(Karar Tarihi : 08.03.1983)

Taraflar arasındaki uyuşmazlık, ticari alım satım nedeniyle davacı alıcı tarafından davalı satıcıya verilen çek ve bonoların karşılıksız olup olmadığı, bunun sonucu olarak da bunların iptalinin gerekip gerekmediği noktasında toplanmaktadır.
Mahkemece hükme dayanak yapılan Bilirkişi Raporunda; " taraflarca düzenlenmiş bulunan irsaliye ve ambar fişlerinin fatura niteliğinde bulunmadığı" düşüncesiyle nazara alınmamış, salt davacının ödeme belgeleriyle, davalı tarafından düzenlenmiş 3 adet faturaya dayanılarak, davacının davalıya (239.000) lira fazla ödediği sonucu çıkarılmıştır.
Oysa dosya kapsamı ve dava dilekçesinden de açıkça anlaşıldığı üzere, dava toplam 455.000 TL henüz ödenmemiş olan çek ve bonoların iptaline ilşkindir. İrsaliye ve ambar fişleri fatura edilmeseler veya defterlere işlenmemiş olsalar bile, bu fişlerin ihtiva ettiği malların diğer tarafa teslim edildiği kanıtlanabildiği takdirde, taraflar arasındaki borç-alacak tespitinde nazara alınmasında zorunluluk bulunmaktadır. Kaldı ki; TTK 66/son ve 70/6. maddeleri gereğince bu tür vesikalar,ticari defterlerin dayanağı konumundadır. Bu belgeleri değerlendirme dışı tutan bilirkişi raporuna itibar edilerek hüküm tesisi doğru görülmediğinden her iki tarafın bu yöne ilşkin temyiz itirazlarının kabulü gerekmiştir.
Bu durumda mahkemece yapılacak iş, irsaliye ve ambar fişlerinin asılları ibraz ettirilerek, tarafların kabullenmedikleri irsaliye ve ambar fişleri de mevcut olduğuna göre,bu fişlerde kaşeleri bulunan ambarlardan, fiş muhteviyatını kime-ne zaman teslim edildiği sorulup, şayet imzalı tesellüm fişleri mevcutsa bunlar açısından taraflar isticvap edilip,bu hususlar açıklığa kavuşturulduktan sonra, uzman bilirkişi marifetiyle ticari defterlerin TTK 82 ve onu izleyen maddelerine göre incelettirilerek, hasıl olacak sonuç dairesinde bir karar vermekten ibarettir.

İlgili Mevzuat Hükmü : Türk Ticaret Kanunu MADDE 66 :BEŞİNCİ FASIL : TİCARİ DEFTERLER

A - DEFTER TUTMA MÜKELLEFİYETİ:

I - ŞÜMULÜ:

Her tacir, ticari işletmesinin iktisadi ve mali durumunu, borç ve alacak münasebetlerini ve her iş yılı içinde elde edilen neticeleri tesbit etmek maksadiyle, işletmesinin mahiyet ve öneminin gerektirdiği bütün defterleri ve bilhassa, diğer kanunların hükümleri mahfuz kalmak üzere, aşağıdaki defterleri Türkçe olarak tutmaya mecburdur:

1. Tacir hükmi şahıs ise yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri ve karar defteri;

2. Hususi hukuk hükümlerine göre idare edilmek veya ticari şekilde işletilmek üzere devlet, vilayet, belediyeler gibi amme hükmi şahısları tarafından kurulan ve hükmi şahsiyeti bulunmıyan ticari işletmeler ile dernekler tarafından kurulan ticari işletmeler ve bunlara benziyen ve hükmi şahsiyeti olmıyan diğer ticari teşekküller, karar defteri hariç yukarki bentte yazılı defterleri;

3. Tacir hakiki şahıs ise karar defteri hariç olmak üzere birinci bentte yazılı defterleri veya işletmesinin mahiyet ve önemine göre sadece işletme defteri.

(Ek fıkra: 6215 - 29.3.2011 / m.14) Bu defterler elektronik ortamda veya dosyalama suretiyle tutulabilir. Bu defterlerin açılış ve kapanış onaylarının şekli ve esasları ile bu defterlerin nasıl tutulacağı Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığınca çıkarılacak müşterek bir tebliğle belirlenir.

(Değişik: 6215 - 29.3.2011 / m.14) Tacir, işletmesiyle ilgili olarak gönderilmiş bulunan her türlü belgenin, fotokopi, karbonlu kopya, mikrofiş, bilgisayar kaydı veya benzer şekildeki bir kopyasını, yazılı, görsel veya elektronik ortamda saklamakla yükümlüdür.

Şerh Son Güncelleme: 17-03-2010