Değerlendirme- 10- Davaya Cevap- Karşı Dava- Ön inceleme

CEVAP DİLEKÇESİ

----- Davalı, cevap dilekçesini, davanın açılmış olduğu mahkemeyeverir.Cevap dilekçesine davacı sayısı kadar örnek eklenir.Cevap dilekçesi,havale edildiği tarihte verilmiş sayılır. Cevap dilekçesinin örneği mahkemetarafından davacıya tebliğ edilir. (HMK.m.126)

----- Cevap dilekçesininverilmesi herhangi bir harca tabi değildir, ancak uygulamada İstanbul’daki bazımahkemeler davalıdan da gider avansı almaktadır ki bu yanlış bir uygulamadır.Zira gider avansı sadece davacıdan alınır, davalıdan herhangi bir avans ya daharç alınmaz.
Ancak, davalı, dilekçenin tebliğiiçin gerekli giderleri ödemelidir. (Pekcanıtez-Atalay- Özekes. Medeni Usul Hukuku Sh. 465. 13. Bası) AncakUmar’a göre, tebliğ giderinin davacının yatırdığı gider avansından karşılanmasıgerektiği görüşündedir. (Umar- Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi. Sh. 378) Ancak,Umar’ın görüşüne katılmak mümkün değildir, zira davalının herhangi bir harçyatırmakla yükümlü olmasa da Tebligat kanunun 34/II uyarınca davalı tebligatgiderini yatırmalıdır aksi takdirde cevap dilekçesi vermemiş sayılacaktır.

----- Cevap dilekçesini verme süresi, dava dilekçesinin davalıyatebliğinden itibaren iki haftadır. Ancak, durum ve koşullara göre cevapdilekçesinin bu süre içinde hazırlanmasının çok zor yahut imkânsız olduğudurumlarda, yine bu süre zarfında mahkemeye başvuran davalıya, bir defayamahsus olmak ve bir ayı geçmemek üzere ek bir süre verilebilir. Ek cevap süresitalebi hakkında verilen karar taraflara derhâl bildirilir.(HMK.m.127)

------ Cevap süresinin uzatılması halinde eksürenin ne zaman başlıyacağı konusunda mahkemelerin değişik uygulamalarıvardır. Pekcanıtez’e göre, Cevap süresi, iki haftalık sürenin bitimindenitibaren başlayacaktır. Davalının cevap süresinin uzatılmasını talep ettiğitarih esas alınarak süre uzatılmaz. (Pekcanıtez-Atalay-Özekes. Medeni Usul Hukuku Sh. 465. 13.Bası)

------ Cevap süresinin uzatılmış sayılabilmesi içinmahkemenin yapılan talebi olumlu bir şekilde karara bağlamış olması gerekir.Mahkeme talep hakkında olumlu veya olumsuz bir karar vermemişse, süre uzatılmışsayılmaz. (Yılmaz. Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi. Sh. 828)

------- Süresi içinde cevap dilekçesi vermemiş olan davalı, davacınındava dilekçesinde ileri sürdüğü vakıaların tamamını inkâr etmiş sayılır.(HMK.m.128)
HMK.m.128, daha önce, HUMK ‘dayer almayan bir hükümdür.
----- Davaya cevap vermemiş olduğu gerekçesiyledavayı inkar etmiş sayılan davalı, inkar çerçevesinde yapacağı savunma,savunmayı genişletme anlamına gelmez. (Yılmaz. Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi.Sh. 830)

------ Cevap dilekçesinde aşağıdaki hususlar bulunur:

a) Mahkemenin adı.

b) Davacı ile davalının adı, soyadı ve adresleri; davalı yurt dışında iseaçılan dava ile ilgili işlemlere esas olmak üzere yurt içinde göstereceği biradres.

c) Davalının Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası.

ç) Varsa, tarafların kanuni temsilcilerinin ve davacı vekilinin adı, soyadı veadresleri.

d) Davalının savunmasının dayanağı olan bütün vakıaların sıra numarası altındaaçık özetleri.

e) Savunmanın dayanağı olarak ileri sürülen her bir vakıanın hangi delillerleispat edileceği.

f) Dayanılan hukuki sebepler.

g) Açık bir şekilde talep sonucu.

ğ) Davalının veya varsa kanuni temsilcisinin yahut vekilinin imzası






------- HMK.m.119 ile HMK.m.130 arasındakifarklardan biri, HMK.M.119 da, mahkemenin vereceği bir haftalık süre, davadilekçesi bakımından “kesin” olarak nitelemesine rağmen HMK.m.130 da verilensüre, kesin değildir. İkinci olarak, dava dilekçesi bakımından “mahkemeninadı”ndaki eksiklik, süre verilmesini gerektiren bir hal olarak öngörülmemişkencevap dilekçesinde, “mahkemenin adı”ndaki eksiklik süre verilmesini gerektirenbir hal olarak sayılmıştır. Benzerşekilde dava dilekçesinde “açık bir şekilde talep sonucu” gösterilmemesi süreverilmesini gerektiren bir hal olarak sayılmışken, cevap dilekçesinde açık birşekilde talep sonucu” gösterilmemesi süre verilmesini gerektiren bir hal olaraksayılmamıştır. (Yılmaz. Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi. Sh. 834)

------ Cevap dilekçesinin verilmesinden sonra, cevap süresi dolmamış olsa bile ilk itirazlar ileri sürülemez. (HMK.m.131)

KARŞI DAVA

----- Karşı dava açılabilmesi için; Asıldavanın açılmış ve hâlen görülmekte olması,Karşı davada ileri sürülecek olantalep ile asıl davada ileri sürülen talep arasında takas veya mahsupilişkisinin bulunması yahut bu davalar arasında bağlantının mevcut olması şarttır.(HMK.m.132)
Bu şartlar olmadan karşı dava açılacak olursa,mahkeme, talep üzerine yahut resen, karşı davanın asıl davadan ayrılmasına;gerekiyorsa dosyanın görevli mahkemeye gönderilmesine karar verir

----- Davadan feragatten sonra, davalı karşı davaaçarsa, karşı davaya bakılabilir mi? Karşı davanın açılabilmesi için derdest (açılmış ve halen görülmekteolan dava) bir dava olmalıdır. Şeklen derdest bir dava bulunsa bile, davanınson bulunduğuna ilişkin mahkeme kararı Yargıtay’ca bozulmadıkça karşı davaaçılamaz. (Kuru- Hukuk Muhakemeleri Usulü Cilt 4- Sh. 3891. Altıncı Baskı)

------- İdari yargının görevine giren bir konuda,adli hukuk mahkemesinde karşı dava açılabilir mi? Karşı davanın dinlenebilmesiiçin asıl davanın tabi bulunduğu yargılama usulüne tabi olması gerekir. İdariyargıyı ilgilendiren bir dava karşı dava olarak açılmışsa, HMK.132/ 2 uyarıncatefrik kararı vererek yargı yolu farklılığı nedeniyle görevsizliğine ve idariyargı merciine başvurmada muhtariyetine karar verir.

-------- Takas için karşı dava açılması zorunluolmayıp sadece takas savunmasında bulunmakla yetinilebilir. Bu takdirde davaharcı yatırılması gerekmez. Ancak karşı alacağın miktarı, asıl davada istenenalacaktan daha fazla ise ve davalı bu fazlayı da hüküm altına aldırmakistiyorsa, o zaman fazla alacağın davalıdan tahsili için harç yatırılmasıgerekir.( 4. HD, 2.10.1997, 5050/9059)

---- Davalının takas savunması ileri sürmesi ile,takas edilen alacağı hakkında zamanaşımı kesilir, çünkü, takasın ilerisürülmesi, BK.m.133/2 anlamında “defi” davadır. (HGK 10.10.1979, 11/1143-1292)

------ Davalının takas etmek istediği karşılıkalacağının miktarı, asıl davada istenen alacaktan daha kadar veya ondan daha azise, davalının bir karşılık dava açmasında hukuki yarar yoktur. (Kuru- HukukMuhakemeleri Usulü Cilt 4- Sh. 3903. Altıncı Baskı)

----- Takas için karşı dava açılmış olmasıhalinde, mahkeme, asıl dava konusu alacağın mevcut olduğu sonucuna varırsa,asıl davayı takas nedeniyle reddeder ve davalının fazla alacağının davacıdanalınmasına karar verir, Bu halde mahkeme, asıl davacıyı, hem reddedilen davasıhem de davalının karşı davasının tamamı için vekalet ücretine hükmeder. (Kuru-Hukuk Muhakemeleri Usulü Cilt 4- Sh. 3905 Dipnot 50. Altıncı Baskı)

------ Davalı, davacının istediği alacağın mevcutolmadığı iddiasında ise, talebini terditli olarak belirtmek zorundadır. Yaniasıl alacağın mevcut olmadığından davanın reddine, asıl davacıdan alacaklıolduğumdan alacağımın davacıdan tahsiline; asıl alacağın mevcur olduğunusonucuna varılırsa, takas talebimin kabulü ile, fazla alacağın tarafıma ödenmesine karar verilmesi şeklinde talebinikurmalıdır.

------- Yargıtay, davalı taşkın yapı sahibinintemliken tescil talebini savunma yoluyla ileri sürülebileceğine kararvermektedir. (HGK 17.5.1995, 1-311-5159)

---------Bir tespit davasınakarşı aynı hukuki ilişkiye dayanarak karşı eda davası açabilir. (Kuru- HukukMuhakemeleri Usulü Cilt 4- Sh. 3917. Altıncı Baskı)
------ Yargıtay 2. Hukuk Dairesi bir kararındaıslah yoluyla karşı dava açılmayacağı görüşündedir.(2. HD, 2008/13544 e VE2009/15234)

----- Karşı davaya karşı, dava açılmaz.

-----Karşı dava, cevap dilekçesiyle veyaesasa cevap süresi içinde ayrı bir dilekçe verilmek suretiyle açılır.Süresindensonra karşı dava açılması hâlinde, mahkeme davaların ayrılmasına karar verir. (HMK.m.133)Asıldavanın herhangi bir sebeple sona ermesi, karşı davanın görülüp kararabağlanmasına engel oluşturmaz. (HMK.m.134)

CEVABA CEVAP VE İKİNCİ CEVAP DİLEKÇESİ

------ Davacı, cevap dilekçesinin kendisinetebliğinden itibaren iki hafta içinde cevaba cevap dilekçesini; davalı dadavacının cevabının kendisine tebliğinden itibaren iki hafta içinde ikincicevap dilekçesini verebilir. (HMK.m.136)

------ Davacının cevaba cevap veikinci cevap dilekçesinin verilmesi için öngörülen süreler, cevap süresininuzatılmasına ilişkin hükümler kıyasen uygulamak suretiyle uzatılabilir. (HMK.m.136-Hükümet gerekçesi)

ÖN İNCELEME

------- Hukuk Muhakemesi Kanunu ile dilekçelerin verilmesindensonra ve tahkikat aşamasından önce gelmek üzere “ön inceleme” adıyla yeni biryargılama aşaması kabul edilmiştir. Mahkeme ön incelemede; dava şartlarını ve ilkitirazları inceler, uyuşmazlık konusunu tam olarak belirler, hazırlık işlemleri ile tarafların delillerini sunmaları ve delillerinin toplanması içingereken işlemleri yapar, taraflarınserbestçe tasarruf edeceği davalarda onları sulhe teşvik eder ve bu hususlarıtutanağa geçirir. (HMK.m.137)

------ Ön incelemetamamlanmadan ve gerekli kararlaraalınmadan tahkikata geçilemez ve tahkikat için duruşma günü verilemez.

------- Öninceleme duruşması yapıldıktan sonra(hemensonra) aynı duruşmada tahkikata daha sonra sözlü yargılamaya geçip hükümverebilir mi? Uygulamada da, Ön inceleme duruşması yapıldıktan sonra, hemen tahkikata duruşmasına geçilmekte ve delillerin değerlendirilmesine geçilmektedir. Ancak, uygulama tam oturmadığından önincelemeden sonra da deliller toplanmaya devam edilmekte,bu nedenle de eski uygulamadan farkı kalmamıştır. Hatta öninceleme aşaması davaları en az bir yıl uzatmıştır. Eski uygulamaya eklenen sadece uzun süren öninceleme duruşmaları olmuştur. Yani öninceleme aşaması yargılamayı hızlandırmamış aksine geciktirmiştir. Bu sistemin işleyebilmesi için hakimin uyuşmazlığı tam olarak belirleyebilmesi gerekmektedir. İş yoğunluğu içinde, dava dosyasına hakim olunmadan yapılan öninceleme duruşma tutanakları ile bunu gerçekleştirmeden uzak olduğugörülmektedir. Ayrıca, hakimlerindosyaya hazırlanmadan öninceleme duruşmaları yapmaları gibi avukatlar da(taraflar da) dava dilekçesi veönincelemede delilleri eklemediğinden ve getirttirilmesi gereken yerlerden deliller getirtilmediğinden, tahkikat aşaması da yine delil toplama aşaması olarak görülmeye devam edilmektedir.

------- Hakim dilekçelerin verilmesinden sonra,dosyayı inceleyerek tek tek dava şartları ve ilk itirazların tamam olup olmadığına bakmalıdır. Eğer dava şartlarıve ilk itirazlar eksikse o zaman duruşmaaçmadan gerekli kararı vermelidir. (Pekcanıtez-Atalay- Özekes. Medeni Usul Hukuku Sh. 482. 13. Bası) Mahkemegerekli görüyorsa bu hususları duruşmalı da inceleyebilir.

------- Öninceleme duruşmasına davet meşruhatlıdavetiyeyle olacaktır. Bu davetiyede hem normal duruşmadavetiyesindeki hususlar hem de önincelemeye ilişkin hususlara yerverilecektir.

------- Önincelemede kural olarak, tanık dinleme,belge inceleme, keşif yapma gibi işlemler yapılmaz.

------ Ön inceleme tutulan tutanak özel önemesahiptir, tutanakta yer almayan hususlar, tahkikatın konusu olamaz. (Pekcanıtez-Atalay-Özekes. Medeni Usul Hukuku Sh. 487. 13.Bası)
------ Öninceleme tek duruşmada tamamlanır. Zorunluolan hallerde, bir defaya mahsus olmaküzere, yeni bir duruşma günü tayin edilebilir.(HMK.m.140/4)

------- Ön inceleme duruşmasında, taraflarındilekçelerinde gösterdikleri, ancak henüz sunmadıkları belgeleri mahkemeyesunmaları veya başka yerden getirttirilecek belgeleri getirttirilebilmesiamacıyla gereken açıklamayı yapmalarıiçin iki haftalık kesin süre verilir. (HMK.m.140/5)

------- Şayet ön inceleme duruşmasına iki taraf damazeretsiz gelmezse, ya da taraflardan biri gelip diğeri mazaretsiz gelmez ve gelen de yargılamaya devam etmekistemezse, dosyanın işlemden kaldırılmasınakarar verilmesi gerekir. (Pekcanıtez-Atalay- Özekes. Medeni Usul Hukuku Sh. 489. 13. Bası)

------ Taraflar, cevaba cevap ve ikinci cevap dilekçeleri ileserbestçe; ön inceleme aşamasında ise ancak karşı tarafın açık muvafakati ileiddia veya savunmalarını genişletebilir yahut değiştirebilirler. Ön incelemeduruşmasına taraflardan biri mazeretsiz olarak gelmezse, gelen taraf onunmuvafakati aranmaksızın iddia veya savunmasını genişletebilir yahutdeğiştirebilir. Ön inceleme aşamasının tamamlanmasından sonra iddia veyasavunma genişletilemez yahut değiştirilemez. (HMK.M.141)

----- Davalı cevap dilekçesi vermezse, davacı ve davalı için cevap süresinin sonaermesinden itibaren yasak başlayacaktır. (Pekcanıtez-Atalay- Özekes. Medeni Usul Hukuku Sh. 475. 13. Bası)

----- Ön inceleme duruşması tamamlandıktansonra, hâkim tahkikata başlamadan önce, hak düşürücü süreler ile zamanaşımıhakkındaki itiraz ve def’ileri inceleyerek karara bağlar. (hmk.m.142)