(Karar Tarihi : 23.11.1990)

T.C.DANIŞTAY 4. DAİRE
1988/1344 Esas
1990/3351 Karar
23.11.1990
193/m.16

İstemin Özeti : 1985 takvim yılı ücret geliriyle ilgili alarak ihtirazi kayıtla verilen yıllık gelir vergisi beyannamesi üzerine yükümlü adına tahakkuk ettirilen gelir vergisini; uyuşmazlığın, ... Konsolosluğunda hizmet erbabı olarak çalışan yabancı uyruklu davacıya ödenen ücretin Gelir Vergisi Kanunu`nun 16 ncı maddesi uyarınca gelir vergisinden istisna olup olmadığına ilişkin bulunduğu, anılan madde hükmüne göre ücret istisnasından yararlanabilmek için karşılıklılık şartının gerçekleşmiş olması gerektiği, olayda ise Türkiye ile ... arasında vergi istisnası hususunda karşılıklı bir anlaşma olmadığından ve bu konuda mevcudiyetinden söz edilen genel tebliğin bağlayıcılığı bulunmadığından yapılan vergilemede yasal uyarsızlık görülmediği gerekçesiyle onayan Adana 2. Vergi Mahkemesinin 8.10.1987 günlü ve E:1986/293, K:1987/689 sayılı kararının; Gelir Vergisi Kanunu`nun 16 ncı maddesinde sözü edilen karşılıklı olma şartının gerçekleşmediği hususunda ortada herhangi bir belge bulunmadığı, bu konudaki Maliye ve Gümrük Bakanlığı ile Dışişleri Bakanlığına yaptıkları şahsi başvuruların cevapsız kaldığı, aynı ülkenin diğer konsolosluklarında çalışan aynı konumdaki kişilerin ücretlerinin vergilendirilmediği, 14 seri numaralı Gelir Vergisi Kanunu Genel Tebliğine bağlı listelerde yazılı beyanname verecek ülkeler elçilik ve konsolosluklarında çalışanlar arasında yer almadıkları ileri sürülerek bozulması isteminden ibarettir.

Savunmanın Özeti: Aksi iddialarla yasal dayanaktan yoksun temyiz isteminin reddi gerekeceği savunulmuştur.

Danıştay Savcısı K.U.`nun Düşüncesi: ... uyruklu olup, ... Adana Konsolosluğunda ücretli olarak çalışan yükümlünün ihtirazi kayıtla verdiği beyanname üzerine tahakkuk ettirilen vergiye karşı açtığı dava, vergi mahkemesince reddedilmiştir.

Dosyanın incelenmesinden, olayda 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu`nun 16. maddesindeki gelir vergisinden istisna için öngörülen karşılıklı olma şartının bulunmadığı, ... ile Türkiye arasında bu konuda karşılıklı bir anlaşmanın veya uygulamanın mevcut olmadığı anlaşıldığından yazılı gerekçeyle tahakkukun onanmasında yasaya aykırılık görülmemiş olup, ileri sürülen bozma nedenleri de 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu`nun 49. maddesinin 1 numaralı bendinde öngörülen nedenlerden hiçbirisine girmediğinden, temyiz isteğinin reddi ile vergi mahkemesi kararının onanması gerekeceği düşünülmektedir.

Türk Milleti Adına hüküm veren Danıştay Dördüncü Dairesince Tetkik Hakimi A.A.`nın açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü: ... uyruğunda bulunan ve ... Adana Konsolosluğunda idari işler uzmanı olarak çalışan Yükümlü`nün bu işinden elde ettiği ücretin Gelir Vergisi Kanunu`nun 16. maddesi uyarınca gelir vergisinden müstesna olup, olmayacağı uyuşmazlık esasını oluşturmaktadır.

193. sayılı Gelir Vergisi Kanunu`nun sözü edilen 16 ncı maddesinde, yabancı elçilik ve konsoloslukların 15 inci maddeye girmeyen memur ve hizmetlilerinin yalnız bu işlerden dolayı aldıkları ücretlerin karşılıklı olmak şartıyla Gelir Vergisinden istisna edileceği belirtilmiştir.

Dosyadaki belgelere göre, yükümlünün uyruğu ve görevi itibariyle Gelir Vergisi Kanunu`nun diplomat muaflığı ile ilgili 15 inci maddesinde sayılanlar arasında bulunmadığı, anılan Kanunun metnine yer verilen 16 ncı maddesi kapsamına girdiği anlaşılmaktadır.

Ancak bu madde hükmü uyarınca istisna uygulanabilmesi için yabancı elçilik ve konsoloslukta çalışan kişinin uyruğunda bulunduğu ülkeyle Türkiye Cumhuriyeti arasında, aynı durumdaki hizmet erbabının belirtilen yerlerden elde ettikleri ücretlerin karşılıklı olarak gelir vergisine tabi tutulmaması konusunda yapılmış bir anlaşmanın bulunması gerekmektedir.

Buna karşın, temyize konu vergi mahkemesi kararında, yükümlü`nün çalıştığı konsolosluğun ait olduğu ... ile Türkiye Cumhuriyeti arasında söz konusu ücret istisnasına ilişkin olarak yapılmış karşılıklı bir anlaşmanın bulunmadığı gerekçesine yer verilmiştir.

Halbuki uyuşmazlığın çözümü için yükümlü`nün uyruğunda bulunduğu ... ile Türkiye Cumhuriyeti arasında yukarıda belirtilen çerçevede yapılmış bir anlaşmanın mevcut olup olmadığının bilinmesi gerekmekte olduğundan temyize konu Mahkeme kararında isabet bulunmamaktadır.

Bu nedenle, açıklanan çerçevede gerekli araştırma yapıldıktan sonra bir karar verilmek üzere Adana 2 nci Vergi Mahkemesinin 8.10.1987 günlü ve E:1986/293, K:1987/689 sayılı kararının bozulmasına, 23.11.1990 gününde oybirliğiyle karar verildi.

İlgili Mevzuat Hükmü : Gelir Vergisi Kanunu MADDE 16 :Yabancı elçilik ve konsoloslukların 15 inci Maddeye girmeyen memur ve hizmetlilerinin yalnız bu işlerinden dolayı aldıkları ücretler karşılıklı olmak şartiyle Gelir Vergisinden istisna edilir.

Şerh Son Güncelleme: 09-12-2009