Yargıtay Kararları Eşliğinde Olağanüstü Zamanaşımı İle İktisap

I) Devlete kalan taşınamazlar, tapuda kayıtlı olsun ya da olmasın zamanaşımı yoluyla kazanılamaz.

1)emvali metruke
2) Osmanlı padişahlarına ait olup devlete kalan taşınmazlar (431 sayılı kanun)
3)Mübadelelerde devlete intikal eden taşınmazlar
4)MK.708 uyarınca devlete ait olacağı hüküm altına alınan sahipsiz yerler
5) Medeni Kanun 501 uyarınca mirasçı bırakmaksızın devlete kalan taşınmazlar.

“Somuıt olayda; kayıt maliki Fatma mirasçı bırakmadan 02.02.1959 tarihinde vefat etmiştir. Eski MK.nun 448, yeni TMK.nun 501. maddesi hükmüne göre; mirasçı bırakmadan vefat eden kişinin terekesi Devlete intikal eder. Bu yolda Devlete kalan bir taşınmazın MK.nun 713/2. maddesi hükmü uyarınca kazanılması mümkün olmaz. Mahkemece, uyuşmazlığın yanlış nitelendirilerek kazanma koşullarının oluştuğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş olması doğru görülmemiştir. (8. HUKUK DAİRESİ E. 2003/2061 K. 2003/2436 T. 14.4.2003)

6) İmar planında yol olarak bırakılan yer tapuya kaydedilemez, zamanaşımı ile iktisap edilemez. (8. HD, 23.9.1997, 1081/5450)

7)Ara yol mahiyetinde olduğu ve kamu malı mahiyetinde sayılacağı, zamanaşımı ile iktisap edilemeyeceği hakkında (8. HD, 2010/4459 E, 2010/4780 K, 14.10.2010)

8)sulak yeri, zamanaşımı ile iktisap edilemez. ( 8. HD, 24.1.2003, 271/412)

9)Eğrek ve zevat yerleri, zamanaşımı ile iktisap edilemez. (8. HD, 14.9.2004, 5030/5627)

10)Baraj gölü havzasında kalan yerler, zamanaşımı ile iktisap edilemez. (8. HD, 1.10.2004, 4609/6316)

11) Kıyı kenar çizgisi içinde kalan yerler, zamanaşımı ile iktisap edilemez. (8. HD, 23.6.2003, 3940/4653)

12) Orman içi boşluklar, zamanaşımı ile iktisap edilemez. (8. HD, 30.9.2002, 6607/6707)

13) Birinci ve ikinci derecedeki sit alanında kalan taşınmazlar, zamanaşımı ile iktisap edilemez. (7. HD, 16.3.2011, 2485/1592)

14) Eski eserlerin zamanaşımı ile iktisap edilemez. (8. HD, 15.7.2008, 2009/3947)

15) Aktif nehir yatağı, zamanaşımı ile iktisap edilemez.(8. HD, 29.3.2002, 2235/23620)

16) Hazine tarafından el konulan Suriye uyruklulara ait taşınmazlar, zamanaşımı ile iktisap edilemez. (8. HD, 3.3.2008, 1820/1140)

17)Kaçak ve yitik kişilerden Devlete kalan taşınmazlar, zamanaşımı ile iktisap edilemez. (7. HD, 22.12.2005, 3877/4047)

18) Cami, mescit, çeşme gibi aynı ile intifa edilen vakıf taşınmazları, zamanaşımı ile iktisap edilemez. (8. HD, 6.2.1968, 5914/633)

19) İcrateynli vakıf taşınmazları, zamanaşımı ile iktisap edilemez. (8. HD, 13.6.2002, 202/4845
)
20) Tescil davaları kamusal ağırlıklı, kamu düzenini ilgilendiren davalar olması nedeniyle usuli kazanılmış hakkın istisnaları arasında olup, mahkemece taşınmazın zilyetlikle kazanılabilecek yerlerden olup olmadığının kendiliğinden araştırılması gerekmesine göre, daha önce ileri sürülmese de, dava konusu taşınmazın kanunlar uyarınca devlete kalan ve zilyetlikle kazanılamayacak yerlerden olduğunun anlaşılması, ya da daha önceden tapulu olup, yeniden tapuya tescil ettirilmesinin ve bu şekilde mükerrer tapu kaydının oluşturulmasının istenmesi gibi bir durumla karşılaşıldığında, daha önce usuli kazanılmış hak oluştuğu iddiasının dinlenmesine imkan bulunmamaktadır. (HUKUK GENEL KURULU E. 2005/8-512 K. 2005/535 T. 28.9.2005)

21. 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 18/2. maddesine göre de, kanunlar uyarınca Devlete kalan taşınmaz malların zamanaşımı yolu ile kazanılması olanaksızdır. Bu gerekçe ile davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde redde karar verilmesi doğru değil ise de, hüküm redde ilişkin olup, sonucu itibariyle doğru olmaktadır. (8. HUKUK DAİRESİ E. 2007/5351 K. 2007/5517 T. 15.10.2007)



II)
1)Malikin kim olduğunun anlaşılamaması; malik sütunu boş bırakılmış olması sicilde kimliğinin müphem ve yetersiz olarak gösterilmiş olmasından kaynaklanır.

2) Taşınmaz mal sahibinin kim olduğunun bilebilmesine yarayacak gerekli bilginin tapu sicilinden çıkarılmasının imkansız olmasıdır. (8. HD, 5.10.1998, 5037/9732)

3)Tapuda malik görünen kimsenin adresinin tespit edilememesi, malikin kim olduğunun bilinmediği anlamına gelmez. (8. HD, 28.01.2010, 5122/312)

4)Bir kimsenin kim olduğunun belli olmaması için, gerçekte böyle bir kişin olmaması ve tüm aramalarına rağmen bilinememesi gerekmektedir.(8. HD, 4.11.1991, 11016/150066)

5) Dava konusu taşınmaza revizyon gören Eylül 299 tarih 12 sıra nolu tapunun tedavülü sonucu oluşan Teşrini Sani 1926 tarih 15 sıra nolu tapuda davalı şahıslar intikalen hak sahibi olarak görülmektedir. TMK'nun 713/2 maddesinde açıklanan "malikin tapu kütüğünden anlaşılamaması" sebebine dayanılabilmesi için öncelikle mal sahibinin kim olduğunun bilinebilmesine yarayacak bilgilerin ve belgelerin tapu sicilinden çıkarılmasının imkansız olması gerekir. Kadastro tutanağı ve dayanak tapu kayıtlarındaki bilgilere göre kayıt malikleri bilinmeyen kişiler olmayıp, aksine bilinen ve tanınan kişilerdir. Kadastro tutanak ve dayanak tapu kayıtları ile dosya kapsamına göre davalıların kim oldukları belli olduğuna göre, mahkemece yazılı şekilde davanın reddine karar verilmesinde herhangi bir isabetsizlik görülmemiştir. (8. HUKUK DAİRESİ E. 2005/3681 K. 2005/4555 T. 20.6.2005

III) Anayasa Mahkemesinin 17.03.2011, E 2009/58, K 2011/52 Sayılıl kararı ile yirmi yıl önce ölmüş ibaresi iptal edilmiştir. Ancak 8. Hukuk Dairesi, Anayasa mahkemesinin iptal kararına kadar koşullarının tamamlanmış olmasını kazanılmış hak oluşturacağına karar vermiştir. (8. HD, 22.11.2011, 5084/7468)

IV) Gaip kişinin malları hakkında zamanaşımı sürecinin başlangıcı gaiplik kararından itibaren başlar. (8. HD, 22.12.2011, 6205/7505)

V) 1)Hayvan otlatmak malik sıfatıyla zilyetliği ifade etmez. (8. HD, 28.2.1983, 1686/2033)

2) Devletin vaziyet ettiği hakimiyeti altında bulundurduğu taşınmazların kişinin malik sıfatı ile zilyet bulunmasına yasal olanak yoktur. (HGK. 4.12.1991, 16- 539/624)

3) Taşınmaz içerisindeki kendiliğinden yetişen kamışların kurtulup hayvan yemi yapılması zilyetlik olarak kabulü mümkün değildir. (17. HD, 9.2.1998, 540/253)

4) Zilyedi olduğu taşınmaz için kira bedeli veya kendiliğinden ecrimisil ödeyen zilyedin malik sıfatıyla zilyet olduğundan söz edilemez.(Oğuzman/Seliçi- Eşya Hukuku Sh. 446)

VI)26.5.1954 Tarihli İBK’ya göre, mirasçıların birbirine karşı malik sıfatıyla zilyetliğe dayanarak dava açamayacaktır.

VII) TMK.m.713/1
1)Zilyetlikle birleşmeyen vergi kaydı, değer taşımaz. (7. HD, 13.10.1988, 389/9212)

2)a)Zilyedin zamanaşımından faydalanabilmesi için, zilyetliği davasız olmalıdır. Davanın hak kazandırıcı zamanaşımı zilyedine karşı açılmış olması ve aynı zamanda olumlu sonuçlanmış olmalıdır. Ancak, 19.10.2007 tarih 1/1 sayılı İBK ya göre, süre koşuluyla dava reddedilirse yeni süre işlemeye başlar.

b) Dava dışı uyuşmazlık zamanaşımı işlemesine engel olmaz.

c) Taşınmazın zamanaşımı ile kazanılmayacak yerlerden olduğuna ilişkin savunması, zamanaşımı keser. (20. HD, 28.11.2002, 7594/9830)

3. Zilyetliğin devam etme süresi 20 yıldır. Zilyet, kendisi önceki zilyetin şartları varsa zilyetlik sürelerinden yararlanabilir.

VIII)1) Bu tür davalarda dava; kayıt malikine, kayıt maliki ölmüş ise mirasçılara karşı açılır. Kayıt maliki mirasçı bırakmış ise, Hazine'nin bu tür davalarda yer alma olanağı bulunmamaktadır. Mirasçı bırakmamış ise, Hazine'nin son mirasçı sıfatıyla davada yer alması mümkündür. Taraf teşkilinin usulüne uygun şekilde tamamlandığının açıklığa kavuşturulması amacıyla yapılması gereken iş; davacı tarafa kayıt maliki hanesinde ismi geçen kişinin mirasçılarını gösterir Hazine'nin de taraf olduğu hasımlı veraset belgesi davası açması için süre ve imkan vermek, davacı tarafın açacağı hasımlı veraset davasının sonucunu beklemek, alınacak veraset belgesi sonunda Hazine'nin mirasçılık durumuna göre delillerini de değerlendirerek hüküm kurmak olmalıdır. Alınacak veraset belgesinde Hazine'nin mirasçı olmaması halinde Hazine aleyhine açılan davanın şimdiki gibi sıfat yokluğundan reddine karar verileceği ve işin esası ile ilgili bir hüküm kurulacağı açıktır. (8. HUKUK DAİRESİ E. 2011/6782 K. 2012/131 T. 17.1.2012)


2) a)Mahkeme gazete ile bir defa taşınamazın bulunduğu yerde uygun araç ve aralıklarla en fazla üç defa böyle bir davanın mevcudiyetini ilan edecektir.
b) İlanda dava konusu taşınmazın yeri ve vasıfları iyice belirlenmelidir.
c) Tescil davası sonuçlanıncaya kadar itiraz yoluyla davaya katılmak mümkündür.

3) Mahkeme kararında, taşınmaz niteliği, yeri, sınırları ve yüzölçümü belirtilir. Karara taşınmazın uzmanlarca düzenlenen teknik bilgileri içeren krokisi de eklenir.

4) Mahkemece, karşılık davanın süresinde açılmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Gerçektende HUMK.nun 203. maddesi hükmüne göre de, karşılık davanın esas hakkındaki davaya ilişkin cevap layihası ile birlikte açılması gerekir. Somut olayda, dava anılan madde de yazılı süre açılmamış ise de, 01.01.2002 tarihinde yürürlüğe giren TMK.nun 713. maddesinin 6. fıkrasında aynen " davalılar ve itiraz edenler aynı davada kendi adlarına tescile karar verilmesini isteyebilirler" denilmiştir. Usule ilişkin bu hüküm derdest davalara uygulanacağından süreye bağlı olmaksızın yasal hasım durumunda bulunan Hazinenin dava konusu edilen bir yerin adına tescilini isteme hakkı bulunmaktadır. Mahkemece anılan hüküm gözönünde tutulmaksızın Hazinenin isteğinin reddine karar verilmiş olması doğru görülmemiştir. Kural olarak başkası tarafından kazanılmayan bir yer Hazineye ait sayılacağından koşulları mevcut olduğu takdirde Hazinenin isteğinin değerlendirilerek tescile karar verilmesi gerekir. Mahkemece, Hazinenin isteği tartışılıp değerlendirilmeden karşılık davanın süresinde açılmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş olması yerinde görülmemiştir. (8. HUKUK DAİRESİ E. 2003/4272 K. 2003/4619 T. 20.6.2003)



IX) 1) davacının zilyetliği ile bir arazinin kullanım süresi ve niteliğini en iyi belirleme yöntemi hava fotoğraflarıdır. Yeniden yapılacak keşifte yerel bilirkişi ve tanıklar keşif yerine davetiyeyle çağrılmalı ve keşif yerinde dinlenmeli, taşınmaz üzerinde tarımsal ekonomik amacına uygun zilyetliğin hangi tarihte başladığı ve dava tarihine kadar kim tarafından ne şekilde, ne kadarlık kısım üzerinde sürdürüldüğü, tarımsal amaç dışında taşınmazda herhangi bir kullanımın bulunup bulunmadığı hususları yerel bilirkişi ve tanıklardan ayrıntılı şekilde sorulmak suretiyle açıklığa kavuşturulmalıdır. Beş kişilik uzman bilirkişi kurulu marifetiyle iki ayrı tarihte çekilmiş 5-10’ar yıllık belirli dönemleri içeren stereoskopik çift hava fotoğrafının bulunup bulunmadığı usulüne uygun şekilde Harita Genel Komutanlığı'ndan, fotoplan, fotoğrametrik ve fotometrik paftaların ise İl Kadastro Müdürlüğü'nden getirtilmeli, uzman ziraat mühendisi bilirkişiler aracılığı ile taşınmazın gerek komşu taşınmazların değişik yerlerinden çukurlar açtırılarak, toprak numuneleri aldırmalı, laboratuar ortamında toprak analizleri yaptırılmalı, diğer tüm haritaların keşifte uygulanması yaptırılarak taşınmazın niteliği ve kullanım süresinin, ne kadar kısmının ne zaman kullanılmaya başladığının, kullanımın halen devam edip etmediğinin, çevre taşınmazlarla benzer ve ayrılan özelliklerinin, sebeplerinin belirlenmesine çalışılmalı, tanık ve yerel bilirkişi sözleri, bilimsel esaslara göre hazırlanan bilirkişi raporlarıyla denetlenmeli, taşınmazın niteliği ve tarımsal amaçlı zilyetlik başlangıç tarihi ile süresi ayrı ayrı tespit edilmeli, bu tespitler haritalar üzerinde çevresi ile birlikte taşınmazı ve anlatılan uygulamaları da içerir şekilde gösterilmelidir. (8. HUKUK DAİRESİ E. 2013/2629 K. 2013/10363 T. 2.7.2013)