(Karar Tarihi : 18/01/2002)

Dava, 89 kişiye "Devlet Sanatçısı" unvanı verilmesine ilişkin işlem ve bu işlemin dayanağı olan 22.8.1991 tarih ve 20968 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Devlet Sanatçısı Olacak ve Bu Haktan Yararlanacaklar ile Bunların Nitelikleri ve Seçilmeleri Hakkında Yönetmelik ile bu Yönetmelikte değişiklik Yapılmasına dair 7.11.1998 tarih ve 23516 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmeliğin" iptali istemiyle açılmış olup, uyuşmazlığın esasını, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 2 nci ve 60 ıncı maddelerine dayanılarak güzel sanatlar alanında temayüz etmiş, kamu kurum ve kuruluşlarında görevli olsun veya olmasın, yaşayan sanatçılara verilmek üzere Devlet sanatçısı ünvanının tesis edilip edilemeyeceği oluşturmaktadır.

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Amaç" başlıklı 2 nci maddesinde "Bu Kanun, Devlet memurlarının hizmet şartlarını, niteliklerini, atanma ve yetiştirilmelerini, ilerleme ve yükselmelerini, ödev, hak, yüküm ve sorumluluklarını, aylıklarını ve ödeneklerini ve diğer özlük işlerini düzenler.
Bu Kanunun uygulanmasını göstermek veya emrettiği hususları belirtmek üzere tüzükler çıkarılır. Bu Kanunda öngörülen yönetmelikler Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulur" hükmü yer almıştır.
Anılan Kanunun dava konusu Yönetmeliğin diğer dayanak maddesi olan "İstisnai memurluklara atanmada aranacak şartlar" başlıklı 60 ıncı maddesinde ise "İstisnai Devlet memurluklarına 48 inci maddede yazılı genel şartları taşıyan kimselerden atanmalar yapılabilir.
Kuruluş kanunlarındaki özel hükümler saklıdır.
Ancak, Devlet sanatçılarında aranacak nitelikler bir yönetmelikle belirtilir. Dışişleri Bakanlığı Hukuk Müşavirliğine atanabilmek için ise bir yabancı dili çok iyi bilmek ve özel yönetmeliğinde belirtilecek diğer nitelikleri taşımak şarttır." kuralı yer almıştır.
Dava konusu Yönetmeliğin incelenmesinden; Yönetmeliğin Devlet sanatçısı seçilecek ve bu haktan yararlanacaklarda aranılacak nitelikler ile seçici kurulun oluşumuna, Devlet sanatçısı seçilme yöntemine, bu unvanın sağladığı hak ile geri alınmasına ilişkin düzenlemeler getirdiği anlaşılmaktadır.
Anayasanın 124.maddesinde "Başbakanlık, Bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarılabilirler" hükmü yeralmıştır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun hizmet şartları ve şekillerini düzenleyen dördüncü kısmının devlet memurluğuna atanmaya ilişkin birinci bölümündeki istisnai memurluklarla ilgili 59-61 inci madde hükümlerine göre, istisnai memuriyetlere atanmak için, Devlet memurluğuna girişe ait genel şartları taşımanın dışında, özel yasalar ve yönetmeliklerinde yazılı ve görevin aradığı "mesleki liyakat" e de sahip olunması öngörülmektedir.
Bakılan dava açısından, anılan yasanın 59.maddesine göre, Devlet konservatuvarında görevlendirilecek uluslararası ün yapmış üstün yeteneklere sahip Devlet sanatçılarının istisnai memuriyet statüsündeki bu göreve atanmasındaki koşullara ilişkin 60 ıncı maddenin 3 üncü fıkrasında "Devlet sanatçılarında aranacak nitelikler bir yönetmelikle belirtilir." denilerek, idareye sadece, Devlet Konservatuvarında istisnai memuriyete atanacak Devlet sanatçılarının genel şartlar dışında sahip olması gereken niteliklerin tespiti konusunda bir yetki verilmektedir.
Diğer bir deyişle, 60 ıncı maddenin 3.fıkrasına dayanılarak yapılacak bir düzenleme, özel mevzuatına göre Devlet sanatçısı unvanı tevcih edilmiş sanatçılardan, istisnai memuriyet statüsünde görevlendirilebilecek olanlarının niteliklerinin tespitine yönelik olabilecektir.
Yukarıda açıklandığı üzere 657 sayılı Yasa hükümlerinin öngördüğü konudan farklı bir düzenlemeyi içermesi nedeniyle dava konusu Yönetmelik hukuka aykırı olmakla birlikte anılan Yönetmelik ve değişiklikleri 18.2.2000 tarih ve 23928 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Devlet Sanatçısı Olacak ve Bu Haktan Yararlanacaklar ile Bunların Nitelikleri ve Seçilmeleri Hakkında Yönetmeliğin" 9. maddesiyle yürürlükten kaldırıldığından davanın Yönetmelik yönünden konusu kalmamıştır.
Hukuka aykırı olduğu yukarıda belirtilen gerekçelerle belirlenen dava konusu Yönetmelik hükümleri esas alınarak 89 kişiye "Devlet Sanatçısı" ünvanı verilmemesine ilişkin olarak tesis edilen uygulama işleminde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu Yönetmelik yürürlükten kaldırıldığından Yönetmelik yönünden dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına, 18.1.2002 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

İlgili Mevzuat Hükmü : Devlet Memurları Kanunu MADDE 2 :(Değişik madde: 23/12/1972 - KHK-2/1 md.)

Bu Kanun, Devlet memurlarının hizmet şartlarını, niteliklerini, atanma ve yetiştirilmelerini, ilerleme ve yükselmelerini, ödev, hak, yüküm ve sorumluluklarını, aylıklarını ve ödeneklerini ve diğer özlük işlerini düzenler.

(Madde 2'nin 2.fıkrasının 1. cümlesi (13.02.2011 Tarih, 6111 S.K. 117/g. maddesi hükmü gereğince yürürlükten kaldırılmıştır). Bu Kanunda öngörülen yönetmelikler Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulur.

Şerh Son Güncelleme: 15-12-2009