yerinin nakledildiğini göstermez. Davalı yetkili mahkemeyi doğru göstermiştir. Mahkemece dava dosyasının yetkili Tavşanlı Mahkemesine gönderilmesine şeklinde hüküm kurulması gerekirken 2675 Sayılı Yasanın 28. maddesine yanlış anlam verilerek yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsizdir.

SONUÇ : Temyiz edilen hükmün gösterilen sebeple BOZULMASINA, temyiz peşin harcının yatırana geri verilmesine, işbu kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 24.02.2005 gününde oybirliğiyle karar verildi.

T.C.
YARGITAY
2. HUKUK DAİRESİ
E. 2004/6332
K. 2004/7153
T. 2.6.2004

• BOŞANMA ( Taraflar Evlilikten Sonra Fiilen Bir Araya Gelmediklerinden Ortak İkametleri Bulunmadığı - Yetki İtirazı/Nüfus Kaydının Olduğu Yerin Yerleşim Yerine Karine Oluşturacağı )

• YETKİ İTİRAZI ( Boşanma - Taraflar Evlilikten Sonra Fiilen Bir Araya Gelmediklerinden Ortak İkametleri Bulunmadığı/Nüfus Kaydının Olduğu Yerin Yerleşim Yerine Karine Oluşturacağı )

• YERLEŞİM YERİ ( Boşanma/Taraflar Evlilikten Sonra Fiilen Bir Araya Gelmediklerinden Ortak İkametleri Bulunmadığı - Yetki İtirazı/Nüfus Kaydının Olduğu Yerin Karine Oluşturacağı )

• NÜFUS KAYDI ( Boşanma/Yetki İtirazı - Taraflar Evlilikten Sonra Fiilen Bir Araya Gelmediklerinden Ortak İkametleri Bulunmadığı/Nüfus Kaydının Olduğu Yerin Yerleşim Yerine Karine Oluşturacağı )

4721/m. 19/1, 168
1587/m. 4/1

ÖZET : Taraflar evlilikten sonra fiilen bir araya gelmediklerinden ortak ikametleri yoktur. Bu durumda nüfus kaydının olduğu yer yerleşim yerine karine oluşturur.

DAVA : Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen ve yukarıda tarih numarası gösterilen hüküm temyiz edilmekle evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü:

KARAR : Boşanma veya ayrılık davalarında yetkili mahkeme, eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesidir. ( TMK.168 )

Taraflar Arsin nüfusunda kayıtlıdırlar. Dava, Samsun'da ikame edilmiştir.

Davalı, süresi içinde yetki itirazında bulunmuş, Arsin'i yetkili göstermiştir.

Davacı, kendisinin Almanya'da oturduğunu Türkiye'deki ikametgahının Samsun olduğunu ileri sürerek yetki itirazına karşı çıkmış ve muhtarlıktan alınan ikametgah belgesini delil olarak sunmuştur.

Tanık beyanlarından tarafların resmi nikahtan sonra hiç biraraya gelmedikleri evlilik birliğinin fiilen tesis edilemediği anlaşılmaktadır. Esasen davacı da, nikah kıyıldıktan kısa bir süre sonra Almanya'ya döndüğünü kabul etmektedir. Buna göre eşlerin davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturmaları söz konusu değildir. Nüfus kaydının bulunduğu yer, yerleşim yerinin o yer olduğuna karine oluşturur. ( Nüfus Kanunu mad.4/1 ) Muhtarlık belgesi, Türk Medeni Kanununun 19/1. maddesinde tanımlanan yasal yerleşim yerini göstermez. Davacı kadın evlilik öncesi Kumru nüfusuna kayıtlıdır. Bu bakımdan, davalının yetki itirazının kabulü ile dava dilekçesinin yetkisizlik sebebiyle reddine karar verilmesi gerekirken işin esasının incelenmesi doğru görülmemiştir.

SONUÇ : Temyiz edilen hükmün gösterilen sebeple BOZULMASINA, bozma nedenine göre diğer yönlerin incelenmesine yer olmadığına, temyiz peşin harcının yatırana geri verilmesine, iş bu kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 02.06.2004 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

T.C.
YARGITAY
2. HUKUK DAİRESİ
E. 2003/1832
K. 2003/3367
T. 11.3.2003

• SEÇİMLİK YETKİ HAKKI ( Boşanma Davası/Eşlerden Birinin Yerleşim Yeri - Son Defa Altı Aydan Beri Birlikte Oturdukları Yer Mahkemesi )

• BOŞANMA DAVALARI ( Seçimlik Yetki Hakkının Davacıya Ait Olduğu - Yetkili Mahkeme )

• YETKİli MAHKEME ( Boşanma Davası/Eşlerden Birinin Yerleşim Yeri - Son Defa Altı Aydan Beri Birlikte Oturdukları Yer Mahkemesi )

• İKAMETGAHA KARİNE ( Boşanma Davası - Nüfusa Kayıtlı Olunan Yer )

• NÜFUS KAYDI ( İkametgahın Karinesi Olması - Aksinin Aynı Derecede Bir Belge İle İspatlanması Gereği )

4721/m.168
1086/m.9, 23
1587/m.4

ÖZET : Boşanma davalarında seçimlik yetki hakkı davacıya aittir. Nüfus kaydı ikametgaha karine teşkil edeceğinden, aksinin aynı derecede bir belge ile isbatlanması gerekir.

DAVA : Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen ve yukarıda tarih numarası gösterilen hüküm temyiz edilmekle evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü:

KARAR : Medeni Kanunun 168. maddesi; boşanma davalarında yetkili mahkemenin eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesi olduğunu hükme bağlamıştır. Karine olarak nüfusa kayıtlı olunan yer yerleşim yeridir. ( NK.md.4 ) Seçimlik hakkının kullanılması davacıya aittir. Davacı nüfusa kayıtlı olduğu Kozaklıda davayı açmıştır. Davalı eşinin yerleşim yerinin Kozaklı olmadığına dair bir delil getirmemiştir.Gerçekleşen bu durum karşısında yetki itirazı reddedilip, işin esasının incelenmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırıdır.

SONUÇ : Temyiz edilen hükmün gösterilen sebeple BOZULMASINA, temyiz peşin harcının yatırana geri verilmesine, 11.03.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi.

T.C.
YARGITAY
2. HUKUK DAİRESİ
E. 2002/4239
K. 2002/5088
T. 11.4.2002

• BOŞANMA DAVASI ( Yetkili Mahkemenin Eşlerden Birinin Yerleşim Yeri Veya Davadan Evvel Son Defa Altı Aydan Beri Birlikte Oturdukları Yer Mahkemesi )

• YETKİLİ MAHKEME ( Boşanma Davasında Eşleden Birinin Yerleşim Yeri Veya Davadan Evvel Son Defa Altı Aydan Beri Birlikte Oturdukları Yer Mahkemesinin Yetkili Olması )
• İKAMETGAH ( Boşanma - Bir Kimsenin Sürekli Kalma Niyetiyle Oturduğu Yer Olması )

• NÜFUS KAYITLARI ( Boşanma - İkametgaha Karine Teşkil Etmesi )

1086/m.23
4721/m.168,19
1587/m.4

ÖZET : Boşanma veya ayrılık davalarında yetkili mahkeme, eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan evvel son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesidir. Yerleşim yeri, bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerdir. Nüfus kayıtları ikametgaha karine teşkil eder.

DAVA : Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen ve yukarıda tarih numarası gösterilen hüküm temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü:

KARAR : Boşanma veya ayrılık davalarında yetkili mahkeme, eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan evvel son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesidir ( TMK.M.168 ).

Yerleşim yeri, bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerdir ( TMK.m.19. ).

Nüfus kayıtları ikametgaha karine teşkil eder ( 1587 sayılı Nüfus Kanunu m. 4/1 ).

Taraflar 26.5.2000 tarihinde evlenmişler dava dilekçesi ve cevap layihasındaki açıklamalara göre 17.11.2000 tarihinde fiilen ayrılmışlardır. Evlendikleri tarihten fiilen ayrıldıkları tarihe kadar Çiğli'de oturdukları tartışmasızdır.

Dava, 28.8.2001 tarihinde Karşıyaka'da açılmıştır.

Taraflar Banaz'da nüfusa kayıtlıdırlar. Davalı, itirazında yetkili mahkeme olarak Uşak'ı göstermiştir.

Davalının yerleşim yerinin Uşak olduğuna dair delil yoktur. Davalı yetki itirazında yetkili mahkemeyi Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 23. maddesinde açıklandığı üzere doğru göstermediğinden bu itiraz dinlenemez. İşin esasının incelenmesi gerekirken yetkisizlik kararı verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.

SONUÇ : Temyiz olunan hükmün gösterilen nedenlerle BOZULMASINA, temyiz peşin harcının yatırana geri verilmesine, oybirliğiyle karar verildi.

Sayın Nur Hayat Buran;
Yetkinin kesin olmadığı durumlarda (tanıma davasında kesin yetki söz konusu değildir) cevap dilekçesinde karşı tarafın yetki itirazında bulunması halinde mahkeme tarafından dikkate alınır. Tanıma davasında karşı tarafın yapmış olduğu yetki itirazına şimdiye kadar karşılaşmadım. Sizde rahatlıkla bulunduğunuz yerdeki Asliye Hukuk Mahkemesinde yabancı mahkeme kararının tanınmasını isteyebilirsiniz.

Alıntı: Aşağıdaki kararlar doğrultusunda davalının da Türk Vatandaşlarına tanınan haklardan faydalanabilecekleri gözönüne alındığında acaba Türk Vatandaşı iken nüfus kaydının olduğu yer mahkemesinin ikametgaha karine olabileceği düşüncesi ile davayı nüfusa kayılı olduğu yer mahkemesinde açabilir miyiz?

Kararlara dayanak olan nüfus kanunu; Nüfus Hizmetleri Kanunu yürürlükten kaldırdı. Bu kanunda nüfusa kayıtlı olanan yerine karine olduğuna ilişkin hükme yer verilmedi. Ancak, Merkezi kayıt sisteminde beyan edilen bir adres varsa bu kapsamda bir yerleşim yeri olduğundan bahsedebiliriz, düşüncesindeyim...