Bozma uyarınca değişen dava türünün ıslahı

Sayın meslektaşlarım,
Kat karşılığı inşaat yapan müteahhitten (tapuya şerh edilmeyen) satım vaadi sözleşmesi ile alınan dairenin müteahhit tarafından tapuda başkasına satımı üzerine, tapu maliki aleyhine 2004 yılında tapu iptal ve tescil davası açılmıştır.
Dava iki defa reddedilmiş (her iki kararın bozulmasından sonra)yapılan yargılamada bu defa dava kabul edilmiş, ancak bu karar da, dava konusu dairenin dava sırasında satılmış olması nedeniyle, davacıya yeni malikin davaya dahil edilmesi veya davasını tazminata çevirmesi gerektiği hatırlatılmadan tapu iptali ve tescil kararı verilmiş olması nedeniyle üçüncü kez bozulmuştur.
Dava bugüne kadar tapu iptal ve tescil olarak görüldüğü için (2004 tarihli ilk yargılamada belirlenen) 100.000 TL değer üzerinden yürütülmüş, keşif ve bilirkişi incelemesi hiç yapılmamıştır.
Dairenin değeri bugün için 300.000 TL civarındadır. Dava tazminata dönüştüğü için keşif ve bilirkişi incelemesi yapılarak güncel değerin tespit edilmesi muhtemeldir. Ancak dava kabul edilecek olsa bile bozmadan sonra ıslah yapılamayacağı kabulü karşısında 100.000 TL üzerinden mi hüküm verilecektir? Dava türünün değişmesinin bozmadan sonra ıslah yapılamayacağı kuralına bir etkisi olacak mıdır? Diğer yandan ilk davadan itibaren 10 yılı aşkın süre geçtiği dikkate alındığında ek dava hala mümkün olabilecek midir?
Değerli katkılarınız için şimdiden teşekkürler.

Sayın ÖZBUDAK,
1-Sorunuz çok açık olmamakla birlikte;açılan tapu iptal ve tescil davası(aynen ifa) dava konusu taşınmazın aynına ilişkin olup harca esas olmak üzere dava dilekçesinde bildirilen 100.000 TL-değer sadece nispi karar ve ilam harcını ilgilendiren bir miktardır.(Muhtemelen taraflar arasında noterde yapılan taşınmaz satım vaadinde yazılı satış bedeli olduğundan dava açılırken bu değer dava dilekçesinde gösterilmiştir.)Bu nedenle davanız özü itibariyle aslında terditli bir dava değildir.Bunun doğal sonucu olarak da dava dilekçesinde harca esas olmak üzere bildirdiğiniz 100.000 TL-değer davanızı terditli tazminat(olumlu zarar) davasına çevirmez.Zaten sorunuzdan anladığım kadarıyla dava dilekçenizde de tazminat istediğinize ilişkin terditli bir talebiniz yoktur.
2-İkinci bozmadan sonra yapılan yargılamada dava konusunun yargılama devam ederken devrine rağmen mahkemenin vermiş olduğu tapu iptal ve tescil kararının,dava konusunun yargılama devam ederken devri nedeniyle yargıtay tarafından davacının davasını yeni malike yöneltmesi veya eski malik-davalıya karşı tazminat davası olarak devamını isteyip istemediğinin sorulması dolayısıyla bozması üzerine dava konusu taşınmazı devreden asıl davalıya karşı tazminat davası olarak devamını talep etmeniz halinde ıslah yapmanıza gerek yoktur.Çünkü asıl davalıdan tazminat talebiniz yeni bir dava değil eski davanın-talebinizin (tapu iptali ve tescili) devamı niteliğinde olup sadece davadaki talebiniz değişmiştir.(Davanız başlangıçta terditli olarak açılmış olsa bile tazminat talebiniz terditli davanıza değil asıl tapu iptal ve tescil davasına-talebinize ilişkindir). Davacının zararı da dava konusu taşınmazın asıl davalı tarafından,dava dışı 3.kişiye tapuda devrin yapıldığı andaki rayiç değeridir. 6100 sayılı HMK. gereğince davanızı tazminat davasına dönüştürmeniz için ıslah yapmanıza gerek olmaksızın basit bir dilekçe ile taşınmazın asıl davalı tarafından dava dışı 3.kişiye satış tarihindeki rayiç değerinin satış tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte asıl-davalıdan tazminat olarak tahsil edilmesini istemeniz bence yeterlidir.Saygılarımla.av. Şükrü SÖĞÜT

Şükrü Bey,
Öncelikle ilginiz ve cevabınız için teşekkür ederim.
Benim ıslahtan kastım davanın tazminata çevrilmesi noktasında değildi. Zira bu zaten Yargıtay bozmasının işaret ettiği doğal sonuç.
Ben bozma sonrası görülecek davada, değerin 100.000 TL'den daha fazla çıkması halinde artırma yapma konusunda tereddüt yaşamıştım.
Ancak verdiğiniz cevaptan yanlış anlamadıysam, taşınmazın 3. kişiye satıldığı tarihteki değerin, bu tarihten itibaren işleyecek faiziyle müvekkile ödenmesini talep etmem (ve satış tarihindeki değer belirlendiğinde buna göre harcını tamamlamam) yeterli olacak.
Tekrara teşekkürler.

Sayın Özbudak,

Alıntı: Yazan AV. COŞKUN ÖZBUDAK ...dava konusu dairenin dava sırasında satılmış olması nedeniyle, davacıya yeni malikin davaya dahil edilmesi veya davasını tazminata çevirmesi gerektiği hatırlatılmadan tapu iptali ve tescil kararı verilmiş olması nedeniyle üçüncü kez bozulmuştur. Dava bugüne kadar tapu iptal ve tescil olarak görüldüğü için (2004 tarihli ilk yargılamada belirlenen) 100.000 TL değer üzerinden yürütülmüş, keşif ve bilirkişi incelemesi hiç yapılmamıştır. Dairenin değeri bugün için 300.000 TL civarındadır. Dava tazminata dönüştüğü için keşif ve bilirkişi incelemesi yapılarak güncel değerin tespit edilmesi muhtemeldir. Ancak dava kabul edilecek olsa bile bozmadan sonra ıslah yapılamayacağı kabulü karşısında 100.000 TL üzerinden mi hüküm verilecektir? Dava türünün değişmesinin bozmadan sonra ıslah yapılamayacağı kuralına bir etkisi olacak mıdır? Diğer yandan ilk davadan itibaren 10 yılı aşkın süre geçtiği dikkate alındığında ek dava hala mümkün olabilecek midir?...

Yargıtay, kararı, HMK m.125'e istinaden bozmuş; bu durumda siz davaya HMK m.125/1-b'ye mesnetle tazminat istemiyle devam ettiğinizde keşif sonrası değer artışı olduğunda:
Harçlar Kanunu m.30:"Muhakeme sırasında tespit olunan değerin, dâva dilekçesinde bildirilen değerden fazla olduğu anlaşılırsa, yalnız o celse için muhakemeye devam olunur, takip eden celseye kadar noksan değer üzerinden peşin karar ve ilam harcı tamamlanmadıkça dâvaya devam olunmaz..." düzenlemesi mahkemece re'sen uygulanacak ve harcı tamamlamanız gerekecektir. Somut olayınızda ıslah söz konusu değildir.

Nevra Hanım,
Yukarıdaki soruma ilişkin konuya yeniden döndüğümde, sizin belirttiğiniz Harçlar Kanununun 30. maddesinin, konusu belli bir değere ilişkin davalardaki harçlar ve yargılama giderlerinin miktarının belirlenmesine yönelik ve "talep sonucu"ndan farklı olduğunu düşünüyorum.
Bu nedenle de sorumu şu şekilde değiştiriyorum: Zamanaşımına tabi olmayan tapu iptali ve tescil davasının HMK 125/b uyarınca, zamanaşımına tabi olan (haksız fiile dayalı) tazminat davasına dönüştürülmek zorunda kalınması durumunda, zamanaşımı bakımından ilk dava tarihi mi yoksa davanın tazminata dönüştürülme tarihi mi dikkate alınmalıdır?
Zira yargılama 12 yıldır devam etmektedir, tapu iptali ve tescilin mülkiyete ilişkin olması nedeniyle zamanaşımı sorunu yok iken, aradan geçen sürede 2 ve 10 yıllık süreler dolduğundan, eğer ilk tarih dikkate alınırsa haksız fiil zamanaşımına takılmak söz konusudur, bu da hiç adil değildir.
Acaba yanlış mı düşünüyorum?