Bankalarin Çek Yapraklarindan Sorumluluklari

Merhabalar.Değerli Meslektaşlarım benim sorum sıkça karşılaştığım ve malesef hukuk bilmedikleri halde bilmiş tavırlar sergileyerek bizi üzen bankalarla alakalı.
Sorum şu:
1)Müvekkilin elinde bulunan çekler mevcut.Fakat müvekkil bu çekleri karşılıksız kaşesinden sonra cirolamış yani alacağın temliki durumu söz konusu.Bunun yanında çek teminat bedellerinin ödenmesi yönünde bankaya yaptığımız başvuru muhatap banka tarafından çek üzerindeki imzaların keşideciye ait olmadığı gerekçesiyle reddedildi.
2)Bir diğer taraftan müvekkilin bankaya ibraz ettiği çeklerden birinin keşide tarihi değiştirilmiş ve fakat bu değişiklik keşidecinin parafı ve imzası atılmak suretiyle yapılmış bir değişiklik yani değiştirilen keşide tarihi yanında keşidecinin parafı mevcut.İşbu çekten kaynaklanan çek teminat bedelini talep etmemiz üzerine muhatap banka keşide tarihindeki değişiklikten bahisle çekte tahrifat olması nedenini gerekçe göstererek çeke karşılıksız kaşesi yerine çekte tahrifat olması nedeniyle çek hakkında işlem yapılamamıştır şeklinde kaşe basmıştır.Çek teminat bedelini talep etmemiz üzerine de yine aynı gerekçe ile talebimizi reddetmiştir.
3)Yukarıda izah etmeye çalıştığım şartlar çerçevesinde acaba bu çeklerin teminat bedelleri için icra takibi başlatsak sonuç elde edebilirmiyiz?Özellikle karşılıksız kaşesi vurulduktan sonra cirosu bulunan şahsın normal şartlar altında çek teminat bedelini talep etme hakkı doğar mı?
Bankanın çekteki imzanın keşidecinin imzası olmaması nedeniyle çek teminat bedelini vermekten imtina etmesi yasal mıdır?
Biliyorum uzun bir soru oldu ama yardım ederseniz memnun olurum.Özellikle bu konuda elinde Yargıtay içtihatları bulunan arkadaşlardan yardım bekliyorum.
Şimdiden teşekkürler...

T.C.

YARGITAY

19. HUKUK DAİRESİ

E. 2004/8079

K. 2005/3559

T. 4.4.2005

• İTİRAZIN İPTALİ DAVASI ( Faize Faiz Yürütülecek Biçimde İtirazın İptaline Karar Verilmesinin de Borçlar Kanununa Aykırı Olması )

• KARŞILIKSIZ ÇEKTE BANKANIN SORUMLULUĞU ( Çekin Süresinde Bankaya İbrazının Karşılığı Bulunmaması Halinde Yasa Gereğince Bankanın Sorumlu Olduğu Agari Miktarın Ödenmesi Talebini de İçermesi )

• KEŞİDECİ İMZASININ KONTROLÜ ( Bankanın Çekteki Keşideci İmzasını Kontrol Etme Yükümlüğü Bulunmakta Olup Çekin Sıhhati Bakımından Mahkemece Çekteki İmzanın Keşideciye Ait Olup Olmadığının Araştırılması )

3167-1/m.10

2004/m.67

6762/m.713,727

818/m.104

ÖZET : Çekin süresinde bankaya ibrazı, karşılığı bulunmaması halinde yasa gereğince bankanın sorumlu olduğu asgari miktarın ödenmesi talebini de içerir. TTK.nun 713 ve 727. maddeleri uyarınca bankanın çekteki keşideci imzasını kontrol etme yükümlülüğü bulunmakta olup, çekin sıhhati bakımından mahkemece çekteki imzanın keşideciye ait olup olmadığı hususunda araştırma ve inceleme yapılarak bankanın sorumluluğu yönünden uygun sonuç dairesinde bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmediği gibi, benimseme biçimi bakımından da faize faiz yürütülecek biçimde itirazın iptaline karar verilerek BK.nun 104/son maddesine aykırılık oluşturulması yanlıştır.
DAVA : Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Davacı vekili, hamil olan müvekkilinin çeki 10.11.2003 tarihinde bankaya ibraz ettiğini, davalı bankanın keşideci imzasının benzeşmemesi nedeniyle arkasını 21.11.2003 tarihinde yazarak çek bedelini ödemediğini, 3167 sayılı Yasanın 10. maddesi gereği her çek yaprağından muhatap bankanın 300.000.000.-TL.ye kadar sorumlu olması nedeniyle davalı banka hakkında yapılan takibe itiraz edildiğini ileri sürerek itirazın iptalini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davacının çekinin keşideci imzası ile benzeşmediğinden ödeme yapmadıklarını belirterek, davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
Mahkemece, bankaya ibraz edilen çekin şekil unsurlarının olması nedeniyle ödemekten kaçınamayacağı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı banka vekilince temyiz edilmiştir.
Çekin süresinde bankaya ibrazı, karşılığı bulunmaması halinde yasa gereğince bankanın sorumlu olduğu asgari miktarın ödenmesi talebini de içerir. TTK.nun 713 ve 727. maddeleri uyarınca bankanın çekteki keşideci imzasını kontrol etme yükümlülüğü bulunmakta olup, çekin sıhhati bakımından mahkemece çekteki imzanın keşideciye ait olup olmadığı hususunda araştırma ve inceleme yapılarak bankanın sorumluluğu yönünden uygun sonuç dairesinde bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmediği gibi, benimseme biçimi bakımından da faize faiz yürütülecek biçimde itirazın iptaline karar verilerek BK.nun 104/son maddesine aykırılık oluşturulması yanlıştır.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı banka vekilinin temyiz itirazlarının kabulüyle hükmün BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine, 4.4.2005 gününde oybirliğiyle karar verildi.


T.C.

YARGITAY

HUKUK GENEL KURULU

E. 1998/12-642

K. 1998/650

T. 30.9.1998

• GERİYE DÖNÜŞ CİROSU

• CİRO ( Alacağın temliki )

• ÇEKİN BANKAYA İBRAZINDAN SONRA CİRO EDİLMESİ

• CİRO SİLSİLESİ

6762/m.588,702,705

ÖZET : Gerek isme yazılı, gerekse hamiline yazılı çeklerde ciro silsilesi içerisinde yer alan kişiler için ayrıca geriye dönüş cirosuna gerek yoktur.
DAVA : Taraflar arasındaki “itiraz” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; İstanbul 5.İcra Tetkik Mercii Hakimliğince davanın reddine dair verilen 28.5.1997 gün ve 1995/314 E-1997-503 K.sayılı kararın incelenmesi davacı muteriz vekili tarafından istenilmesi üzerine,
Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin 8.10.1997 gün ve 1997/9701-10331 sayılı ilamı:
( … Kambiyo senetleri ile ilgili hak sahipliğini ispat külfeti hakkındaki TTK. 588 ve 702. maddelerinde senedi elinde bulunduranın kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde selahiyetli hamil sayılacağını öngörmüştür. Takip konusu çekleri bankaya ibraz eden Behçet Şafak olup ibrazdan sonra takip yapan hamile bir cirosu yoktur. Hukuk genel Kurulu’nun 24.4.1996 tarih 1996/12-136 Esas, 1996/288 Karar sayılı kararında da açıklandığı gibi, hamile yazılı bir çekin bankaya ibrazından sonra ciro edilmeksizin başkasına elden devri olanaksızdır. İbrazdan sonra alacaklının çekde hak sahibi olabilmesi için TTK. 705. maddesi uyarınca adına alacağın temliki sonucu doğuran bir cironun bulunması gerekir. O halde, takip alacaklısı yetkili hamil olmadığından takibin iptaline karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde istemin reddi isabetsizdir. . . ) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosya da ki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
KARAR : Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 26.12.1990 gün ve 1990/12-579-658 sayılı kararında isme yazılı çeklerde ciro silsilesi içersinde yer alan ve çeki elinde bulunduran kişiye ayrıca geriye dönüş cirosuna gerek bulunmadığı belirlenmiştir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 24.4.1996 tarih ve 1996/12-136 esas 1996/288 sayılı kararında ise hamile yazılı çeklerde ciro silsilesi içersinde yer almayan takip alacaklısına, çekin muhatap bankaya ibrazından sonra temlik cirosunun yapılması gerektiği vurgulanmış olup hamiline yazılı çeklerde de ciro silsilesi içersinde yer alan kişiler için ayrıca böyle bir ciro zorunluluğu getirilmemiştir. O nedenle sözü edilen Hukuk Genel Kurulu kararlarında; gerek isme yazılı, gerekse hamiline yazılı çeklerde ciro silsilesi içersinde yer alan kişiler için ayrıca geriye dönüş cirosuna gerek bulunmadığı belirlendiğinden her iki karar arasında çelişki bulunmamaktadır. Bu nedenle, Mercii Hakimliğinin Hukuk Genel Kurulu kararları arasında çelişki bulunduğu hususundaki görüşü yerinde değilsede, anılan görüşün kararda belirtilmesinin sonuca etkili olmamasına, göre Usul ve Yasa’ya uygun bulunan direnme kararının onanması gerekir.
SONUÇ : Davacı muteriz vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile, direnme kararının yukarıda açıklanan nedenlerle ( ONANMASINA ), oybirliği ile karar verildi.
yarx

T.C.

YARGITAY

19. HUKUK DAİRESİ

E. 2004/9172

K. 2005/2222

T. 3.3.2005

• KARŞILILSIZ ÇEK ( Bankanın Sorumlu Olduğu Miktarın İbraz Sırasında İstenmemiş Olması Sonradan İstenmesine Engel Teşkil Etmediği )

• BANKANIN ÇEK YAPRAĞINDAN SORUMLULUĞU ( Her Çek Yaprağından Dolayı Üç Yüz Milyon TL İle Sorumlu Olduğu - Bu Miktarın İbraz Sırasında İstenmemiş Olması Daha Sonradan İstenmesine Engel Teşkil Etmediği )

• KISMİ ÖDEME ( Kısmi Ödemenin Kabul Edilmediğine Dair Davacı Tarafça İmzalanmış Belge Bulunmadığından Bankanın Çek Yaprağından Sorumlu Olduğu - İbraz Sırasında İstenmemiş Olması Sonradan İstenmesine Engel Teşkil Etmediği )

3167-1/m. 10

ÖZET : Karşılıksız çıkan her çek yaprağından dolayı muhatap banka 300.000.000.TL ile sorumludur. Bu miktarın ibraz sırasında istenmemiş olması daha sonradan istenmesine engel teşkil etmez. Kısmi ödemenin kabul edilmediğine dair davacı tarafça imzalanmış belge de bulunmadığından davanın kabulüne karar verilmesi usul ve yasaya uygundur.
DAVA : Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Davacı vekili, 3167 Sayılı Yasanın 10. maddesi uyarınca karşılıksız çıkan çeklerden dolayı, bankaların çek başına 300.000.000.- TL sorumlu olduklarını, davalı finans kurumuna ibraz edilen çekin karşılıksız çıkması üzerine davalı aleyhine sorumlu oldukları bu miktarın tahsili için takibe geçtiklerini, davalının haksız itirazı sonucu takibin durduğunu belirterek İtirazın iptaline ve % 40 tazminata karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, öncelikle davaya asliye ticaret mahkemesinde bakılması gerektiğini, ayrıca davacının çekin ibrazı anında kendisine önerilen kısmi ödemeyi kabul etmeyerek çek aslını istediği, çek arkasında "kısmi ödeme kabul edilmemiştir" kaşesi bulunduğunu, bunun müvekkilini ibra anlamına geldiğini bildirerek davanın reddi ile kötü niyet tazminatına hükmedilmesini istemiştir.
Mahkemece, toplanan delillere göre, 3167 Sayılı Yasanın 10. maddesi uyarınca süresinde ibraz edilip de karşılıksız çıkan her çek yaprağından dolayı muhatap bankaların 300.000.000.-TL ile sorumlu olduğu, bu miktarın ibraz sırasında istenmemiş olmasının daha sonra istenemeyeceği anlamına gelmediği, kısmi ödemenin kabul edilmediğine dair davacı tarafça imzalanmış bir belge de olmadığı gerekçeleriyle davanın kısmen kabulüyle 300.000.000.- TL alacak için itirazın iptaline, inkar tazminatına hükmedilmesine yer olmadığına karar verilmiş; hüküm, davalı vekilince temyiz edilmiştir.
SONUÇ : Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalı vekilinin yerinde görülmeyen bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı onama harcının temyiz edenden alınmasına, 03.03.2005 gününde oybirliğiyle karar verildi.
yarx
T.C.

YARGITAY

19. HUKUK DAİRESİ

E. 2004/6909

K. 2005/1234

T. 15.2.2005

• İTİRAZIN İPTALİ ( Karşılığı Olmayan Çek Yönünden Her Çek Yaprağı Nedeniyle Bankanın Sorumlu Olduğu Bedelin Ödenme Amacıyla Yapılan İcra Takibine Vaki İtiraz Nedeniyle )

• KARŞILILSIZ ÇEK ( Çekin Süresinde Bankaya İbrazının Karşılığı Olmayan Çekler Yönünden Bankanın Sorumlu Olduğu Miktarın Ödenmesi Talebini de İçermesi )

• BANKANIN ÇEK YAPRAĞINDAN SORUMLULUĞU ( Her Çek Yaprağından Dolayı Üç Yüz Milyon TL ile Sorumlu Olduğu-Çekin Süresinde Bankaya İbrazının Karşılığı Olmayan Çek Yönünden Bankanın Sorumlu Olduğu Miktarın Ödenmesi Talebini de İçermesi )

2004/m.67

3167-1/m.10

6762/m.713,724,727

ÖZET : Çekin süresinde bankaya ibrazı karşılığı bulunmaması halinde yasa gereğince bankanın sorumlu olduğu asgari miktarın ödenmesi talebini de içerir. Bu nedenle mahkemenin ibraz sırasında ayrıca böyle bir talepte bulunmadığına ilişkin red gerekçesi yerinde değildir.
DAVA : Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Davacı vekili, müvekkilinin davalı bankanın mudisi olan davadışı Erol Suat Türkten aldığı çeklerin karşılığının olmadığının anlaşıldığını, 4814 sayılı "çekte ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanunla Değişik yapılmasına ilişkin Kanunun 9. maddesi gereğince beher çek yaprağı için 300.000.000.-TL. toplam 900.000.000.-TL. ödeme davalı tarafına yapılmayınca girişilen icra takibine haksız olarak itiraz edildiğini ileri sürmüş ve itirazın iptali ile %40 icra inkar tazminatının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı taraf duruşmalara gelmediği gibi cevap dilekçesi de vermemiştir.
Mahkemece bankanın sorumlu olduğu miktarı ödememesi ilişkin talebin çekin ibraz edildiği anda yapılması gerektiği ibraz tarihi olan 8.9.2003 tarihinde çek bedelleri müsait olmadığından ödemenin yapılamayacağı ve çek asıllarının hamili olan davacıya iade edildiği ayrıca TTK.nun 724. maddesi gereğince çekler sahte olduğu için takibe itiraz eden davalının ödeme yapmamasının yasaya uygun bulunduğu gerekçeleri ile davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekilince temyiz edilmiştir.
Çekin süresinde bankaya ibrazı karşılığı bulunmaması halinde yasa gereğince bankanın sorumlu olduğu asgari miktarın ödenmesi talebini de içerir. Bu nedenle mahkemenin ibraz sırasında ayrıca böyle bir talepte bulunmadığına ilişkin red gerekçesi yerinde değildir.
TTK.nun 713 ve 727. maddeleri uyarınca bankanın çekdeki keşideci imzasını kontrol etme ve yükümlülüğü bulunmakta ve mahkemece çekteki imzanın keşideciye ait olup olmadığı yönünden araştırma ve inceleme yapılarak bankanın sorumluluğu bakımından uygun sonuç dairesinde bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine, 15.2.2005 gününde oybirliğiyle karar verildi.