(Karar Tarihi : 03/04/2024)

GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ DÜŞÜNÜLDÜ:

İstinaf isteminde usul işlemleri tamam olduğundan, ilk derece mahkemesinin dosyasındaki bütün belgeler ve dosya hakkındaki dairemiz üyesince düzenlenen rapor incelendi, istinaf başvuru dilekçesinin ve davanın esası istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılan incelemede dairemizce karar verilmesi için eksiklik bulunmadığı anlaşıldı.

İstinaf Sebepleri: Davacı, 13/02/2024 tarihinde süresinde sunduğu istinaf dilekçesinde, Mahkemenin Muacceliyet Araştırması Yapmasının hukuka aykırı olduğunu, 6325 Sayılı kanunun 18. Maddesi "İcra Edilebilirlik Şerhi incelemesinin kapsamının anlaşmanın içeriğinin arabuluculuğa ve cebri icraya elverişli olup olmadığı hususlarıyla sınırlı" olduğunu, borcun dava tarihi itibariyle muaccel de olduğunu, icra edilebilirlik şerhi talebi çekişmesiz yargı işi olup, gerekçeli kararda karşı taraf vekili lehine vekalet ücreti hükmedilmesinin de hukuka aykırı olduğunu, işbu dava açılırken de lehine vekalet ücreti talebi olmadığını, sulh hukuk mahkemeleri icra edilebilirlik şerhi kararlarında arabuluculuk sürecinin ruhunu ve kendine özel kurallarını da dikkate alarak karar oluşturmak Zorunda olduğunu, dava açıldıktan tam 45 gün sonra bir karar verebildiğini, Mahkeme dilerse "X tarihinden itibaren icra edilebilir olacak şekilde talebin kabulüne" dair bir karar oluşturabileceği halde, bu kadar hassas bir konuda davanın reddine karar vermesi, üstelik arabuluculukta zaten anlaşmış tarafları tekrar husumete düşerecek şekilde karşı taraf vekili lehine vekalet ücretine hükmederek, davacıyı arabuluculukta anlaşmış olmasına adeta pişman edecek şekilde kararlar oluşturması arabuluculuk sürecinin önünü tıkayan bir yargı faaliyeti olacağını, mahkemenin bu dosyada verdiği isabetsiz karara benzer kararların çoğalması, arabulucululukta tarafları uzlaşmamaya yönlendirecek bir sonuca yol açacağını belirterek kararın kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.


DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:

Yasal dayanak; Hukuk Muhakemeleri Kanunu; 27, 114, 190, 191, 385. maddeleri,

Türk Medeni Kanunu 6. maddesi,

Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu (6325 sayılı) 18. maddesi,

Yargılama konusu olayda: Davacı, müvekkilinin tüketici olduğunu, davalıların müvekkiline verdiği ayıplı mal nedeniyle davalılar aleyhine Bakırköy Arabuluculuk Bürosuna müracaatta bulunduklarını, sürecin anlaşma ile sonuçlandığını, 6325 sayılı Arabuluculuk Kanunu 18. Maddesi uyarınca arabuluculuk anlaşmasına icra edilebilirlik şerhinin verilmesine istediklerini beyan ettiği,

Davalının, anlaşma tutanağına göre henüz muaccel olmayan, cebri icraya elverişli olmayan bir anlaşma için dava açıldığından davanın reddini talep ettiği,

Mahkemenin, davalıya dava dilekçesini tebliğe çıkarttığı, duruşma açmadığı, Arabuluculuk Son Tutanağına göre davalılarca 15/02/2024 tarihine kadar taraflar arasında uyuşmazlık konusu olan eşyanın teslimine karar verildiği, davacının dava tarihinin ise 15/12/2023 tarihi olduğu, dolayısıyla davacının Arabuluculuk Son Tutanağına göre taraflar arasında kararlaştırılan uyuşmazlık konusu eşyanın teslimi tarihinin henüz muaccel hale gelmediğinden 2023/4069 Büro numaralı, 2023/90881 Arabuluculuk numaralı arabuluculuk anlaşmasına icra edilebilirlik şerhinin verilemeyeceği, davanın zamanından önce açmış olduğundan davanın reddine karar verdiği,

6325 sayılı Kanunun 18. maddesinde, "(1) Arabuluculuk faaliyeti sonunda varılan anlaşmanın kapsamı taraflarca belirlenir; anlaşma belgesi düzenlenmesi hâlinde bu belge taraflar ve arabulucu tarafından imzalanır.

(2) Taraflar arabuluculuk faaliyeti sonunda bir anlaşmaya varırlarsa, bu anlaşma belgesinin icra edilebilirliğine ilişkin şerh verilmesini talep edebilirler. Dava açılmadan önce arabuluculuğa başvurulmuşsa, anlaşmanın icra edilebilirliğine ilişkin şerh verilmesi, arabulucunun görev yaptığı yer sulh hukuk mahkemesinden talep edilebilir. Davanın görülmesi sırasında arabuluculuğa başvurulması durumunda ise anlaşmanın icra edilebilirliğine ilişkin şerh verilmesi, davanın görüldüğü mahkemeden talep edilebilir. Bu şerhi içeren anlaşma, ilam niteliğinde belge sayılır.

(3) İcra edilebilirlik şerhinin verilmesi, çekişmesiz yargı işidir ve buna ilişkin inceleme dosya üzerinden yapılır. Ancak arabuluculuğa elverişli olan aile hukukuna ilişkin uyuşmazlıklarda inceleme duruşmalı olarak yapılır. Bu incelemenin kapsamı anlaşmanın içeriğinin arabuluculuğa ve cebri icraya elverişli olup olmadığı hususlarıyla sınırlıdır. Anlaşma belgesine icra edilebilirlik şerhi verilmesi için mahkemeye yapılacak olan başvuru ile bunun üzerine verilecek kararlara karşı ilgili tarafından istinaf yoluna gidilmesi hâlinde, maktu harç alınır. Taraflar anlaşma belgesini icra edilebilirlik şerhi verdirmeden başka bir resmî işlemde kullanmak isterlerse, damga vergisi de maktu olarak alınır.

(4) (Ek: 12/10/2017-7036/24 md.) Taraflar ve avukatları ile arabulucunun birlikte imzaladıkları anlaşma belgesi, icra edilebilirlik şerhi aranmaksızın ilam niteliğinde belge sayılır.

(5) (Ek: 12/10/2017-7036/24 md.) Arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılması hâlinde, üzerinde anlaşılan hususlar hakkında taraflarca dava açılamaz." düzenlemesinin bulunduğu,

Arabuluculuk faaliyeti sonunda düzenlenen anlaşma belgesine icra edilebilirlik şerhi verilebilmesi için; 1) Uyuşmazlığın arabuluculuğa elverişli olması, 2) Anlaşmanın içeriğinin cebri icraya elverişli olması, 3) Arabulucunun Arabuluculuk Daire Başkanlığı nezdinde tutulan Arabulucular siciline kayıtlı olması ve 4) Anlaşma belgesinin taraflar veya yetkili vekilleri ve arabulucu tarafından imzalanmış olmasının gerektiği, mahkemenin yapacağı araştırmanın da bu hususlarla sınırlı olacağı,

Somut uyuşmazlıkta 08/12/2023 tarihli arabuluculuk tutanağının tüketici uyuşmazlığından kaynaklandığı, ayıplı malın davalılar tarafından gerekli ölçümler yapılarak misliyle değiştirilmesi ve malın bedeli olan 60.000,00TL nin davacı tarafça ödenmesine ilişkin olduğu, davaya konu alacakların dava şartı arabuluculuğa tabi olduğu,

Arabuluculuk tutanağında; e... A.Ş tarafından anlaşmanın imzalanmasından itibaren 1 hafta içinde tüketicinin alacağı yeni kapıların ölçümlemesinin yapılacağını, yeni ürünlerin 15/02/2024 tarihinde teslim edilip montaj yapılacağını, kapıların söküm işinin C... LTD ŞTİ tarafından yapılacağını ve davacının da ölçümlemenin yapıldığı tarihten itibaren 3 gün içinde 60.000,00 TL yi E... A.Ş ye ödeyeceği yönünde anlaşmaya varıldığı,

Anlaşma belgesinden sonra borcun zamanaşımına uğradığı veya imhal veya itfa edildiği veya herhangi bir sebeple istenemeyeceğine yönelik iddialar, icra edilebilirlik şerhi davasında incelenemez. Bu tür iddiaların ancak anlaşma belgesinin icraya konulması üzerine İİK'nun 33.maddesi uyarınca icranın geri bırakılması veya açılacak menfi tespit davalarında dinlenmesi mümkündür.

Anlaşma belgesinde yer alan edimler; icra edilebilirlik şerhi alınabilmesi ve daha sonra gerekirse ilamlı icraya konu edilebilmesi için, tereddüde yer vermeyecek derecede açık olmalıdır.

Dosyadaki arabuluculuk tutanağında edimler bir bütün şeklinde birbirine bağlı olduğu, öncelikle 1 hafta içinde ölçüm yapılması gerektiği, mahkemece öncelikle 1 hafta içerisinde ölçüm yapılıp yapılmadığının tespit edilerek değerlendirme yapılması gerekirken muacceliyet nedeniyle talebin reddine karar verilmesinin ve ayrıca red kararı neticesinde karşı tarafa vekalet ücreti hükmedilmesinin hatalı olduğu anlaşılmıştır.

Dairemiz ilk derece mahkemesi kararını hem maddi olay, hem de hukuka uygunluk bakımından incelemeye tabi tutarak tespit edilen yargılama hatalarını bizzat düzeltmek amacıyla yapılan inceleme sonunda; dairemizce duruşma yapılmasına gerek olmadığı,

Mahkemece öncelikle arabuluculuk tutanağının ilk maddesindeki 1 hafta içerisinde ölçüm yapılıp yapılmadığı hususunun araştırılarak sonucuna göre değerlendirme yapılması gerekirken hatalı değerlendirme ile muacceliyet nedeniyle talebin reddine karar verilmiş olması sebebiyle istinaf sebebi yerinde olduğundan HMK 353/1-a/6 maddesi gereğince istinaf başvurusunun kabulüne karar vermek gerekmiştir.

H Ü K Ü M :Yukarıda açıklanan nedenlerle,

Davacının istinaf başvurusunun KABULÜNE,

İlk derece mahkemesinin kararının KALDIRILMASINA,

Yargılamanın eksikler tamamlanarak kaldığı yerden devamı için dosyanın ait olduğu Mahkemeye İADESİNE,

Peşin yatırılan istinaf başvuru harcının mahsubuna,

Peşin yatırılan istinaf karar harcının talep halinde yatırana iadesine,

Gider avansından kalanın talep halinde yatırana iadesine,

Dair dosya üzerinde, tarafların ve vekillerinin yokluğunda oy birliği ile KESİN olarak karar verildi, açıkça anlatıldı. 03/04/2024

İlgili Mevzuat Hükmü : Hukuk Muhakemeleri Kanunu MADDE 382 :(1) Çekişmesiz yargı, hukukun, mahkemelerce, aşağıdaki üç ölçütten birine veya birkaçına göre bu yargıya giren işlere uygulanmasıdır:

a) İlgililer arasında uyuşmazlık olmayan hâller.

b) İlgililerin, ileri sürülebileceği herhangi bir hakkının bulunmadığı hâller.

c) Hâkimin resen harekete geçtiği hâller.

(2) Aşağıdaki işler çekişmesiz yargı işlerinden sayılır:

a) Kişiler hukukundaki çekişmesiz yargı işleri:
1) Ergin kılınma.

2) Ad ve soyadın değiştirilmesi.

3) Ölüm karinesi sebebiyle (ilgili yerin mülkî amirinin emriyle) nüfus kütüğüne ölü kaydı düşülen kişinin sağ olduğunun tespiti.

4) Gaiplik kararı.

5) Kişisel durum sicilindeki kaydın düzeltilmesi.

b) Aile hukukundaki çekişmesiz yargı işleri:

1) Henüz evlenme yaşında olmayanların evlenmesine izin verme.

2) Gaiplik nedeniyle evliliğin feshi.

3) Evlendirme memurunun, evlenme başvurusunu ret kararına karşı yapılan itiraz.

4) Yeniden evlenmede bekleme süresinin hâkim tarafından kaldırılması.

5) Terk eden eşin ortak konuta davet edilmesi.

6) Eşlerden birinin, evlilik birliğini tek başına temsil etmek konusunda yetkili kılınması.

7) Aile konutu ile ilgili işlemler için diğer eşin rızasının sağlanamadığı hâllerde hâkimin müdahalesinin istenmesi.

8) Mevcut mal rejiminin eşlerden birinin veya alacaklıların talebiyle mal ayrılığına dönüştürülmesi ve sebeplerin ortadan kalkması hâlinde mal ayrılığından eski rejime geri dönülmesi.

9) Paylaşmalı mal ayrılığında boşanma veya evliliğin iptali hâlinde, aile konutu ve ev eşyasını hangi eşin kullanmaya devam edeceği hakkında karar verilmesi.

10) Sağ kalan eşe aile konutu üzerinde ve ev eşyası üzerinde mülkiyet veya intifa hakkı tanınması.

11) Mal ortaklığında eşlerden birinin mirası reddine izin verilmesi.

12) Ana babaya çocuğun mallarından bir kısmını çocuğun bakım ve eğitimi için sarf etme izninin verilmesi.

13) Velayetin kaldırılması, velayetin eşlerden birinden alınarak diğerine verilmesi ve kaldırılan velayetin geri verilmesi.

14) Hâkimin çocuğun mallarının yönetimine müdahale etmesi ve çocuğun mallarının yönetiminin kayyıma devri.

15) Evlilik sona erince velayet kendisinde kalan eşin, hâkime çocuğun malları hakkında defter sunması.

16) Aile yurdunun kurulmasına izin verilmesi, kuruluşun tebliğ ve ilanı, kapatılması hâlinde tapu sicilindeki şerhin silinmesine izin verilmesi, taşınmazın bizzat malik veya ailesi tarafından kullanılması şartına geçici olarak istisna tanınması.

17) 14/1/1998 tarihli ve 4320 sayılı Ailenin Korunmasına Dair Kanuna göre aile mahkemesi hâkimi tarafından karar verilecek tedbirler.

18) Çocuk hâkimi tarafından, çocuğun anası, babası, vasisi, bakım ve gözetiminden sorumlu kimse, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu ve Cumhuriyet savcısının istemi üzerine veya resen çocuklar hakkında koruyucu ve destekleyici tedbir kararı alınması.

19) Vesayet işleri.

c) Miras hukukundaki çekişmesiz yargı işleri:
1) Sulh hâkimi tarafından resmî vasiyetname düzenlenmesi; el yazısı ile vasiyetnamenin sulh hâkimi tarafından saklanması; sözlü vasiyetname tutanağının sulh veya asliye mahkemesine tevdiî.
2) Vasiyeti yerine getirme görevlisine görevinin bildirilmesi.
3) Vasiyeti yerine getirme görevlisinin tereke malları üzerinde tasarruf etmesine izin verilmesi.
4) Gaibin mirasçılarına, gaibe düşen miras payının teslim edilmesi.
5) Tereke mallarının korunması ve hak sahiplerine ulaşmasını sağlamak için önlem alınması.
6) Mirasçılık belgesi verilmesi.
7) Terekenin yazımı işleminin sona erdiğinin mirasçılara bildirilmesi, mirasın reddi beyanının tespiti ve tescili; mirasın reddinin, mirası reddeden kişiden sonra gelen mirasçılara bildirilmesi; mirasın reddi süresinin uzatılması.
8) Terekenin resmî defterinin tutulması.
9) Sulh hâkiminin özellikleri olan eşyanın mirasçılardan birine tahsis edilmesi veya satılmasına karar vermesi.
ç) Eşya hukukundaki çekişmesiz yargı işleri:
1) Taşınmaz üzerinde taraf oluşturulmasına ve hak ihlaline sebebiyet vermeyecek düzeltmelerin yapılması.

2) Taşınmaz rehninde alacaklı için kayyım tayini.

d) Borçlar hukukundaki çekişmesiz yargı işleri:
1) Yetkisi sona eren temsilcinin temsil belgesini mahkemeye teslimi.

2) Borçluya ifa veya teminat göstermesi için süre verilmesi.

3) Tevdi mahalli belirlenmesi veya tevdi edilemeyecek eşyanın satılması.

4) Alacaklısı ihtilaflı olan borcun mahkemeye tevdiî.

5) Ayıplı hayvanın bilirkişi tarafından muayenesi.

6) Mesafeli satımlarda ayıbın tespiti veya ayıplı malın satılmasına izin verilmesi.

7) İşçiye kârdan hisse verilmesini öngören iş sözleşmesinde, mahkemenin işverenin hesaplarını inceleyecek bir kişi tayin etmesi.

8) Eser sözleşmesinde eserin ayıplı olup olmadığının bilirkişiye tespit ettirilmesi.

9) Satılmak için komisyoncuya gönderilen eşyanın hasarının tespiti.

10) Komisyoncu elindeki malın açık artırma ile satışına izin verilmesi.

e) Ticaret hukukundaki çekişmesiz yargı işleri:

1)       Ticari defterlerin zıyaı hâlinde belge verilmesi.

2)       Acentenin müvekkili hesabına teslim aldığı malın Borçlar Kanununa göre satılması.

3)       Kollektif şirketin tasfiyesinde tasfiye memuru tayini.

4)       Komanditer ortağın talebiyle şirket hesaplarını incelemek için eksper tayini.

5)       Anonim şirkette ayni sermaye konulması, tescilden itibaren iki yıl içinde sermayenin onda birini aşan tutarda işletme devralınması ve sermaye azaltılmasında bilirkişi raporu alınması ve mahkemenin izni.

6)       Kıymetli evrakın iptali.

7)       Eşya taşımada eşyanın hasar ve eksiğinin tespit edilmesi; teslim edilememesi hâlinde Borçlar Kanunu hükümlerine göre satılmasına karar verilmesi; gönderilen eşyanın mahkeme marifetiyle muayenesi.

8)       Gemi ipoteğinde, malikin bulunamadığı hâllerde kayyım tayini.

9)       Deniz raporu tanzimi.

10) Kırkambar sözleşmesinde geminin hareket gününün mahkeme tarafından tayini.

11) Navlun sözleşmesinde, boşaltma limanında malların hâl ve vaziyetinin, ölçü, sayı ve tartısının ekspere tespit ettirilmesi.

12) Müşterek avaryalarda dispeççi tayini ve dispecin mahkemece tasdiki.

13) Denizcilik rizikolarına karşı sigortalarda zararın ve kapsamının belirlenmesi için bilirkişi tayini.

14) Kooperatiflerde ayni sermayeye değer biçilmesi için bilirkişi tayini.

f) İcra ve iflas hukukundaki çekişmesiz yargı işleri:
1)       İpotekli alacakta alacaklının gaipliği veya alacağı almaktan kaçınması hâlinde, borç tutarının icra dairesine tevdi edilmesi üzerine icra mahkemesi tarafından ipoteğin fekkine karar verilmesi.

2)       Doğrudan doğruya iflas.

3)       İflasın kaldırılması.

4)       İflasın kapanmasına karar verilmesi.

5)       Reddolunmuş mirasın tasfiyesinin, mirasçılardan birinin mirası kabul talebi üzerine mahkeme tarafından durdurulması.

6)       Konkordato mühleti verilmesi ve komiserin atanması.

7)       Konkordatonun tasdiki.

8)       Sermaye şirketleri ve kooperatiflerin uzlaşma yoluyla yeniden yapılandırılmasında projenin ilanı ve ara dönem denetçisinin atanması.

9)       Fevkalade hâllerde, kusuru olmaksızın borçlarını yerine getiremeyen borçluya mühlet verilmesi.

g) Çeşitli kanunlardaki çekişmesiz yargı işleri:
1) Nüfus kütüklerinin sayfa birleşim yerlerinin asliye hukuk mahkemesince mühürlenmesi.

2) Noterlerin göreve başlarken mahkemede yemin ettirilmeleri.

3) Noter evrak ve defterlerinden alınarak başka yere gönderilecek örneklerin mahkeme tarafından tasdiki.

4) Kamu görevlilerinin mahkeme huzurunda kanunen yemin etme zorunluluğunun öngörüldüğü diğer durumlar.

Şerh Son Güncelleme: 17-05-2024