icra inkar tazminatı faiz oranı

icra takibinde %64 faiz oranı talep edilmiş mahkeme itirazın iptali davasında icra inkar tazminatına karar vermiştir. İcra inkar tazminatına takip dosyasındaki gibi %64 faiz mi uygulamak gerekir yoksa yasal faiz mi

Yasal faiz (ilam hüküm fıkrasında faiz oranı belirtilmemiş ise karar tarihinden itibaren yasal faiz hesaplanması gerekir)

Yasal faiz

YARGITAY
12. HUKUK DAİRESİ
E. 2003/15858
K. 2003/19864
T. 13.10.2003
• İLAM ( Takip Dayanağı İlamda Faizin Başlangıcı Konusunda Bir Hüküm Bulunmaması Halinde Karar Tarihinden İtibaren Faiz İstenebilmesi )
• KARAR TARİHİ ( Takip Dayanağı İlamda Faizin Başlangıcı Konusunda Bir Hüküm Bulunmaması Halinde Karar Tarihinden İtibaren Faiz İstenebilmesi )
• FAİZ ( Takip Dayanağı İlamda Faizin Başlangıcı Konusunda Bir Hüküm Bulunmaması Halinde Karar Tarihinden İtibaren Faiz İstenebilmesi )
• HÜKMÜN İNFAZI ( Hükmün İnfazı için Kesinleşmesi Gereken Hallerde Faizin Kesinleşme Tarihinden Takip Tarihine Kadar Hesaplanması ve İtirazın Bu Kurallar Çerçevesinde Değerlendirilmesi Lüzumu )
• KESİNLEŞME ( Hükmün İnfazı için Kesinleşmesi Gereken Hallerde Faizin Kesinleşme Tarihinden Takip Tarihine Kadar Hesaplanması ve İtirazın Bu Kurallar Çerçevesinde Değerlendirilmesi Lüzumu )
• TAKİP TARİHİ ( Hükmün İnfazı için Kesinleşmesi Gereken Hallerde Faizin Kesinleşme Tarihinden Takip Tarihine Kadar Hesaplanması ve İtirazın Bu Kurallar Çerçevesinde Değerlendirilmesi Lüzumu )
• FAİZİN HESABLANMASI ( Hükmün İnfazı için Kesinleşmesi Gereken Hallerde Faizin Kesinleşme Tarihinden Takip Tarihine Kadar Hesaplanması ve İtirazın Değerlendirilmesinin Gerekmesi )
ÖZET: Takip dayanağı ilamda faizin başlangıcı konusunda bir hüküm bulunmaması halinde, karar tarihinden itibaren faiz istenebilir. Ancak, hükmün infazı için kesinleşmesi gereken hallerde ilamda yer alan eklentiler de, ilamın kesinleştiği tarihte istenebilir hale geleceğinden, faizin kesinleşme tarihinden takip tarihine kadar hesaplanması ve itirazın bu kurallar çerçevesinde değerlendirilmesi gereklidir.

DAVA : Yukarıda tarih ve numarası yazılı mercii kararının müddeti içinde temyizen tetkikinin borçlu vekilince istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olmakla okundu ve gereği görüşülüp düşünüldü :

KARAR : Takip dayanağı ilamda faizin başlangıcı konusunda bir hüküm bulunmaması halinde, karar tarihinden itibaren faiz istenebilir. Ancak, hükmün infazı için kesinleşmesi gereken hallerde ilamda yer alan eklentiler de, ilamın kesinleştiği tarihte istenebilir hale geleceğinden, faizin kesinleşme tarihinden takip tarihine kadar hesaplanması ve itirazın bu kurallar çerçevesinde değerlendirilmesi gereklidir. Somut olayda, boşanma ile birlikte verilen maddi tazminata ilişkin karar, 13.1.2003 tarihinde kesinleştiğine ve boşanmanın eklentisi olduğuna göre bu bölüm için alacaklı, işlemiş faizi kesinleşme tarihinden itibaren başlatabilir. O halde, hesaplamanın buna göre yapılması ve oluşacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken infazının istenmesi için kesinleşmesi gerekli olmayan ilamlarla ilgili kurala göre hüküm kurulması isabetsizdir.

SONUÇ : Borçlu vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile mercii kararının yukarıda yazılı nedenlerle İ.İ.K. 366 ve H.U.M.K.'nun 428.maddeleri uyarınca BOZULMASINA, 13.10.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi

YHGKEsas : 2010/12-124Karar : 2010/110Tarih : 03.03.2010

İCRA MÜDÜRLÜĞÜ İŞLEMİNE KARŞI ŞİKAYETİstek, icra müdürlüğü işlemini şikayete ilişkindir.


DAVA VE KARAR:
Taraflar arasındaki davadan dolayı, bozma üzerine direnme yoluyla; Ankara 13.İcra Hukul Mahkemesinden verilen 19.08.2009 gün ve 2009/ 1101 E. 2009/1269 K.sayılı kararın bozulmasını kapsayan ve Yargıtay Hukuk GenelKurulu’ndan çıkan 25.11.2009 gün, 2009/12-504 Esas, 2009/ 548 Karar sayılı ilamın,karar düzeltilmesi yoluyla incelenmesi karşı taraf/alacaklı vekili tarafından verilen dilekçe ile istenilmiştir.

HUKUK GENEL KURULU KARARI
Hukuk Genel Kurulu’nca dilekçe, düzeltilmesi istenen ilam ve dosyadaki ilgili bütün kağıtlaı okunduktan sonra gereği görüşüldü:
YARGITAY HUKUK GENEL KURULU KARARI:İstek, icra müdürlüğü işlemini şikayete ilişkindir.
Alacaklı şirketçe tazminattan kaynaklanan alacağın tahsili için Milli Savunma Bakanlığı aleyhine ilamlı takibe girişilmesi üzerine; borçlu eldeki şikayeti ile takibe konu alacak kalemlerinden faiz kalemin şikayetine konu etmiş; hesabın yanlış ve ilama aykırı olduğundan bahisle icra emrinin geçersizliğine ve dolayısıyla da iptaline karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece; işin ticari olduğu saptanarak ticari reeskont (temerrüt) faizi uygulanmak sureti ile hesap yapan bilirkişi raporu esas alınarak şikayetin kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Şikayetçi/borçlu vekilinin temyizi üzerine Özel Dairece “..5335 Sayılı Kanunun 14.maddesi ile 3095 Sayılı Yasanın 1.maddesi ile değiştirildiğinden reeskont faizi yasal faiz olmakla yasanın yürürlük tarihi olan 01.05.2005 tarihi itibarı ile %12 ve değişen oranlarda uygulama yapılması gerekir. Zira 3095 Sayılı Yasanın 1.maddesinde belirttiği kriterlere göre Merkez Bankası’nın reeskont oranlarını belirtme yetkisi 5335 Sayılı Yasa ile kaldırılmıştır. Bu durumda diğer Daire görüşlerine ve uygulamaya uygun olarak yeniden oluşturulan içtihatlarımız doğrultusunda somut olayın incelenmesinde; Alacağa 23.06.2006 tarihi itibarı ile faize hükmedildiğinden ve bu tarih itibarı ile 3095 Sayılı Kanunun 5335 Sayılı Kanun ile değişik 1.maddesi yürürlükte bulunduğundan bu madde hükümlerinin tatbiki ile faiz oranlarının hesaplanması gerekir iken, bilirkişice işin ticari olduğu saptanarak ticari reeskont (temerrüt) faizi uygulanmak sureti ile sonuca gidilmesinin yerinde olmadığı” gerekçesiyle karar bozulmuştur.

Karşı taraf/alacaklı vekilinin karar düzeltme istemi de oyçokluğuyla reddedilmiş; mahkemenin önceki kararda direnmesi üzerine hükmü şikayetçi / borçlu vekili hükmü temyiz etmiştir. Hukuk Genel Kurulu’nca, özel daire kararında yer alan gerekçelerle, direnme kararı oyçokluğu ile bozulmuş; karşı taraf/alacaklı vekili karar düzeltme isteminde bulunarak, direnme kararının onanmasını istemiştir. Maddi olgu, bozma ve direnme kararlarının içerikleri itibariyle Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık: 3095 sayılı Kanuni Faiz Ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun hükümleri ile 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 32 ve devamı maddeleri karşısında, takip dayanağı ilamın hüküm fıkrasında yer alan “reeskont faizi” ibaresinin, icra müdürlüğünce “yasal faiz” olarak yorumlanması ve uygulanmasına olanak bulunup bulunmadığı; varılacak sonuca göre de, faize ilişkin alacak kaleminin “yasal faiz” oranından mı, yoksa Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın kısa vadeli krediler için öngördüğü reeskont oranı üzerinden mi hesaplanması gerektiği, noktasında toplanmaktadır. Görülmektedir ki, eldeki uyuşmazlık, takip hukukuna ilişkin olup; ilama dayalı takipten ve bu takibe konu ilamda yer alan faizin hesaplanma biçiminden kaynaklanmaktadır. Uyuşmazlığın bu niteliği itibariyle, öncelikle, “ilam” ve “ilamların icrası” kavramları ile bunlara ilişkin hükümler, ardından da “yasal faiz”, “yasal temerrüt faizi” kavramları ve bunların yasal dayanakları üzerinde durulmalıdır.

Alacaklının ilamlı icra takibi yapabilmesi için elinde bir mahkeme ilamı ya da kanunların bir kuvvete sahip kıldığı bir belgenin bulunması gerekir.
İlam, 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu (HUMK) ‘nun 392.maddesinde: “Karar tahrir ve imza olunduktan sonra suretleri bir hafta içinde başkatip tarafından iki taraftan her birine makbuz mukabilinde verilir ve bir nüshası da dosyasında hıfzolunur. Suretler asılları gibi imza olunmakla beraber bunlara mahkemenin mühürü vazedilmek lazımdır. İki taraftan her birine verilen suretler ilamdır.” Şeklinde açıklanmıştır. Buna göre, kısaca ilam; mahkeme kararının iki taraftan her birine verilen mühürlü örnekleri, olarak tanımlanabilir. Ayrıca, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu (İİK) ‘nun 38.maddesinde, gerçekte ilam olmadıkları halde yasa gereği “ilam mahiyetini haiz belgeler” sayılmış; bazı özel kanunlarda da, ilgili bulundukları konuda birtakım belgelerin ilam niteliğinde olduğu kabul edilmiştir. İlamların icrası ise, İİK.nun ikinci babında 24 ilâ 41’nci maddeler arasında düzenlenmiş; Para ve teminat verilmesi hakkındaki ilamların icrasına ilişkin hükümlere de Kanunun 32 ve ardından gelen maddelerinde yer verilmiştir. İİK.nun 32.mad369 desinde; “Para borcuna veya teminat verilmesine dair olan ilam icra dairesine verilince icra memuru borçluya bir icra emri tebliğ eder. Bu emirde 24 üncü maddede yazılanlardan başka hükmolunan şeyin cinsi ve miktarı gösterilir.” Hükmü yer almaktadır. İlam ve ilamların icrası özel bir öneme sahiptir. İlamlı takipte, Mahkeme tarafından yazılıp,imza olunan ve mahkeme mührü ile mühürlenerek taraflara verilen ve böylece ilam niteliğini alan karar dayanak gösterilir ve bu şekliyle icra takibine esas alınır; icra emri de buna göre düzenlenir. Öyle ki, icraya konulan ilamdaki hükmün tavzihinin istenip, tavzihe karar verilmesi ve icra emrinde değişiklik yapılması gerektiğinde dahi borçluya yeni bir icra emri gönderilmesi gerekir. Ne icra müdürünün ne de bir başkasının ilamın hüküm fıkrasının değiştirilmesi anlamına gelecek işlem ya da yorum yapması olanaklı değildir. Para alacağını içeren bir ilamda faize de hükmedilmiş ise, alacaklının takip talebinde faiz oranını ve faizin başladığı günü göstermek suretiyle faizi istemesi olanaklıdır. Faiz istenmişse, bu halde icra emrinde bu talep de yer alır ve İİK.nun 32.maddesinin, hükmolunan şeyin cinsi ve miktarınır icra emrinde gösterileceğine ilişkin açık hükmü gereğince, hükmolunan faizin de ilamın hüküm fıkrasında yazılı cins, miktar veya hesap tarzına uygun olması gerekir.

Borçluya gönderilen icra emri, kanuna ve özellikle ilama veya takip talebine aykırı ise, borçlu icra emrinin veya ilamlı icra takibinin iptali veya düzeltilmesi için icra mahkemesine şikayet yoluna başvurabilir (İİK.nun 41, 16.maddeleri). Şikayeti inceleyecek icra mahkemesinin yetkisi ise sınırlıdır.
Bu nedenledir ki, yerleşik yargısal uygulamada, ilamların infaz edilecek kısmının, hüküm bölümü olduğu, hükmün içeriğinin aynen infazı gerektiği ve gerek icra dairesi ve gerekse sınırlı yetkili icra mahkemesinin ilamın infaz edilecek kısmını yorum yolu ile belirleme yetkisine sahip olmadığı kabul edilmiştir (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 08.10.1997 tarih ve 1997/12-517 E. -1997/776 K., 22.03.2006 gün ve 2006/12-92 E.-2006/85 K.; 25.06.2008 gün ve 2008/12-451 E.- 2008/453 K. Sayılı ilamları).

Şu durumda, ilamlı takibe konu ilamın hüküm fıkrasında faize ilişkin bölüm var ise, bunun ilam; uygun biçimde hesaplanması gerekir. Hükme konu faiz, davadaki talep ve kararın mahiyetine göre yasal faiz olabileceği gibi, işin ticari olup olmamasına göre yasal ticari temerrüt faizi ya da yasal ticari olmayan temerrüt faizi olabilir. Buna göre takip dayanağı ilamı veren mahkeme hüküm fıkrasında yer vereceği faizi ve oranını 3095 sayılı Kanun hükümlerine göre belirleyecek; bu ilamın icrasında da bu belirleme esas alınacaktır. Yeri gelmişken, “yasal (kanuni) faiz” ve “temerrüt faizi” kavramlarının ayrı ayrı ele alınıp, konuya ilişkin yasal düzenlemelerin değişiklik seyriyle birlikte irdelenmesinde yarar vardır:

Bilindiği üzere, Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu`na göre faiz ödenme Ankara si gerekip de miktarı sözleşme ile tespit edilmemiş olan hallerde gerek “yasal faiz” ve gerekse “yasal temerrüt faizi” yönünden uygulanması gereken hükümler, 19.12.1984 gün ve 18610 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun (3095 sayılı Kanun) ile getirilmiştir.

Kanunun 1.maddesinde “yasal faiz”, 2.maddesinde ise “yasal temerrüt faizi” düzenlenmiş; 2.maddede de ikili ayrıma gidilerek “ticari olmayan yasal temerrüt faizi” birinci fıkrada, “ticari olan yasal temerrüt faizi” ise üçüncü fıkrada olmak üzere ayrı ayrı hüküm altına alınmış; ticari olmayan temerrüt faizi yönünden açıkça 1.maddede yasal faiz için belirlenen orana atıf yapılmıştır. 3095 sayılı Kanun’un “Kanuni Faiz” başlıklı 1.maddesinin ilk hali aynen; “Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu’na göre faiz ödenmesi gereken hallerde, miktarı sözleşme ile tespit edilmemişse faiz ödemesi senelik yüzde otuz oranında yapılır.

Bakanlar Kurulu, ekonomik şartları dikkate alarak bu oranın yüzde seksenine kadar arttırma ve eksiltme yapabilir. Bakanlar Kurulunun bu konudaki kararı, kararın alınmasını izleyen takvim yıl başından itibaren uygulanır.”;
“Temerrüt Faizi” başlıklı 2.maddesinin ilk hali ise;
“Bir miktar paranın ödenmesinde temerrüde düşen borçlu, sözleşme ile aksi kararlaştırılmadıkça, geçmiş günler için T inci maddede belirlenen orana göre temerrüt faizi ödemeye mecburdur. Bakanlar Kurulu Kararı ile bu oran T inci maddesindeki oran dahilinde artırılabilir veya eksiltilebilir.
Ödeme yerinde ve ödeme zamanındaki banka iskontosu yukarıda açıklanan miktardan fazla ise, arada sözleşme olmasa bile, ticari işlerde temerrüt faizi, TC. Merkez Bankası’nın kısa vadeli krediler için öngördüğü reeskont faizi oranına göre istenebilir.

Temerrüt faizi miktarının sözleşmede kararlaştırılmamış olduğu hallerde, akdi faiz miktarı yukarıdaki fıkralarda öngörülen miktarın üstünde ise, temerrüt faizi, akdi faiz miktarından az olamaz.” Şeklindedir.

Bu hükümlere göre; 3095 sayılı Kanun, Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu’na göre faiz ödenmesi gerekip de, bu faizin miktarının sözleşme ile tespit edilmemiş olduğu hallerde uygulanacak “yasal (kanuni) faizi”, 19.12.1984- 01.01.2000 arasındaki dönemde “senelik yüzde otuz oranında” olmak üzere belirlemiş ve Bakanlar Kurulu’nun ekonomik şartları dikkate alarak bu oranın yüzde seksenine kadar arttırma ve eksiltme yapabileceğini, bu kararın alınmasını izleyen takvim yılı başından itibaren uygulanacağını düzenleme altına almıştır. Yasal temerrüt faizi yönünden ise ticari olmayan işler yönünden 1.maddeye atıf yapmış; ticari olan işlerde ise, ödeme yerinde ve ödeme zamanındaki banka iskontosunun maddenin birinci ve ikinci fıkralarında açıklanan miktardan fazla olması halinde, arada sözleşme olmasa bile TC. Merkez Bankası’nın kısa vadeli krediler için öngördüğü reeskont faizi oranın; göre istenebileceği, düzenlemesini getirmiş; temerrüt faizi miktarının sözleşmede kararlaştırılmamış olduğu hallerde, akdi faiz miktarının yukarıdaki fıkralarda öngörülen miktarın üstünde olması halinde ise, temerrüt faizinin, akdi faiz miktarından az olamayacağını hükme bağlamıştır.

3095 sayılı Kanunun bu şekli karşısında; mahkeme, bir davada yasal faiz talep edilmişse Kanunun 1.maddesine; yasal temerrüt faizi talep edilmişse de işin ticari olup olmamasına göre Kanunun 2.maddesinin birinci ya da üçüncü fıkralarına göre hükmedeceği faizin cinsini ve oranını belirleyecektir.
Bu düzenleme, 01.01.2000 tarihine kadar uygulanmıştır. Anılan Kanun’da 15.12.1999 tarih ve 4489 sayılı Kanun ile değişiklik yapılmış; bu değişiklikle 01.01.2000 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. Yapılan değişiklikle 3095 sayılı Kanunun “Kanuni Faiz” başlıklı 1.maddesi aynen;
“Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanununa göre faiz ödenmesi gereken hallerde, miktarı sözleşme ile tespit edilmemişse bu ödeme, yıllık, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının önceki yılın 31 Aralık günü kısa vadeli kredi işlemlerinde uyguladığı reeskont oranı üzerinden yapılır. Söz konusu reeskont oranı, 30 Haziran günü önceki yılın 31 Aralık günü uygulanan reeskont oranından beş puan veya daha çok farklı ise, yılın ikinci yarısında bu oran geçerli olur.” Şeklini almış; böylece yasal (faiz) ödemesinin yıllık, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB)’nın önceki yılın 31 Aralık günü kısa vadeli kredi işlemlerinde uyguladığı reeskont oranı üzerinden yapılacağı ve bu reeskont oranının belirlenmesinde o yılın 30 Haziran günü uygulanan reeskont oranının bir önceki yılın 31 Aralık günü uygulanan reeskont oranından beş veya daha fazla puan fazla olması halinde yılın ikinci yarısında bu fazla oranın geçerli olacağı kabul edilerek, belirlenen şartlarda iki dönem için ayrı oran uygulanacağı kabul edilmiştir. Durum bu olunca, yasal faizin hesaplanmasında, yasanın önceki şeklinde gösterilen belli ve Bakanlar Kurulunca artırılabileceği kabul edilen oran uygulamasından vazgeçilerek; yasal faiz oranının hesabının TCMB’nın kısa vadeli kredi işlemlerinde uyguladığı reeskont oranı üzerinden yapılması esası kabul edilmiştir. Yine, 4489 sayılı Kanunla “Temerrüt Faizi” başlıklı 2.maddesi de değişikliğe uğramış; “Bir miktar paranın ödenmesinde temerrüde düşen borçlu, sözleşme ile aksi kararlaştırılmadıkça, geçmiş günler için 1 inci maddede belirlenen orana göre temerrüt faizi ödemeye mecburdur.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının önceki yılın 31 Aralık günü kısa vadeli avanslar için uyguladığı faiz oranı, yukarıda açıklanan miktardan fazla ise, arada sözleşme olmasa bile ticari işlerde temerrüt faizi bu oran üzerinden istenebilir. Söz konusu avans faiz oranı, 30 Haziran günü önceki yılın 31 Aralık günü uygulanan avans faiz oranından beş puan veya daha çok farklı ise yılın ikinci yarısında bu oran geçerli olur. Temerrüt faizi miktarının sözleşmede kararlaştırılmamış olduğu hallerde, akdi. faiz miktarı yukarıdaki fıkralarda öngörülen miktarın üstünde ise, temerrüt faizi, akdi faiz miktarından az olamaz.” Düzenlemesi getirilmiştir. Bu düzenleme ile madde üç fıkraya indirilmiş; öncesinde dördüncü fıkra iken ikinci fıkranın kalkması ile üçüncü fıkra halini alan ortak düzenleme ve ticari olmayan işler için temerrüt faizine ilişkin birinci fıkra aynen korunmuşken; ikinci fıkrada ticari temerrüt faizi oranının belirlenme şekli yeni bir yönteme bağlanmıştır. Bu yönteme göre, ticari işlerde taraflarca aksi kararlaştırılmadığı sürece istenebilecek ticari temerrüt faizi oranı, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB)’nın kısa vadeli avanslar için uyguladığı faiz oranıdır. Bu oran üzerinden temerrüt faizine hükmedilmesinin istenebilmes için, TCMB’nın kısa vadeli avanslar için uyguladığı faiz oranının, maddenin birinci fıkrasındaki atıfla Kanunun 1.maddesinde yer alan reeskont oranından fazla olması gerekir. Kanunun bu şekli, 01.01.2000- 01.05.2005 tarihleri arasında uygulanmış; bu dönemde yasai (kanuni) faiz ve ayrıca ticari olmayan işler için uygulanacak yasal temerrüt faizinin hesabında, TCMB’nın kısa vadeli kredi işlemlerinde uyguladığı reeskont oranı esas alınmıştır. Ticari işlerde uygulanacak yasal temerrüt faizinin hesabında ise, ikinci maddenin ikinci fıkrasında yer alan ve az evvel açıklanan hususlar gözetilmiştir. 3095 sayılı Kanun son halini, 27.04.2005 gün ve 26798 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanıp, 01.05.2005 tarihinde de yürürlüğe giren 5335 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 14.maddesi ile yapılan değişiklik ile almış; bu Kanunun 29/c maddesiyle 2005 Mali Yılı Bütçe Kanunu’ndaki kanuni faiz oranını tespit eden 37/e maddesi de yürürlükten kaldırılmıştır. 5335 sayılı Kanunun getirdiği ve halen yürürlükte bulunan bu değişiklikle, 3095 sayılı Kanunun “Kanuni faiz” başlıklı 1.maddesi aynen; “Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanununa göre faiz ödenmesi gereken hallerde, miktarı sözleşme ile tespit edilmemişse bu ödeme yıllık yüzde oniki oranı üzerinden yapılır. Bakanlar Kurulu, bu oranı aylık olarak belirlemeye, yüzde onuna kadar indirmeye veya bir katini kadar artırmaya yetkilidir.” Şeklini almış; “Temerrüt Faizi” başlıklı 2.maddede ise değişiklik yapılmamıştır.

Ne var ki, 5335 sayılı Kanun’la yapılan değişiklik, sadece 3095 sayılı Kanun’un 1.maddesinde düzenlenen yasal faize ilişkin olmakla birlikte, Kanunun 2.maddesinin birinci fıkrasındaki açık yollama nedeniyle, ticari olmayan işlerde uygulanması gereken yasal temerrüt faizi oranlarını da etkilemiştir, 2.maddenin ikinci fıkrasında yer alan ve ticari işler için söz konusu olan yasal (akde dayanmayan) ticar temerrüt faizi oranlarına ilişkin düzenleme ise aynen varlığını korumuştur. Böylece, 01.05.2005 tarihinden itibaren uygulanmak üzere 3095 sayılı Kanunun 1. maddesinde yapılan düzenleme ile, Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu’na göre faiz ödenmesi gerekip de bunur miktarının sözleşmeyle tespit edilmediği hallerde kanuni faiz oranı yıllık “yüzde oniki” olarak tespit edilmiş; bu oran, aynı maddenin ikinci fıkrasında yeralan hüküm gereğince, Maliye Bakanlığı’nın 16.12.2005 tarih ve 43953 sayılı yazısı üzerine, Bakanlar Kurulu’nun 19.12.2005 tarihli 2005/9831 sayıl kararı ile, 01.01.2006 tarihinden geçerli olmak üzere yıllık “yüzde dokuz” a indirilmiştir. Bu karar 30.12.2005 gün ve 26039 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Şu hale göre; 5335 sayılı Kanun ile “yasal faiz” ve buna yapılan açık atıf nedeniyle “ticar olmayan yasal temerrüt faizi” yönünden 3095 sayılı Kanun’un ilk şeklindeki hesap tarzına dönülmüş; 01.05.2005 tarihinden geçerli olmak üzere, yasal faizin hesabında TCMB’nın reeskont oranlarının esas alınması yönteminden vazgeçilmiştir. Ticari İşlerdeki temerrüt faiz oranına ilişkin yasal düzenleme ise değişikliğe uğramamıştır. Önemle vurgulanmalıdır ki, 3095 sayılı Kanunda yapılan değişiklikle yasal faiz ve ticari olmayan yasal temerrüt faizi yönünden hesap tarzı değiştirilerek yeni bir hesap tarzının belirlenmesi, böylece reeskont oranının madde metninden çıkarılması, onun varlığının tümüyle yok edildiği anlamına gelmemekte; dolayısıyla Kanunun 1.maddesinde reeskont oranına yer verilmemesi, T.C.Merkez Bankasının reeskont işlemlerinde uygulanacak faiz oranını belirleme yetkisinin ortadan kalktığı sonucunu da doğurmamaktadır. Zira, T.C.Merkez Bankası anılan oranları belirleme yetkisini kendi kanunundan almaktadır. 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu’nun 25 Nisan 2001 tarih ve 4651 sayılı Kanun ile değişik 4.maddesinde temel görevi; “Bankanın temel amacı fiyat istikrarını sağlamaktır. Banka, fiyat istikrarını sağlamak için uygulayacağı para politikasını ve kullanacağı para politikası araçlarını doğrudar kendisi belirler. Banka, fiyat istikrarını sağlama amacı ile çelişmemek kaydıyla Hükümetin büyüme ve istihdam politikalarını destekler “ olarak ifade edilmiş; Maddenin devamında Bankanın temel görev ve yetkileri detaylandırılmış; reeskont ve avans işlemleri yapmak da,bunlar arasında sayılmıştır. Yine aynı
Kanunun “İlan Edilecek Hususlar” başlıklı 39.maddesinde: “Banka, Banka Meclisince zaman zaman tespit edilecek kendi işlemlerinde uygulayacağı reeskont, iskonto ve faiz hadlerini ve açık piyasa politikasının şartlarını ilan eder.” denilmektedir.

Nitekim, 20.12.2005 Tarih ve 26029 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca Uygulanacak İskonto ve Avans Faiz Oranları Hakkında Tebliğ ile bu oranlar ; “Bankamızca, vadesine en çok 3 ay kalan senetler karşılığında yapılacak reeskont işlemlerinde uygulanacak iskonto faiz oranı yıllık %23, avans işlemlerinde uygulanacak faiz oranı ise yıllık %25 olarak tespit edilmiştir.” Şeklinde belirlenmiş; bu oranlarda yapılan değişiklikler düzenli olarak ilan olunmaya devam edilmiştir. Kısacası, T.C. Merkez Bankasınca, kendi kanunundan aldığı yetki ile, vadesine en çok üç ay kalan senetler karşılığında yapılan reeskont işlemlerinde uygulanan yıllık iskonto oranları ile avans işlemlerinde uygulanan yıllık faiz oranları halen tespit edilmekte ve düzenli olarak da ilan olunmaktadır. Diğer taraftan, takip hukukunun gözetilmesini gerektiren eldeki şikayet, takibe konu ilamın hüküm fıkrasında yer alan faizin doğru hesaplanmadığına ilişkin olmakla, yapılacak inceleme mahkemenin hüküm fıkrasında yer alan faizin hesaplanmasında ilama ve buna bağlı olarak yasal bir yön bulunup bulunmadığı ile sınırlıdır. Bu sınır dışına çıkılarak ilamda hükmedilmesi gereken olduğunun denetlenmesine olanak bulunmamaktadır. İcra aşamasını ilgilendirmeyen bu dene yapacak olan mercii ise kararın esası yönünden temyiz incelemesini yapacak olan ilgili Dairedir. Kaldı ki, avans işlemlerinde uygulanan yıllık faiz oranında faiz talep edebilecek olan, tacirin, çoğun için de azın da olduğu kuralıyla, bundan daha düşük orandaki faizi talep ede gerekir. Mahkeme bu talebi yerinde görmüş ve hükmetmişse ilamı icrası bu oran üze gerçekleştirilmelidir; bu karar bozularak faize ilişkin hüküm değişmedikçe, icra müdürlüğünün ve şikayet üzerine de dar yetkili icra mahkemesinin hükmü farklı yorumlaması ve eğiştirmesi bulunmamaktadır. Tüm bu açıklamalar, ortaya konulan yasal süreç ve konuya ilişkin hükümler ışığında somut değerlendirildiğinde: Ankara 13.İcra Müdürlüğünün 2005/359 esas sayılı takip dosyasında; alacaklı Toklucu İı Sanayi İhracat İthalat ve Tic. Ltd.Şti tarafından, borçlu Milli Savunma Bakanlığı aleyhine ilamlı takibe girişilmiş; 30.03.2007 tarihli takip talebinde Ankara 26.Asliye Hukuk Mahkemesinin 23.11.2006 gü, 2006/261 Esas, 2006/379 sayılı ilamı dayanak olarak gösterilmiştir. Takibe konu miktar 253.077.63 YTL asıl alacak ile bu miktara 23.06.2003 dava tarihinden ti tarihine kadar işlemiş temerrüt faizi 343.102,97 YTL den ve diğer kalemlerden oluşan top 613.893,70 YTL’dir. Aynı hususların yer aldığı icra emrinin 09.04.2007 tarihinde tebliği üzerine bo tarafından, 10.04.2007 tarihli eldeki şikayet yapılmış ve “takip dayanağı ilamda geçen reeskont faizi yasal faize eşit olması nedeniyle yasal faizin uygulanması gerektiği, ilam ile icra emrinin çelişkili oldu .. 5335 sayılı kanundan sonraki dönem için de yasal faiz uygulanması gerektiği ve sonuçta da hesap yanlışları nedeniyle icra emrinin geçersizliğine karar verilmesi” istenmiştir.

Takip dayanağı ilama göre davacı tacir; dava ise, eser sözleşmesine dayalı alacak istemlidir. A ve birleşen davalar 23.06.2003 ve 23.10.2003 tarihlerinde açılmış olup; her iki tarih itibariyle de 309 sayılı Kanunun 4489 sayılı Kanunla değişik şekli yürürlüktedir. Dava dilekçelerinde ise temerrüt olgu: açıklanarak reeskont faiz oranı üzerinden ticari temerrüt faizine hükmedilmesi istenmiştir. Dava sürerken 3095 sayılı Kanunun yasal faizi düzenleyen 1.maddesi 5335 sayılı Kanunun 14.maddesiyle değiştirilmiş bu değişiklik 01.05.2005 tarihinde yürürlüğe girmekle, yerel mahkemece dosya bu tarihten sonri 23.11.2006 tarihinde hükme bağlanmıştır. Mahkeme, reeskont oranı üzerinden faiz istemini kabul etmiş ve hüküm fıkrasında faize ilişkin olarak aynen; “..Asıl davada: davanın, 48.296,49 YTL lik kısmının kabulü ile iş bu meblağın temerrüt tarihi olan 08.08.2003 tarihinden itibaren reeskont faiziyle birlikte davalıdan alınıp davacıya verilmesine...Birleşen davada: davanın, 253.077,63 YTL lik bölümünün kabulü ile iş bu meblağın dava tarihi olan 23.06.2003 tarihinden itibaren reeskont faizi ile birlikte davalıdan alınıp davacıya verilmesine her iki dava yönünden de fazla istemlerin reddine..” hükmetmiştir.

Bu şekliyle ilamın hüküm fıkrasında yer alan faize ilişkin hüküm, yasal ticari temerrüt faizine ilişkin düzenleme içeren 3095 sayılı Kanun’un 2/2.maddesine dayanmaktadır. Bu madde gereğince avans işlemlerinde uygulanan yıllık orana göre faiz talep edebilecek olan tacir, bu oranın altında bulunan reeskont faizi üzerinden karar verilmesini istemiş; mahkemece de bu faize hükmedilmiştir. Hüküm fıkrasında ticari temerrüt faizi ibaresinin kullanılmamış olması hükmedilen faizin yasal faiz olaral-kabulünü gerektirmemektedir. Yasal faize ilişkin 3095 sayılı Kanunun 1.maddesinde 5335 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikle hesap tarzının değiştirilmesi ve artık yasal faizin hesabında reeskont oranının hesaplamada dikkate alınmaması, ticari olmayan temerrüt faizinin de yine aynı usulle belirlenecek olması, aynı Kanunun değişikliğe uğramayan 2/2. maddesine dayalı istemi ve bunu kabul eden hükmü ortadan kaldıracak bir unsur olarak görülemez. Hukuk Genel Kurulu’ndaki görüşmelerde Özel Daire sözcülerince savunulan ve bozma ilamında da işaret olunan “Merkez Bankası’nın reeskont oranlarını belirtme yetkisinin 5335 Sayılı Yasa ile kaldırıldığı, bu nedenle artık reeskont oranında faize hükmedilemeyeceği” ve “takip dayanağı ilamda hükmedilen faizin ticari temerrüt faizi olduğuna ilişkin bir belirleme olmadığından, bunun yasal faiz olarak uygulanması gerektiği” yönündeki görüşlerine, çoğunluk katılmamıştır. Yukarıda ayrıntısıyla açıklanan yasal süreç ve ilgili yasa maddeleri karşısında sonuç itibariyle; 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunda 5335 sayılı Kanunla yapılan değişiklik, Kanunun 1.maddesinde düzenlenen yasal faize ilişkin olmakla birlikte, yasanın 2.maddesinin birine fıkrasındaki atıf nedeniyle ticari olmayan işlerde uygulanacak yasal temerrüt faizi oranlarını da etkilemektedir. 5335 sayılı Kanunla 2.maddenin ikinci fıkrasında değişiklik yapılmamış; ticari işlerde uygulanması gereken ve kısa vadeli avanslar için uygulanan faiz oranı üzerinden belirlenen yasal temerrüt faizi 4489 sayılı Kanunla değişik şekliyle
aynen korunmuştur. 5335 sayılı Kanun ile 3095 sayılı Kanunun 1.maddesinde yapılan düzenleme ile yeni hesap tarzının getirilerek T.C. Merkez Bankasının belirlediği reeskont oranları üzerinden faiz hesap yönteminin bırakılması, sadece 3095 sayılı Kanun yönünden söz konusu olup; bu kanun dışındaki uygulamalar yönünden bankanın reeskont oranlarını belirleme yetkisi devam etmektedir. Gerek eldeki davadaki gibi hükme konu olması, gerekse taraflarca sözleşmede açıkça kararlaştırılmış olması hallerinde, TCMB’ca belirlenmekte ve ilan edilmekte olan reeskont oranı üzerinden faiz hesaplanabilecektir. Hükmün faize ilişkin bölümünün açıkça “Reeskont faizi” olarak adlandırılarak kurulmuş olmasına rağmen, yorumla bunun hükümde ifade edilmeyen yasal faizi ifade ettiğini kabule olanak bulunmamaktadır. Dava açıldığı tarihte yasal faizin oran olarak reeskont faizine eşit olması davacının dava dilekçesinde talep ettiği reeskont fazinin yasal faiz olarak kabulü sonucunu doğurmaz.

Nitekim, şikayete konu takip dayanağı ilamda yer alan asıl ve birleşen davaya konu alacaklar yönünden temerrüt ve dava tarihlerinden başlamak üzere “reeskont faizi”ne hükmedilmekle, bu faizin ticari işler için söz konusu olan yasal temerrüt faizi olarak hükme bağlandığı ve uygulanacak oranın da, T.C. Merkez Bankasının reeskont işlemlerinde uyguladığı oran olduğunun kabulü gerekir. İlamın infaz edilecek kısmı hüküm bölümü olduğuna ve hükmün yukarıda açıklanan içeriğinin aynen infaz edilmesinin gerekmesine göre, icra mahkemesinin yukarıda açıklanan hususlara değinen direnme kararı usul ve yasaya uygun olup; onanması gerekir.

SONUÇ:
Karşı taraf/alacaklı vekilinin karar düzeltme isteminin kabulü ile Hukuk Genel Kurulu’nun 25.11.2009 gün, 2009/12-504 Esas, 2009/ 548 Karar sayılı bozma kararının kaldırılmasına; yerel mahkeme direnme hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle ONANMASINA, ikinci görüşmede oyçokluğu ile karar verildi.


KARŞI OY YAZISI:

Takibe dayanak yapılan ilam içeriği uyuşmazlıkta davacı taraf 4489 sayılı Yasa ile değişik 3095 sayılı Yasa’nın 2/2 maddesi uyarınca avans faizi nisbetinde temerrüt faizi isteme hakkını haiz olduğı halde, anılan Yasa’nın 2/1 maddesi uyarınca o tarihte yasal temerrüt faizi karşılığı olan reeskont faizi talebinde bulunmuş ve mahkemece de gerekçede bu hususta herhangi bir tartışmaya ve açıklamaya yer verilmeksizin hükmedilen alacağa reeskont faizi yürütülmesine karar verilmiştir. Derecattan da geçmek suretiyle kesinleşen ilamda uygulanan temerrüt faizinin türü ile ilgili herhangi bir gerekçe ve ibare yer almadığından hükmolunan faizin 3095 sayılı Yasa’nın 2/1 maddesi uyarınca hükmedilmiş bir yasal faiz tuğunun kabulü yasal ve zorunluluktur. Kaldı ki, kararda hükmedilen faizin yasal fai; faizinin altında bir faiz olduğu açıklanmamıştır. O halde yürütülen faiz yasal faizdir.

1 hususta çekişme çıkarıldığında da elbette uyuşmazlığı inceleyen icra mahkemesince bı yapılmak zorunluluğu vardır. İcra Mahkemesi kararında, yukarıda da belirtildiği üzere farklı bir gerekçe ve ibare yer almadığından temerrüt tarihinden itibaren hükmedilen reeskont faizinin yasal faiz karşılığı olması sebebiyle yasal faiz olduğunu kabul etmek zor bu ihmal edilemeyecek bir yasal zorunluluktur. Uygulanan faizin yasal faiz karşılığı edildiğinde de yasal faizin ileride olacak oransal değişikliklerinin icraca nazara alınması İcra memuru başlangıç faizinin oransal değişimlerini nazara alarak hesaplama yapacak ve ise bunun şikayet yoluyla düzeltilmesi yoluna gidilecektir. Somut olayda 5335 sayılı Yas maddesi değişikliği ile 3095 sayılı Yasa’nın kapital faizini düzenleyen 1. maddesindeki kan % 12’ye ve bilahare de %9’a düşürüldüğünden 01.05.2005 tarihinden itibaren alacağa temerrüt faizi yürütülmek gerekecektir. Takibe dayanak ilamda hükmedilen faizin ticari faiz HUMK’nun 74 ncü maddesi uyarınca takiple bağlı kalınarak hükmedilen bir faiz olduğu husus olmadığından icra mahkemesince bu yönde aksine verilmiş bir karar, kesinleşmiş ilamın sonucuna götürecektir.

Diğer taraftan, 3095 sayılı Yasa’nın 1. ve 2. fıkralarında aksine bir sözleşme olmak üzerinden hükmolunacak alacaklara uygulanacak temerrüt faizi türleri yasal faiz ve ticari kararlaştırılıp başkaca bir temerrüt faizi türü öngörülmediğinden mahkemelerce bu anlamda 3 r temerrüt faizi uygulanamaz. Zira, yasakoyucu anılan kanunla yüksek enflasyon vs. faktc etkisiyle yeni bir kapital faizi ve temerrüt faizi rejimi getirmiş, özel kanunlardaki bir kısım faiz olduğu belirtilerek Borçlar Kanunu’nun ve Türk Ticaret Kanunu’nun faizle ilgili hükümlerini kaldırmıştır. Bunlara TTK’nun 1461 nci maddesinde düzenlenen banka iskonto faizi ile ilgili düzen dahildir. Bu itibarla, avans faizi oranında temerrüt faizi isteyebilecek olanların bu oranın altında yasal faiz oranının üzerinde bir faizi temerrüt faizi olarak istemeleri olanaklı değildir. Kaldı ki, usul hukuku kuralları da buna elvermemektedir.

Ticari faiz karşılığı avans faizi isteyebilecek olan davacı taraf yas karşılığı reeskont faizi istemekle ticari faiz karşılığı avans faizi istemekten zımnen feragat etmiştir temerrüt faizi türü bakımından zımmi feragat gerçekleşmiştir. Zımnen feragatla düşmüş bir hak, feragat aynı zamanda bir maddi hukuk işlemi olduğundan geri kazanılamaz. Yasa koyucu 3 ncü tür bir temerrüt faizi türü kabul etmediğinden de feragatin avans oranı ile reeskont oranı arasına ilişkin olduğunun savunulması da mümkün olmayacaktır. Kaldı ki, somut uyuşmazlıkta davacı tarafın bu yönde bir l e açıklaması da dayanak kararda yer almamaktadır. Yargıtay 11. Hukuk Dairesince benzer uyuşmazlıklarda TL bazında alacaklar için sözleşme olmadığında 3 ncü tür bir temerrüt faizi olmadığı içtihad olunmuştur. (2007/10737 E, 2008/14015 K, 15.12.2008 T, 2007/807 E, 2008/2514.03.2008 T, 2006/14226
E, 2008/1041 K, 04.02.2008 T, 2008/7793 E, 2009/13138 K, 22.12.2009 18/5172 E, 2009/12749 K, 10.12.2009 T.).

T.C. Merkez Bankasının 01.05.2005 tarihinden sonra kısa vadeli krediler için uyguladığı reeskont oranı da bir sözleşmesel faiz olmadığı sürece, temerrüt faizi uygulamasında hiçbir önemi haiz değildir. Hukuken bu faizin bir derneğin üyelerinden aldığı aidatlar için kabul ettiği yasal faizin üzerinde ticari faizin altında gecikme faizinden farkı yoktur. Kaldı ki böyle bir kabul uygulamada birçok soruna neden olacaktır. Zira başlangıçta avans faizi altında olan Yasa’nın düzenlemediği 3 ncü tür bir temerrüt oranının ileride avans faizinin üzerine çıkması imkansız değildir. Bu hususun kabulü yargılama sürecinin gereksiz şekilde uzamasına da neden olacak, mahkemelerce hangi faiz oranının daha yüksek olduğunun araştırılması külfetine girilecektir. Açıklanan tüm bu nedenlerle davacı tarafın karar düzeltme isteminin reddi gerektiğinden sayın çoğınluk görüşüne karşıyım.

M.K.
11.Hukuk Dairesi Üyesi

KARŞI OY YAZISI

Alacaklı tarafından ödenmeyen hak edişlerin tahsili için 2003 yılında açılan davaya ilişkin olan Ankara 26.Asliye Hukuk Mahkemesince alacak bir ticari alacak olmasına rağmen ve ticari faizin ta edilmesi mümkün iken alacaklı taleple bağlı olarak ve dava tarihi itibarı ile yürürlükte olan 3095 say kanunun 1. maddesi dikkate alınarak madde tanımı içinde yer alan reeskont faizi ile tahsiline kar verilmiştir. Faiz kavramı genel olarak kanuni ve iradi olarak uygulanır. Yani taraflar arasında iradi olarak kararlaştırılmış sözleşme yapılmış bir faiz belirlemesi var ise hakim buna göre şayet yok ise kanunlarını öngörülen faiz oranlarını, şayet kendi özel kanunlarında bir faiz düzenlemesi yok ise genel düzenleme içeren 3095 sayılı kanuni faiz ve temerrüt faizine ilişkin kanunu uygulayarak faize hükmeder. Aksi hak bunun dışında kanunda öngörülmeyen bir faize hükmedemez 3095 sayılı kanuna göre ister adi iste ticari olsun taraflar sözleşme ile temerrüt faiz oranını emredici hükümlere aykırı olmamak şartıyla istedikleri gibi tespit edebilirler. Şayet sözleşme ile böyle bir oran tespit edilmemiş ise 3095 sayı kanunun 2/1. maddesi hükmü gereğince kanuni faiz oranı temerrüt faiz oranı olarak uygulanır. 309 sayılı kanunun 2/2. maddesine göre ticari işlerde temerrüt faizi avans faizi üzerinden istenebilir. Somut olayımızda taraflar arasında bir sözleşme olmadığından ve bu alacağa ilişkin olarak da yasal özel bir faiz düzenlemesi bulunmadığından hakim taleple bağlı kalarak dava tarihi itibarı ile 3095 sayılı kanunun 1 maddesinde atıf yapılan reeskont tabirini dikkate alarak reeskont faizine hükmetmiştir. Şunu özellikle vurgulamak isterim ki yasalarımızda ve Merkez Bankasının faize ilişkin açıklamalarında avans faizi ad altında bir faiz var ise de reeskont faizi diye bir faiz yoktur. Reeskont işlemine esas teşkil eden oran vardır ki bu da iskonto oranıdır. Yani reeskont işlemleri merkez bankasınca açıklanan iskonto oranları üzerinden gerçekleştirilmektedir. 3095 sayılı kanun 4.12.1984 tarihinde kabul edilmiş olup 1. maddesinde kanuni faiz %30 olup bu oranı yasanın verdiği yetkiye binaen bakanlar kurulu belirliyordu ancak yasanın 1. maddesinde 15.12.1999 tarihinde değişiklik yapılarak aynen faiz ödemesinin Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasının önceki yılın 31 aralık günü kısa vadeli kredi işlemlerinde uyguladığı reeskont üzerinden yapılır düzenlemesi getirilmiştir. Söz konusu reeskont oranı 30 haziran günü önceki yılın 31 aralık günü uygulanan reeskont oranından 5 puan veya daha çok farklı ise yılın ikinci yarısında bu oran geçerli olur şeklinde düzenleme yapılarak reeskont oranlarının faiz uygulamasında dikkate alınmasını getirilmiştir. Bu sebepledir ki uygulamada bu atıf sebebi ile uygulanan faize reeskont faizi tabiri kullanılmakta olup bunun doğru bir tabir olup olmadığını takdire bırakıyorum. 3095 sayılı kanunun 1.maddesinde 1.5.2005 tarihinde yürürlüğe giren 5335 sayılı kanunla değişiklik yapılmış ve ekonominin gerekleri dikkate alınarak borçlunun mağduriyetinin önlenmesi amacı ile yasa koyucu tarafından reeskont oranlarına yapılan atıf kaldırılarak borçlu lehine yeni bir düzenlemeye gidilmiş ve bir oran belirlenerek yasal faize dönüştürülmüş ve faiz oranlarını belirleme yetkisi de bakanlar kuruluna verilmiştir. Bu oran %9 olarak uygulanmakta olup halen merkez bankasının belirlediği reeskont oranı %18 dir. Dolayısı ile yasa koyucu 3095 sayılı kanunun ilk uygulamasına dönmüş olmaktadır. Kanur değişikliği yayımı tarihinde yürürlüğe girdiğinden 01.05.2005 tarihinden itibaren uygulanması gerekir. Ayrıca şunu da belirtmek gerekir ise; adi işlerde gerek kanuni ve gerekse temerrüt faiz oranı aynıdır. 3095 sayılı yasanın 15.12.1999 gün ve 4489 sayılı kanunla değişik 2/1.maddesindeki düzenlemesi 1.maddeye atıf da bulunduğundan ve 1.madde de 5335 sayılı yasa ile değiştirildiğinden bu durumda temerrüt faizi eşittir yasal faiz olmuştur. Yani bu yasa değişikliğinin yürürlüğe girmesi ile ticari olmayan işlerde reeskont haddi üzerinden temerrüt faizi uygulanmasına son verilmiş olmaktadır. 5335 sayılı yasa ile Ticari işlere ilişkin olarak 3095 sayılı kanunun 2/2.maddesinde herhangi bir değişiklik yapılmadığından taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça uygulanması gereken temerrüt faiz oranı Merkez bankasına belirlenen kısa vadeli avanslar için uygulanan faiz oranı avans faiz oranıdır. Yasa koyucu zaman zaman ekonomik hayatın gereksinimine göre veya başka nedenlerle faiz uygulamasına müdahale etmektedir. Örneğin 2003, 2004 ve 2005 yıllarına ait bütçe kanunlarında yaptığı düzenleme ile öngördüğü faiz oranlarının genel bütçeye dahil daireler ile katma bütçeli idarelerin ilama bağlı borçları hakkında uygulanacağını belitmiş ve bu uygulama anılan bütçe kanunlarının Anayasa Mahkemesince iptal edilinceye kadar ve Anayasa Mahkemesince verilen süre sonuna kadar uygulanmıştır.

Şöyle ki; Mahkemelerce genel bütçeye dahil daireler ile katma bütçeli idarelerin aleyhine ilama istinaden verilen kararlarda faiz olarak reeskont faizi, avans faizi ve bunun gibi başka bir faiz öngörülmüş olsa bile faiz ile ilgili yapılan düzenleme gereği bütçe kanununda öngörülen faizin uygulanmasına devam olunmuştur. Bu Ankararada kanunun yürürlük tarihi itibarı ile Mahkeme kararında belirlenen faiz dışında bir faiz uygulaması yapılmıştır. Takip konusu kararda avans faizine hükmedilmiş olsa bile yasa koyucunun müdahalesi ile avans faiz uygulaması sona erdirilmiş ve yeni belirlenen faiz oranları uygulanmıştır bu durumda yorum yapılmamıştır. Kanun uygulanmıştır. Olayımıza döndüğümüzde 5335 sayılı kanun uyarınca yapılan değişiklik ile reeskont oranlarına yapılan atıf kalkmış olmakla faiz belirlemesinde reeskonta esas teşkil eden iskonto oranlarının uygulanması da kaldırılmıştır.

Bundan sonra mahkemelerce 3095 sayılı yasaya istinaden hükmedilecek faizlerde reeskont oranlarının uygulanması mümkün değildir. 5335 sayılı yasa ile atıf kalkmış olduğundan hakimin kararında hükmettiği reeskont faizine reeskont oranının uygulanmasına ilişkin dayanak kalmadığından burada reeskont oranları uygulanamaz. Hakim 3095 sayılı yasanın 1.maddesine göre hüküm tesis ettiğinden reeskont oranlarının uygulanması yasanın değişiklik tarihi olan 01.05.2005 tarihi itibarı ile yeni yapılan düzenlemeye göre yasal faiz oranları dikkate alınarak faiz miktar tespit edilir. Bu yorum değildir. Değişen kanunun yürürlülük tarihi itibarı ile uygulanmasıdır. Aksi halde şöyle diyebilirmiyiz; hakim dava ve talep tarihi itibarı ile 3095 sayılı kanunun 1.maddesindeki reeskont oranlarını dikkate alarak reeskont faizine hükmetmiştir ancak karar tarihinde de yasa yürürlükte olduğundan 3095 sayılı kanunun 1.maddesinde yapılan değişikliği de bilmesine rağmen hakim reeskont oranlarının uygulanmasına devam edileceğini kabul etmiştir. Dersek işte yorum budur.Hakim tarafından hükme esas alınan bilirkişi raporunda böyle bir yorum yapılarak faizin 01.01.2000 30.04.2005 tarihler arasında 3095 sayılı yasanın yürürlükte olduğunu bu tarihler arasında 3095 sayılı yasanın 1.maddesine göre uygulama yapılacağını 01.05.2005 tarihinden sonra ise merkez bankasının belirlediği süre ve oranlara göre hesaplama yapıldığı belirtilmiştir. Kanuni faizin uygulanması gereken bir durumda hakirr kanuni olmayan bir düzenleme uygulayarak sonuca gidebilir mi Yukarıda belirttiğim üzere reeskont oranlarının uygulanmasına ilişkin madde değişmiştir. Yani reeskont oranlarının 3095 sayılı kanunun 1.maddesine göre uygulanmasına bir bakıma yetki veren düzenlemeyi yeni yasa ortadan kaldırmıştır. Bu nedenlerledir ki 3095 sayılı yasada yapılan değişiklikten sonra da oisa mahkeme kararında reeskont denilmiş olması yapılan bu değişiklik yürürlülük tarihi itibarı ile yasal faiz olarak anlaşılması gerekir.

Açıklanan nedenlerle Dairemizin bozma kararının doğru ve yerinde olduğu kanaatindeyim ve değerli çoğunluğun görüşlerine arz ettiğim sebeplerle katılamıyorum.

E. U.
12.Hukuk Dairesi Üyesi