Üyemizin Notu:
Uygulamada, taşıyanlar için büyük önem taşıyan bir sorun, hazırlık ihbarında bulunulduktan sonra yükleme yerinin tayin edilmemesi veya yüklemenin başlamaması nedeniyle geminin bazen haftalarca demiryerinde beklemek zorunda kalmasıdır. Bu hallerde, yüklemenin yapılıp yapılmayacağı hususunda bile tereddütler ortaya çıkabilir. Onun için böyle hallerde, her iki taraf bakımından açık bir düzenleme yapılmasına ihtiyaç vardır. Tasarının 1159 uncu maddesi ile bu ihtiyacın, Borçlar Kanununun 94 üncü maddesine paralel bir düzenlemeyle giderilmesi amaçlanmıştır. Buna göre taşıyan, taşıtana feshi ihbar edebilir. Maddenin ikinci ilâ dördüncü cümlelerine göre bu ihbar, sürastarya süresinin kararlaştırılmış olup olmamasına göre farklı tarihlerde sonuç doğuracaktır. Feshin hüküm ifade etmeye başlamasıyla birlikte taşıyan, sözleşme taşıtan tarafından feshedilseydi 1158 inci maddeye göre hangi hakları kullanacak idiyse, aynı haklardan yararlanabilecektir.
Adalet Komisyonu Raporu'ndan:
Alt Komisyonca, Tasarının 1159 uncu maddesinde aşağıdaki gerekçelerle değişiklik yapılmış; yapılan değişiklikler Komisyonumuzca da kabul edilmiştir:
6762 sayılı Kanunun bu maddeye tekabül eden hükümlerinin uygulamada zorluk ve tereddüt doğurduğu, Tasarıda bu hükümlerin yerine sistematik ve sade çözümlerin kabul edildiği açıklanmıştır. Ancak, dört cümleden oluşan 1159 uncu maddenin düzenlemesinde yeniden çeşitli ihbarların kabul edildiği görülmektedir. Böylece, bu önemli alanda kolayca uygulanabilecek ve açık sonuçlara bağlanmış bir çözüme ulaşıldığını söylemek mümkün olmamıştır. Bu sebeple madde üç fıkra halinde yeniden kaleme alınmıştır. Maddenin birinci fıkrasında, Tasarısının zımnen öngördüğü iki seçenek açıkça bildirilmiştir. Buna göre taşıyan ya sözleşmeyi feshedilmiş sayacak ya da yüklemenin
başlaması için beklemeye devam edecektir. Sözleşmenin feshedilmiş sayılabilmesi için hangi şekil şartına uyulacağı maddenin ikinci fıkrasında açıklanmıştır. Bir fesih bildirimi niteliğinde olması itibarıyla, aksine özel hüküm bulunmaması halinde böyle bir bildirim Tasarının 18 inci maddesinin üçüncü fıkrası hükmüne tâbi olacaktı. Ancak, Tasarıda, deniz ticaretinin ihtiyaçları dikkate alınarak isabetli bir tercih yapılmış ve başka haberleşme araçlarıyla bildirim yapılması da mümkün sayılmıştır. Bu düzenleme yeniden kaleme alınan ikinci fıkrada muhafaza edilmiştir. Nihayet üçüncü fıkrada, beklemeye devam edilmesi halinin sonuçları düzenlenmiş ve 1155 inci maddenin dördüncü fıkrasına eklenen ikinci cümle hükmüne uygun olarak burada da bu gecikme sebebiyle uğranılan zararın tamamının taşıtandan istenebileceği açıklanmıştır. Dolayısıyla bu ihtimalde de taşıyanın alacağı sürastarya parası ile sınırlı olmayacaktır.
|
