Prof. Dr. Mustafa Tören Yücel Yargı sistemi üzerine denemeler

Kitap İnceleme Yazısı

Kitap adı: Yargı Sistemi Üzerine Denemeler
Yazarı : Prof. Dr. Mustafa Tören Yücel
Yayınevi: Seçkin Yayıncılık
Baskısı : 1. Baskı Şubat 2019 / 552 Sayfa
Barkodu: 9789750253195

Toplumsal yargı reformu arzulanıyorsa eğer, öncelikle hukuk zihniyetimizin tamir, tadil değil,
kökten değişikliğe uğraması gerekiyor. Kanunların güncellenmesi ile çağdaş bir yargı reformuna ulaşılamaz. Öncelikle adalet ve hukuk değerlerimizin, devletin de üzerinde konumlanması gerekiyor.
Yüksek toplumsal bilinç ile, evrensel hukuk ilkelerinin yoğrularak reforma, öncelikle yeni bir anayasa yazmakla başlamak gerekiyor. Devamında insan hakları, hukuk, felsefe, adalet öğretisinin lise öğrenimine dahil edilmesiyle, ulusal sosyal bilimler düzeyimizi daha da yükseltebiliriz.
Hukuk eğitimi ise, başlı başına verimsizliğin odağını oluşturuyor. 83 Hukuk Fakültemiz olduğunu gururla belirtmekteyiz. Peki Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi, Ceza Hukuku, Anayasa Hukuku ana bilim dallarında, Prof. Dr. ve Doç. Dr. akademik statüsünde öğretim üyesi, kaç fakültemizde aktif görev yapmaktadır? Ve Mevcut olanların, emekli olanların da değerini, ne derece idrak edebildik?
Toplumsal hukuk bilincimiz, anayasamız, hukuk fakültesi eğitim kalitemiz olması gereken düzeye ulaştığında, devam eden süreçte yargı kurumlarının bağımsızlığı, erkler ayrılığı ve demokrasi anlayışımız da daha güven verici düzeyde olacaktır.
İşte bu eser muhteşem içeriği ile gerçek yargı reformu, hukuk rönesansı, demokrasi devrimi, bilinç temizliği yapabilmek, aydınlanmak için güzel bir başlangıç. Zira hukukun üstünlüğü, etkinliği, saygınlığı, güvenilirliği ve bağlayıcılığı, ahlaki üstünlükle karılmadıkça, insanî varoluşumuz tehlikeli saldırılardan güvende olamayacaktır.
Öncelikle hukuk fakültesi öğrencileri, avukat, hâkim, savcı ve diğer yargı çalışanları, hukuk akademisyenleri, yasama organı üyelerinin okuması, çalışmalarında dikkate alması, hukuk kültürümüzün kalitesini artıracak, yaygınlaşmasına katkı sağlayacaktır.
Saygıdeğer hocamızın, ayrıca, adalet psikolojisi, hukuk felsefesi, hukuk sosyolojisi, kriminoloji kitaplarının okunması, bizi modern/pozitif hukuka, hakkaniyet kültürüne, özlediğimiz gerçekliğe
daha da yakınlaştıracaktır.
Eser, doyurucu kaynak, öneri ve atıflarla pekiştirilmiştir. Hukuk felsefesi, sosyolojisi, psikolojisi ve
metodolojisini pratik olarak özümseyip uygulamak için, arayıp da bulamayacağımız bir kaynak.
Sayın Prof. Dr. Sami Selçuk Bey’in eserlerinde de öneri olarak okumuştum. Bu eserde de üzerinde durulmuş. Mahkemelerde halk jürisi yargılama sistemi geliştirilebilir. Emekli hukukçulardan ve konuya yatkın diğer yurttaşlardan, sınav ve mülakatla jüri üyesi seçilebilir. Ceza mahkemelerinde, sosyal bilimler uzmanı bir raportör görev alarak, dosyayı yorumlaması, yargı heyetinin görevini daha hızlı ve verimli yapmasını sağlayacak, ayrıca bilirkişiye olan ihtiyaç azalacak, adli yanılgılar da en aza inecektir.
Bu konunun detaylarını; “Hukuk Aşkı -Yeni bir anayasa özlemi- adlı kitabımda da vurgulamıştım.
Hukukta doyurucu gerekçe ve tatminkâr bir süreç adaletinin sağlanması için daha büyük ve köklü, bilimsel hamleler yapmaya mecburuz. Hukuk alanında elli yıllık bir mesleki deneyimi olan yazar,
anlatımlarında çok yönlü bir bilim insanı ve gönül insanı olduğunu fazlasıyla hissettiriyor.
Adalet, mantık, hakkaniyet, etik ve estetik değerler çizgisinden ayrılmadan, toplumsal fayda odaklı öneriler sunmuş eserinde.
Adaletin yüce atmosferine tüm benliğimizle ulaşabilmek için, on beş günlük bir eğitim ve dinlenme kampına girerek bu kitabı dipnotlarıyla birlikte özümseyerek okunmasını öneriyorum.
Vicdani kanaat kriteri; -makul gerekçe, kuvvetli delil ve hukuk felsefesi argümanlarıyla-
esrarengiz, metafizik, belirsiz inisiyatif algısı yaratan bir kavram olmaktan çıkarılmalıdır.
Yani adaletin özünün; hukuksal kabuğun dışında konumlanmasının önüne geçilerek,
Hüküm kürsüsünün, adaletin bağımsız, tarafsız, yansız rafine bir aktörü olması sağlanmalıdır.
Yargı, hukukun adaleti yorumlama ve dağıtma kapısıdır. Bundan dolayı öncelikle demokrasi ve hukuk bilincinin etkinliği, yetkinliği ve bağlayıcılık gücü artırılmalıdır.
Hukuk bilincinin temelleri, multidisipliner bir yaklaşımla atılmalı ve hakikat arayışları da aynı yöntemle sürdürülmelidir. Terazi bozuk olunca, kefelerinin ve taşlarının altın kaplama olmasının, kabul edilebilir bir değeri yoktur. Bilimsel deontoloji, bizi böyle bir yönteme yönlendirmekte ve mükellef kılmaktadır.
Hukuki normlar hiyerarşisine, parazitlerin bulaşmasına izin verilmemelidir.
Eserde 500. Sayfada geçen bir söz: “Adaleti canlı tutan, hukukun biçimi değil ruhudur. E. Warren”
Vurgusu bize, “ruh sağlam olunca, şekil değişmeleri adalet sürecini, özünü olumsuz etkileyemeyecektir” yorumuna ulaştırıyor.
Görünür/görünmez pürüz, hasar ve parazitleri saptamak için, önce gözlemlerde bulunur, keşif yapar ve literatürü tararız. Toplanan verileri ayrıştırır ve yorumlarız. Ortaya, amaç ve anlama dayalı bir bilgi birikimi çıkar. Bu süreçler sonunda hipotezimizin şekli belirginleşir. Aradığımıza ulaşmışsak hipotezimiz hazır demektir. Hipotez de bir bakıma, üzerinde çalıştığımız teorinin gerekçesidir.
Artık aşama, teorimizi oluşturmaya, geliştirmeye gelmiştir. Teorimizi de farklı etken, etki, sorgu ve doğrulama süreçlerinden geçtikten sonra, uygulanabilir, denetlenebilir, yanlışlanabilir, geliştirilebilir
Bir yasaya/öğretiye/eyleme dönüştürebiliriz.
İşte hukukun adalet arayışları, uygulaması, yasa yapımı, eğitim süreci de benzer bilimsel metodoloji ile tanışmak zorundadır.
Hukuk eğitimi, akademik kurumlar, yasama organı, adalet dağıtan yargı organlarının, adalet çarkının
uyumlu dişlileri olabilmesi için, multidisipliner bilimsel ilkelerle teori, yöntem, metot, yasa ve uygulamalar geliştirmesi gerekir.
Kitabın bölümleri, birbirini tamamlayan, hepsi aynı denize akan ırmaklar gibi adeta.
Hukukçu, hukuksever ya da bu alana ilgi duyan bir bilim aşığı; bu kitapla birlikte, anayasa hukuku, insan hakları hukuku, ceza hukuku, hukuk felsefesi alanlarında da yeterli derecede kitap okuyabilirse
İçinde bulunduğumuz toplumun demokrasi ve hukuk bilincine, tarifi mümkün olmayan bir katkı sağlayacaktır. Hukukun iç dilini daha iyi kavrayacak, adalet ruhunun tüm toplumu sarmasına gönüllü katkı vermiş olacaktır. Kısaca sorun üreten, problemin bir parçası olan değil, katkı sağlayan konumda olacaktır.
Okudukça açlığımızı hissedecek, acıktıkça okuyacağız. Zihnimizi beslemek için başka bir alternatif var mı ki?
Samsun, 12.10.2019
Ali Rıza Malkoç
#armozdeyis