İlamli Takİpte Menfİ Tespİt Davasi

Merhaba Sayın Meslektaşlarım,

İİk. 41. maddesindeki düzenleme doğrultusunda ilamlı takip konusu yapılan borca ilişkin ( itfa ve zamanaşımı dışındaki sebeplerle ) menfi tespit davası açılabileceğine ilişkin sadece Yargıtay 4. H.D 'nin 18.11.1971 tarih, 1971/8497 E.-9729 K. sayılı kararı ile Yargıtay 19. H.D 'nin 17.05.1996 tarih, 1996/3301 E.-4868 K. sayılı kararlarını bulabildim. Konuya ilişkin Yargıtay 'ın daha yeni tarihli kararlarını benimle paylaşacak meslektaşlarıma şimdiden teşekkür ederim.

Zekiye Kaptanoğlu

Sayın meslektaşım bir tek bunu bulabildim
T.C.
YARGITAY
11. HUKUK DAİRESİ
E. 2004/5023
K. 2005/1472
T. 21.2.2005
• KÖTÜNİYET TAZMİNATINA HÜKMEDİLMESİ GEREĞİ ( Kısmen Ödenen Alacak İçin de Takip Açılmış Olması )
• KISMİ ÖDEME ( Ödenen Alacak Kısmı İçin de Takip Açılmış Olması Nedeniyle Kötüniyet Tazminatına Hükmedilmesi Gereği - İcranın Geri Bırakılması Davasında İleri Sürülmeyen Harici Ödeme İddiasının Sonradan Menfi Tesbit veya İstirdat Davasına Konu Edilemeyeceği )
• HARİCİ ÖDEME İDDİASI ( Ödenen Kısma İlişkin Tekrar Takip Açılmış Olması Nedeniyle Kötüniyet Tazminatına Hükmedilmesi Gereği - İcranın Geri Bırakılması Davasında İleri Sürülmeyen Harici Ödeme İddiasının Sonradan Menfi Tesbit veya İstirdat Davasına Konu Edilemeyeceği )
• İCRANIN GERİ BIRAKILMASI DAVASINDA HARİCİ ÖDEMENİN İLERİ SÜRÜLMEMİŞ OLMASI ( Sonradan Açılan Menfi Tesbit veya İstirdat Davasında Bu İddianın Kesin Hüküm Nedeniyle Dinlenemeyeceği )
• MENFİ TESPİT DAVASINDA HARİCİ ÖDEME İDDİASININ DİNLENEMEMESİ ( İcranın Geri Bırakılması Davasından Önceki Harici Ödemenin Bu Davada İleri Sürülmemiş Olması Nedeniyle Kesin Hüküm Etkisi )
• KESİN HÜKÜM ETKİSİ ( İcranın Geri Bırakılması Davasında İleri Sürülmeyen Harici Ödeme İddiasının Sonradan Menfi Tesbit veya İstirdat Davasında İleri Sürülemeyeceği )
2004/m.33,41,72
1086/m.237
ÖZET : 1- Davalı alacaklı vekilinin, haricen tahsil ettiğini açıkça işbu davada kabul ettiği ve alındı belgeleriyle de sabit 1.250.000.000 lira için de takip başlatmakta kötüniyetli olduğunun kabulü ile davacı yararına kötüniyet tazminatı hükmedilmesinde bur usulsüzlük yoktur.
2- Dava, ilama dayalı takip borcunun tamamına ilişkin menfi tespit istemine ilişkindir.
İlamlı icra nedeniyle borçlu olmadığı parayı ödemek zorunda kalan borçlunun, 72'nci madde uyarınca, istirdat davası açmak hakkı bulunduğuna ilişkin İİK.nun 33/son madde hükmünden, borçlunun ilamlı icrada menfi tespit davası açamayacağı sonucuna varılmamalıdır. Zira, aynı Kanun'un 41'nci madde hükmündeki genel yollama, 72'nci maddenin tümünü de kapsar. Alacaklı, İcra mahkemesinin icranın geri bırakılması talebinin reddi kararına dayanarak, menfi tespit davasına karşı kesin hüküm itirazında bulunamaz. Çünkü, icra mahkemesi kararları maddi anlamda kesin hüküm teşkil etmez. Buna karşılık, borçlu, hükmün verildiği tarihten önceki dönemde borcun ödenmiş olduğunu ileri sürerek, İstirdat davası veya menfi tespit davası açamaz. Çünkü, borçlunun bu iddialarını dava sırasında ileri sürmesi gerekirdi, aksi halin kabulü, maddi anlamda kesin hükme aykırı düşer.
Somut olayda davacı, davalı olduğu o dava sırasında yaptığı ve dava sonunda aleyhine hükmedilen 1.250.000.000 lira, belgeli harici ödemenin o davanın davacı, işbu davanın davalı vekilince o dava dosyasında yansıtılmadığını ileri sürerek, menfi tespit isteminde bulunmasına ve o ilamı temyiz ettiğini iddia etmemiş olmasına, takip dosyası içeriğinden de temyiz ettiğinin anlaşılmamasına göre, o ilamın verilmesinden önceki dönemde yaptığı ödemeye ilişkin menfi tespit isteminde bulunamayacağının ilke olarak kabulü gerekir.
DAVA : Taraflar arasında görülen davada Antalya Asliye 6. Hukuk Mahkemesi'nce verilen 06.11.2003 tarih ve 2003/249-2003/1423 sayılı kararın Yargıtay'ca incelenmesi davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi Salih Çelik tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü:
KARAR : Davacı vekili, müvekkili aleyhine davalı sigortanın Antalya Asliye Ticaret Mahkemesi'ne açtığı dava üzerine verilen yetkisizlik kararı ile dosyanın gönderildiği Sandıklı Asliye Hukuk Mahkemesi'nce karar verilmeden önce, müvekkilinin, davalı sigorta vekiline değişik tarihlerde haricen toplam 1.250.000.000 lira ödeme yaptığı halde, bu ödemelerin dava dosyasına yansıtılmadığını, 1.250.000.000 liranın 03.08.2000 tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte müvekkilinden tahsiline karar verildiğini ve bu ilamda yazılı asıl alacak, işlemiş faiz, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin tahsili için müvekkili aleyhine takip başlatıldığını ileri sürerek, müvekkilinin borçlu olmadığının tesbitini, toplam alacak olan 3.062.500.000 TL. üzerinden % 40 kötüniyet tazminatının tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davacının o dava sırasında ödediği 1.250.000.000 TL. kısmi ödemenin değişik tarihlerde ve geç yapıldığını, -bir bölüm faiz borcunun devam ettiğini, ödenen meblağın sehven takip talebinde yer aldığını, bakiye takip borcunun miktarı belirlenerek, buna göre hüküm tesisi gerektiğini savunmuştur.
Mahkemece, dosya kapsamına göre, davalı vekilinin beyanı dikkate alındığında davanın kabulü gerektiği gerekçesiyle, davanın kabulü ile takibe konu alacak ile ilgili davacının borçlu olmadığının tespitine, asıl alacak miktarı olan 1.250.000.000 lira üzerinden % 40 kötüniyet tazminatının tahsiline karar verilmiştir.
Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.
1- Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına ve davalı alacaklı vekilinin, haricen tahsil ettiğini açıkça işbu davada kabul ettiği ve alındı belgeleriyle de sabit 1.250.000.000 lira için de takip başlatmakta kötüniyetli olduğunun kabulü ile davacı yararına kötüniyet tazminatı hükmedilmesinde bur usulsüzlük bulunmamasına göre, davalı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
2- Dava, ilama dayalı takip borcunun tamamına ilişkin menfi tespit istemine ilişkindir.
İlamlı icra nedeniyle borçlu olmadığı parayı ödemek zorunda kalan borçlunun, 72'nci madde uyarınca, istirdat davası açmak hakkı bulunduğuna ilişkin İİK.nun 33/son madde hükmünden, borçlunun ilamlı icrada menfi tespit davası açamayacağı sonucuna varılmamalıdır. Zira, aynı Kanun'un 41'nci madde hükmündeki genel yollama, 72'nci maddenin tümünü de kapsar. Menfi tespit davası, bir eda davası olan istirdat davasının öncüsü olup, menfi tespit davası açılmasında hukuki yarar bulunduğu açıktır. Buna göre, İcra mahkemesince İcranın geri bırakılması talebi reddedilen veya İcranın geri bırakılması yoluna hiç başvurmamış olan borçlu, ilamlı icrada, borcunu İcra dairesine ödemeden önce, ilamın verildiği tarihten sonraki dönemde borcun itfa edilmiş olduğunu ileri sürerek, alacaklıya karşı bir menfi tespit davası açabilir. Alacaklı, İcra mahkemesinin icranın geri bırakılması talebinin reddi kararına dayanarak, menfi tespit davasına karşı kesin hüküm itirazında bulunamaz. Çünkü, icra mahkemesi kararları maddi anlamda kesin hüküm teşkil etmez. Buna karşılık, borçlu, hükmün verildiği tarihten önceki dönemde borcun ödenmiş olduğunu ileri sürerek, İstirdat davası veya menfi tespit davası açamaz. Çünkü, borçlunun bu iddialarını dava sırasında ileri sürmesi gerekirdi, aksi halin kabulü, maddi anlamda kesin hükme ( HUMK.nun 237'nci maddesi ) aykırı düşer. ( Bkz. Prof. Dr. Baki Kuru, İcra ve İflas Hukuku, El Kitabı, İstanbul, 2004, Sh.817,818 )
Somut olayda, davacı yukarıda yapılan iddia özetinden de anlaşılacağı üzere, davacı, davalı olduğu o dava sırasında yaptığı ve dava sonunda aleyhine hükmedilen 1.250.000.000 lira, belgeli harici ödemenin o davanın davacı, işbu davanın davalı vekilince o dava dosyasında yansıtılmadığını ileri sürerek, menfi tespit isteminde bulunmasına ve o ilamı temyiz ettiğini iddia etmemiş olmasına, takip dosyası içeriğinden de temyiz ettiğinin anlaşılmamasına göre, o ilamın verilmesinden önceki dönemde yaptığı ödemeye ilişkin menfi tespit isteminde bulunamayacağının ilke olarak kabulü gerekir.
Ne var ki, davalı vekili, yukarıda yapılan savunma özetinden de anlaşılacağı üzere, 1.250.000.000 liranın toplam alacağından düşülerek, bakiyesine hükmedilmesi gerektiğini yanıt dilekçesinde kabul etmiş olup, bu kısmi kabulü çerçevesinde, mahkemece belirlenecek borç miktarı gözetilerek, davanın kısmen kabulüne karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçe ile takip alacağının tamamına ilişkin davanın kabulü doğru olmamıştır.
SONUÇ : Yukarıda ( 1 ) nolu bentte açıklanan nedenle, davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine, ( 2 ) nolu bentte açıklanan nedenle, temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün, davalı yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 21.02.2005 tarihinde oybirliğiyle karar verildi

İlginize çok teşekkür ederim. Ancak, mesajımda da belirttiğim üzere, açmak niyetinde olduğum menfi tespit davası borcun ödendiği veya zamanaşımına uğradığı iddialarına dayanmamaktadır.